Waren sterven talen? | The Economist
-
0:01 - 0:05♪ (klassieke muziek) ♪
[Waarom sterven talen uit] -
0:06 - 0:07Irankarapte.
-
0:07 - 0:09[(Hallo)
Aino, Japan] -
0:10 - 0:11Iishu.
-
0:11 - 0:12[(Hallo)
Eyak, Alaska] -
0:13 - 0:14Dydh da.
-
0:15 - 0:16[(Hallo)
Cornish, Engeland] -
0:16 - 0:18Ik spreek die talen niet.
-
0:18 - 0:20In feite maar
heel weinig mensen. -
0:20 - 0:22Ze worden slechts door
een handjevol mensen gebruikt, -
0:22 - 0:25en al die talen
zijn met uitsterven bedreigd. -
0:26 - 0:29Er zijn meer dan 7.000 talen
gesproken in de wereld van vandaag, -
0:29 - 0:33maar ongeveer een derde daarvan
hebben minder dan 1.000 sprekers, -
0:33 - 0:34en volgens Unesco,
-
0:34 - 0:38meer dan 40% van die talen
zijn met uitsterven bedreigd. -
0:38 - 0:40Sterker nog, elke twee weken
-
0:40 - 0:42verdwijnt een van de
wereldtalen voor altijd. -
0:43 - 0:47Als je dode taal zegt,
denken veel mensen aan Latijn. -
0:47 - 0:49Maar het Latijn is
nooit echt gestorven. -
0:49 - 0:52Het is continu gesproken
sinds de tijd van de Caesars, -
0:52 - 0:55maar het veranderde heel geleidelijk
meer dan 2000 jaar -
0:55 - 0:59totdat het Frans, Spaans,
en andere Romaanse talen werd. -
1:00 - 1:02Echte taaldood vond plaats
-
1:02 - 1:04toen gemeenschappen overstapten
naar andere talen, -
1:04 - 1:07en ouders stopten met hun
kinderen de oude taal te leren. -
1:08 - 1:10Als de laatste oudere spreker sterft,
-
1:10 - 1:14is het onwaarschijnlijk dat de taal
ooit weer vloeiend gesproken wordt. -
1:15 - 1:18Als je naar deze grafiek kijkt,
die de talen van de wereld meet -
1:18 - 1:21in termen van hun grootte
en hun gezondheidstoestand, -
1:21 - 1:24kun je zien dat de meeste talen
in het midden gerangschikt staan. -
1:25 - 1:27Engels, net als een paar andere
dominante talen, -
1:27 - 1:29bevindt zich in de linkerbovenhoek.
-
1:29 - 1:31Het is in een hele sterke staat.
-
1:32 - 1:33Maar als je taal hier beneden is
-
1:33 - 1:36rechts onderin de grafiek,
-
1:36 - 1:39zoals Kayapulau uit Indonesië
of Kuruaya uit Brazilië, -
1:39 - 1:41zit je serieus in de problemen.
-
1:42 - 1:45In de slechte oude tijd verboden
regeringen gewoon talen -
1:45 - 1:46die ze niet leuk vonden.
-
1:46 - 1:48Maar soms is de druk subtieler.
-
1:48 - 1:49(geluid van tankvuur)
-
1:49 - 1:52Elke tiener die opgroeide
in de Sovjet-Unie -
1:52 - 1:55besefte al snel dat welke taal je
dan ook thuis sprak, -
1:55 - 1:58het beheersen van Russisch zou
de sleutel tot succes worden. -
1:59 - 2:01Burgers in China, inclusief Tibetanen,
-
2:01 - 2:04evenals sprekers
van Shanghainees of Kantonees -
2:04 - 2:08hebben met een vergelijkbare druk te
maken om zich te richten op het Mandarijn. -
2:09 - 2:11Als een taal eenmaal weg is, tsja...
-
2:11 - 2:13gaat het meestal de weg van de dodo.
-
2:13 - 2:14(dodo krijst)
-
2:14 - 2:17Slechts één taal is ooit
terug gekomen uit de dood: -
2:17 - 2:19Hebreeuws.
-
2:19 - 2:21Het was uitgestorven
voor twee millennia, -
2:21 - 2:24maar Joodse kolonisten die naar Palestina
gingen in het begin van de 20e eeuw -
2:24 - 2:27spraken verschillende talen in Europa,
-
2:27 - 2:31en ze adopteerden het Hebreeuws bij
aankomst als hun gemeenschappelijke taal. -
2:31 - 2:35Het werd de officiële taal van Israël toen
het land volledig werd opgericht in 1948, -
2:35 - 2:37en het heeft nu 7 miljoen sprekers.
-
2:38 - 2:41Hebreeuws is de enige taal die geheel
nieuw leven ingeblazen taal is, maar -
2:41 - 2:42maar anderen proberen het.
-
2:42 - 2:45Cornish, gesproken in
het zuidwest van Engeland, -
2:45 - 2:47is twee eeuwen geleden uitgestorven.
-
2:47 - 2:51Maar vandaag zijn er enkele honderden
sprekers die de opgewekte taal spreken. -
2:52 - 2:56Praktisch zaken terzijde, menselijke
diversiteit is op zich een goede zaak. -
2:56 - 2:58Stel je voor dat je op een
leuke vakantie gaat -
2:58 - 3:03alleen om te ontdekken dat het eten,
kleding, gebouwen, de mensen, -
3:03 - 3:05en ja, de taal
-
3:05 - 3:07hetzelfde was als thuis.
-
3:07 - 3:09Oliver Wendell Holmes
heeft het goed verwoord: -
3:09 - 3:14"Elke taal is een tempel waarin de
ziel van hen die spreken is vastgelegd." -
3:14 - 3:19Die ziel van de mensen verplaatsen
van een tempel naar een museum -
3:19 - 3:20is gewoon niet hetzelfde.
-
3:20 - 3:21♪ (klassieke muziek) ♪
- Title:
- Waren sterven talen? | The Economist
- Description:
-
Er zijn meer dan 7.000 talen. Het aantal mensen dat Engels, Spaans en Mandarijn spreekt, blijft groeien, maar elke twee weken zal er een taal voor altijd verdwijnen. Lane Greene, taalexpert van The Economist, legt uit waarom.
Klik hier om u te abonneren op The Economist op YouTube: https://econ.st/2xvTKdy
NL ondertiteling: Ilona vdT
Daily Watch: geestverruimende korte films gedurende de werkweek.
Ga voor meer van Economist Films naar: http://films.economist.com/
Bekijk de volledige videocatalogus van The Economist: http://econ.st/20IehQk
Like The Economist op Facebook: https://www.facebook.com/TheEconomist/
Volg The Economist op Twitter: https://twitter.com/theeconomist
Volg ons op Instagram: https://www.instagram.com/theeconomist/
Volg ons op Medium: https://medium.com/@the_economist - Video Language:
- English
- Team:
- Amplifying Voices
- Project:
- Endangered Languages
- Duration:
- 03:27
Ilona edited Dutch subtitles for Why do languages die? | The Economist | ||
Ilona edited Dutch subtitles for Why do languages die? | The Economist | ||
Ilona edited Dutch subtitles for Why do languages die? | The Economist |