1
00:00:03,457 --> 00:00:07,907
Podziwiam ludzi naprawiających pralki,

2
00:00:07,926 --> 00:00:10,475
jest w nich coś wyjątkowego.

3
00:00:10,475 --> 00:00:13,540
Gdy przychodzą do mnie,

4
00:00:13,540 --> 00:00:14,768
podziwiam ich,

5
00:00:14,768 --> 00:00:18,889
bo nie mam pojęcia, 
jak zrobić to, co oni.

6
00:00:18,889 --> 00:00:21,887
To bardzo ważne - poczucie uznania.

7
00:00:21,887 --> 00:00:23,176
Gdy to czuję,

8
00:00:23,176 --> 00:00:26,119
nie tylko pralka jest naprawiona,

9
00:00:26,119 --> 00:00:28,324
ale i ja żyję dłużej.

10
00:00:28,324 --> 00:00:31,360
Jak to możliwe?

11
00:00:31,360 --> 00:00:33,869
Oto David Servan Schreibe.

12
00:00:33,888 --> 00:00:36,226
Był psychiatrą.

13
00:00:36,226 --> 00:00:38,425
Był moim kuzynem.

14
00:00:38,425 --> 00:00:41,305
Trochę ponad rok temu

15
00:00:41,305 --> 00:00:44,426
David zachorował na raka mózgu.

16
00:00:44,426 --> 00:00:46,017
Gdy miał 30 lat

17
00:00:46,017 --> 00:00:48,048
znaleziono u niego

18
00:00:48,048 --> 00:00:49,489
pierwszego guza.

19
00:00:49,489 --> 00:00:54,075
David nie zdawał się na los.

20
00:00:54,075 --> 00:00:56,248
Zmobilizował całą wiedzę i energię,

21
00:00:59,926 --> 00:01:02,725
by dowiedzieć się jak żyć,

22
00:01:02,725 --> 00:01:06,641
nie tylko jak najdłużej,

23
00:01:06,641 --> 00:01:09,759
ale i najlepiej, jak się da.

24
00:01:09,759 --> 00:01:13,599
Wiemy, że zmienił dietę,

25
00:01:13,599 --> 00:01:16,257
medytował

26
00:01:16,257 --> 00:01:20,109
i codziennie ćwiczył.

27
00:01:20,109 --> 00:01:24,701
Nie wiemy zaś, 
bo o tym nie mówił publicznie,

28
00:01:24,701 --> 00:01:26,760
ile uwagi skupiał

29
00:01:26,760 --> 00:01:30,791
na drobiazgach w swoim życiu.

30
00:01:30,791 --> 00:01:33,214
Do ostatniego tchnienia

31
00:01:33,214 --> 00:01:38,875
David był pełen wdzięczności.

32
00:01:38,875 --> 00:01:43,428
Wdzięczność jest emocją poznawczą,

33
00:01:43,428 --> 00:01:46,514
którą czujemy,

34
00:01:46,514 --> 00:01:52,147
gdy odkryjemy smak życia.

35
00:01:52,147 --> 00:01:55,713
Blask słońca na tarasie,

36
00:01:55,713 --> 00:01:58,514
zapach dziecka -

37
00:01:58,514 --> 00:02:00,613
szczególnie własnego.

38
00:02:00,613 --> 00:02:04,163
To chęć do wyjścia i nauki nowych rzeczy

39
00:02:04,163 --> 00:02:05,781
każdego dnia.

40
00:02:05,781 --> 00:02:08,707
To dla nas wielka przyjemność

41
00:02:08,707 --> 00:02:10,483
przedstawić wam to,

42
00:02:10,483 --> 00:02:12,858
czym jesteśmy zafascynowani.

43
00:02:12,858 --> 00:02:16,327
Ale dlaczego David mnie z tym zaznajomił?

44
00:02:16,327 --> 00:02:18,428
Dużo rozmawialiśmy o psychologii.

45
00:02:18,428 --> 00:02:20,680
Istnieją całe laboratoria

46
00:02:20,680 --> 00:02:23,760
i departamenty badające

47
00:02:23,760 --> 00:02:27,214
okoliczności i konsekwencje wdzięczności.

48
00:02:27,214 --> 00:02:29,622
Prof. Robert Emmons

49
00:02:29,622 --> 00:02:32,773
pracujący na UC Davis w Kalifornii,

50
00:02:32,773 --> 00:02:34,797
jest bardzo szczęśliwy.

51
00:02:34,797 --> 00:02:37,566
Przez 12 lat dociekliwych badań

52
00:02:37,566 --> 00:02:39,769
psychologii pozytywnej

53
00:02:39,769 --> 00:02:42,289
próbował zrozumieć,

54
00:02:42,289 --> 00:02:44,733
jak to działa i jak na nas wpływa.

55
00:02:44,733 --> 00:02:46,167
Oto co odkrył:

56
00:02:46,167 --> 00:02:49,776
z punktu widzenia psychologii,

57
00:02:49,776 --> 00:02:53,855
gdy doceniamy drobiazgi,

58
00:02:53,855 --> 00:02:56,424
które nas otaczają,

59
00:02:56,424 --> 00:02:58,488
od temperatury w pokoju,

60
00:02:58,488 --> 00:03:02,649
po punktualność,

61
00:03:02,649 --> 00:03:05,815
czujemy się szczęśliwsi,

62
00:03:05,815 --> 00:03:11,217
bardziej związani z innymi.

63
00:03:11,217 --> 00:03:13,419
Jesteśmy czujniejsi i bardziej świadomi,

64
00:03:13,419 --> 00:03:15,388
czujemy, że żyjemy lepiej.

65
00:03:15,388 --> 00:03:17,842
Są też inne zalety

66
00:03:17,842 --> 00:03:20,288
dotyczące relacji.

67
00:03:20,288 --> 00:03:21,694
Przede wszystkim to,

68
00:03:21,694 --> 00:03:23,958
że czujemy się mniej samotni.

69
00:03:23,958 --> 00:03:24,806
Jest tak,

70
00:03:24,806 --> 00:03:26,531
bo wdzięczność zawsze pochodzi

71
00:03:26,531 --> 00:03:29,204
z kogoś lub czegoś

72
00:03:29,204 --> 00:03:30,862
nie wychodzącego od nas.

73
00:03:30,862 --> 00:03:33,467
Ta emocja daje nam pokorę,

74
00:03:33,467 --> 00:03:34,850
budzi w nas chęć,

75
00:03:34,850 --> 00:03:36,867
by samemu zacząć dawać.

76
00:03:36,867 --> 00:03:38,815
Ale to wszystko to nic.

77
00:03:38,815 --> 00:03:41,181
Najbardziej zaskakuje rzecz

78
00:03:41,181 --> 00:03:43,708
odkryta na poziomie psychologicznym:

79
00:03:43,708 --> 00:03:45,514
jak reaguje ciało.

80
00:03:45,514 --> 00:03:47,054
Opowiem o badaniu

81
00:03:47,054 --> 00:03:50,339
prowadzonym w Minnesocie w 1986 roku.

82
00:03:50,339 --> 00:03:52,061
Badacz wysunął hipotezę

83
00:03:52,061 --> 00:03:53,365
i zapytał,

84
00:03:53,365 --> 00:03:56,999
czy istnieje związek

85
00:03:56,999 --> 00:03:59,051
między uczuciem wdzięczności,

86
00:03:59,051 --> 00:04:01,693
a docenianiem i długością życia.

87
00:04:01,693 --> 00:04:04,415
Jak to zbadać?

88
00:04:04,415 --> 00:04:07,308
Znajdźmy ludzi

89
00:04:07,308 --> 00:04:09,014
żyjących w ten sam sposób,

90
00:04:09,014 --> 00:04:12,444
jedzących to samo, 
oddychających tym samym powietrzem,

91
00:04:12,444 --> 00:04:14,376
pracujących tak samo,

92
00:04:14,376 --> 00:04:16,019
mających tyle samo dzieci,

93
00:04:16,019 --> 00:04:17,749
co ważne zwłaszcza u kobiet,

94
00:04:17,749 --> 00:04:19,582
najlepiej zero.

95
00:04:19,582 --> 00:04:23,056
Gdyby każdy mógł poślubić tę samą osobę,

96
00:04:23,056 --> 00:04:24,467
byłoby świetnie.

97
00:04:24,467 --> 00:04:27,002
Oni znaleźli takich ludzi.

98
00:04:27,002 --> 00:04:28,548
W opactwie.

99
00:04:28,548 --> 00:04:31,854
Dokładniej - w opactwie z archiwami

100
00:04:31,854 --> 00:04:34,636
liczącymi 150 lat.

101
00:04:34,636 --> 00:04:35,463
Te młode kobiety,

102
00:04:35,463 --> 00:04:37,373
przybyły tam w wieku 20 lat,

103
00:04:37,383 --> 00:04:40,528
najpierw miały napisać list o sobie,

104
00:04:40,528 --> 00:04:42,411
opowiadający o ich życiu.

105
00:04:42,411 --> 00:04:46,381
Powtarzały to w wieku 40, a potem 70 lat.

106
00:04:46,381 --> 00:04:50,210
Mieliśmy 150 lat listów biograficznych.

107
00:04:50,210 --> 00:04:54,262
Mieliśmy nawet 150 lat danych zdrowotnych.

108
00:04:54,262 --> 00:04:57,141
Przekazaliśmy te listy semantykom

109
00:04:57,141 --> 00:05:00,241
badającym treść słownictwa.

110
00:05:00,241 --> 00:05:02,882
Poprosiliśmy ich o określenie

111
00:05:02,882 --> 00:05:07,042
natury słów wyrażających

112
00:05:07,042 --> 00:05:08,945
uznanie, optymizm

113
00:05:08,945 --> 00:05:10,473
lub wdzięczność.

114
00:05:10,473 --> 00:05:17,703
Możemy teraz zestawić
poziom szczęścia tych kobiet

115
00:05:17,703 --> 00:05:20,099
nie tylko z ich zdrowiem,

116
00:05:20,099 --> 00:05:22,075
ale również długością życia.

117
00:05:22,075 --> 00:05:26,653
Odkryto, że im więcej słów

118
00:05:26,653 --> 00:05:29,563
wyrażających wdzięczność i uznanie

119
00:05:29,563 --> 00:05:31,673
tym dłużej żyły.

120
00:05:31,673 --> 00:05:33,052
Wyliczyliśmy,

121
00:05:33,052 --> 00:05:34,280
że ich długość życia

122
00:05:34,280 --> 00:05:37,341
była o 7 lat dłuższa niż innych sióstr.

123
00:05:37,341 --> 00:05:39,002
Zastosowaliśmy to porównanie

124
00:05:39,002 --> 00:05:40,601
w aktualniejszych danych,

125
00:05:40,601 --> 00:05:43,109
dotyczących klasy średniej,

126
00:05:43,109 --> 00:05:45,809
i uzyskaliśmy taki sam rezultat.

127
00:05:45,809 --> 00:05:47,924
Tak, jak niektórzy z was,

128
00:05:47,924 --> 00:05:51,262
urodziłam się i wychowałam w Paryżu.

129
00:05:51,262 --> 00:05:53,452
Tutaj rzadko mówi się

130
00:05:53,452 --> 00:05:57,285
o powodzeniu i powodach do wdzięczności.

131
00:05:57,285 --> 00:05:59,448
Jednak, po wizytach u Davida,

132
00:05:59,448 --> 00:06:03,215
po lekturze tych dokumentów i artykułów

133
00:06:03,215 --> 00:06:05,315
wciąż chciałam spróbować

134
00:06:05,315 --> 00:06:06,288
i zobaczyć.

135
00:06:06,288 --> 00:06:08,912
Musiałam znaleźć mocny dowód.

136
00:06:08,912 --> 00:06:11,967
Martin Seligman, 
pionier psychologii pozytywnej

137
00:06:11,967 --> 00:06:14,587
badacz na Uniwersytecie Pensylwanii,

138
00:06:14,587 --> 00:06:17,787
na pewno jeszcze o nim pomówimy,

139
00:06:17,787 --> 00:06:21,266
odkrył,

140
00:06:21,266 --> 00:06:24,184
że wystarczy codziennie

141
00:06:24,184 --> 00:06:26,254
wychwycić 3 wydarzenia,

142
00:06:26,254 --> 00:06:29,097
chwile, interakcje,

143
00:06:29,097 --> 00:06:30,930
smaki, wrażenia

144
00:06:30,930 --> 00:06:32,987
poprawiające nam samopoczucie,

145
00:06:32,987 --> 00:06:38,377
za które czujemy wdzięczność,

146
00:06:38,377 --> 00:06:43,318
żeby zwiększyć na stałe poziom szczęścia

147
00:06:43,318 --> 00:06:45,567
już po trzech tygodniach.

148
00:06:45,567 --> 00:06:47,654
Wróciłam do domu

149
00:06:47,654 --> 00:06:50,257
bardzo tym podekscytowana,

150
00:06:50,257 --> 00:06:53,878
usiadłam z mężem i trojgiem dzieci,

151
00:06:53,878 --> 00:06:56,275
w wieku od 8 do 14 lat,

152
00:06:56,275 --> 00:06:59,463
powiedziałam im,
że przeczytałam coś szalonego:

153
00:06:59,463 --> 00:07:02,783
jeśli wychwycisz w ciągu dnia chwilę,

154
00:07:02,783 --> 00:07:07,823
"oto wspaniały moment",

155
00:07:07,823 --> 00:07:11,161
jeśli znajdziesz 3 dobre rzeczy dziennie,

156
00:07:11,161 --> 00:07:12,449
będziesz żyć dłużej,

157
00:07:12,449 --> 00:07:15,275
będziesz zdrowszy i szczęśliwszy.

158
00:07:15,275 --> 00:07:17,379
I zaczęliśmy.

159
00:07:17,379 --> 00:07:19,871
Nie dla każdego jest to łatwe,

160
00:07:19,871 --> 00:07:25,363
mamy różne predyspozycje.

161
00:07:25,363 --> 00:07:27,066
Najtrudniejsze było to dla Léona,

162
00:07:27,066 --> 00:07:28,359
najmłodszego dziecka.

163
00:07:28,359 --> 00:07:31,664
Był pod presją, nie chciał się bawić.

164
00:07:31,664 --> 00:07:33,960
To mój ogromny rodzicielski sukces:

165
00:07:33,960 --> 00:07:35,269
Léon ma dziś 14 lat,

166
00:07:35,269 --> 00:07:37,676
a potrafi, idąc schodami,

167
00:07:37,676 --> 00:07:39,022
stanąć i wymienić

168
00:07:39,022 --> 00:07:40,794
3 dobre rzeczy.

169
00:07:40,794 --> 00:07:43,349
Moje dzieci się tego nauczyły.

170
00:07:43,349 --> 00:07:46,693
Gdy robimy tak z osobami, które znamy,

171
00:07:46,693 --> 00:07:48,149
z którymi żyjemy,

172
00:07:48,149 --> 00:07:48,995
pracujemy,

173
00:07:48,995 --> 00:07:50,503
z nieznajomymi

174
00:07:50,503 --> 00:07:52,368
czy nowymi znajomymi,

175
00:07:52,368 --> 00:07:54,119
staje się coś wyjątkowego,

176
00:07:54,119 --> 00:07:56,531
bo nie jest to zwykły temat rozmów.

177
00:07:56,531 --> 00:07:59,092
Porusza nas.

178
00:07:59,092 --> 00:08:02,502
Słuchając, co kogoś dzisiaj uszczęśliwiło,

179
00:08:02,502 --> 00:08:03,848
musimy pamiętać,

180
00:08:03,848 --> 00:08:07,386
że to nie czas na krytykę.

181
00:08:07,386 --> 00:08:09,965
Gdy ktoś dzieli się swoim szczęściem,

182
00:08:09,965 --> 00:08:11,058
słuchamy, przyswajamy

183
00:08:11,058 --> 00:08:13,829
i odkrywamy, że też to doceniamy

184
00:08:13,829 --> 00:08:15,820
i dodajemy to do swojej listy.

185
00:08:15,820 --> 00:08:17,781
To jeden sposób,

186
00:08:17,781 --> 00:08:19,170
poziom 0.

187
00:08:19,170 --> 00:08:20,506
A teraz poziom 1:

188
00:08:20,506 --> 00:08:25,340
jeśli nie chcesz o tym mówić,

189
00:08:25,340 --> 00:08:27,337
trzymaj koło łóżka notes.

190
00:08:27,337 --> 00:08:29,051
Ja nazywam go "książką radości",

191
00:08:29,051 --> 00:08:32,205
a badacze "dziennikiem wdzięczności".

192
00:08:32,205 --> 00:08:34,069
Wypisz powody wdzięczności,

193
00:08:34,069 --> 00:08:35,881
niech to będzie ostatnia rzecz,

194
00:08:35,881 --> 00:08:37,473
jaką zrobisz przed snem.

195
00:08:37,473 --> 00:08:39,071
Gdy wyłączysz iPada,

196
00:08:39,071 --> 00:08:41,574
weź dziennik.

197
00:08:41,574 --> 00:08:43,028
Dr Emmons odkrył,

198
00:08:43,028 --> 00:08:45,153
że gdy jest to ostatnia rzecz,

199
00:08:45,153 --> 00:08:46,906
jaką robisz przed snem,

200
00:08:46,906 --> 00:08:49,099
to śpisz lepiej, dłużej

201
00:08:49,099 --> 00:08:50,797
i gdy długo cierpisz,

202
00:08:50,797 --> 00:08:54,068
ból maleje i znika.

203
00:08:54,068 --> 00:08:57,501
Następny poziom

204
00:08:57,501 --> 00:09:00,053
to list uznania.

205
00:09:00,053 --> 00:09:02,751
Oto, co dzieje się w mózgu,

206
00:09:02,751 --> 00:09:04,268
gdy łączymy się

207
00:09:04,268 --> 00:09:06,637
z wdzięcznością:

208
00:09:06,637 --> 00:09:08,618
mózg nie może

209
00:09:08,618 --> 00:09:12,359
czuć równocześnie

210
00:09:12,359 --> 00:09:14,638
gniewu czy złości.

211
00:09:14,638 --> 00:09:16,972
Od teraz siadając i mówiąc:

212
00:09:16,972 --> 00:09:18,751
"Napiszę do kogoś",

213
00:09:18,751 --> 00:09:21,326
możemy poukładać myśli,

214
00:09:21,326 --> 00:09:24,469
by odkryć piękno wokół nas.

215
00:09:24,469 --> 00:09:26,815
Przez rok nie dawałam prezentów.

216
00:09:26,815 --> 00:09:29,242
Jedynymi moimi podarkami

217
00:09:29,242 --> 00:09:31,220
były listy pisane na urodziny.

218
00:09:31,220 --> 00:09:33,545
Pisałam listy wdzięczności.

219
00:09:33,545 --> 00:09:37,769
Przebadałam swoje przyjaźnie, relacje

220
00:09:37,769 --> 00:09:39,186
i uświadomiłam sobie

221
00:09:39,186 --> 00:09:40,918
ile mam szczęścia.

222
00:09:40,918 --> 00:09:42,052
To był list,

223
00:09:42,052 --> 00:09:44,307
który pozwolił mi powiedzieć:

224
00:09:44,307 --> 00:09:49,001
"Gdyby nie ty, to i to by mnie ominęło,

225
00:09:49,001 --> 00:09:51,769
tamtego bym nie wiedziała".

226
00:09:51,769 --> 00:09:54,184
Pozwala to pojąć zakres

227
00:09:54,184 --> 00:09:57,304
i głębię relacji z innymi.

228
00:09:57,304 --> 00:10:05,493
Martin Seligman wyrażał 
wdzięczność podczas wizyt.

229
00:10:05,493 --> 00:10:07,290
Napisał list

230
00:10:07,290 --> 00:10:09,461
i brał go na spotkanie zamiast wysłać.

231
00:10:09,461 --> 00:10:11,061
Nie mówił,

232
00:10:11,061 --> 00:10:12,562
po co przyszedł,

233
00:10:12,562 --> 00:10:14,494
tylko czytał swój list.

234
00:10:14,494 --> 00:10:17,845
Przyznaję się - zrobiłam tak tylko raz.

235
00:10:17,845 --> 00:10:18,925
Było ciężko

236
00:10:18,925 --> 00:10:20,940
i zużyłam wiele chusteczek

237
00:10:20,940 --> 00:10:23,330
podczas odpowiedzi.

238
00:10:23,330 --> 00:10:26,220
Napisałam list do swojego męża,

239
00:10:26,220 --> 00:10:28,801
który jest dzisiaj z nami.

240
00:10:28,801 --> 00:10:31,337
Nigdy mu tego nie mówiłam,

241
00:10:31,337 --> 00:10:34,761
ale powiem to, nawet jeśli tutaj jest.

242
00:10:34,761 --> 00:10:37,171
Jesteśmy razem już 25 lat.

243
00:10:37,171 --> 00:10:39,736
Po 25 latach razem lista skarg

244
00:10:39,736 --> 00:10:42,541
byłaby bardzo łatwa do napisania.

245
00:10:42,541 --> 00:10:45,260
Ale nie o to przecież chodzi.

246
00:10:45,260 --> 00:10:49,786
Chciałam powiedzieć mu: 
"Jeśli by cię nie było,

247
00:10:49,786 --> 00:10:54,310
gdybym cię nie poznała, nie zakochała się,

248
00:10:54,310 --> 00:10:57,600
oto, jaką bym nie była".

249
00:10:57,600 --> 00:10:58,928
I tak zrobiłam.

250
00:10:58,928 --> 00:11:02,146
Powiem wam sekret - przepraszam, Alex.

251
00:11:02,146 --> 00:11:04,129
Alex czyta w toalecie.

252
00:11:04,129 --> 00:11:06,811
I gdy usiadłam do pisania listu,

253
00:11:06,811 --> 00:11:08,098
zrozumiałam,

254
00:11:08,098 --> 00:11:10,335
że bez jego stosu gazet

255
00:11:10,335 --> 00:11:13,577
nie wiedziałabym bardzo wielu rzeczy.

256
00:11:13,577 --> 00:11:15,431
Zawdzięczam to jemu.

257
00:11:15,431 --> 00:11:18,109
Słyszałam siebie, jak to mówię.

258
00:11:18,109 --> 00:11:19,798
Powiedziałam mu to.

259
00:11:19,798 --> 00:11:22,647
Oto jak oddziałuje wdzięczność.

260
00:11:22,647 --> 00:11:24,937
To po prostu to samo życie,

261
00:11:24,937 --> 00:11:26,193
ale lepsze.

262
00:11:26,193 --> 00:11:29,389
Nie zmieniłam żadnych drobiazgów,

263
00:11:29,389 --> 00:11:32,210
żadnych szczegółów.

264
00:11:32,210 --> 00:11:36,785
Jest to szczególnie przydatne,

265
00:11:36,785 --> 00:11:38,410
gdy nie wszystko idzie dobrze.

266
00:11:38,410 --> 00:11:41,078
Gdy życie nie daje nam tego,

267
00:11:41,078 --> 00:11:42,332
czego chcemy,

268
00:11:42,332 --> 00:11:44,399
lub daje coś całkiem odwrotnego.

269
00:11:44,399 --> 00:11:49,609
Gdy czas, który spędzamy z kochaną osobą

270
00:11:49,609 --> 00:11:51,263
jest ograniczony...

271
00:11:51,263 --> 00:11:53,446
odkrywamy

272
00:11:53,446 --> 00:11:57,574
patrząc przez ten pryzmat,

273
00:11:57,574 --> 00:11:59,971
że na przekór wszystkiemu

274
00:11:59,971 --> 00:12:01,862
ile mamy szczęścia.

275
00:12:01,862 --> 00:12:06,827
Dla mnie, szczęście to 
być tutaj z wami,

276
00:12:06,827 --> 00:12:08,704
cierpliwymi widzami.

277
00:12:08,704 --> 00:12:10,047
Dziękuję.

278
00:12:10,047 --> 00:12:12,889
(Brawa)