Return to Video

Siêu vũ khí mới chống lại ung thư

  • 0:01 - 0:03
    Ung thư ảnh hưởng tới tất cả chúng ta--
  • 0:03 - 0:06
    đặc biệt những căn tái phát liên tục,
  • 0:06 - 0:09
    những căn ung thư di căn
    diện rộng và nhờn thuốc,
  • 0:09 - 0:12
    những căn thách thức liệu pháp y khoa,
  • 0:12 - 0:14
    ngay cả khi dùng những loại thuốc
    tốt nhất để trị.
  • 0:15 - 0:18
    Phân tích ở mức độ phân tử,
  • 0:18 - 0:21
    làm việc trên diện nhỏ nhất,
  • 0:21 - 0:23
    có thể tạo ra các phương thức mới
    đáng ngạc nhiên
  • 0:23 - 0:26
    để chống lại các dạng ung thư
    khủng khiếp nhất
  • 0:27 - 0:30
    Ung thư là một mầm bệnh rất thông minh.
  • 0:30 - 0:32
    Có một số loại hình ung thư,
  • 0:32 - 0:37
    không may, chúng ta mới chỉ
    học cách chữa trị tạm ổn
  • 0:37 - 0:40
    với những loại thuốc và cách phẫu thuật
    đã được biết và xác minh.
  • 0:41 - 0:43
    Nhưng có một số loại ung thư
  • 0:43 - 0:45
    không phản ứng lại với cách tiếp cận này
  • 0:45 - 0:48
    các khối u vẫn tồn tại hoặc tái phát,
  • 0:48 - 0:50
    kể cả sau sự tấn công của thuốc.
  • 0:50 - 0:54
    Chúng ta có thể nghĩ về
    các loại hình ung thư này
  • 0:54 - 0:57
    như những kẻ phản diện trong
    truyện tranh
  • 0:57 - 1:00
    Chúng thông minh, chúng dễ thích nghi,
  • 1:00 - 1:03
    và chúng rất giỏi trong việc sinh tồn.
  • 1:04 - 1:06
    Và, giống như hầu hết những kẻ ác ngày nay
  • 1:07 - 1:11
    những siêu năng lực của chúng
    đến từ đột biến di truyền.
  • 1:13 - 1:16
    Các gen biến đổi bên trong
    các tế bào ung thư
  • 1:16 - 1:21
    cho phép tạo mã các hình thức tồn tại mới
    và không thể đoán trước,
  • 1:21 - 1:23
    cho phép các tế bào ung thư sinh tồn
  • 1:23 - 1:26
    vượt qua cả các hóa trị liệu tốt nhất.
  • 1:27 - 1:31
    Một ví dụ về "mánh khóe"
    trong đó 1 gen cho phép 1 tế bào,
  • 1:31 - 1:34
    ngay cả khi thuốc tiếp cận tế bào,
  • 1:34 - 1:37
    đẩy thuốc ra ngoài,
  • 1:38 - 1:40
    trước khi thuốc có thể phát huy tác dụng.
  • 1:40 - 1:44
    Hãy tưởng tượng, tế bào phun thuốc ra.
  • 1:44 - 1:47
    Đây chỉ là một ví dụ nhỏ trong rất nhiều những "mánh khóe"
  • 1:47 - 1:50
    trong túi những "kẻ độc ác" kia, ung thư.
  • 1:50 - 1:52
    Tất cả đều là do sự đột biến gen.
  • 1:53 - 1:57
    Vậy, chúng ta có một kẻ độc ác
    với siêu năng lượng không tưởng,
  • 1:57 - 2:01
    Và chúng ta cần một phương thức
    phản công mới và mạnh mẽ hơn.
  • 2:02 - 2:05
    Thật ra, chúng ta có thể tắt một Gen đi.
  • 2:05 - 2:09
    Chìa khóa là chuổi phẩn tử biết đến
    là siRNA.
  • 2:09 - 2:13
    siRNA là một chuổi ngắn các mã gen
  • 2:13 - 2:16
    hướng dẫn một tế bào khóa một gen nào đó lại.
  • 2:17 - 2:21
    Mỗi phẩn tử siRNA có thể
    tắt một gen nhất định
  • 2:21 - 2:22
    bên trong tế bào.
  • 2:23 - 2:25
    Trong nhiều năm kể từ khi phát hiện ra điều này,
  • 2:25 - 2:27
    các nhà khoa học rất háo hức
  • 2:27 - 2:31
    về việc làm sao áp dụng tắt các gen này
    trong y học
  • 2:31 - 2:33
    Nhưng, có môt vấn đề
  • 2:33 - 2:35
    siRNA hoạt động rất tốt trong tế bào,
  • 2:36 - 2:39
    nhưng nếu tác động với các enzym
  • 2:39 - 2:41
    trong tế bào máu hay các mô,
  • 2:41 - 2:43
    chúng sẽ suy biến ngay lập tức.
  • 2:44 - 2:48
    Cần phải được che chắn, bảo vệ
    suốt tiến trình trong cơ thể
  • 2:48 - 2:51
    trên đường đến mục tiêu cuối cùng
    bên trong tế bào ung thư.
  • 2:52 - 2:54
    Vậy, đây là chiến dịch của chúng tôi.
  • 2:54 - 2:58
    Đầu tiên, sẽ trộn lẫn tế bào ung thư
    với siRNA, bộ hãm gen,
  • 2:58 - 3:00
    tạm dừng các gen
    sống sót này,
  • 3:00 - 3:02
    sau đó, chúng tôi sẽ tấn công
    bằng hóa trị.
  • 3:03 - 3:04
    Nhưng làm sao để thực hiện?
  • 3:05 - 3:07
    Bằng cách vận dụng kỹ thuật phân tử,
  • 3:08 - 3:11
    chúng ta có thể thiết kế một "siêu vũ khí"
  • 3:12 - 3:14
    thâm nhập qua đường máu.
  • 3:14 - 3:17
    Nó phải đủ nhỏ để thâm nhập
    vào đường máu
  • 3:17 - 3:20
    đủ nhỏ để thấm vào các mô ung thư,
  • 3:20 - 3:25
    đủ để tác động bên trong tế bào ung thư.
  • 3:25 - 3:27
    Để làm được điều này,
  • 3:27 - 3:31
    Nó phải bằng 1/100 kích thước tóc người.
  • 3:32 - 3:36
    Hãy nhìn kỹ hơn cách chúng tôi
    thiết lập hạt nano này.
  • 3:37 - 3:40
    Đầu tiên, bắt đầu với lõi của hạt nano.
  • 3:40 - 3:43
    Một viên con nhộng nhỏ chứa
    thuốc đặc trị.
  • 3:44 - 3:48
    Đây là chất độc sẽ giết tế bào ung thư.
  • 3:48 - 3:52
    Quanh lõi, chúng tôi phủ
    một lớp mỏng
  • 3:52 - 3:55
    mỏng cỡ nanomet của siRNA.
  • 3:55 - 3:56
    Đây là bộ hãm gen.
  • 3:57 - 4:01
    Bởi vì siRNA phải mang một trách nhiệm
    cực kì bất lợi
  • 4:01 - 4:02
    chúng ta có thể bảo vệ nó
  • 4:02 - 4:07
    bằng một lớp bảo vệ polymer
    điện tích dương.
  • 4:08 - 4:11
    Hai phân tử có điện tích trái dấu
    dính vào nhau
  • 4:11 - 4:12
    hút nhau
  • 4:13 - 4:14
    và tạo cho chúng ta
    1 màng bảo vệ
  • 4:14 - 4:17
    ngăn cản siRNA suy thoái trong mô máu.
  • 4:18 - 4:19
    Vậy là sắp hoàn thành
  • 4:19 - 4:21
    (Cười)
  • 4:21 - 4:25
    Nhưng có một trở ngại lớn
    chúng ta cần phải chú ý
  • 4:25 - 4:27
    Thực tế, đây có thể là trở ngại lớn nhất.
  • 4:27 - 4:29
    Làm sao chúng ta triển khai
    vũ khí này?
  • 4:29 - 4:32
    Ý tôi là mỗi vũ khí tốt cần có mục tiêu,
  • 4:32 - 4:36
    chúng ta phải thiết đặt vũ khí này
    cho các tế bào ác tính
  • 4:36 - 4:38
    sống trong các khối u.
  • 4:38 - 4:41
    Nhưng cơ thể chúng ta
    có hệ thống miễn dịch tự nhiên:
  • 4:42 - 4:44
    các tế bào cư trú trong đường máu
  • 4:44 - 4:46
    và đào thải những vật lạ
  • 4:46 - 4:49
    để tế bào máu có thể tiêu diệt chúng.
  • 4:49 - 4:53
    Hãy đoán xem? Các hạt nano bị coi như
    tác nhân ngoại lai.
  • 4:54 - 4:58
    Chúng ta phải lén đưa các hạt nano này
    qua hệ thống miễn dịch.
  • 4:58 - 5:04
    Chúng ta phải băng qua được hệ thống
    đào thải tế bào ngoại lai này
  • 5:04 - 5:06
    bằng cách ngụy trang cho nó.
  • 5:06 - 5:10
    Chúng ta thêm một màng bọc
    âm tính bên ngoài
  • 5:10 - 5:11
    quanh các hạt nano,
  • 5:11 - 5:13
    với hai mục đích.
  • 5:13 - 5:17
    Thứ nhất, lớp màng ngoài cùng này là một
    trong số những lớp có chức năng tự nhiên,
  • 5:17 - 5:21
    polysaccarit ngậm nước cao
    cư trú trong cơ thể chúng ta
  • 5:21 - 5:26
    Nó tạo ra một đám phân tử nước
    bọc quanh hạt nano
  • 5:26 - 5:29
    như một lớp áo choàng tàng hình.
  • 5:30 - 5:33
    Lớp tàng hình này cho phép
    các hạt nano
  • 5:33 - 5:35
    di chuyển qua các mạch máu
  • 5:35 - 5:37
    đủ dài và xa xâm nhập vào khối u,
  • 5:37 - 5:40
    mà không bị cơ thể đào thải.
  • 5:40 - 5:45
    Thứ hai, lớp màng bảo vệ chứa phân tử
  • 5:45 - 5:48
    luôn kết lại với tế bào ung thư.
  • 5:48 - 5:53
    Khi đã kết lại, tế bào ung thư nuốt hạt
  • 5:53 - 5:57
    và lúc này hạt xâm nhập
    vào bên trong tế bào ung thư
  • 5:57 - 5:59
    và sẵn sàng "dàn trận".
  • 5:59 - 6:02
    Vậy đó! Tôi cũng thấy như vậy.
    Tiến lên nào!
  • 6:02 - 6:08
    (Vỗ tay)
  • 6:08 - 6:11
    siRNA sẽ bị phá hủy trước.
  • 6:12 - 6:14
    Phản ứng hàng giờ,
  • 6:14 - 6:19
    đủ thời gian để làm ngưng hoạt động và
    kìm hãm các gen sống sót.
  • 6:19 - 6:23
    Bây giờ chúng ta đã vô hiệu hóa những
    siêu năng lượng di truyền này.
  • 6:24 - 6:27
    Còn lại là một tế bào ung thư
    không còn phòng thủ.
  • 6:27 - 6:30
    Sau đó, thuốc hóa trị xâm nhập hạt nhân
  • 6:30 - 6:33
    và phá hủy tế bào ung thư toàn diện.
  • 6:34 - 6:37
    Với hệ thống hãm gen phù hợp,
  • 6:37 - 6:40
    chúng ta có thể đánh bại
    các loại đột biến,
  • 6:40 - 6:42
    mở ra cơ hội loại bỏ nhiều khối u
  • 6:42 - 6:44
    mà không để lại những biến thể của chúng.
  • 6:45 - 6:48
    Vậy, chiến lược này của chúng tôi
    hoạt động thế nào?
  • 6:50 - 6:54
    Chúng tôi đã kiểm nghiệm những
    cấu trúc nano ở động vật
  • 6:54 - 6:57
    áp dụng cho trường hợp tích cực cao
    cho ung thư vú âm tính thể bộ ba.
  • 6:57 - 7:00
    Ung thư vú thể bộ ba âm tính này là gen
  • 7:00 - 7:03
    có thể "phun" thuốc ra ngay khi
    thuốc mới đưa vào
  • 7:04 - 7:09
    doxorubicin, gọi là dox là
    thuốc chống ung thư
  • 7:09 - 7:12
    là phương chữa trị đầu tiên của
    ung thư vú
  • 7:12 - 7:18
    Vậy nên, chúng tôi dùng dox để điều trị
    cho động vật, chỉ dox thôi
  • 7:19 - 7:21
    Khối u chậm tăng trưởng chậm lại
  • 7:21 - 7:22
    nhưng chúng vẫn lớn lên nhanh,
  • 7:22 - 7:25
    tăng gấp đôi kích thước qua 2 tuần
  • 7:25 - 7:28
    Sau đó, chúng tôi thử siêu vũ khí kêt hợp
  • 7:29 - 7:34
    một hạt nano với siRNA chống lại
    sự bơm hóa chất
  • 7:34 - 7:37
    thêm vào đó, chúng tôi có dox trong nhân
  • 7:37 - 7:41
    Và hãy xem, chúng tôi nhận thấy các tế bào
    ung thư ngừng phát triển
  • 7:41 - 7:44
    mà chúng thật sự đã giảm kích thước
  • 7:44 - 7:46
    và bị tiêu diệt trong một vài trường hợp.
  • 7:46 - 7:49
    Những tế bào ung thư
    thật sự đã bị đẩy lùi.
  • 7:50 - 7:57
    (tiếng vỗ tay)
  • 7:58 - 8:02
    Điều tuyệt vời ở cách tiếp cận này có thể
    được cá nhân hóa
  • 8:02 - 8:04
    chúng ta có thể thêm vào nhiều tầng
    siRNA khác nhau
  • 8:05 - 8:08
    để chữa những đột biến và khối u khác nhau
  • 8:08 - 8:11
    và chúng ta có thể đưa các loại thuốc
    khác nhau vào nhân nano
  • 8:12 - 8:15
    Khì những bác sĩ học cách
    kiểm tra bệnh nhân
  • 8:15 - 8:19
    và biết chính xác loại gen ung thư,
  • 8:19 - 8:23
    họ sẽ giúp ta xác định bệnh nhân nào
    được lợi từ phương pháp này
  • 8:23 - 8:25
    và loại gen ức chế nào chúng ta
    có thể dùng.
  • 8:26 - 8:29
    Ung thư buồng trứng là sự quan tâm
    đặc biệt của tôi
  • 8:29 - 8:31
    nó là loại ung thư cực kỳ nguy hiểm
  • 8:31 - 8:34
    phần vì nó được phát hiện ở giai đoạn
    rất trễ
  • 8:34 - 8:36
    khi bệnh đã tiến triển rất tệ
  • 8:36 - 8:38
    và có một số đột biến gen
  • 8:39 - 8:42
    Sau lần hóa trị đầu tiên,
  • 8:42 - 8:46
    75% bệnh nhân sẽ tái phát.
  • 8:46 - 8:49
    và nó thường xuyên tái phát với cấu trúc
    kháng thuốc
  • 8:50 - 8:52
    ung thư buồng trứng cao cấp
  • 8:52 - 8:54
    là một trong những căn bệnh quái ác nhất.
  • 8:54 - 8:56
    và bây giờ ta đang hướng những
    siêu vũ khí
  • 8:56 - 8:57
    để đánh bại chúng.
  • 8:59 - 9:01
    Là một nhà nghiên cứu,
  • 9:01 - 9:04
    tôi không thường xuyên làm việc
    với bệnh nhân.
  • 9:04 - 9:07
    Nhưng tôi vừa gặp một người mẹ
  • 9:07 - 9:12
    người qua khỏi ung thư buồng trứng,
    Mimi, và con gái cô ấy, Paige
  • 9:12 - 9:16
    tôi thật sự cảm phục sự lạc quan và
    mạnh mẽ
  • 9:16 - 9:18
    của cả 2 mẹ con họ
  • 9:19 - 9:22
    và câu chuyện về sự dũng cảm và nâng đỡ
  • 9:23 - 9:27
    Trong dịp này, chúng tôi nói về những
    kỹ thuật khác nhau
  • 9:27 - 9:28
    nhắm đến ung thư.
  • 9:28 - 9:30
    Và Mimi đã khóc
  • 9:30 - 9:33
    khi cô ấy giải thích việc học được sự
    nỗ lực này
  • 9:33 - 9:35
    cho cô ấy hy vong ở thế hệ tương lai,
  • 9:35 - 9:37
    trong đó có con của cô ấy.
  • 9:37 - 9:39
    Điều này khiến tôi xúc động.
  • 9:40 - 9:43
    Nó không chỉ là việc xây dựng
    ngành khoa học tuyệt vời.
  • 9:43 - 9:45
    mà là sự thay đổi đời sống con người.
  • 9:46 - 9:50
    Nó là sức mạnh của sự hiểu biết
    về kỹ thuật
  • 9:50 - 9:51
    trên những quy mô phân tử..
  • 9:51 - 9:56
    Tôi biết rằng trên con đường của những
    sinh viên như Paige,
  • 9:56 - 9:57
    họ sẽ mở ra các cơ hội mới
  • 9:57 - 10:00
    trong việc giải quyết những vấn đề
    sức khỏe lớn trên thế giới
  • 10:00 - 10:05
    bao gồm ung thư buồng trứng, rối loạn
    thần kinh, các bệnh lây nhiềm--
  • 10:06 - 10:10
    như là kỹ thuật hóa học
    đã chỉ cách mở cánh cửa cho tôi,
  • 10:10 - 10:13
    và đưa ra những kỹ thuật
  • 10:13 - 10:17
    trong phạm vi vi mô như của phân tử,
  • 10:17 - 10:19
    để chữa khỏi những bệnh ở phạm vi
    nhân loại.
  • 10:20 - 10:21
    Cảm ơn.
  • 10:21 - 10:30
    (Vổ tay)
Title:
Siêu vũ khí mới chống lại ung thư
Speaker:
Paula Hammond
Description:

Ung thư là một căn bệnh vừa thông minh vừa thức thời. Để đánh bại nói, nhà giáo dục học và nghiên cứu y khoa Paula Hammond nói rằng, chúng ta cần có cách tấn công mới và mạnh mẽ hơn. Cùng với đồng nghiệp của mình ở MIT. Hammond tạo ra kỹ thuật với kích cỡ hạt nano bằng 1/10 sợi tóc của người mà có thể điều trị các loại ung thư hung ác và kháng thuốc nhất. Xem thêm về vũ khí phân tử này và cùng tham gia với Hammond trong cuộc truy tìm nhằm chống lại ung thư - căn bệnh ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:42

Vietnamese subtitles

Revisions