Return to Video

Kansere karşı savaşta yeni bir süper silah

  • 0:01 - 0:03
    Kanser hepimizi etkilemekte--
  • 0:03 - 0:06
    özellikle tekrar tekrar ortaya çıkan
  • 0:06 - 0:09
    oldukça etkili ve ilaca dirençli olanları,
  • 0:09 - 0:12
    en tesirli ilaçlarımızı kullansak bile
  • 0:12 - 0:14
    tıbbi müdahalelere karşı koyan kanserler.
  • 0:15 - 0:18
    En küçük ölçeklerle çalışan,
  • 0:18 - 0:21
    moleküler seviye mühendisliği
  • 0:21 - 0:23
    kanserin en azılı türlerini defetmek için
  • 0:23 - 0:26
    bize ilginç yeni çözümler sağlayabilir.
  • 0:27 - 0:30
    Kanser son derece zeki bir hastalıktır.
  • 0:30 - 0:32
    Kanserin bazı türleri,
  • 0:32 - 0:37
    neyse ki, bilinen tedavilerle
    ve ameliyatlarla
  • 0:37 - 0:40
    nasıl tedavi uygulayacağımızı
    bildiğimiz türden.
  • 0:41 - 0:43
    Ama ilaçların etkisinden sonra bile
  • 0:43 - 0:45
    bu tedavilere yanıt vermeyen
  • 0:45 - 0:48
    ve tümörün ölmediği ya da tekrar geldiği
  • 0:48 - 0:50
    bazı kanser türleri var.
  • 0:50 - 0:54
    Kanserin bu kötü huylu türlerini
    bir çeşit çizgi romandaki kötü karakterler
  • 0:54 - 0:57
    olarak düşünebiliriz.
  • 0:57 - 1:00
    Bu tümörler zekidir, ortama uyum sağlarlar
  • 1:00 - 1:03
    ve hayatta kalma konusunda çok iyidirler.
  • 1:04 - 1:06
    Ve günümüzün çoğu kötü kahramanları gibi
  • 1:07 - 1:11
    süper güçleri genetik mutasyonla oluşur.
  • 1:13 - 1:16
    Tümör hücrelerinin içinde değişim
    geçiren bu genler
  • 1:16 - 1:21
    en iyi kemoterapi tedavilerimizde bile
  • 1:21 - 1:23
    kanser hücresinin hayatta
    kalmasını mümkün kılan
  • 1:23 - 1:26
    yeni ve umulmadık sağ kalma
    kodunu kodlayabilir.
  • 1:27 - 1:31
    İlaç hücreye yaklaştığında bile
  • 1:31 - 1:34
    ilaç etkisini göstermeden önce
  • 1:34 - 1:37
    hücrenin ilacı savurması
  • 1:37 - 1:40
    genin hücreye kazandırdığı
    hileye bir örnektir.
  • 1:40 - 1:44
    Düşünsenize-- hücreler ilaçları tükürüyor.
  • 1:44 - 1:47
    Bu, süper kötünün, kanserin
  • 1:47 - 1:50
    sahip olduğu genetik hilelerden
    sadece bir örnek.
  • 1:50 - 1:52
    Bütün bunların sorumlusu mutant genler.
  • 1:53 - 1:54
    Yani, kötü adamımız inanılmaz
  • 1:54 - 2:01
    ve yeni ve güçlü saldırı
    tekniklerine ihtiyacımız var.
  • 2:01 - 2:04
    Aslında, geni kapatabiliriz.
  • 2:04 - 2:08
    Kilit ise siRNA olarak bilinen
    bir molekül dizilimi.
  • 2:08 - 2:11
    siRNA, belirli bir geni kapamak için
    hücreyi yöneten
  • 2:11 - 2:16
    genetik kodun kısa dizimidir.
  • 2:16 - 2:18
    Her sİRNA molekülü hücredeki
  • 2:18 - 2:22
    belli bir geni kapatabilir.
  • 2:22 - 2:24
    Bilim insanları, bu molekülün keşfinden
  • 2:24 - 2:26
    yıllar sonra bile bu gen bloke edicilerin
  • 2:26 - 2:30
    tıpta nasıl kullanılacağı
    hususunda çok heyecanlılar.
  • 2:30 - 2:32
    Ancak, bir sorun var.
  • 2:32 - 2:35
    sİRNA hücrede iyi çalışır.
  • 2:35 - 2:38
    Ama kan dolaşımındaki ya da dokulardaki
  • 2:38 - 2:40
    enzimlere maruz kalırsa
  • 2:40 - 2:43
    saniyeler içinde azalır.
  • 2:43 - 2:47
    Kanser hücresindeki nihai hedefine kadar
  • 2:47 - 2:51
    vücutta seyahati boyunca, paketlenmesi
    ve korunması gerekir.
  • 2:51 - 2:54
    Yani, stratejimiz şöyle.
  • 2:54 - 2:57
    İlk olarak, kanser hücresine, siRNA,
    gen engelleyicisi vereceğiz
  • 2:57 - 2:59
    ve kanser genlerini susturacağız,
  • 2:59 - 3:02
    ardından kemo ilaçlarıyla vuracağız.
  • 3:02 - 3:05
    Ama bunu nasıl yapacağız?
  • 3:05 - 3:07
    Moleküler mühendisliği kullanarak.
  • 3:07 - 3:10
    Aslında damarlarımızda dolaşan
  • 3:10 - 3:13
    bir süper silah tasarlayabiliriz.
  • 3:13 - 3:17
    Kan dolaşımı boyunca gidebilmesi için
    yeterli küçüklükte,
  • 3:17 - 3:20
    tümör dokusuna girebilecek kadar küçük
  • 3:20 - 3:25
    ve kanser hücrelerine sızabilmek için
    yeterince ufak olmalıdır.
  • 3:25 - 3:27
    Bu işi başarabilmek için
  • 3:27 - 3:31
    saç telinin yüzde biri boyutunda olmalı.
  • 3:32 - 3:36
    Bu nano partikülü nasıl yapacağımıza
    yakından bakalım.
  • 3:37 - 3:40
    Önce, nano parçacığın
    çekirdeğiyle başlayalım.
  • 3:40 - 3:43
    Bu kemoterapi ilacı içeren
    küçük bir kapsül.
  • 3:44 - 3:48
    Bu aslında tümör hücresini
    öldürecek olan zehirdir.
  • 3:48 - 3:52
    Bu çekirdeğin dışını,
    nanometre kalınlığında
  • 3:52 - 3:55
    siRNA örtüsüyle çok ince kaplayacağız.
  • 3:55 - 3:57
    Bu bizim gen engelleyicimiz.
  • 3:57 - 4:01
    siRNA güçlü negatif yüklü olduğundan,
  • 4:01 - 4:03
    ince, pozitif yüklü polimer
  • 4:03 - 4:07
    koruyucu katmanla
    bu molekülü koruyabiliriz.
  • 4:08 - 4:11
    Zıt yüklü yüklerin çekimi sayesinde,
  • 4:11 - 4:12
    iki molekül sıkı tutunur
  • 4:12 - 4:14
    ve siRNA'nın kan dolaşımında azalmasını
  • 4:14 - 4:17
    engelleyeci koruyucu bir
    tabakayı bize sağlar.
  • 4:18 - 4:19
    Neredeyse hallettik sayılır.
  • 4:19 - 4:21
    (Gülüşmeler)
  • 4:21 - 4:25
    Ama düşünmemiz gereken
    büyük bir engel var.
  • 4:25 - 4:27
    Aslında, bu en büyük engel sayılabilir.
  • 4:27 - 4:29
    Bu süper silahı nasıl uygulayacağız?
  • 4:29 - 4:32
    Demek istediğim; her iyi silahın
    hedeflenmesi gerekir,
  • 4:32 - 4:36
    bu süper silahları, tümörün
    içinde barınan
  • 4:36 - 4:38
    süper kötü hücrelere hedeflemeliyiz.
  • 4:38 - 4:41
    Fakat vücudumuz doğal bir
    bağışlık-savunma sistemine sahip:
  • 4:42 - 4:44
    Kanda konumlanan ve kendisine ait olmayan
  • 4:44 - 4:46
    şeyleri atan hücreler bunları yok edebilir
  • 4:46 - 4:49
    ya da saf dışı edebilir.
  • 4:49 - 4:53
    Tahmin edin ne olur? Nano parçacığımız
    yabancı bir madde olarak algılanır.
  • 4:54 - 4:58
    Nano parçacığımızın tümörün savunma
    sistemini atlatmasını sağlamalıyız.
  • 4:58 - 5:04
    Yabancı maddeleri ayrıştırıp uzaklaştıran
    bu mekanizmayı bu molekülü gizleyerek
  • 5:04 - 5:06
    atlatmak gerekiyor.
  • 5:06 - 5:10
    Yani iki amaca hizmet eden
    nano parçacığın etrafına
  • 5:10 - 5:11
    ayrı negatif yüklü
  • 5:11 - 5:13
    bir katman ekleriz.
  • 5:13 - 5:17
    İlk olarak, vücudumuzda bulunan
    yüksek hidro polisakkaritli
  • 5:17 - 5:21
    bu dış katman doğal yüklü
    katmanlardan biridir.
  • 5:21 - 5:26
    Nano parça çevresinde bize görünmez
    pelerin etkisi veren
  • 5:26 - 5:30
    bir su molekülü bulutu yaratır.
  • 5:30 - 5:33
    Bu görünmezlik pelerini nano parçacığa
  • 5:33 - 5:35
    tümöre ulaşıncaya kadar
  • 5:35 - 5:37
    vücut tarafından yok edilmeden
  • 5:37 - 5:40
    kan dolaşımında seyahat etmesini sağlar.
  • 5:40 - 5:45
    İkinci olarak, bu katman özellikle tümör
  • 5:45 - 5:48
    hücremize bağlanan moleküller içerir.
  • 5:48 - 5:53
    Bir kez bağlanınca, kanser hücresi
    nano parçacığı içine alır.
  • 5:53 - 5:57
    Nihayet nano parçacığımız kanser
    hücresinin içinde
  • 5:57 - 5:59
    ve harekete geçmeye hazır.
  • 5:59 - 6:02
    Pekâlâ! Aynı şeyi hissediyoruz.
    Devam edelim!
  • 6:02 - 6:08
    (Alkış)
  • 6:08 - 6:11
    siRNA ilk önce dağılır.
  • 6:12 - 6:14
    Kanserin savunma genlerini
  • 6:14 - 6:19
    etkisiz hâle getirmesi saatler sürer.
  • 6:19 - 6:23
    Şimdi bu süper güç genleri
    hizmet dışı bıraktık.
  • 6:24 - 6:27
    Geriye kalan özel bir savunması
    olmayan kanser hücresidir.
  • 6:27 - 6:30
    Sonra, kemoterapi ilacı sahneye çıkar
  • 6:30 - 6:33
    ve tümör hücresini temiz ve yeterli bir
    şekilde imha eder.
  • 6:34 - 6:37
    Bu nitelikli gen engelleyicilerle,
  • 6:37 - 6:40
    mutasyonun pek çok türünü hedefleyebilir,
  • 6:40 - 6:42
    arkada kötü adamlar bırakmaksızın
  • 6:42 - 6:44
    tümörü silip süpürme şansımız olabilir.
  • 6:45 - 6:48
    Yani, stratejimiz nasıl işler?
  • 6:50 - 6:54
    Bu nano parçacıkları oldukça saldırgan
    üç katlı negatif göğüs kanseri formunu
  • 6:54 - 6:57
    kullanarak hayvanlarda test ettik.
  • 6:57 - 7:00
    Bu üç katmanlı negatif göğüs kanseri
  • 7:00 - 7:03
    ulaştığında kanser ilacını
    çıkaran gen etkisi sergiler.
  • 7:04 - 7:09
    Genellikle doxorubicin--buna"dox"
    diyelim, göğüs kanseri tedavisinde
  • 7:09 - 7:12
    ilk sırada olan bir kanser ilacıdır.
  • 7:12 - 7:18
    Şöyle, hayvanlarımızı ilk önce dox ile
    tedavi ettik, yalnızca dox ile.
  • 7:19 - 7:21
    İki hafta içinde ebadı iki katı oldu ama
  • 7:21 - 7:22
    tümörün büyümesi yavaşladı,
  • 7:22 - 7:25
    gene de hızlı şekilde büyüdü.
  • 7:25 - 7:28
    Sonra, süper silah bileşenimizi denedik.
  • 7:29 - 7:34
    Kemo pompaya karşı, siRNA ile
    bir nano kaplama parçacığı,
  • 7:34 - 7:37
    ayrıca, çekirdeğinde dox'umuz mevcuttu.
  • 7:37 - 7:41
    Ve sonunda-- sadece tümörün büyümesinin
    yavaşladığını değil,
  • 7:41 - 7:44
    aslında boyutunun da azaldığını gördük
  • 7:44 - 7:46
    ve bazı vakalarda yok oldu.
  • 7:46 - 7:49
    Tümör, gerçekten geriliyordu.
  • 7:50 - 7:57
    (Alkış)
  • 7:58 - 8:02
    Bu yaklaşımın harika tarafı
    kişiselleştirilebilmesidir.
  • 8:02 - 8:04
    Farklı mutasyon ve tümör savunma
    işleyişine hitap etmek için
  • 8:05 - 8:08
    çok farklı siRNA tabakası
    ilave edebiliriz.
  • 8:08 - 8:11
    Ve nano parçacığın çekirdeğine farklı
    ilaçlar yerleştirebiliriz.
  • 8:12 - 8:15
    Doktorlar hastaları nasıl test etmeyi
    öğrendiklerinde
  • 8:15 - 8:19
    ve belirli tümörün genetik tipini
    anladıklarında,
  • 8:19 - 8:21
    hangi hastaların bu stratejiden
  • 8:21 - 8:23
    yararlanabileceğine ve
    hangi gen engelleyicilerini
  • 8:23 - 8:25
    kullanabileceğimiz hakkında
    bize yardım edebilirler.
  • 8:26 - 8:29
    Benim, yumurtalık kanseriyle özel bir
    duygu bağım var.
  • 8:29 - 8:31
    Kısmen hayli ilerlemiş olduğu zaman,
  • 8:31 - 8:34
    geç evrede fark edildiğinden
  • 8:34 - 8:36
    ve çok genetik değişimi olduğu için
  • 8:36 - 8:38
    çok saldırgan bir kanserdir.
  • 8:39 - 8:42
    İlk kemoterapi uygulamasından sonra,
  • 8:42 - 8:46
    bu kanser %75 geri gelir.
  • 8:46 - 8:49
    Genelliklede ilaca dirençli
    formda geri gelir.
  • 8:50 - 8:52
    Yüksek düzey yumurtalık kanseri
  • 8:52 - 8:54
    en büyük kötü karakterlerden biridir.
  • 8:54 - 8:56
    Biz onu yenmek için
  • 8:56 - 8:57
    süper silahımıza başvururuz.
  • 8:59 - 9:01
    Bir araştırmacı olarak
  • 9:01 - 9:04
    hastalarla genellikle işim olmaz.
  • 9:04 - 9:07
    Ama geçenlerde, yumurtalık
    kanserinden kurtulan
  • 9:07 - 9:12
    bir anne Mimi ve kızı Paige ile tanıştım.
  • 9:12 - 9:16
    Anne ve kızının sergilediği
  • 9:16 - 9:18
    iyimserlik ve güç, yüreklilik ve
  • 9:19 - 9:22
    dayanışmalarından derinden etkilendim.
  • 9:23 - 9:27
    Bu karşılaşmada, kansere
    yönelik farklı teknolojiler
  • 9:27 - 9:28
    hakkında konuştuk.
  • 9:28 - 9:30
    Mimi, kızı da dâhil
  • 9:30 - 9:33
    gelecek nesillere umut veren
    bu çalışmalar hakkında
  • 9:33 - 9:35
    öğrendiği şeyleri anlattığı zaman
  • 9:35 - 9:37
    gözyaşları içindeydi.
  • 9:37 - 9:39
    Bu beni gerçekten etkiledi.
  • 9:40 - 9:43
    Bu sadece seçkin bir bilim
    yapmakla ilgili değil.
  • 9:43 - 9:45
    İnsanların hayatını değiştirmekle ilgili.
  • 9:46 - 9:50
    Moleküler düzey mühendisliğinin
  • 9:50 - 9:51
    gücünü kavrama hakkındadır.
  • 9:51 - 9:56
    Paige gibi öğrencilerin kariyerlerinde
    ilerlediklerini biliyorum,
  • 9:56 - 9:57
    onlar yumurtalık kanseri,
  • 9:57 - 10:00
    nörolojik, bulaşıcı hastalıklar dâhil kimi
    büyük sağlık sorunlarında
  • 10:00 - 10:05
    yeni olasılıklara açık olacaklar.
  • 10:06 - 10:10
    Aynen kimya mühendisliğinin bana açtığı
  • 10:10 - 10:13
    ve moleküllerin en küçük boyutuyla
  • 10:13 - 10:17
    insanı iyileştirmek için
  • 10:17 - 10:19
    mühendisliğin bana sağladığı gibi.
  • 10:20 - 10:21
    Teşekkürler.
  • 10:21 - 10:30
    (Alkışlar)
Title:
Kansere karşı savaşta yeni bir süper silah
Speaker:
Paula Hammond
Description:

Kanser çok zeki, uyum sağlayabilen bir hastalık. Onu yenmek için, tıbbi araştırmacı ve eğitmen Paula Hammond, yeni ve güçlü bir saldırı tipine ihtiyacımız olduğunu belirtiyor. Hammond, MIT'deki meslektaşlarıyla birlikte, kanserin en saldırgan ve ilaca dayanıklı formunu tedavi edebilecek, insan saç telinin yüzde biri kadar büyüklükte yeni bir nano parçacığı yarattı. Hammond'un, hepimizi etkileyen bir hastalıkla mücadele etmek için araştırmasına katılın ve bu moleküler süper silahlar hakkında daha fazla şey öğrenin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:42

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.