Return to Video

Een nieuw superwapen in de strijd tegen kanker

  • 0:01 - 0:03
    Kanker raakt ons allemaal --
  • 0:03 - 0:06
    vooral de soorten
    die altijd terug blijven komen,
  • 0:06 - 0:09
    de zeer invasieve en resistente soorten
  • 0:09 - 0:12
    die elke medische behandeling tarten,
  • 0:12 - 0:15
    zelfs als we er onze beste
    geneesmiddelen op loslaten.
  • 0:15 - 0:18
    Manipulatie op moleculair niveau,
  • 0:18 - 0:21
    op de kleinste schalen,
  • 0:21 - 0:23
    kan opwindende nieuwe manieren bieden
  • 0:23 - 0:26
    om de meest agressieve vormen
    van kanker te bestrijden.
  • 0:27 - 0:30
    Kanker is een heel slimme ziekte.
  • 0:30 - 0:37
    Sommige vormen van kanker
    kunnen we gelukkig vrij goed de baas
  • 0:37 - 0:40
    met bekende en goed geteste
    medicijnen en chirurgie.
  • 0:41 - 0:43
    Maar sommige vormen van kanker
  • 0:43 - 0:45
    reageren niet op deze benaderingen;
  • 0:45 - 0:48
    de tumor overleeft of komt terug,
  • 0:48 - 0:50
    zelfs na een bombardement
    van geneesmiddelen.
  • 0:50 - 0:54
    Je kunt deze zeer agressieve
    vormen van kanker zien
  • 0:54 - 0:57
    als superschurken in een stripboek.
  • 0:57 - 1:00
    Ze zijn slim, flexibel
  • 1:00 - 1:03
    en weten heel goed in leven te blijven.
  • 1:04 - 1:06
    En, zoals de meeste
    superschurken dezer dagen,
  • 1:07 - 1:11
    komen hun superkrachten
    van een genetische mutatie.
  • 1:13 - 1:16
    De gewijzigde genen in deze tumorcellen
  • 1:16 - 1:21
    kunnen nieuwe en onvermoede vormen
    van overleving inschakelen en coderen,
  • 1:21 - 1:26
    waardoor de kankercel zelfs onze beste
    chemotherapiebehandelingen overleeft.
  • 1:27 - 1:31
    In een bepaald geval stelt een gen
    de cel in staat een geneesmiddel,
  • 1:31 - 1:34
    wanneer het de cel nadert,
  • 1:34 - 1:37
    weg te duwen,
  • 1:38 - 1:40
    voordat het enig effect heeft.
  • 1:40 - 1:44
    Stel je voor -- de cel spuugt
    in feite het geneesmiddel uit.
  • 1:44 - 1:47
    Dit is slechts één voorbeeld
    van de vele genetische trucs
  • 1:47 - 1:50
    in de gereedschapskist
    van onze superschurk, kanker.
  • 1:50 - 1:52
    Allemaal door gemuteerde genen.
  • 1:53 - 1:57
    We hebben dus een superschurk
    met ongelooflijke superkrachten.
  • 1:57 - 2:01
    Dus hebben we een nieuwe
    en krachtige aanpak nodig.
  • 2:02 - 2:05
    Wel, we kunnen een gen uitschakelen.
  • 2:05 - 2:09
    De sleutel is een set moleculen
    die bekend staat als siRNA.
  • 2:09 - 2:13
    siRNA zijn korte sequenties
    van genetische code
  • 2:13 - 2:16
    die een cel leren hoe ze
    een bepaald gen kunnen blokkeren.
  • 2:17 - 2:22
    Elk siRNA-molecuul kan
    een specifiek gen in de cel uitschakelen.
  • 2:23 - 2:25
    Al vele jaren sinds zijn ontdekking
  • 2:25 - 2:27
    zijn wetenschappers zeer enthousiast
  • 2:27 - 2:31
    over de mogelijke toepassing
    van deze genblokkers in de geneeskunde.
  • 2:31 - 2:33
    Maar er is een probleem.
  • 2:33 - 2:35
    siRNA werkt goed in de cel.
  • 2:36 - 2:38
    Maar als het wordt blootgesteld
  • 2:38 - 2:41
    aan de enzymen in ons bloed
    en onze weefsels,
  • 2:41 - 2:43
    degradeert het in enkele seconden.
  • 2:44 - 2:48
    Het moet worden verpakt en beschermd
    voor zijn reis door het lichaam
  • 2:48 - 2:51
    op weg naar het uiteindelijke
    doel in de kankercel.
  • 2:52 - 2:54
    Hier is onze strategie.
  • 2:54 - 2:58
    Eerst dienen we de kankercel
    de genblokker siRNA toe,
  • 2:58 - 3:00
    we schakelen die overlevingsgenen uit,
  • 3:00 - 3:03
    en dan vallen we aan
    met een chemobehandeling.
  • 3:03 - 3:04
    Maar hoe doen we dat?
  • 3:05 - 3:07
    Met behulp van moleculaire technieken
  • 3:08 - 3:11
    kunnen we een superwapen ontwerpen
  • 3:12 - 3:14
    dat via de bloedbaan kan reizen.
  • 3:14 - 3:17
    Het moet klein genoeg zijn
    om door de bloedbaan te kunnen,
  • 3:17 - 3:20
    klein genoeg om het tumorweefsel
    binnen te dringen
  • 3:20 - 3:25
    en ook nog eens klein genoeg
    om door de kankercel te worden opgenomen.
  • 3:25 - 3:31
    Daarvoor moet het ongeveer een honderdste
    van de dikte van een mensenhaar zijn.
  • 3:32 - 3:36
    Hoe kunnen we nu deze nanodeeltjes bouwen?
  • 3:37 - 3:40
    We beginnen eerst met de kern ervan.
  • 3:40 - 3:43
    Dat is een kleine capsule
    met het chemogeneesmiddel.
  • 3:44 - 3:48
    Dat is het gif dat de tumorcel gaat doden.
  • 3:48 - 3:52
    Rond deze kern wikkelen we een zeer dunne,
  • 3:52 - 3:55
    nanometer-dunne deken van siRNA.
  • 3:55 - 3:56
    Dat is onze genblokker.
  • 3:57 - 4:01
    Omdat siRNA sterk negatief geladen is,
  • 4:01 - 4:02
    kunnen we het beschermen
  • 4:02 - 4:07
    met een mooie, beschermende laag
    van positief geladen polymeer.
  • 4:08 - 4:11
    De twee tegengesteld geladen
    moleculen plakken aan elkaar
  • 4:11 - 4:12
    door ladingsaantrekking.
  • 4:12 - 4:14
    Dat geeft ons een beschermlaag
  • 4:14 - 4:17
    die voorkomt dat het siRNA
    degradeert in de bloedbaan.
  • 4:18 - 4:19
    We zijn bijna rond.
  • 4:19 - 4:21
    (Gelach)
  • 4:21 - 4:25
    Maar we moeten nog nadenken
    over een groot obstakel.
  • 4:25 - 4:27
    In feite het grootste
    obstakel van allemaal.
  • 4:27 - 4:29
    Hoe kunnen we dit superwapen inzetten?
  • 4:29 - 4:32
    Ik bedoel dat elk goed wapen
    moet worden gericht,
  • 4:32 - 4:38
    we moeten dit superwapen richten
    op de kwaadaardige doelcellen in de tumor.
  • 4:38 - 4:41
    Maar onze lichamen hebben
    een natuurlijk afweersysteem:
  • 4:42 - 4:44
    cellen in de bloedbaan
  • 4:44 - 4:46
    die dingen opsporen
    die er niet thuishoren,
  • 4:46 - 4:49
    zodat ze die kunnen
    vernietigen of elimineren.
  • 4:49 - 4:53
    En raad eens? Onze nanodeeltjes
    worden beschouwd als vreemd.
  • 4:54 - 4:58
    We moeten onze nanodeeltjes voorbij
    het tumorafweersysteem zien te krijgen.
  • 4:58 - 5:02
    We moeten ze voorbij
    dat mechanisme krijgen
  • 5:02 - 5:04
    dat indringers uitschakelt,
  • 5:04 - 5:06
    door ze te vermommen.
  • 5:06 - 5:11
    Dus, voegen we nog een negatief geladen
    laag toe aan deze nanodeeltjes.
  • 5:11 - 5:13
    Om twee redenen.
  • 5:13 - 5:17
    Ten eerste bestaat deze buitenlaag
    uit een van de natuurlijk opgeladen,
  • 5:17 - 5:21
    zeer gehydrateerde polysacchariden
    die zich in ons lichaam bevinden.
  • 5:21 - 5:26
    Het creëert een wolk van watermoleculen
    rondom het nanodeeltje
  • 5:26 - 5:29
    dat het onzichtbaar maakt.
  • 5:30 - 5:33
    Deze onzichtbaarheidsmantel
    staat de nanodeeltjes toe
  • 5:33 - 5:35
    om via de bloedbaan
  • 5:35 - 5:37
    lang en ver genoeg te reizen
    om de tumor te bereiken,
  • 5:37 - 5:40
    zonder dat het lichaam ze elimineert.
  • 5:40 - 5:45
    Ten tweede bevat deze laag moleculen
  • 5:45 - 5:48
    die zich specifiek
    aan onze tumorcel binden.
  • 5:48 - 5:53
    Eenmaal gebonden,
    neemt de kankercel het nanodeeltje op
  • 5:53 - 5:57
    en dan hebben we
    nanodeeltjes in de kankercel,
  • 5:57 - 5:59
    klaar voor hun taak.
  • 5:59 - 6:02
    Ziezo! Ik voel hetzelfde.
    Laten we gaan!
  • 6:02 - 6:04
    (Applaus)
  • 6:08 - 6:11
    Het siRNA wordt eerst ingezet.
  • 6:12 - 6:14
    Het werkt urenlang,
  • 6:14 - 6:19
    genoeg tijd om die overlevingsgenen
    te stoppen en te blokkeren.
  • 6:19 - 6:23
    We hebben nu die genetische
    superkrachten uitgeschakeld.
  • 6:24 - 6:27
    Wat overblijft is een kankercel
    zonder speciale verdediging.
  • 6:27 - 6:30
    Vervolgens komt het
    chemotherapiegeneesmiddel uit de kern
  • 6:30 - 6:33
    en vernietigt de tumorcel
    schoon en efficiënt.
  • 6:34 - 6:37
    Met voldoende genblokkers
  • 6:37 - 6:40
    kunnen we veel verschillende
    soorten mutaties aanpakken,
  • 6:40 - 6:42
    wat de kans vergroot
    om tumoren te vernietigen
  • 6:42 - 6:44
    zonder nog boosdoeners achter te laten.
  • 6:45 - 6:48
    Hoe werkt nu onze strategie?
  • 6:50 - 6:54
    We hebben deze nanodeeltjes
    uitgetest bij dieren
  • 6:54 - 6:57
    met behulp van een zeer agressieve vorm
    van triple-negatieve borstkanker.
  • 6:57 - 7:00
    Deze triple-negatieve
    borstkanker heeft het gen
  • 7:00 - 7:03
    dat kankermedicijn uitspuugt,
    zodra het geleverd wordt.
  • 7:04 - 7:08
    Meestal is doxorubicine
    -- laten we het ‘dox’ noemen --
  • 7:08 - 7:12
    het eerstelijnsmedicijn voor borstkanker.
  • 7:12 - 7:18
    We hebben onze dieren eerst behandeld
    met een dox-kern, dus alleen dox.
  • 7:19 - 7:21
    De tumor ging trager groeien,
  • 7:21 - 7:23
    maar hij groeide nog steeds snel,
  • 7:23 - 7:25
    in twee weken verdubbelde de omvang.
  • 7:25 - 7:28
    Vervolgens probeerden we
    ons combinatiesuperwapen.
  • 7:29 - 7:34
    Een nanolaagdeeltje met siRNA
    tegen de chemopomp,
  • 7:34 - 7:37
    met daarbij dox in de kern.
  • 7:37 - 7:41
    En kijk -- we zagen dat niet alleen
    de tumoren stopten met groeien,
  • 7:41 - 7:46
    ze werden kleiner en in sommige
    gevallen zelfs geëlimineerd.
  • 7:46 - 7:49
    De tumoren gingen daadwerkelijk achteruit.
  • 7:50 - 7:52
    (Applaus)
  • 7:58 - 8:02
    Het interessante aan deze aanpak is
    dat hij kan worden gepersonaliseerd.
  • 8:02 - 8:04
    We kunnen veel verschillende lagen
    van siRNA toevoegen
  • 8:05 - 8:08
    om verschillende mutaties
    en tumorafweermechanismen aan te pakken.
  • 8:08 - 8:10
    Wij kunnen ook
    verschillende geneesmiddelen
  • 8:10 - 8:12
    in de kern van het nanodeeltje steken.
  • 8:12 - 8:15
    Als artsen leren hoe patiënten te testen
  • 8:15 - 8:18
    en bepaalde genetische types
    van tumoren te begrijpen,
  • 8:18 - 8:21
    kunnen ze ons helpen
    bepalen welke patiënten
  • 8:21 - 8:23
    van deze strategie kunnen profiteren
  • 8:23 - 8:26
    en welke genblokkers we kunnen gebruiken.
  • 8:26 - 8:29
    Eierstokkanker raakt
    een speciale snaar bij mij.
  • 8:29 - 8:31
    Het is een zeer agressieve kanker,
  • 8:31 - 8:34
    deels omdat hij pas laat ontdekt wordt,
  • 8:34 - 8:36
    wanneer hij al zeer geavanceerd is
  • 8:36 - 8:38
    en er een aantal genetische mutaties zijn.
  • 8:39 - 8:42
    Na de eerste kuur chemotherapie
  • 8:42 - 8:46
    komt deze kanker terug
    bij 75 procent van de patiënten.
  • 8:46 - 8:49
    En meestal in een
    geneesmiddel-resistente vorm.
  • 8:50 - 8:52
    Intense eierstokkanker
  • 8:52 - 8:54
    is een van de grootste
    superschurken die er zijn.
  • 8:54 - 8:56
    En nu richten we ons superwapen
  • 8:56 - 8:57
    op zijn nederlaag.
  • 8:59 - 9:01
    Als onderzoeker
  • 9:01 - 9:04
    werk ik meestal niet met patiënten.
  • 9:04 - 9:07
    Maar onlangs ontmoette ik een moeder,
  • 9:07 - 9:12
    die eierstokkanker overleefde,
    Mimi, en haar dochter, Paige.
  • 9:12 - 9:16
    Ik werd diep geïnspireerd
    door het optimisme en de kracht
  • 9:16 - 9:18
    van zowel moeder als dochter.
  • 9:19 - 9:22
    En door hun verhaal
    van moed en ondersteuning.
  • 9:23 - 9:27
    We spraken over
    de verschillende technologieën
  • 9:27 - 9:28
    gericht op kanker.
  • 9:28 - 9:30
    En Mimi was in tranen
  • 9:30 - 9:33
    toen ze uitlegde hoe het leren
    over deze inspanningen
  • 9:33 - 9:35
    haar hoop geeft
    voor de toekomstige generaties,
  • 9:35 - 9:37
    met inbegrip van haar eigen dochter.
  • 9:37 - 9:39
    Dit raakte me echt.
  • 9:40 - 9:43
    Het gaat niet alleen over het doen
    aan echt elegante wetenschap.
  • 9:43 - 9:46
    Het gaat ook over het veranderen
    van het leven van mensen.
  • 9:46 - 9:50
    Het gaat over het begrijpen
    van de kracht van de techniek
  • 9:50 - 9:51
    op de schaal van moleculen.
  • 9:51 - 9:55
    Ik weet dat als studenten zoals Paige
    in hun carrière vorderen,
  • 9:55 - 9:57
    ze nieuwe wegen zullen vinden
  • 9:57 - 10:00
    voor de aanpak van een aantal
    grote mondiale gezondheidsproblemen --
  • 10:00 - 10:05
    zoals eierstokkanker, neurologische
    aandoeningen, infectieziekten --
  • 10:06 - 10:10
    net zoals chemische techniek
    deuren voor mij heeft geopend
  • 10:10 - 10:13
    en een manier van werken heeft verschaft
  • 10:13 - 10:17
    op de kleinste schaal,
    die van de moleculen,
  • 10:17 - 10:19
    om te genezen op de menselijke schaal.
  • 10:20 - 10:21
    Dank je.
  • 10:21 - 10:24
    (Applaus)
Title:
Een nieuw superwapen in de strijd tegen kanker
Speaker:
Paula Hammond
Description:

Kanker is een heel slimme, flexibele ziekte. Om haar te verslaan, zegt medisch onderzoeker en docent Paula Hammond, hebben we een nieuwe en krachtige aanpak nodig. Met haar collega's aan het MIT prepareerde Hammond nanodeeltjes van één honderdste van de grootte van een mensenhaar om de meest agressieve, resistente kankers te behandelen. Leer meer over dit moleculaire superwapen en vergezel Hammond in haar zoektocht naar een geneesmiddel voor een ziekte die ons allemaal aangaat.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:42

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.