WEBVTT

00:00:00.238 --> 00:00:01.595
Αρκετά χρόνια προτού οι επικριτές της
την χαρακτηρίσουν 


00:00:01.595 --> 00:00:03.575
την πιο επικίνδυνη γυναίκα στην Αμερική,


00:00:03.575 --> 00:00:05.170
μια νεαρή γυναίκα, ονόματι Έμμα Γκόλντμαν

00:00:05.170 --> 00:00:06.800
παράβρεθηκε σε ένα χορό.

00:00:06.910 --> 00:00:08.385
Αν και ήταν μια πολιτική ακτιβίστρια που παραβρέθηκε

00:00:08.385 --> 00:00:10.505
στην εκδήλωση για να υποστηρίξει τον σκοπό της,

00:00:10.505 --> 00:00:12.534
λάτρευε επίσης το χορό --

00:00:12.534 --> 00:00:14.854
τόσο πολύ, που ένας σύντροφός της
την πήρε κατά μέρος

00:00:14.854 --> 00:00:17.933
και της άσκησε κριτική για την επιπολαιότητα και την έλλειψη αυτοσεβασμού.

00:00:17.933 --> 00:00:19.595
Στο κάτω κάτω, έπρεπε μια σοβαρή ακτιβίστρια

00:00:19.595 --> 00:00:21.633
να το διασκεδάζει τόσο πολύ;

00:00:21.633 --> 00:00:23.016
Έξαλλη από την διακοπή,

00:00:23.016 --> 00:00:24.066
η Γκόλντμαν είπε στο νεαρό άντρα

00:00:24.066 --> 00:00:25.571
να κοιτάει τη δουλειά του,

00:00:25.571 --> 00:00:27.192
διότι η ελευθερία για την οποία αγωνιζόταν

00:00:27.192 --> 00:00:29.554
δεν είχε να κάνει με την "άρνηση της ζωής και της χαράς."

00:00:29.554 --> 00:00:30.423
Αντ' αυτού, είπε,

00:00:30.423 --> 00:00:31.461
"Θέλω ελευθερία,

00:00:31.461 --> 00:00:33.331
το δικαίωμα στην αυτο-έκφραση,

00:00:33.331 --> 00:00:35.985
το δικαίωμα καθενός σε όμορφα και ακτινοβόλα πράγματα."

00:00:35.985 --> 00:00:38.691
Για την Γκόλντμαν, μια επανάσταση χωρίς χορό

00:00:38.691 --> 00:00:41.063
δεν ήταν μια επανάσταση που άξιζε τον κόπο.

00:00:43.963 --> 00:00:46.416
Γεννημένη στα 1896 από γονείς εβραϊκής καταγωγής

00:00:46.416 --> 00:00:47.936
στην Ρώσικη αυτοκρατορία,
μεγάλωσε από μια απόμακρη μητέρα

00:00:47.936 --> 00:00:50.266
και έναν καταπιεστικό πατέρα, ο οποίος προσπάθησε

00:00:50.266 --> 00:00:52.668
να την εξαναγκάσει να παντρευτεί στα 15 της.

00:00:52.668 --> 00:00:54.401
Όταν αυτή αρνήθηκε, πέταξε το βιβλίο της γαλλικής

00:00:54.401 --> 00:00:55.851
γραμματικής στη φωτιά, λέγοντας:

00:00:55.851 --> 00:00:57.664
"Τα κορίτσια δεν χρειάζεται να μαθαίνουν τόσα πολλά!

00:00:57.664 --> 00:00:58.937
Ό,τι χρειάζεται να μάθει μια εβραία είναι

00:00:58.937 --> 00:01:00.726
πως να ετοιμάζει τον κυπρίνο,

00:01:00.726 --> 00:01:02.788
να ψιλοκόβει τα ζυμαρικά,

00:01:02.788 --> 00:01:04.085
και να χαρίζει στον άντρα πολλά παιδιά."

00:01:04.085 --> 00:01:06.400
Ήταν ελάχιστες οι γυναίκες που θα αμφισβητούσαν

00:01:06.400 --> 00:01:07.944
την ιδέα της γυναικείας θέσης

00:01:07.944 --> 00:01:09.425
σε τέτοιο βαθμό όπως η Έμμα Γκόλντμαν.

00:01:09.425 --> 00:01:10.893
Όταν ήταν 16, κατάφερε να ξεφύγει
από τα δεσμά του πατέρα της

00:01:10.893 --> 00:01:12.399
μεταναστεύοντας στις ΗΠΑ,

00:01:12.399 --> 00:01:14.441
όπου ανακάλυψε τον πραγματικό της εαυτό:

00:01:14.441 --> 00:01:17.420
επαναστάτρια και φλογερή ρήτορας,
η οποία θα περάσει τη ζωή της

00:01:17.420 --> 00:01:19.672
καλώντας για επανάσταση.

00:01:19.672 --> 00:01:21.287
Συγκλονισμένη από την τραγική ιστορία

00:01:21.287 --> 00:01:23.703
των αγωνιστών εργατών
που εκτελέστηκαν στο Σικάγο,

00:01:23.703 --> 00:01:25.669
ενεπλάκη αρχικά στο εργατικό κίνημα

00:01:25.669 --> 00:01:27.945
και στη συνέχεια στο αναρχικό κίνημα.

00:01:27.945 --> 00:01:30.541
Αντίθετα από το τι υποδηλώνει η λέξη αυτή,

00:01:30.541 --> 00:01:32.204
η φιλοσοφία της Γκόλντμαν δεν είχε καμία σχέση

00:01:32.204 --> 00:01:33.665
με το χάος και την αταξία.

00:01:33.665 --> 00:01:34.969
Είχε να κάνει με την προσωπική ελευθερία

00:01:34.969 --> 00:01:36.979
και την αντίθεση σε καταπιεστικούς,


00:01:36.979 --> 00:01:38.109
όπως πίστευε, θεσμούς:

00:01:38.109 --> 00:01:39.499
την κυβέρνηση, τη θρησκεία, τον πόλεμο,

00:01:39.499 --> 00:01:40.807
τα επιχειρηματικά συμφέροντα,

00:01:40.807 --> 00:01:41.939
ακόμη και τον γάμο.

00:01:42.529 --> 00:01:44.041
Αν και παντρεύτηκε αρκετές φορές

00:01:44.041 --> 00:01:46.241
κυρίως για την απόκτηση της υπηκοότητας

00:01:46.241 --> 00:01:48.530
Η Γκόλντμαν απέρριπτε
τις παραδοσιακές ιδέες περί γάμου

00:01:48.530 --> 00:01:50.848
και επέλεξε να μην κάνει ποτέ παιδιά.

00:01:50.848 --> 00:01:52.401
Πολύ γρήγορα, η Γκόλντμαν, εξελίχτηκε
σε μια από τις πιο φημισμένες

00:01:52.401 --> 00:01:54.617
ριζοσπαστικές φιγούρες της Αμερικής,

00:01:54.617 --> 00:01:55.910
με μια ρητορική δεινότητα, η οποία συχνά

00:01:55.910 --> 00:01:57.852
χαρακτηριζόταν ως "βαρειοπούλα".

00:01:57.852 --> 00:01:59.205
Διέσχισε την χώρα, δίνοντας
τόσο παθιασμένες ομιλίες

00:01:59.205 --> 00:02:01.420
ώστε ο γνωστός δημοσιογράφος

00:02:01.420 --> 00:02:01.849
Nelie Bly,

00:02:01.849 --> 00:02:03.577
την αποκαλούσε "η μικρή Ιωάννα της Λωραίνης."

00:02:03.577 --> 00:02:05.606
Μέσα στα χρόνια, στάλθηκε αρκετές φορές

00:02:05.606 --> 00:02:07.441
στη φυλακή για τις ιδέες της,

00:02:07.441 --> 00:02:09.340
μια φορά για την προώθηση της αντισύλληψης,

00:02:09.340 --> 00:02:10.931
μια άλλη φορά γιατί προπαγάνδιζε
την άρνηση της επιστράτευσης,

00:02:10.931 --> 00:02:12.566
και μια άλλη φορά,

00:02:12.566 --> 00:02:14.422
γιατί προέτρεπε τους άνεργους
να "πάρουν το ψωμί"

00:02:14.422 --> 00:02:16.040
από τους πλούσιους, εφόσον τους αρνούνταν

00:02:16.040 --> 00:02:17.769
το δικαίωμα στην εργασία και την τροφή.

00:02:17.769 --> 00:02:19.714
Παρότι υποστήριζε την ανεξαρτησία της γυναίκας

00:02:19.714 --> 00:02:21.781
βρέθηκε πολλές φορές
να διαφωνεί με τις σουφραζέτες

00:02:21.781 --> 00:02:24.051
διότι θεωρούσε σημαντικότερο να αγωνίζονται

00:02:24.051 --> 00:02:25.732
για την κατάργηση των καταπιεστικών συστημάτων

00:02:25.732 --> 00:02:27.418
παρά για το δικαίωμα ψήφου σε αυτά.

00:02:27.418 --> 00:02:30.436
Έλεγε, "το δικαίωμα στη ψήφο
ή τα ίσα πολιτικά δικαιώματα

00:02:30.436 --> 00:02:33.157
μπορεί να είναι δίκαια αιτήματα,
αλλά η πραγματική απελευθέρωση

00:02:33.157 --> 00:02:35.372
δεν αρχίζει ούτε από τις κάλπες,
ούτε από τα δικαστήρια."

00:02:35.372 --> 00:02:38.528
"Ξεκινάει από την ψυχή της γυναίκας."

00:02:38.528 --> 00:02:40.334
Πίστευε ότι οι γυναίκες, έπρεπε να απορρίψουν

00:02:40.334 --> 00:02:42.585
τις σεξιστικές διαχωριστικές γραμμές
κοινωνιών και κυβερνήσεων

00:02:42.585 --> 00:02:43.918
και να διεκδικήσουν το δικαίωμα

00:02:43.918 --> 00:02:46.418
στις ζωές και στο σώμα τους.

00:02:46.418 --> 00:02:48.057
Μόνο τότε, έλεγε η Γκόλντμαν,

00:02:48.057 --> 00:02:49.841
οι γυναίκες θα αποκτήσουν
πραγματικά την ελευθερία τους.

00:02:49.841 --> 00:02:50.897
Αν και ετεροσεξουαλική η ίδια,

00:02:50.897 --> 00:02:52.433
η Γκόλντμαν ήταν μια από
τους πρώτους υπερασπιστές

00:02:52.433 --> 00:02:53.789
των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων,

00:02:53.819 --> 00:02:55.613
της αντισύλληψης,

00:02:55.613 --> 00:02:57.528
και της σεξουαλικής ελευθερίας των γυναικών.

00:02:57.528 --> 00:02:59.138
"Απαιτώ την ανεξαρτησία της γυναίκας,

00:02:59.358 --> 00:03:01.235
το δικαίωμά της στην εργασία,

00:03:01.235 --> 00:03:02.525
το δικαίωμά της στην αυτοδιάθεση,

00:03:02.525 --> 00:03:04.115
να αγαπάει όποιον θέλει,

00:03:04.115 --> 00:03:06.698
και όσους θέλει," έγραφε.

00:03:06.698 --> 00:03:08.500
"Διεκδικώ την ελευθερία και των δυο φύλων,

00:03:08.500 --> 00:03:10.984
την ελευθερία της δράσης,
την ελευθερία του έρωτα

00:03:10.984 --> 00:03:12.827
και την ελευθερία της μητρότητας."

00:03:12.827 --> 00:03:15.616
Πολλές από τις ιδέες της για το φύλο, το σεξ
και την σεξουαλικότητα,

00:03:15.616 --> 00:03:17.658
θεωρούνται, ακόμη και σήμερα, επίμαχα ζητήματα --

00:03:17.658 --> 00:03:18.658
και στα τέλη του 19ου αιώνα,

00:03:18.658 --> 00:03:20.693
ήταν, προφανώς, για πολλούς σοκαριστικά.

00:03:20.693 --> 00:03:22.252
Η Γκόλντμαν, παρέμενε για πολλά χρόνια

00:03:22.252 --> 00:03:24.254
ένα αγκάθι για τις αρχές των Η.Π.Α.

00:03:24.254 --> 00:03:25.864
Τελικά, το 1919

00:03:25.864 --> 00:03:27.739
η αμερικανική υπηκοότητά της ακυρώθηκε,

00:03:27.739 --> 00:03:28.909
και απελάθηκε στη Ρωσία,

00:03:28.909 --> 00:03:30.258
στην οποία είχε μόλις προηγηθεί

00:03:30.258 --> 00:03:32.278
η επανάσταση.

00:03:32.278 --> 00:03:33.278
Αλλά αυτό που συνάντησε στην πορεία,

00:03:33.278 --> 00:03:34.865
δεν ήταν η ουτοπία που ονειρεύτηκε,

00:03:34.865 --> 00:03:36.819
αλλά ένα ακόμη καταπιεστικό καθεστώς

00:03:36.819 --> 00:03:39.249
έτοιμο να τσακίσει τα δικαιώματα των πολιτών του.

00:03:39.249 --> 00:03:41.236
Αφότου συναντήθηκε με τον ίδιο τον Λένιν,

00:03:41.236 --> 00:03:42.819
απομυθοποίησε, εντελώς

00:03:42.819 --> 00:03:44.772
το νέο κομμουνιστικό καθεστώς.

00:03:44.772 --> 00:03:46.740
Ταξίδεψε στο εξωτερικό, μιλώντας

00:03:46.740 --> 00:03:48.339
για την καταπίεση των Σοβιέτ.

00:03:48.339 --> 00:03:49.909
και αποξενώθηκε από πολλούς σύμμαχούς της

00:03:49.909 --> 00:03:51.289
οι οποίοι την απέκλεισαν

00:03:51.289 --> 00:03:52.731
από τη Σουηδία και τη Γερμανία.

00:03:52.731 --> 00:03:55.558
Όταν, τελικώς, επέστρεψε στην Αμερική το 1934

00:03:55.558 --> 00:03:55.988
(υπό την άδεια

00:03:55.988 --> 00:03:57.220
της κυβέρνησης Ρούζβελτ)

00:03:57.220 --> 00:03:59.773
Η Γκόλντμαν, ήταν, στα 60 της, μια γηραιά φιγούρα,

00:03:59.773 --> 00:04:02.216
πάντα όμως, πεισματάρα και ντόμπρα

00:04:02.216 --> 00:04:03.456
όπως ήταν πάντα.

00:04:03.456 --> 00:04:05.378
Στις τελευταίες ομιλίες της στις Η.Π.Α,

00:04:05.378 --> 00:04:06.486
καταφέρθηκε ενάντια στο ναζιστικό καθεστώς

00:04:06.486 --> 00:04:08.420
του Χίτλερ στη Γερμανία, 
καθώς και το κομμουνιστικό καθεστώς

00:04:08.425 --> 00:04:10.470
του Στάλιν στη Ρωσία,

00:04:10.470 --> 00:04:13.130
εξοργίζοντας τόσο τη δεξιά όσο και την αριστερά.

00:04:13.130 --> 00:04:14.253
Ακόμη και η προχωρημένη ηλικία,
δεν μπόρεσε να κάμψει

00:04:14.253 --> 00:04:16.055
το επαναστατικό της πνεύμα.

00:04:16.055 --> 00:04:18.205
Σε ηλικία 67 ετών, ταξίδεψε στην Βαρκελώνη

00:04:18.205 --> 00:04:19.122
για να υποστηρίξει τους εργάτες
και τους αναρχικούς

00:04:19.122 --> 00:04:21.206
που αγωνίζονταν ενάντια στο φασισμό

00:04:21.206 --> 00:04:22.761
κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου.

00:04:22.761 --> 00:04:24.154
Τους αποκαλούσε "ένα φωτεινό παράδειγμα"

00:04:24.154 --> 00:04:25.154
για τον υπόλοιπο κόσμο,

00:04:25.154 --> 00:04:27.629
και είπε σε ένα πλήθος 10,000:

00:04:27.629 --> 00:04:30.818
"Τα ιδανικά σας, είναι τα ιδανικά μου για 45 χρόνια,

00:04:30.818 --> 00:04:32.914
και θα παραμείνουν μέχρι
την τελευταία μου πνοή."

00:04:32.914 --> 00:04:34.023
Προς το τέλος της ζωής της,

00:04:34.023 --> 00:04:35.497
όταν οι στόχοι και τα ιδανικά της ζωής της,

00:04:35.497 --> 00:04:36.907
φάνταζαν όλο και λιγότερο δημοφιλή

00:04:36.907 --> 00:04:38.623
από ποτέ,

00:04:38.623 --> 00:04:40.630
η Γκόλντμαν δεν τα εγκατέλειψε ποτέ,

00:04:40.630 --> 00:04:42.482
ακόμα και υπό την απειλή της απέλασης,

00:04:42.482 --> 00:04:44.518
της βίας και της φυλάκισης.

00:04:44.518 --> 00:04:47.091
Έλπιζε πως το παράδειγμά της θα φωτίσει

00:04:47.091 --> 00:04:48.940
το δρόμο για τις μελλοντικές γενιές.

00:04:48.940 --> 00:04:50.911
Όπως, έγραψε κάποτε σε ένα φίλο,
και πρώην εραστή,

00:04:50.911 --> 00:04:52.719
χρόνια πριν το θάνατό της,

00:04:52.719 --> 00:04:55.301
"κάποια μέρα, αρκετά χρόνια
μετά το θάνατό μας,

00:04:55.301 --> 00:04:57.830
η ελευθερία μπορεί και πάλι
να ορθώσει το περήφανο ανάστημά της."

00:04:57.830 --> 00:04:59.629
"Από εμάς εξαρτάται, να φωτίσουμε
ως δαυλοί το μονοπάτι της,

00:04:59.629 --> 00:05:01.248
που αν και φαντάζει αμυδρό σήμερα,

00:05:01.248 --> 00:05:03.268
παραμένει η μόνη φλόγα."

00:05:03.268 --> 00:05:05.440
Στη διάρκεια της ζωής της, η Γκόλντμαν
είχε την ικανότητα να εξοργίζει

00:05:05.440 --> 00:05:07.403
τόσο τους φίλους όσο και τους εχθρούς της,

00:05:07.403 --> 00:05:09.113
χωρίς ποτέ να κάνει εκπτώσεις στις αρχές της

00:05:09.113 --> 00:05:11.730
ή συμβιβασμούς στη ζωή της,
για να τους είναι ευάρεστη.

00:05:11.730 --> 00:05:13.676
"ίχνη από φωτιά, πάντα, ακολουθούσαν

00:05:13.676 --> 00:05:14.661
τη ζωή που χάραξε η Γκόλντμαν."

00:05:14.661 --> 00:05:16.759
έγραψε, κάποτε, ένας ιστορικός και όντως

00:05:16.759 --> 00:05:18.740
η Γκόλντμαν, ήταν πάντα έτοιμη
να διαρρήξει οποιονδήποτε δεσμό,

00:05:18.740 --> 00:05:20.130
στο όνομα της αλήθειας της.

00:05:20.130 --> 00:05:21.137
Όπως είχε πει κάποτε,

00:05:21.137 --> 00:05:23.247
(όταν ένας νεαρός προσπάθησε
να την αποτρέψει από το χορό)

00:05:23.247 --> 00:05:25.049
δεν θα σταματούσε ποτέ
να αγωνίζεται για έναν κόσμο

00:05:25.049 --> 00:05:26.431
όπου η ελευθερία θα είναι το αναφαίρετο δικαίωμα

00:05:26.431 --> 00:05:27.811
κάθε ανθρώπου,

00:05:27.811 --> 00:05:29.198
και που οι γυναίκες θα μπορούν

00:05:29.198 --> 00:05:30.614
να ζουν, να αγαπούν και να χορεύουν

00:05:30.614 --> 00:05:32.150
χωρίς κανένα περιορισμό.