1
00:00:10,313 --> 00:00:14,088
Nazywam się Ed Snowdon. Mam 29 lat.

2
00:00:14,104 --> 00:00:20,358
Pracowałem dla Booz Allen Hamilton 
jako analityk infrastruktury w NSA na Hawajach.

3
00:00:22,421 --> 00:00:26,445
Jakie stanowiska zajmował pan poprzednio 
w środowisku wywiadowczym?

4
00:00:26,445 --> 00:00:30,908
Pracowałem jako: 
inżynier systemów, administrator systemów,

5
00:00:31,693 --> 00:00:36,622
starszy doradca dla CIA 
(Centralnej Agencji Wywiadowczej),

6
00:00:36,622 --> 00:00:42,129
konsultant rozwiązań, 
inspektor systemów telekomunikacyjnych,

7
00:00:42,129 --> 00:00:45,427
To co najbardziej zainteresuje ludzi to to

8
00:00:45,427 --> 00:00:50,001
że starając sie zrozumieć kim jesteś i co myślisz,

9
00:00:50,001 --> 00:00:56,599
nadszedł taki czas, w którym 
przekroczyłeś linię zastanawiania się nad tym żeby "bić na alarm",

10
00:00:56,922 --> 00:01:01,304
a podjęciem decyzji żeby faktycznie to zrobić.

11
00:01:01,474 --> 00:01:06,154
Przeprowadź ludzi przez proces podjęcia tej decyzji.

12
00:01:06,355 --> 00:01:14,093
Kiedy jest się w pozycji z uprzywilejowanym dostępem, takiej jak bycie administratorem takiej społeczności wywiadowczej,

13
00:01:14,093 --> 00:01:19,750
jest się wystawionym na o wiele większą ilość informacji na znacznie szerszą skale niż przeciętny pracownik

14
00:01:19,750 --> 00:01:24,319
i z tego powodu widzi się rzeczy które mogą być niepokojące.

15
00:01:24,319 --> 00:01:29,241
Ale w ciągu kariery normalnej osoby, zauważyłoby się jeden lub dwa takie przypadki.

16
00:01:29,241 --> 00:01:33,124
Kiedy widzi się wszystko, 
takie rzeczy widuje się znacznie częściej

17
00:01:33,124 --> 00:01:36,591
i rozpoznaje się że 
niektóre z tych przypadków są nadużyciami.

18
00:01:36,591 --> 00:01:44,128
Kiedy mówi się ludziom o nich, 
w miejscu takim jak to, gdzie to jest normą,

19
00:01:44,128 --> 00:01:48,272
ludzie mają tendencje żeby nie brać ich na poważnie, i wiesz, idzie sie dalej.

20
00:01:48,272 --> 00:01:54,610
Jednak później, świadomość tego że dzieje się coś złego nawarstwia się i można się poczuć zobowiązanym aby o tym opowiedzieć.

21
00:01:54,610 --> 00:01:58,601
I im więcej się o tym mówi, 
tym bardziej jest się ignorowanym, 
tym częściej sie słyszy że to nie jest problem.

22
00:01:58,601 --> 00:02:03,515
aż w końcu uświadamiasz sobie że 
te rzeczy powinny być ocenione przez społeczeństwo,

23
00:02:03,515 --> 00:02:06,206
a nie przez kogoś, 
kto został zwyczajnie zatrudniony przez rząd.

24
00:02:06,375 --> 00:02:14,310
Opowiedz trochę więcej 
w jaki sposób amerykański stan inwigilacji działa. 
Czy jego celem są poczynania Amerykanów?

25
00:02:15,018 --> 00:02:22,655
NSA i społeczność wywiadowcza ogólnie, 
jest skupiona na zdobywaniu informacji 
gdziekolwiek może i w każdy możliwy sposób.

26
00:02:22,655 --> 00:02:29,076
wierzy, na bazie własnego potwierdzenia, 
że służy interesowi państwa.

27
00:02:29,492 --> 00:02:36,229
Początkowo widzieliśmy że kierunek 
jest ściśle dobierany w miare jak 
wywiad był zbierany za granicą.

28
00:02:36,229 --> 00:02:40,568
Obecnie coraz bardziej dostrzegamy 
że to się dzieje w naszym kraju.

29
00:02:40,568 --> 00:02:47,115
I aby tego dokonać, "oni", w szczególności NSA, obiera za cel komunikacje wszystkich.

30
00:02:47,115 --> 00:02:49,783
Domyślnie pochłania te informacje.

31
00:02:49,783 --> 00:02:56,249
Zbiera je do swojego systemu, filtruje i analizuje je. Mierzy je i przechowuje przez jakiś okres czasu.

32
00:02:56,249 --> 00:03:03,042
Tylko dlatego że jest to najłatwiejsza, najbardziej wydajna i najcenniejsza droga aby osiągnąć te cele.

33
00:03:03,258 --> 00:03:10,216
Więc podczas gdy namierzają kogoś 
związanego z obcym rządem,

34
00:03:10,216 --> 00:03:14,846
lub kogoś kogo podejrzewają o terroryzm, 
zbierają wiadomości które wysyłasz aby to zrobić.

35
00:03:14,846 --> 00:03:19,496
Każdy analityk w każdej chwili 
może namierzyć kogokolwiek, 
jakakolwiek osoba wybierająca - gdziekolwiek.

36
00:03:19,496 --> 00:03:24,862
Gdzie ta komunikacja zostanie przejęta 
zależy od zasięgu czujników sieci

37
00:03:24,862 --> 00:03:31,029
i władzy jaką posiada analityk. Nie wszyscy analitycy mają możliwość namierzyć wszystko.

38
00:03:31,029 --> 00:03:35,890
Jednak ja, siedząc za moim biurkiem, 
z całą pewnością miałem władzę 
aby nałożyć podsłuch na każdego,

39
00:03:35,890 --> 00:03:39,264
od ciebie lub twojego księgowego 
do sędziego federalnego,

40
00:03:39,264 --> 00:03:41,902
aż nawet po prezydenta, 
gdybym posiadał jego osobistego maila.

41
00:03:41,902 --> 00:03:48,865
Jedną z niezwykłych części tego epizodu jest to że ludzie którzy "biją na alarm" robią to anonimowo,

42
00:03:48,865 --> 00:03:54,767
podejmują kroki aby pozostać anonimowymi 
tak długo jak mogą, 
często mając nadzieje że potrwa to wiecznie.

43
00:03:54,767 --> 00:04:01,341
Ty z kolei, jesteś nastawiony wręcz przeciwnie; 
czyli otwarcie mówisz o tym 
że ty stoisz ze zdemaskowaniem tej afery.

44
00:04:01,341 --> 00:04:03,986
Czemu zdecydowałeś się to zrobić?

45
00:04:04,216 --> 00:04:12,267
Sądze że społeczeństwu należy się wyjaśnienie motywacji jaką kierowali się ludzie którzy wyjawiają takie informacje poza modelem demokratycznym.

46
00:04:12,267 --> 00:04:19,029
Kiedy obala się władze rządu, 
jest to fundamentalnie niebezpieczne dla demokracji.

47
00:04:19,029 --> 00:04:28,252
I jeśli robi się to w tajemnicy, konsekwentnie, 
tak jak rząd to robi gdy chce wziąć 
korzyść z tejemnieczej akcji którą podjął,

48
00:04:28,252 --> 00:04:35,112
to w ten sposób daje nam upoważnienie aby powiedzieć: "Hej, powiedzcie prasie o tym i o tamtym żeby społeczeństwo było po naszej stronie".

49
00:04:35,112 --> 00:04:41,583
Ale rzadko, lub wcale tak sie nie dzieje gdy dochodzi do nadużyć. To należy do indywidualnych obywateli.

50
00:04:41,583 --> 00:04:44,763
Ale zazwyczaj są oni oczerniani. 
Wiesz, staje się to kwestją że

51
00:04:44,763 --> 00:04:49,015
ci ludzie są przeciwko krajowi, 
są przeciwko rządowi. Ale ja nie jestem.

52
00:04:49,015 --> 00:04:54,437
Niczym sie nie różnie od innych. 
Nie posiadam specjalnych umiejętności.

53
00:04:54,437 --> 00:05:00,798
Jestem zwykłym facetem który tam siedzi, dzień w dzień, w biurze, i patrzy co się dzieje i mówi sobie:

54
00:05:00,798 --> 00:05:08,519
"Nie my powinniśmy o tym decydować. 
Społeczeństwo powinno zdecydować 
czy te programy i polityka są dobre czy złe"

55
00:05:08,519 --> 00:05:15,428
I jestem gotów stanąć przed kamerą aby bronić prawdziwości tego i powiedzieć: "Ja tego nie zmieniłem. Nie zmodyfikowałem historii.

56
00:05:15,428 --> 00:05:20,637
Taka jest prawda. To jest to co się dzieje. 
Wy powinniście zdecydować czy powinniśmy to robić".

57
00:05:20,867 --> 00:05:26,951
Czy przemyślałeś jaka będzie odpowiedź 
rządu USA na twoje postępowanie,

58
00:05:26,951 --> 00:05:32,870
w terminologii jaką mogliby użyć aby cię opisać, 
w jaki sposób mogliby cię zobrazować, 
co mogliby próbować tobie zrobić?

59
00:05:33,500 --> 00:05:37,348
Cóż. Mógłbym być "załatwiony" przez CIA.

60
00:05:37,348 --> 00:05:41,427
Jacyś ludzie lub jakaś osoba postronna 
mogłaby po mnie przyjść.

61
00:05:41,427 --> 00:05:44,413
Wiecie, oni ściśle współpracują 
z dużą liczba różnych krajów.

62
00:05:44,658 --> 00:05:49,575
Lub, wiecie, mogliby opłacić triady. 
Lub któregokolwiek z ich agentów.

63
00:05:49,575 --> 00:05:54,672
Mamy niedaleko siedzibe CIA 
i konsulat tutaj w Hong Kongu,

64
00:05:54,672 --> 00:05:58,374
i jestem przekonany 
że będą zajęci przez następny tydzień.

65
00:05:59,405 --> 00:06:04,076
I jest to strach z którym będę musiał żyć do końca życia, jakkolwiek długie ono będzie.

66
00:06:04,292 --> 00:06:11,901
Nie możesz wyjść naprzeciw najpotężniejszej agencji 
i być całkowicie wolnym od ryzyka,

67
00:06:11,901 --> 00:06:16,907
ponieważ są oni potężnym przeciwnikiem z którym nikt znacząco nie może się przeciwstawić.

68
00:06:17,461 --> 00:06:20,457
Jeżeli będą chcieli cie dopaść, 
to cie dopadną, w swoim czasie.

69
00:06:20,749 --> 00:06:26,347
Jednak jednocześnie 
musisz określić co jest dla ciebie ważne.

70
00:06:26,347 --> 00:06:32,386
I jeżeli życie, nie-wolne ale wygodne 
jest czymś co jesteś w stanie zaakceptować

71
00:06:32,386 --> 00:06:36,295
- I sądze że wiele osób jest w stanie, 
taka jest natura ludzka -

72
00:06:36,895 --> 00:06:41,938
możesz wstawać każdego dnia, 
chodzić do pracy, odbierać dużą wypłate

73
00:06:41,938 --> 00:06:46,112
za względnie niewielką prace, 
wbrew interesu społeczeństwa,

74
00:06:46,112 --> 00:06:50,066
i zasypiać w nocy po obejrzeniu wiadomości. Ale...

75
00:06:50,435 --> 00:06:53,580
jeżeli uświadomisz sobie że 
to jest świat jaki pomagałeś stworzyć,

76
00:06:53,580 --> 00:06:56,619
to będzie coraz gorzej 
dla następnego pokolenia i kolejnego też,

77
00:06:56,619 --> 00:07:01,314
które powiększy możliwości tej architektury opresji,,

78
00:07:01,653 --> 00:07:06,070
uświadomisz sobie że jesteś w stanie zaakceptować każde ryzyko i nie jest ważne co sie z tobą stanie dopóty,

79
00:07:06,070 --> 00:07:09,713
dopóki społeczeństwo będzie w stanie podejmować decyzje w jakis sposób jest to wykorzystywane.

80
00:07:09,913 --> 00:07:12,337
Czemu ludzie powinni przejmować się inwigilacją?

81
00:07:12,629 --> 00:07:16,197
Ponieważ, nawet jeżeli nie robisz nic złego, 
jesteś podglądany i nagrywany.

82
00:07:16,197 --> 00:07:24,556
A możliwość przechowywania systemu 
rośnie systematycznie każdego roku,

83
00:07:24,679 --> 00:07:29,118
do momentu w którym nie musisz zrobić nic złego.

84
00:07:29,271 --> 00:07:34,096
Wystarczy że któregoś dnia 
padnie od kogoś podejrzenie na ciebe, nawet mylne

85
00:07:34,096 --> 00:07:39,528
i wtedy są w stanie skorzystać z systemu aby cofnąć się w czasie i analizować każdą decyzję jaką kiedykolwiek podjąłeś

86
00:07:39,528 --> 00:07:42,817
każdego znajomego z którym cokolwiek dyskutowałeś

87
00:07:42,817 --> 00:07:47,861
i na tej podstawie cie zaatakować, 
aby wyciągnąć podejrzenie

88
00:07:47,861 --> 00:07:52,625
z niewinnego życia 
i aby sportretować kogoś jako złoczyńce.

89
00:07:53,009 --> 00:07:57,163
Obecnie siedzimy w pokoju w Hong Kongu,

90
00:07:57,163 --> 00:08:00,716
jesteśmy tutaj ponieważ tutaj przyjechałeś.

91
00:08:00,716 --> 00:08:04,848
Opowiedz troche dlaczego tutaj przybyłeś.

92
00:08:04,848 --> 00:08:08,867
A dokładniej, 
znajdą sie ludzie którzy będą spekulować

93
00:08:08,867 --> 00:08:15,778
że to co zamierzasz zrobić to zdradzić na rzecz kraju który jest postrzegany jako wróg numer jeden 
dla USA,

94
00:08:15,778 --> 00:08:22,898
którym są Chiny, i tym co tak na prawde robisz to szukasz sposobu aby pomóc wrogowi USA

95
00:08:22,898 --> 00:08:27,703
u którego zamierzasz szukać azylu. 
Czy możesz powiedzieć nieco więcej na ten temat?

96
00:08:27,703 --> 00:08:28,531
Jasne.

97
00:08:28,531 --> 00:08:32,976
Jest kilka twierdzeń w tych argumentach

98
00:08:32,976 --> 00:08:38,998
które niejako są zakorzenione w poddawaniu 
w wątpliwość wyboru Hong Kongu.

99
00:08:38,998 --> 00:08:42,920
Pierwszym jest to że Chiny są wrogiem USA. 
Nie są.

100
00:08:42,920 --> 00:08:48,660
Tzn. dochodzi do konfliktów między 
rządem USA a rządem Chin.

101
00:08:48,660 --> 00:08:55,523
Ale ludności właściwie to nie obchodzi. 
Handlujem ze sobą swobodnie. Nie prowadzimy wojny.

102
00:08:55,523 --> 00:09:01,384
Nie jesteśmy w stanie zbrojnego konfliktu i nie staramy się być. Jesteśmy największym partnerem handlowym dla siebie wzajemnie.

103
00:09:01,861 --> 00:09:07,425
Dodatkowo, 
Hong Kong ma silną tradycje wolnego słowa.

104
00:09:07,425 --> 00:09:14,557
Ludzie myślą: "Ojej, Chiny wielki firewall". Kontynentalne Chiny nie posiadają znaczących ograniczeń wolnego słowa, ale

105
00:09:14,557 --> 00:09:21,279
ludność Hong Kongu posiada długą tradycje protestowania na ulicach aby ich poglądy były znane.

106
00:09:21,279 --> 00:09:24,908
Internet nie jest tutaj filtrowany

107
00:09:24,908 --> 00:09:27,654
nie bardziej niż przez innych zachodni rząd.

108
00:09:27,654 --> 00:09:37,033
I wierzę że rząd Hong Kongu jest tak właściwie niezależny w relacjach do dużej ilości 
zachodnich rządów.

109
00:09:37,433 --> 00:09:44,092
Jeżeli twoją motywacją byłoby zranienie USA 
i pomoc jej wrogom, lub twoją motywacją 
byłoby wzbogacenie się,

110
00:09:44,092 --> 00:09:50,154
czy to co mogłbyś zrobić z tymi dokumentami pomogłoby ci w osiągnięciu tych celów ktorych ostatecznie nie starałeś się osiągnąć?

111
00:09:50,261 --> 00:09:56,735
Ależ oczywiście. Tzn. ktokolwiek na pozycji dostępu ze zdolnościami technicznymi które posiadałem

112
00:09:56,735 --> 00:10:03,674
mógłby, wyciągnąć wszystkie sekrety, 
przekazać je na otwarty rynek w Rosji. 
Oni zawsze są otwarci na coś takiego, tak jak my.

113
00:10:05,228 --> 00:10:11,724
Miałem dostęp to charmonogramu 
każdej osoby pracującej dla NSA, 
dla całej społeczności wywiadowczej

114
00:10:11,724 --> 00:10:19,168
oraz do tajnych aktyw na całym świecie, lokalizacje każdej placówki jaką mamy, jakie są ich misje itd.

115
00:10:19,431 --> 00:10:27,201
Jeżeli tylko chciałbym zranić USA mógłbym wyłączyć system nadzoru w jedno popołudnie.

116
00:10:28,154 --> 00:10:32,960
Ale nie to było moim zamiarem. 
I sądze, dla każdego kto stawia taki argument,

117
00:10:32,960 --> 00:10:35,714
że muszą pomyśleć, gdyby byli na moim miejscu,

118
00:10:35,714 --> 00:10:41,576
i wiedli uprzywilejowane życie - mieszkasz na Hawajach, w raju i zarabiasz mnóstwo pieniędzy -

119
00:10:41,576 --> 00:10:46,468
co musiałoby się wydarzyć 
abyś zostawił wszystko za sobą?

120
00:10:47,192 --> 00:10:57,455
To czego najbardziej się obawiam w Ameryce odnośnie wyniku tego wyjawienia, 
to to że nic się nie zmieni.

121
00:10:57,455 --> 00:11:02,422
Ludzie zobaczą w mediach te wszystkie ujawnienia.

122
00:11:02,422 --> 00:11:09,686
Poznają do czego zdolny jest rząd 
aby dać sobie władze, jednostronnie,

123
00:11:11,209 --> 00:11:16,506
aby stworzyć większą kontrole nad amerykańskim 
i globalnym społeczeństwem,

124
00:11:17,382 --> 00:11:25,163
ale nie będą gotowi podjąć ryzyka potrzebnego 
aby wstać i zacząć walczyć o zmiany,

125
00:11:25,379 --> 00:11:31,770
aby zmusić swoich przedstawicieli 
aby zaczeli bronić ich interesów.

126
00:11:32,740 --> 00:11:37,678
I w ciagu kilku miesięcy, lat, będzie tylko gorzej,

127
00:11:37,909 --> 00:11:43,032
aż do momentu w którym zmieni się polityka,

128
00:11:43,032 --> 00:11:48,576
ponieważ jedyne co ogranicza poczynania 
stanu nadzoru jest właśnie polityka.

129
00:11:48,776 --> 00:11:51,594
Nawet nasze porozumiena 
z innymi niepodległymi rządami,

130
00:11:51,594 --> 00:11:57,837
uważamy że jest to 
warunek polityki niż warunek prawa.

131
00:11:57,976 --> 00:12:03,160
I z tego powodu, nowy przywódca zostanie wybrany, przerzuci wajche, powiedzmy że...

132
00:12:05,791 --> 00:12:13,309
z powodu kryzysu, z powodu zagrożenia jakie spotykamy na świecie, z powodu nowego nieprzewidywalnego zagrożenia,

133
00:12:13,309 --> 00:12:18,730
potrzebujemy więcej upoważnień, więcej władzy, i nie będzie nic co ludzie mogliby zrobić w tym momencie aby sie przeciwstawić

134
00:12:19,131 --> 00:12:23,546
i to będzie przełomowa tyrania.