Thế giới hân hoan và rắc rối của việc giải câu đố.
-
0:01 - 0:04Bốn giờ sáng,
bạn đã thức suốt 40 tiếng, -
0:04 - 0:08bạn giải một câu đố chứa đoạn video này
-
0:08 - 0:13màn thi nhảy giữa một con gà
và một con hải ly đang trượt ván. -
0:13 - 0:14(Tiếng cười)
-
0:14 - 0:16Sự bối rối và phấn khích
bạn đang trải nghiệm -
0:16 - 0:19là cảm giác thường thấy
tại Cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT, -
0:19 - 0:22về cơ bản, là sự kết hợp
giữa Thế vận hội và lễ hội Burning Man -
0:22 - 0:24dành riêng cho mọt sách.
-
0:24 - 0:24(Tiếng cười)
-
0:24 - 0:26Hôm nay, tôi sẽ đưa bạn đến
-
0:26 - 0:30một thế giới kì lạ, hại não,
và tràn ngập niềm vui. -
0:31 - 0:34Nhưng trước tiên, tôi cần giải thích
ý nghĩa của từ "câu đố". -
0:35 - 0:38Câu đố dưới dạng săn tìm kho báu
là một bộ dữ liệu. -
0:38 - 0:43Nó có thể là ô chữ,
sudoku, video, âm thanh, -
0:43 - 0:46nó có thể là bất cứ thứ gì
có chứa thông tin ẩn, -
0:46 - 0:50có đáp án là một từ hay một cụm từ.
-
0:50 - 0:54Ví dụ, câu đố này
có tên là "Những kiệt tác". -
0:54 - 0:59Nó gồm 10 hình ảnh của mô hình người
nhìn vào các đống LEGO. -
0:59 - 1:03Và để tiết kiệm thời gian,
tôi sẽ giải thích mọi thứ cho bạn. -
1:03 - 1:07Mỗi đống LEGO là sự xáo trộn
những mảnh ghép của một bức tranh -
1:07 - 1:09của một danh họa nổi tiếng.
-
1:09 - 1:12Có ai nhận ra họa sĩ bên trái không?
-
1:13 - 1:14Vị này sử dụng rất nhiều màu đỏ.
-
1:15 - 1:16Tôi nghe: "Rothko".
-
1:17 - 1:18Hình thứ hai thì sao?
-
1:18 - 1:19(Khán giả) Mondrian.
-
1:19 - 1:21Alex Rosenthal: Đúng, rất tốt.
-
1:21 - 1:24Còn hình thứ ba?
Hình khó nhất. -
1:25 - 1:27Vâng, Klimt, tôi nghe rồi.
-
1:27 - 1:30Tốt lắm, ở đây,
màu sắc là đầu mối lớn nhất. -
1:30 - 1:33Câu đố có nhiều đầu mối khác nhau
cho bạn biết điều gì quan trọng, -
1:33 - 1:37ở đây, ta quan tâm đến các họa sĩ
chứ không phải các tác phẩm. -
1:37 - 1:40Và sau đó, điều bạn phải làm
là nhìn vào các đầu mối chưa sử dụng, -
1:40 - 1:43số người trong mỗi hình.
-
1:43 - 1:45Và bạn đếm số người
-
1:45 - 1:49rồi lấy ra chữ cái trong họ của họa sĩ đó
có vị trí trùng với số người bạn vừa đếm. -
1:49 - 1:52Hình bên trái, tranh của Rothko
có ba người đứng trước, -
1:52 - 1:54nên bạn lấy chữ cái thứ ba, chữ T.
-
1:54 - 1:56Chỉ có một người phía trước
tranh của Mondrian -
1:56 - 1:58nên bạn lấy chữ đầu tiên, M.
-
1:58 - 2:00Và cũng có 3 người
phía trước tranh của Klimt, -
2:00 - 2:02nên bạn lấy chữ cái thứ ba, I.
-
2:02 - 2:05Bạn làm như vậy với cả 10 họa sĩ
-
2:05 - 2:06và xếp chúng theo thứ tự,
-
2:06 - 2:09và bạn có câu trả lời,
đó là "illuminate". -
2:09 - 2:11(Tiếng cười)
-
2:12 - 2:14Những câu đố như thế này
là sự truyền đạt ý tưởng. -
2:15 - 2:18Nhưng điều tôi muốn làm rõ ở đây
-
2:18 - 2:22là câu đố phải có sự cân bằng
giữa sự trừu tượng và tính rõ ràng. -
2:23 - 2:26Chúng phải đủ khó
để bạn cố tìm ra đáp án, -
2:26 - 2:29nhưng cũng phải đủ tinh tế
để bạn có thể tìm ra đáp án, -
2:29 - 2:31lúc mà mọi thứ về đúng chỗ của nó.
-
2:32 - 2:34Người giải câu đố
nghiện khoảnh khắc tìm ra đáp án. -
2:34 - 2:38Một khoảnh khắc lâng lâng ngắn ngủi,
giây phút rõ ràng và nguyên sơ. -
2:39 - 2:43Ngoài ra, cũng có
một sự thõa mãn sâu sắc, -
2:43 - 2:46bản chất tự nhiên của con người
là thích giải quyết vấn đề. -
2:46 - 2:49Đó là lý do chúng ta
thích giải ô chữ và trò escape room -
2:49 - 2:52và tìm cách khám phá đáy biển.
-
2:53 - 2:57Giải những câu đố hóc búa
mở rộng tư duy của ta theo hướng mới -
2:57 - 3:03và nó còn giúp chúng ta nhìn vấn đề
dưới nhiều góc độ khác nhau. -
3:04 - 3:06Trong các cuộc săn tìm kho báu,
có rất nhiều câu đố -
3:06 - 3:08với đủ loại hình dạng và kích cỡ.
-
3:08 - 3:11Câu đố một giờ
thiết kế cho những người mới -
3:11 - 3:13câu đố 24 giờ dành cho nhóm,
-
3:13 - 3:16và câu đố trong câu đố,
cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT. -
3:17 - 3:19Đây là một sự kiện thường niên
-
3:19 - 3:24và có khoảng 2.000 người
tập trung tại khuôn viên MIT -
3:24 - 3:29và giải câu đố theo đội
từ một người đến hơn 100 người. -
3:29 - 3:32Đội của tôi có 60 người
-
3:32 - 3:35gồm một nhà vô địch
giải ô chữ quốc gia, -
3:36 - 3:38một nhà vật lý hạt,
một nhà soạn nhạc, -
3:38 - 3:41một nhà thám hiểm đại dương,
-
3:41 - 3:44và tôi, cảm giác như
"Mr. Bean lạc vào công viên Bletchley." -
3:44 - 3:46(Tiếng cười)
-
3:47 - 3:49Đó thực chất là
một so sánh thích hợp, -
3:49 - 3:50vì một năm có một câu đố
-
3:50 - 3:55bạn phải xây dựng một máy Enigma
từ những miếng các tông. -
3:55 - 3:57(Tiếng cười)
-
3:57 - 3:59Mỗi cuộc Săn lùng Kho báu
có một chủ đề. -
3:59 - 4:02Những chủ đề từng có
như Ma trận và Alice ở xứ sở thần tiên. -
4:02 - 4:06Thường là những chủ đề
về văn hóa và văn học đại chúng. -
4:06 - 4:11Và mục tiêu là tìm ra đồng xu
được giấu trong khuôn viên MIT. -
4:11 - 4:14Và để tìm ra nó,
bạn phải giải khoảng 150 câu đố -
4:15 - 4:17đối mặt với
nhiều trò chơi và thử thách. -
4:17 - 4:21Tôi đã tham gia khoảng mười năm,
chưa bao giờ mơ tới việc chiến thắng, -
4:21 - 4:23cho tới tháng Một năm 2016,
-
4:23 - 4:28trong một cuộc săn lùng kéo dài 53 tiếng
có chủ đề là bộ phim Đánh cắp giấc mơ, -
4:28 - 4:31chúng tôi đã thức trắng trong nhiều ngày,
nên mọi thứ đều buồn cười.. -
4:31 - 4:32(Tiếng cười)
-
4:32 - 4:37Bàn đầy ắp giấy, ghi chú
và những câu đố đã giải xong. -
4:37 - 4:41Bảng đầy chữ viết và kí tự lộn xộn,
công trình của ba ngày vắt óc suy nghĩ. -
4:42 - 4:43Và chúng tôi kẹt ở hai câu đố.
-
4:43 - 4:46Nếu có thể giải chúng,
trò chơi sẽ đi đến hồi kết, -
4:46 - 4:48và sau nhiều giờ làm việc,
-
4:48 - 4:49vào một khoảnh khắc diệu kì,
-
4:49 - 4:51hai câu đó này
được giải cách nhau 10 giây, -
4:51 - 4:54chẳng mấy chốc, chúng tôi
thấy mình ở vòng đua cuối, -
4:54 - 4:57một loạt các đầu mối
sẽ dẫn chúng tôi tới đồng xu, -
4:57 - 4:59chúng tôi chạy nhanh qua sảnh của MIT,
-
4:59 - 5:02cố gắng không va chạm
hay làm du khách hoảng sợ, -
5:02 - 5:04khi nhận ra
mình không phải là đội duy nhất, -
5:04 - 5:06một đội khác
cũng đang ở vòng đua cuối, -
5:06 - 5:09chúng tôi không biết
ai đang dẫn trước. -
5:09 - 5:11Chúng tôi là một đống hỗn độn
của sự lo lắng, trông đợi, -
5:11 - 5:14hăng hái, và thiếu ngủ,
-
5:14 - 5:17khi chúng tôi đến
tượng đài Nhà giả kim, -
5:17 - 5:19tại đó, chúng tôi tìm được..
-
5:20 - 5:21đồng xu này.
-
5:21 - 5:22(Tiếng reo)
-
5:22 - 5:24Vâng.
-
5:24 - 5:26(Vỗ tay)
-
5:26 - 5:28Viêc giành được nó
giúp chúng tôi chiến thắng -
5:28 - 5:31với thời gian sát sao: 5 phút.
-
5:31 - 5:33Điều tôi lúc nãy quên
chưa nhắc đến -
5:33 - 5:34đó là phần thưởng của cuộc thi
-
5:34 - 5:38là bạn phải thiết kế toàn bộ
cuộc săn lùng kho báu cho năm tới. -
5:38 - 5:39(Tiếng cười)
-
5:39 - 5:41Hình phạt cho sự chiến thắng
-
5:41 - 5:45là bạn phải thiết kế toàn bộ
cuộc săn lùng kho báu cho năm tới. -
5:46 - 5:49Đến đầu năm 2016,
tôi chưa bao giờ thiết kế câu đố. -
5:49 - 5:51Tôi đã giải rất nhiều câu đố,
-
5:51 - 5:54nhưng thiết kế và giải chúng
là điều hoàn toàn khác nhau. -
5:54 - 5:56Nhưng một lần nữa,
tôi may mắn khi ở chung đội -
5:56 - 5:59với những người hướng dẫn
và cộng tác tài năng. -
5:59 - 6:01Ở góc nhìn của một nhà thiết kế,
-
6:01 - 6:04một câu đố là khi tôi có một ý tưởng,
-
6:04 - 6:05và thay vì nói cho bạn biết đó là gì,
-
6:05 - 6:09tôi sẽ để lại các mẩu bánh mì
để bạn có thể tự lần ra -
6:09 - 6:12và tận hưởng niềm vui
khi tìm ra đáp án. -
6:12 - 6:15Đây là một cách khác
nhìn vào khoảnh khắc ấy. -
6:15 - 6:18Và điều khó tin với tôi
là trải nghiệm này, -
6:18 - 6:21thứ thuộc về cảm xúc
và gần như là thuộc về thể chất, -
6:21 - 6:23lại có thể được cẩn thận thiết kế.
-
6:23 - 6:25Để tôi giải thích rõ hơn cho bạn,
-
6:25 - 6:28đây là một câu đố tôi đã tạo ra
cùng với bạn tôi, Matt Gruskin. -
6:28 - 6:30Nó là một trò chơi phiêu lưu,
-
6:30 - 6:33đây là một loại trò chơi
phiêu lưu cổ điển, -
6:33 - 6:36bạn đi khám phá
đông, tây, nam, bắc, -
6:36 - 6:39nhặt đồ và sử dụng chúng.
-
6:39 - 6:41Và bạn có thể đến cuối trò chơi,
-
6:41 - 6:43mà vẫn chưa giải được câu đố.
-
6:43 - 6:47Để giải được câu đố,
bạn phải tìm ra thông tin ẩn, -
6:47 - 6:50cách dễ nhất để tìm ra chúng
là tạo một bản đồ trò chơi. -
6:50 - 6:51Nó trông như thế này.
-
6:52 - 6:54Có ai nhận ra đây là gì không?
-
6:55 - 6:57Vâng, chính xác.
-
6:57 - 7:01Trò chơi phiêu lưu
diễn ra trong Settlers of Catan. -
7:01 - 7:03Có ai ở đây biết Settlers là gì không?
-
7:04 - 7:05Mọt sách.
-
7:05 - 7:07(Tiếng cười)
-
7:07 - 7:09Nếu bạn không biết,
Settlers là một board game, -
7:09 - 7:11nơi bạn thi đấu
với những người khác -
7:11 - 7:14thu thập tài nguyên
và sử dụng chúng để xây dựng. -
7:14 - 7:19Và trong văn bản phiêu lưu,
thông tin được giấu bằng nhiều cách, -
7:19 - 7:22để bạn có thể dựng lại toàn bộ trò chơi.
-
7:22 - 7:25Bạn có thể tìm ra
những con đường, thành phố, thị trấn, -
7:25 - 7:28tài nguyên, con số trên gạch,
ngay cả trên xúc xắc. -
7:28 - 7:31Kết hợp các thông tin đó với nhau,
bạn có thể tìm ra câu trả lời -
7:31 - 7:34và nó quá phức tạp để giải thích tại đây.
-
7:34 - 7:35(Tiếng cười)
-
7:35 - 7:38Nếu bạn thật sự muốn biết,
hãy tìm tôi sau buổi nói chuyện. -
7:38 - 7:39(Tiếng cười)
-
7:39 - 7:41Câu đố này khiến tôi nhận ra
-
7:41 - 7:44giá trị của việc thay đổi góc nhìn
trong việc tạo ra khoảnh khắc tỏ ngộ. -
7:44 - 7:45Vì thế trong câu đố này
-
7:45 - 7:48bạn đi từ sự trải nghiệm
của nhân vật trong thế giới trò chơi, -
7:48 - 7:52đến cảm giác nhìn từ trên cao xuống
như khi bạn đang chơi một board game, -
7:52 - 7:53và trong sự thay đổi đó,
-
7:53 - 7:56bạn dựng lại toàn bộ
những thông tin bạn có. -
7:57 - 7:59Với tôi, phần khó nhất trong thiết kế
-
7:59 - 8:02là làm thế nào để tạo ra
niềm vui khi tìm ra đáp án. -
8:02 - 8:05May mắn thay, thế giới
đầy những ý tưởng và thông tin. -
8:05 - 8:10Tôi từng thấy những câu đố tuyệt vời
được tạo thành từ điệu lắc lư của ong, -
8:10 - 8:12và sự trùng hợp ngạc nhiên
-
8:12 - 8:17khi 88 phím đàn piano
khớp với 88 chòm sao trên bầu trời. -
8:17 - 8:21Một khi bạn nhận ra điều đó,
bạn không thể thiết kế câu đố, -
8:21 - 8:23nó là việc khiến
những người giải câu đố -
8:23 - 8:25tạo ra sự kết nối đó trong đầu họ.
-
8:25 - 8:27Cho dù bạn cho họ
ngôi sao trên phím đàn -
8:27 - 8:29hay chơi bản nhạc
thiên thể của vụ trụ, -
8:29 - 8:31bạn dẫn họ tới đó,
bằng cách này hay cách khác. -
8:31 - 8:34Chẳng mấy chốc,
bạn nhìn một con rùa, -
8:34 - 8:36bạn tự hỏi:
"Liệu đây có phải là một câu đố?" -
8:36 - 8:38(Tiếng cười)
-
8:38 - 8:40Bạn nhìn nó và nói:
-
8:40 - 8:43"Mình chưa bao giờ nhận ra
giá trị của chiếc mai nó." -
8:44 - 8:46Trải nghiệm này
có thể quen thuộc với bạn, -
8:46 - 8:49nếu bạn từng xem TED Talk và tự hỏi:
"Đây có phải là một câu đố?" -
8:49 - 8:51(Tiếng cười)
-
8:51 - 8:52Tôi không nói đâu.
-
8:52 - 8:54Nhưng tôi sẽ cho bạn biết
-
8:54 - 8:57câu đố có thể được tìm thấy
ở những không ai ngờ đến. -
8:58 - 9:00Nó đưa ta trở lại với
câu đố yêu thích nhất của tôi, -
9:01 - 9:02Trip Payne được thiết kế.
-
9:02 - 9:05Lần này, tôi sẽ bật
cho bạn nghe cả âm thanh, -
9:05 - 9:07hãy chuẩn bị đoán tên bài hát nào.
-
9:07 - 9:09(Tiếng cục tác)
-
9:10 - 9:13(Tiếng cục tác)
-
9:13 - 9:19(Tiếng cục tác)
-
9:19 - 9:21(Tiếng cười)
-
9:21 - 9:22Có ai biết đó là gì không?
-
9:23 - 9:25Vâng, "You Make Me Feel
Like a Natural Woman." -
9:25 - 9:30(Tiếng cười)
-
9:30 - 9:33Bạn có thể nhận ra nó
và bảy bài hát khác và clip, -
9:33 - 9:36rồi xem video để tìm ra manh mối,
-
9:36 - 9:39cách mà chúng được quay
và ghép lại với nhau -
9:39 - 9:42với những cảnh lướt qua
nhóm năm người -
9:42 - 9:43cùng ngồi một bàn,
-
9:43 - 9:46gợi nhớ đến những giám khảo,
-
9:46 - 9:49những điều này chỉ ra
"một cuộc thi tìm kiếm tài năng". -
9:49 - 9:51Và bạn tìm ra nó qua mạng,
-
9:51 - 9:55hay đơn giản là bạn biết,
bạn có thể tới được khoảnh khắc tỏ ngộ, -
9:55 - 9:58những clip này là bản sao
-
9:58 - 10:00của một cuộc thi hát nhép
từ "RuPaul's Drag Race." -
10:00 - 10:03(Tiếng cười)
-
10:03 - 10:05Tại sao ta làm vậy?
-
10:05 - 10:08(Tiếng cười)
-
10:08 - 10:11(Vỗ tay)
-
10:11 - 10:13Bạn nói xem, tôi không biết.
-
10:13 - 10:15Trước tiên, nó rất vui.
-
10:15 - 10:19Nhưng tôi nghĩ nó còn cải thiện
cuộc sống của chúng ta theo nhiều cách. -
10:19 - 10:22Để có thể giải được câu đố,
khi đối đầu với thử thách, -
10:22 - 10:25đã cho tôi khám phá vấn đề
từ nhiều khía cạnh -
10:25 - 10:27trước khi chọn một phương thức nhất định.
-
10:27 - 10:31Đồng thời, quá trình giải đố
là sự tập luyện để làm việc nhóm, -
10:31 - 10:34biết lúc nào nên lắng nghe,
lúc nào chia sẻ, -
10:34 - 10:36và làm sao để biết và tán dương
một ý tưởng hay. -
10:36 - 10:39và thiết kế được
những khoảnh khắc như vậy -
10:39 - 10:41là một dụng cụ quyền lực.
-
10:41 - 10:46Hãy nghĩ đến ý tưởng
thật mạnh mẽ, thú vị và thuyết phục, -
10:46 - 10:48đến từ chính bộ não của bạn,
-
10:48 - 10:50nơi bạn tự tạo ra mọi kết nối.
-
10:51 - 10:53Tháng Một năm 2017,
-
10:53 - 10:57sau hàng chục nghìn giờ làm việc,
-
10:57 - 11:00cuối cùng, chúng tôi tổ chức
cuộc Săn lùng Kho báu. -
11:00 - 11:02Cảm giác thỏa mãn khác hẳn
-
11:02 - 11:05với sự phấn khích
trong giây phút tìm ra đáp án. -
11:05 - 11:09Thay vào đó, môt ngọn lửa
âm ỉ, phức tạp, khó tả, -
11:09 - 11:11cảm giác được người khác hiểu mình.
-
11:11 - 11:13Và khi tất cả trôi qua,
-
11:13 - 11:15trong sự mệt mỏi,
chúng tôi nhìn nhau và thế giới -
11:15 - 11:17và nói: "Ta sẽ không bao giờ
làm điều này nữa. -
11:17 - 11:19Quá nhiều việc phải làm.
-
11:19 - 11:21Nó rất vui, nhưng,
thôi, không thắng nữa đâu." -
11:22 - 11:26Một năm sau,
tháng Một năm 2018, -
11:26 - 11:28chúng tôi lại thắng một lần nữa.
-
11:28 - 11:29(Tiếng cười)
-
11:29 - 11:30Hiện giờ, tôi không biết chúng tôi
-
11:30 - 11:33phải làm việc khoảng bao nhiêu
chục ngàn giờ nữa, -
11:33 - 11:35và chỉ còn hai tháng nữa
là đến cuộc thi năm 2019. -
11:35 - 11:38Cảm ơn bạn đã lắng nghe,
tôi phải đi thiết kế câu đố đây. -
11:38 - 11:39(Tiếng cười)
-
11:39 - 11:42(Vỗ tay)
- Title:
- Thế giới hân hoan và rắc rối của việc giải câu đố.
- Speaker:
- Alex Rosenthal
- Description:
-
Chào mừng đến với thế giới lạ lùng, cực kì khó khăn, và vô cùng vui thú của giải câu đố. Theo chân Alex Rosenthal để vén màn một trong những cuộc săn lùng kho báu phức tạp nhất trên thế giới: Cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT, -- và tiết lộ cách câu đố được tìm thấy ở những nơi ít ngờ tới nhất. (Gợi ý: thử xem bạn có thể tìm thấy câu đố được giấu trong TED talk này.)
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:55
Thu Ha Tran approved Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Emily Nguyen accepted Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Emily Nguyen edited Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Emily Nguyen edited Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Emily Nguyen edited Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Emily Nguyen edited Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts | ||
Emily Nguyen edited Vietnamese subtitles for The joyful, perplexing world of puzzle hunts |