Κάθε μέρα που ζεις, αφήνεις έναν αντίκτυπο στον πλανήτη
-
0:02 - 0:04Κρις Άντερσον: Καλώς ήρθες,
Δρ. Τζέιν Γκούντολ. -
0:05 - 0:06Τζέιν Γκούντολ: Ευχαριστώ.
-
0:06 - 0:10Νομίζω πως δεν θα είχαμε
μια ολοκληρωμένη συνέντευξη -
0:10 - 0:13αν ο κόσμος δεν ξέρει ότι
ο κύριος Χ να είναι δίπλα μου, -
0:13 - 0:14γιατί όλοι τον γνωρίζουν.
-
0:16 - 0:18ΚΑ: Γεια σου, κύριε Χ.
-
0:19 - 0:23Στην ομιλία σου στο TED 17 χρόνια πριν,
μας προειδοποίησες για τους κινδύνους -
0:23 - 0:27του εκτοπισμού του φυσικού κόσμου
εξαιτίας του ανθρώπου. -
0:27 - 0:29Πιστεύεις, ίσως,
-
0:29 - 0:32ότι η τωρινή πανδημία
αποτελεί μια εκδίκηση της φύσης; -
0:32 - 0:38ΤΓ: Είναι σαφές ότι οι εν λόγω
ζωονοσογόνες ασθένειες, -
0:38 - 0:43όπως ο κορωνοϊός και ο HIV/AIDS
-
0:43 - 0:47και όλα τα άλλα νοσήματα
που κολλάμε από τα ζώα, -
0:47 - 0:50εν μέρει προκύπτουν
από την καταστροφή του περιβάλλοντος. -
0:50 - 0:54Καθώς ο οικότοποι των ζώων
περιορίζονται, αυτά συνωστίζονται -
0:54 - 0:58και ορισμένες φορές ένας ιός,
από φυσική δεξαμενή ορισμένων ειδών, -
0:58 - 1:01όπου ήταν αρμονικά ενεργός
ίσως για εκατοντάδες χρόνια, -
1:01 - 1:03περνάει σε νέα είδη.
-
1:04 - 1:09Επιπλέον, τα ζώα αναγκάζονται να έρθουν
σε στενότερη επαφή με τους ανθρώπους. -
1:09 - 1:15Μερικές φορές, ένα από αυτά τα ζώα
το οποίο κουβαλάει έναν ιό -
1:15 - 1:19δίνει τη δυνατότητα σ' αυτόν
να μεταφερθεί στους ανθρώπους -
1:19 - 1:23και να προκύψει μια νέα ασθένεια,
όπως ο COVID-19. -
1:23 - 1:25Επιπροσθέτως,
-
1:25 - 1:28δεν σεβόμαστε καθόλου τα ζώα.
-
1:28 - 1:30Τα κυνηγάμε,
-
1:30 - 1:32τα σκοτώνουμε, τα τρώμε,
-
1:32 - 1:33τα διακινούμε παράνομα,
-
1:33 - 1:40τα στέλνουμε στις αγορές άγριων ζώων
-
1:40 - 1:41στην Ασία,
-
1:41 - 1:44όπου ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες,
στριμωγμένα σε μικρά κλουβιά, -
1:44 - 1:49ανάμεσα σε ανθρώπους που μολύνονται
μέσω αίματος, ούρων, και κοπράνων -
1:49 - 1:53Ιδανικές συνθήκες για να περάσει ένας ιός
από ένα ζώο στο άλλο -
1:53 - 1:55ή από ένα ζώο σε έναν άνθρωπο.
-
1:55 - 1:59KA: Θα ήθελα να ταξιδέψουμε
για λίγο πίσω στον χρόνο, -
2:00 - 2:01καθώς το παρελθόν σου είναι ξεχωριστό.
-
2:01 - 2:06Παρά τις έντονα σεξιστικές διαθέσεις
της δεκαετίας του 1960, -
2:06 - 2:08κατάφερες να αναδυθείς
-
2:08 - 2:12και να γίνεις μία εκ των κορυφαίων
επιστημόνων στον κόσμο, -
2:12 - 2:15ανακαλύπτοντας εκπληκτικά στοιχεία
σχετικά με τους χιμπατζήδες, -
2:15 - 2:18όπως η χρήση εργαλείων και πολλά άλλα.
-
2:18 - 2:21Κατά τη γνώμη σου, τι σε έκανε
-
2:21 - 2:24να φτάσεις σε μια τόσο σπουδαία ανακάλυψη;
-
2:24 - 2:27ΤΓ: Γεννήθηκα αγαπώντας τα ζώα
-
2:27 - 2:30και το σημαντικότερο απ' όλα
ήταν η υποστηρικτή μητέρα μου. -
2:30 - 2:33Δεν θύμωσε όταν βρήκε
σκουλήκια στο κρεβάτι μου. -
2:33 - 2:36Απλά μου είπε ότι ανήκουν στον κήπο.
-
2:36 - 2:38Δεν θύμωσε όταν εξαφανίστηκα
για τέσσερις ώρες -
2:38 - 2:41και η ίδια κάλεσε την αστυνομία,
ενώ εγώ καθόμουν στο κοτέτσι, -
2:41 - 2:45επειδή κανείς δεν μου έλεγε
από ποια τρύπα βγαίνει το αβγό της κότας. -
2:45 - 2:47Δεν ονειρευόμουν να γίνω επιστήμονας,
-
2:47 - 2:49μιας και οι γυναίκες
δεν ασχολούνταν με τέτοια. -
2:50 - 2:53Στην πραγματικότητα, ούτε κάποιος άντρας
το έκανε εκείνη την εποχή. -
2:53 - 2:55Όλοι με κορόιδευαν εκτός από τη μαμά,
-
2:55 - 2:58η οποία μου είπε: «Αν πράγματι το θέλεις,
θα πρέπει να δουλέψεις πολύ σκληρά, -
2:58 - 3:00να εκμεταλλευτείς κάθε ευκαιρία.
-
3:00 - 3:02Αν δεν το βάλεις κάτω, ίσως βρεις τρόπο».
-
3:02 - 3:07ΚΑ: Κέρδισες, λοιπόν,
την εμπιστοσύνη των χιμπατζήδων -
3:07 - 3:10με έναν πρωτόγνωρο τρόπο.
-
3:11 - 3:16Κοιτώντας πίσω, ποιες είναι
οι πιο συναρπαστικές σου στιγμές -
3:16 - 3:19ή τι φαίνεται να μην καταλαβαίνουμε
σχετικά με τους χιμπατζήδες; -
3:20 - 3:24ΤΓ: Το θέμα είναι ότι λες,
«Δες πράγματα που κανείς δεν έχει δει -
3:24 - 3:26και κέρδισε την εμπιστοσύνη τους».
-
3:26 - 3:27Κανείς δεν το είχε δοκιμάσει.
-
3:27 - 3:29Ειλικρινά.
-
3:29 - 3:34Συνεπώς, χρησιμοποίησα τις ίδιες τεχνικές,
-
3:34 - 3:39όπως είχα κάνει για να μελετήσω τα ζώα
γύρω από το σπίτι μου, όταν ήμουν παιδί. -
3:39 - 3:40Απλώς καθόμουν υπομονετικά,
-
3:40 - 3:43αποφεύγοντας να τα πλησιάσω πολύ νωρίς,
-
3:43 - 3:47αλλά ήταν απαίσιο,
επειδή η χρηματοδότηση ήταν εξάμηνη. -
3:47 - 3:50Φαντάζεστε πόσο δύσκολο
ήταν να βρεθούν χρήματα -
3:50 - 3:52για μια κοπέλα χωρίς πτυχίο,
-
3:52 - 3:55για να κάνει κάτι τόσο περίεργο
όσο να κάθεται σε ένα δάσος. -
3:55 - 3:57Τελικά,
-
3:57 - 4:01εξασφαλίσαμε χρήματα για έξι μήνες
από έναν Αμερικανό φιλάνθρωπο. -
4:02 - 4:05Γνώριζα ότι με τον καιρό θα κέρδιζα
την εμπιστοσύνη των χιμπατζήδων. -
4:05 - 4:06Είχα ωστόσο χρόνο;
-
4:06 - 4:11Οι εβδομάδες γίνανε μήνες και τελικά,
μετά από περίπου τέσσερις μήνες, -
4:11 - 4:14ένας χιμπατζής έπαψε σιγά-σιγά να φοβάται.
-
4:14 - 4:17Τον είδα σε κάποια στιγμή -
-
4:17 - 4:20ακόμη δεν είχα πλησιάσει τόσο,
είχα ωστόσο τα κιάλια μου - -
4:20 - 4:25να χρησιμοποιεί και να φτιάχνει εργαλεία,
για να πιάσει τερμίτες. -
4:25 - 4:28Κι όμως, δεν έμεινα τελείως έκπληκτη,
-
4:28 - 4:32καθώς είχα διαβάσει τι μπορούν να κάνουν
οι αιχμάλωτοι χιμπατζήδες. -
4:32 - 4:34Γνώριζα, όμως, τη θέση της επιστήμης
-
4:34 - 4:38ότι μόνο οι άνθρωποι
χρησιμοποιούν και κατασκευάζουν εργαλεία. -
4:38 - 4:41Ήμουν σίγουρη ότι
ο Δρ. Λίκι θα ενθουσιαζόταν. -
4:41 - 4:43Αυτή η παρατήρηση
-
4:43 - 4:46τον ώθησε να πάει στο National Geographic
-
4:46 - 4:50το οποίο δέχτηκε να συνεχίσει
τη στήριξη της έρευνας -
4:50 - 4:54στέλνοντας τον φωτογράφο-παραγωγό
Χούγκο Φαν Λάουικ, -
4:54 - 4:57για να καταγράψει ο,τι έβλεπα.
-
4:57 - 5:01Πολλοί επιστήμονες αμφισβητούσαν
το κομμάτι της χρήσης εργαλείων. -
5:01 - 5:04Στην πραγματικότητα, ένας ισχυρίστηκε
ότι δίδαξα τους χιμπατζήδες. -
5:05 - 5:06(Γέλια)
-
5:06 - 5:09Αυτό ήταν αδύνατο,
καθώς δεν μπορούσα να τους πλησιάσω. -
5:09 - 5:12Τέλος πάντων, αφού είδαν
την ταινία του Χούγκο -
5:12 - 5:16και πώς περιέγραφα
τη συμπεριφορά αυτών των ζώων, -
5:16 - 5:19οι επιστήμονες άρχισαν να αλλάζουν γνώμη.
-
5:19 - 5:22ΚΑ: Από τότε, ακολούθησαν
πολλές ανακαλύψεις -
5:22 - 5:27που έφεραν τους χιμπατζήδες
πιο κοντά στον άνθρωπο απ' ο,τι πιστεύαμε. -
5:27 - 5:30Κάποια στιγμή ανέφερες
ότι διαθέτουν μια αίσθηση χιούμορ. -
5:30 - 5:33Πώς κατάλαβες κάτι τέτοιο;
-
5:34 - 5:37ΤΓ: Το βλέπεις καθώς παίζουν παιχνίδια,
-
5:37 - 5:40είναι ένας μεγάλος που παίζει
με έναν μικρότερο χιμπατζή, -
5:40 - 5:42και ο πρώτος έσερνε ένα κλήμα
γύρω από ένα δέντρο. -
5:42 - 5:45Κάθε φορά που ο μικρός
προσπαθούσε να το πιάσει, -
5:45 - 5:47ο μεγάλος το τραβούσε μακριά
-
5:47 - 5:48και ο μικρός άρχιζε να κλαίει,
-
5:48 - 5:50ενώ ο άλλος γελούσε.
-
5:50 - 5:52Άρα, καταλαβαίνεις.
-
5:54 - 6:00ΚΑ: Έπειτα παρατήρησες
κάτι πιο ανησυχητικό, -
6:00 - 6:06το γεγονός ότι αυτές οι ομάδες χιμπατζήδων
-
6:07 - 6:11ήταν υπερβολικά βίαιες μεταξύ τους.
-
6:11 - 6:14Είμαι περίεργος
πώς επεξεργάστηκες κάτι τέτοιο -
6:14 - 6:19και αν σε έκανε να νιώσεις κάπως θλιμμένη,
-
6:19 - 6:21καθώς έχουμε κοινά με αυτά τα ζώα.
-
6:21 - 6:26Ένιωσες ότι η βία
είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι -
6:26 - 6:29όλων των ανθρωποειδών;
-
6:29 - 6:31ΤΓ: Προφανώς και είναι.
-
6:31 - 6:36H πρώτη μου συνάντηση
με την ανθρώπινη μοχθηρία -
6:36 - 6:37ήταν το τέλος του πολέμου
-
6:37 - 6:40και οι φωτογραφίες από το Ολοκαύτωμα.
-
6:40 - 6:43Αυτά με συγκλόνισαν πραγματικά.
-
6:43 - 6:44Άλλαξαν αυτό που ήμουν.
-
6:44 - 6:46Ήμουν 10 εκείνη την περίοδο.
-
6:46 - 6:49Όταν συνειδητοποίησα
ότι οι χιμπατζήδες έχουν -
6:49 - 6:52αυτήν τη σκοτεινή και βίαιη συμπεριφορά,
-
6:52 - 6:55θεώρησα ότι είναι σαν και εμάς,
απλώς καλύτεροι. -
6:55 - 6:57Έπειτα, αντιλήφθηκα
ότι μοιάζουμε πολύ περισσότερο -
6:57 - 6:59απ' ο,τι είχα σκεφτεί.
-
6:59 - 7:03Στις αρχές του 1970,
-
7:03 - 7:04ήταν πολύ περίεργο
-
7:04 - 7:06το ζήτημα της επιθετικότητας
-
7:06 - 7:10και αν αυτή ήταν έμφυτη ή επίκτητη.
-
7:10 - 7:12Το θέμα αυτό έγινε πολιτικό.
-
7:12 - 7:16Οι καιροί τότε ήταν πολύ ασυνήθιστοι
-
7:16 - 7:18και εγώ έλεγα:
-
7:18 - 7:20«Όχι, θεωρώ πως η επιθετικότητα
-
7:20 - 7:24είναι σίγουρα μέρος ενός
κληρονομημένου συνόλου συμπεριφορών». -
7:24 - 7:30Ρώτησα έναν ευυπόληπτο
επιστήμονα τι πίστευε, -
7:30 - 7:32επειδή είχε ξεκινήσει να αλλάζει γνώμη,
-
7:32 - 7:34ότι δηλαδή αυτή είναι επίκτητη
-
7:34 - 7:38και μου είπε: «Τζέιν, θα προτιμούσα
να μην πω τι ακριβώς σκέφτομαι». -
7:38 - 7:42Αυτό ήταν ένα μεγάλο σοκ
όσον αφορά το τι θεωρούσα επιστήμη. -
7:43 - 7:47KA: Μεγάλωσα με την ιδέα
ότι ο κόσμος είναι φωτεινός και όμορφος. -
7:47 - 7:53Πολλές όμορφες ταινίες με πεταλούδες,
μέλισσες και λουλούδια -
7:53 - 7:56και με τη φύση ως ένα εκπληκτικό τοπίο.
-
7:56 - 8:02Και οι περιβαλλοντολόγοι φαίνεται
να έχουν αυτήν την γνώμη: -
8:02 - 8:06«Ναι, η φύση είναι αγνή και εξαίσια,
ενώ οι άνθρωποι είναι κακοί». -
8:06 - 8:09Ωστόσο, έχουμε και
τις δικές σου παρατηρήσεις. -
8:09 - 8:12Όταν εξετάζουμε οποιοδήποτε κομμάτι
της φύσης με λεπτομέρεια, -
8:12 - 8:14προκύπτουν πράγματα
που όντως μας τρομοκρατούν. -
8:14 - 8:16Πώς ερμηνεύεις τη φύση
-
8:16 - 8:19και πώς πρέπει να την καταλάβουμε;
-
8:19 - 8:21ΤΓ: Η φύση,
-
8:21 - 8:25εάν σκεφτείς όλο το φάσμα της εξέλιξης,
-
8:25 - 8:29έχει να κάνει με ένα παρθένο μέρος.
-
8:29 - 8:33Η Αφρική ήταν ανέγγιχτη, όταν ήμουν νέα.
-
8:33 - 8:36Υπήρχαν ζώα παντού.
-
8:36 - 8:40Ποτέ δεν μου άρεσε το γεγονός,
ότι τα λιοντάρια σκοτώνουν. -
8:40 - 8:43Ωστόσο, πρέπει να το κάνουν.
-
8:43 - 8:46Αν δεν το έκαναν, θα πέθαιναν.
-
8:46 - 8:50Νομίζω αυτή είναι η μεγάλη διαφορά
μεταξύ αυτών και των ανθρώπων, -
8:50 - 8:56ότι δηλαδή κάνουν ο,τι κάνουν,
επειδή πρέπει να το κάνουν. -
8:56 - 8:59Εμείς μπορούμε να σχεδιάσουμε τι κάνουμε.
-
8:59 - 9:01Τα σχέδιά μας είναι πολύ διαφορετικά.
-
9:01 - 9:05Μπορούμε να σχεδιάσουμε
να καταστρέψουμε ένα δάσος, -
9:05 - 9:08επειδή θέλουμε να πουλήσουμε την ξυλεία
-
9:08 - 9:10ή για να να χτίσουμε
ένα ακόμη εμπορικό κέντρο. -
9:10 - 9:11Κάπως έτσι.
-
9:11 - 9:16Καταστρέφουμε το περιβάλλον,
προκαλούμε πολέμους -
9:16 - 9:20και είμαστε διαβολικοί,
μιας και μπορούμε να κάτσουμε άνετα -
9:20 - 9:23και να σχεδιάσουμε βασανιστήρια
σε κάποιον πολύ μακριά. -
9:23 - 9:24Αυτό είναι μοχθηρό.
-
9:24 - 9:28Οι χιμπατζήδες έχουν
ένα είδος πρωτόγονου πολέμου -
9:28 - 9:29και γίνονται πολύ επιθετικοί,
-
9:30 - 9:31αλλά είναι κάτι της στιγμής.
-
9:31 - 9:32Έτσι νιώθουν.
-
9:32 - 9:35Είναι μια ανταπόκριση
σε ένα τους συναίσθημα. -
9:35 - 9:38ΚΑ: Επομένως, η παρατήρησή σας
ως προς την πολυπλοκότητα των χιμπατζήδων -
9:38 - 9:42δεν αφορά αυτό που ονομάζουν οι άνθρωποι
-
9:42 - 9:44ως ένα είδος ανθρώπινης υπερδύναμης,
-
9:44 - 9:50δηλαδή την ικανότητα να προσομοιώνουμε
λεπτομερώς στο μυαλό μας το μέλλον -
9:50 - 9:52και να κάνουμε μακροπρόθεσμα σχέδια.
-
9:52 - 9:58Επίσης, να ενθαρρύνουμε ο ένας τον άλλον,
για να πετύχουμε αυτά τα σχέδια. -
9:58 - 10:01Όλα αυτά, ακόμα και για κάποια
που ασχολήθηκε πολύ με τους χιμπατζήδες, -
10:01 - 10:04αποτελούν κατά βάση
ένα διαφορετικό σύνολο προσόντων -
10:04 - 10:07για το οποίο πρέπει να λάβουμε την ευθύνη
-
10:07 - 10:09και να το χρησιμοποιήσουμε πιο σοφά.
-
10:09 - 10:11ΤΓ: Ναι, και πιστεύω -
-
10:11 - 10:14πολλά λέγονται σχετικά με το θέμα αυτό -
-
10:14 - 10:18ότι είναι γεγονός πως αναπτύξαμε
ένα είδος επικοινωνίας, -
10:18 - 10:19το οποίο χρησιμοποιούμε εσύ και εγώ.
-
10:19 - 10:22Ναι μεν χρησιμοποιούμε λέξεις,
-
10:22 - 10:25όμως η επικοινωνία των ζώων
είναι πιο σύνθετη -
10:25 - 10:26από ο,τι νομίζαμε.
-
10:26 - 10:28Οι χιμπατζήδες, οι γορίλες,
οι ουραγκοτάγκοι -
10:28 - 10:32μπορούν να μάθουν τη νοηματική των κωφών.
-
10:33 - 10:38Εμείς, όμως, μεγαλώνουμε μιλώντας
οποιαδήποτε γλώσσα. -
10:38 - 10:42Μπορώ να σου μιλήσω για πράγματα
που δεν έχεις ακούσει ποτέ. -
10:42 - 10:44Ένας χιμπατζής δεν μπορεί
να κάνει κάτι τέτοιο. -
10:44 - 10:50Μπορούμε να διδάξουμε τα παιδιά μας
αφηρημένες έννοιες. -
10:50 - 10:52Ένας χιμπατζής, όχι.
-
10:52 - 10:55Ναι, οι χιμπατζήδες μπορούν να κάνουν
διάφορα έξυπνα πράγματα. -
10:55 - 11:00Το ίδιο και οι ελέφαντες,
τα κοράκια, τα χταπόδια. -
11:00 - 11:04Ωστόσο, εμείς σχεδιάζουμε πυραύλους
που ταξιδεύουν σε άλλους πλανήτες, -
11:04 - 11:06μικρά ρομπότ που βγάζουν φωτογραφίες
-
11:06 - 11:11και αυτόν τον εκπληκτικό τρόπο
να επικοινωνούμε μεταξύ μας -
11:11 - 11:13από διαφορετικά μέρη του κόσμου.
-
11:13 - 11:15Όταν ήμουν νέα,
-
11:15 - 11:18δεν υπήρχαν τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα
-
11:18 - 11:19και υπολογιστές.
-
11:19 - 11:21Ήταν διαφορετικός ο κόσμος.
-
11:21 - 11:25Είχα ένα μολύβι, ένα στυλό,
ένα τετράδιο, και αυτό ήταν όλο. -
11:25 - 11:27ΚΑ: Γυρίζοντας πίσω στο θέμα
σχετικά με τη φύση, -
11:27 - 11:29μιας και το σκέφτομαι πολύ
-
11:29 - 11:32και με ταλαιπωρεί, ειλικρινά.
-
11:33 - 11:37Η δουλειά σου, η δουλειά
πολλών ανθρώπων που εκτιμώ, -
11:37 - 11:44σχετίζεται με το πάθος να προσπαθούμε
να μην καταστρέφουμε το φυσικό περιβάλλον. -
11:44 - 11:47Είναι πιθανόν, υγιές, ακόμη και σημαντικό
-
11:47 - 11:52να αποδεχόμαστε ταυτόχρονα
ότι πολλά σημεία της φύσης -
11:52 - 11:54είναι τρομακτικά,
-
11:54 - 11:57αλλά και εκπληκτικά;
-
11:57 - 12:02Προκύπτει ένα μέρος της λαμπρότητας
από τo ενδεχόμενο να είναι τρομακτική, -
12:02 - 12:07αλλά και απίστευτα όμορφη;
-
12:07 - 12:11Δεν μπορούμε να υπάρξουμε,
αφού είμαστε κομμάτι της φύσης. -
12:11 - 12:13Δεν μπορούμε να είμαστε ένα όλον,
-
12:13 - 12:17εκτός αν το αποδεχτούμε.
-
12:17 - 12:22Τζέιν, βοήθησέ με
πώς να εκφράσω αυτήν τη σχέση. -
12:22 - 12:26ΤΓ: Θεωρώ πως ένα από τα προβλήματα
προέκυψε ενώ αναπτυσσόμασταν νοητικά -
12:26 - 12:29και γινόμασταν όλο και καλύτεροι
-
12:29 - 12:32στο να τροποποιούμε το περιβάλλον
για δική μας χρήση -
12:32 - 12:35και να μετατρέπουμε σε χωράφια
και να καλλιεργούμε -
12:35 - 12:38τα μέρη όπου βρίσκονταν δάση και άλση.
-
12:38 - 12:41Ας μην πάμε εκεί τώρα,
-
12:41 - 12:45αλλά έχουμε αυτήν την ικανότητα
να αλλάζουμε τη φύση. -
12:45 - 12:49Καθώς μεταφερθήκαμε περισσότερο σε πόλεις
-
12:49 - 12:53και βασιστήκαμε στην τεχνολογία,
-
12:53 - 12:57πολλοί άνθρωποι νιώθουν αποκομμένοι
από τον φυσικό κόσμο. -
12:57 - 13:00Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά
-
13:00 - 13:01τα οποία ζουν σε αστικά κέντρα,
-
13:01 - 13:04όπου η φύση είναι ανύπαρκτη.
-
13:04 - 13:09Για αυτόν τον λόγο, έγινε σημαντικό
να πρασινίσουμε τις πόλεις μας. -
13:09 - 13:12Ξέρετε, κάνανε πειράματα,
-
13:12 - 13:15νομίζω ήταν στο Σικάγο,
δεν είμαι πολύ σίγουρη, -
13:15 - 13:18όπου υπήρχαν διάφορα άδεια οικόπεδα
-
13:18 - 13:22σε πολύ βίαιες περιοχές της πόλης.
-
13:22 - 13:25Πρόσθεσαν, λοιπόν, πράσινο
σε μερικά από αυτά τα σημεία, -
13:25 - 13:30όπως δέντρα, λουλούδια και θάμνους.
-
13:30 - 13:33Το ποσοστό εγκληματικότητας μειώθηκε.
-
13:33 - 13:36Μετά φύτεψαν δέντρα
και στην υπόλοιπη πόλη. -
13:37 - 13:39Τα αποτελέσματα είναι φανερά.
-
13:39 - 13:42Επιπλέον, έχουν γίνει μελέτες
οι οποίες έδειξαν -
13:42 - 13:46πως τα παιδιά χρειάζονται τη φύση
για να αναπτυχθούν ομαλά ψυχολογικά. -
13:47 - 13:50Όπως είπες, είμαστε κομμάτι της φύσης
-
13:50 - 13:54και την κακομεταχειριζόμαστε.
-
13:54 - 13:57Αυτό είναι τρομερό για τα παιδιά μας
-
13:57 - 13:59και τα εγγόνια μας,
-
13:59 - 14:03καθώς βασιζόμαστε στη φύση
για καθαρό αέρα και νερό -
14:03 - 14:06και για τη ρύθμιση του κλίματος
και των βροχοπτώσεων. -
14:06 - 14:09Κοιτάξτε τι κάναμε,
κοιτάξτε την κλιματική κρίση. -
14:09 - 14:11Εμείς είμαστε. Εμείς το κάναμε αυτό.
-
14:12 - 14:13ΚΑ: Πριν από 30 χρόνια,
-
14:13 - 14:19νομίζω πως κάνατε αυτήν την εναλλαγή
από επιστήμονα σε ακτιβίστρια. -
14:19 - 14:20Γιατί;
-
14:21 - 14:27ΤΓ: Σε ένα επιστημονικό συνέδριο το 1986,
είχα ήδη κάνει το διδακτορικό μου, -
14:27 - 14:31προσπάθησα να ανακαλύψω
σε τι διέφερε η συμπεριφορά του χιμπατζή, -
14:31 - 14:32από ένα περιβάλλον στο άλλο.
-
14:32 - 14:35Υπήρχαν έξι σημεία μελέτης
σε όλη την Αφρική. -
14:35 - 14:38Σκεφτήκαμε να συναντηθούμε
όλοι οι επιστήμονες -
14:38 - 14:40και να το εξερευνήσουμε,
-
14:40 - 14:41το οποίο ήταν συναρπαστικό.
-
14:41 - 14:44Είχαμε ακόμη ένα κομμάτι
σχετικά με τη διατήρηση -
14:44 - 14:48και ένα κομμάτι όσον αφορά τις συνθήκες
σε καταστάσεις αιχμαλωσίας, -
14:48 - 14:50όπως στην ιατρική έρευνα.
-
14:50 - 14:54Αυτές οι δύο συνεδριάσεις
ήταν σοκαριστικές για μένα. -
14:54 - 14:57Πήγα στο συνέδριο ως επιστήμονας,
-
14:57 - 14:58έφυγα ως ακτιβίστρια.
-
14:58 - 15:02Δεν το αποφάσισα εγώ,
κάτι συνέβη μέσα μου. -
15:02 - 15:06ΚΑ: Αφοσίωσες τα τελευταία 34 χρόνια
-
15:06 - 15:08σε ακούραστες διαδηλώσεις
για μια καλύτερη σχέση -
15:08 - 15:12μεταξύ ανθρώπων και φύσης.
-
15:13 - 15:18Πώς πρέπει να μοιάζει αυτή η σχέση;
-
15:19 - 15:24ΤΓ: Λοιπόν, πάλι δημιουργούμε
όλα αυτά τα προβλήματα. -
15:24 - 15:27Οι άνθρωποι χρειάζονται χώρο,
για να ζήσουν. -
15:28 - 15:30Ωστόσο, το πρόβλημα έγκειται
-
15:30 - 15:33στο ότι γίναμε,
μέσα στις εύπορες κοινωνίες, -
15:33 - 15:35υπερβολικά αχόρταγοι.
-
15:35 - 15:40Πραγματικά, ποιος χρειάζεται
τέσσερα σπίτια με τεράστια γη; -
15:40 - 15:44Γιατί χρειαζόμαστε ένα ακόμη εμπορικό;
-
15:44 - 15:45Kαι πάει λέγοντας.
-
15:45 - 15:50Μας ενδιαφέρει το βραχυπρόθεσμο
οικονομικό όφελος. -
15:50 - 15:54Τα χρήματα μετατράπηκαν
σε έναν θεό που προσκυνάμε, -
15:54 - 15:58ενώ χάνουμε κάθε πνευματικό σύνδεσμο
με τον φυσικό κόσμο. -
15:58 - 16:03Άρα, μας νοιάζει
το χρηματικό κέρδος ή η δύναμη, -
16:03 - 16:06αντί για την υγεία του πλανήτη
-
16:06 - 16:08και το μέλλον των παιδιών μας.
-
16:09 - 16:12Δεν φαίνεται να μας νοιάζουν πλέον αυτά.
-
16:12 - 16:15Για αυτό δεν θα σταματήσω
ποτέ να αγωνίζομαι. -
16:15 - 16:19ΚΑ: Σχετικά με τη δουλεία σου
πάνω στη διατήρηση των χιμπατζήδων, -
16:19 - 16:24βάλατε στο κέντρο ανθρώπους,
-
16:24 - 16:26τους ντόπιους, και να τους παροτρύνατε.
-
16:26 - 16:28Πώς λειτούργησε αυτό
-
16:28 - 16:30και θεωρείς ότι είναι ουσιώδες
-
16:30 - 16:33εάν θέλουμε να πετύχουμε
την προστασία του πλανήτη; -
16:33 - 16:35ΤΓ: Μετά από αυτό το συνέδριο,
-
16:35 - 16:39έπρεπε να μάθω τους λόγους εξαφάνισης
των χιμπατζήδων από την Αφρική -
16:39 - 16:41και τι συμβαίνει στα δάση.
-
16:41 - 16:46Έτσι, μάζεψα μερικά χρήματα
και επισκέφτηκα έξι χώρες. -
16:46 - 16:50Έμαθα πολλά για τα προβλήματα
που αντιμετωπίζουν οι χιμπατζήδες, -
16:50 - 16:53για το κυνήγι άγριων ζώων, το ζωεμπόριο,
-
16:53 - 16:55το ότι πιάνονται σε παγίδες
-
16:55 - 16:59και την ανάγκη των ανθρώπων
να έχουν περισσότερη γη -
16:59 - 17:03για τις καλλιέργειες, τα βοοειδή
και τα χωριά τους. -
17:03 - 17:07Όμως, μάθαινα ακόμη για
τα δεινά τόσο πολλών ανθρώπων. -
17:07 - 17:11Για την απόλυτη φτώχεια,
την έλλειψη υγείας και εκπαίδευσης -
17:11 - 17:14και την εξαθλίωση της γης τους.
-
17:14 - 17:19Τα πράγματα κλιμακώθηκαν, όταν πέταξα
πάνω από το μικρό Εθνικό Πάρκο Γκομπέ. -
17:19 - 17:23Άνηκε στην ισημερινή
δασική ζώνη της Αφρικής -
17:23 - 17:24στη δυτική ακτή.
-
17:24 - 17:25To 1990
-
17:25 - 17:29ήταν απλώς ένα δασικό νησάκι,
ένα μικροσκοπικό εθνικό πάρκο. -
17:29 - 17:31Γύρω-γύρω, οι λόφοι ήταν γυμνοί.
-
17:31 - 17:33Τότε το συνειδητοποίησα.
-
17:33 - 17:35Αν δεν κάνουμε κάτι,
-
17:35 - 17:37για να βρούμε τρόπους διαβίωσης
-
17:37 - 17:40χωρίς να καταστρέφουμε το περιβάλλον,
-
17:40 - 17:42τότε δεν πρόκειται
να σώσουμε τους χιμπατζήδες. -
17:42 - 17:46Έτσι, το Ινστιτούτο Τζέιν Γκούντολ
ξεκίνησε το πρόγραμμα «Take Care», -
17:46 - 17:48το αποκαλούμε «TACARE».
-
17:48 - 17:52Αποτελεί τη μέθοδό μας
για κοινοτική προστασία, -
17:52 - 17:54πραγματικά ολιστική.
-
17:54 - 17:57Πλέον, περάσαμε τα εργαλεία προστασίας
-
17:57 - 17:59στα χέρια των χωρικών,
-
17:59 - 18:04αφού οι περισσότεροι χιμπατζήδες
στην Τανζανία δεν προστατεύονται -
18:04 - 18:07παρά μόνο σε τοπικά δασικά καταφύγια.
-
18:07 - 18:12Έτσι, παρακολουθούν
την κατάσταση των δασών. -
18:12 - 18:15Έχουν πλέον καταλάβει,
-
18:15 - 18:18ότι η προστασία των δασών
δεν αφορά μόνο την άγρια ζωή, -
18:18 - 18:20αλλά και το δικό τους μέλλον.
-
18:20 - 18:22Χρειάζονται τα δάση
-
18:22 - 18:24και είναι πολύ περήφανοι.
-
18:24 - 18:26Οι εθελοντές συμμετέχουν σε σεμινάρια,
-
18:26 - 18:28μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν κινητά,
-
18:28 - 18:33πώς να ανεβάζουν αρχεία
στην πλατφόρμα και στο νέφος. -
18:33 - 18:35Τα πάντα είναι ολοφάνερα.
-
18:36 - 18:38Τα δέντρα επανεμφανίστηκαν
-
18:38 - 18:40και δεν υπάρχουν πλέον γυμνοί λόφοι.
-
18:40 - 18:44Δημιουργήθηκε μια ουδέτερη ζώνη
γύρω από το Γκομπέ, -
18:44 - 18:48έτσι ώστε οι χιμπατζήδες να έχουν
περισσότερα δάση σε σχέση με το 1990. -
18:48 - 18:50Ανοίγουν δασικούς διαδρόμους,
-
18:50 - 18:55συνδέοντας σκόρπιες ομάδες χιμπατζήδων
προς αποφυγή ενδογαμίας. -
18:55 - 18:58Ναι, όλα αυτά πέτυχαν
και γίνονται σε έξι επιπλέον χώρες. -
18:58 - 19:00Οι ίδιες πρακτικές.
-
19:00 - 19:05ΚΑ: Είσαι αυτή η εξαίρετη
και ακούραστη φωνή σε όλο τον κόσμο. -
19:05 - 19:07Έχεις ταξιδέψει πολύ,
-
19:07 - 19:11έχεις μιλήσει και εμπνεύσει κόσμο παντού.
-
19:11 - 19:16Πώς είναι δυνατόν
να έχεις τέτοια ενέργεια, -
19:16 - 19:17τέτοια φλόγα για κάτι τέτοιο,
-
19:17 - 19:20μιας και όλα αυτά είναι εξουθενωτικά.
-
19:20 - 19:23Κάθε συνάντηση με πολλούς ανθρώπους
-
19:23 - 19:25είναι σωματικά εξαντλητική.
-
19:25 - 19:28Παρόλα αυτά, είσαι εδώ
και το κάνεις ακόμα. -
19:28 - 19:30Πώς το καταφέρνεις αυτό, Τζέιν;
-
19:31 - 19:36ΤΓ: Υποθέτω πως είμαι πεισματάρα
και δεν μου αρέσει να τα παρατάω. -
19:36 - 19:42Δεν θα αφήσω τους γενικούς διευθυντές
μεγάλων εταιρειών -
19:42 - 19:43να καταστρέφουν τα δάση
-
19:43 - 19:50ή τους πολιτικούς
να ξηλώνουν προστασίες -
19:50 - 19:51παλαιότερων προέδρων.
-
19:51 - 19:54Ξέρεις για ποιον μιλάω.
-
19:54 - 19:56Θα συνεχίσω να αγωνίζομαι.
-
19:56 - 20:00Είμαι παθιασμένη για την άγρια ζωή.
-
20:00 - 20:03Για τον φυσικό κόσμο.
-
20:03 - 20:07Λατρεύω τα δάση και με θλίβει
να τα βλέπω να καταστρέφονται. -
20:07 - 20:10Νοιάζομαι ένθερμα για τα παιδιά.
-
20:10 - 20:12Τους κλέβουμε το μέλλον.
-
20:12 - 20:14Δεν πρόκειται να τα παρατήσω.
-
20:14 - 20:19Είμαι ευλογημένη με καλά γονίδια,
αυτό είναι ένα δώρο, -
20:19 - 20:23και ένα ακόμη που ανακάλυψα ότι διαθέτω
-
20:23 - 20:24είναι η επικοινωνία,
-
20:24 - 20:27είτε γραπτή είτε προφορική.
-
20:27 - 20:29Έτσι λοιπόν,
-
20:29 - 20:32μπορεί όλα αυτά να μη λειτουργούσαν.
-
20:32 - 20:35Κι όμως, κάθε φορά σε ομιλίες μου
-
20:35 - 20:36έρχονται και μου λένε:
-
20:36 - 20:39«Τα είχα παρατήσει,
αλλά μου δώσατε κίνητρο. -
20:39 - 20:41Υπόσχομαι ότι θα βοηθήσω».
-
20:41 - 20:46Το πρόγραμμα νέων «Roots and Shoots»
τρέχει πλέον σε 65 χώρες -
20:46 - 20:48και εξελίσσεται γρήγορα.
-
20:48 - 20:49Άτομα κάθε ηλικίας
-
20:49 - 20:52επιλέγουν πρότζεκτ βοηθώντας
ανθρώπους, ζώα, το περιβάλλον. -
20:52 - 20:55Σηκώνουν τα μανίκια τους και ενεργούν.
-
20:55 - 20:58Σε κοιτάνε με λαμπερά μάτια
-
20:58 - 21:00θέλοντας να πουν στην Δρ. Τζέιν τι έκαναν
-
21:00 - 21:02για να κάνουν τον κόσμο καλύτερο.
-
21:02 - 21:04Πώς θα μπορούσα να τους απογοητεύσω;
-
21:04 - 21:07ΚΑ: Βλέποντας το μέλλον του πλανήτη
-
21:07 - 21:09τι σε ανησυχεί περισσότερο;
-
21:09 - 21:12Τι σε φοβίζει για την τωρινή κατάσταση;
-
21:14 - 21:19ΤΓ: Νομίζω ότι έχουμε
μικρό χρονικό περιθώριο -
21:19 - 21:23για να ξεκινήσουμε έστω
να επουλώσουμε μερικές πληγές -
21:23 - 21:26και να μειώσουμε την κλιματική αλλαγή.
-
21:26 - 21:28Το περιθώριο τελειώνει
-
21:28 - 21:33και είδαμε τι συνέβη γύρω μας
στη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας -
21:33 - 21:35εξαιτίας της COVID-19:
-
21:35 - 21:37καθαρός ουρανός πάνω από πόλεις,
-
21:37 - 21:41άνθρωποι ανέπνευσαν
καθαρό αέρα για πρώτη φορά -
21:41 - 21:44και είδαν τον ξάστερο ουρανό,
-
21:44 - 21:47κάτι που δεν συνέβη πριν.
-
21:47 - 21:49Ξέρεις,
-
21:49 - 21:52αυτό που με ανησυχεί παραπάνω
-
21:52 - 21:55είναι πώς να κάνουμε αρκετούς ανθρώπους,
-
21:56 - 21:58παρόλο που καταλαβαίνουν,
-
21:58 - 22:00να λάβουν δράση.
-
22:00 - 22:06ΚΑ: Το National Geographic μόλις
κυκλοφόρησε μια ταινία σχετικά με σένα, -
22:06 - 22:10τονίζοντας τη δουλειά σου
τις τελευταίες έξι δεκαετίες. -
22:10 - 22:13Ο τίτλος του είναι:
«Τζέιν Γκούντολ: Η Ελπίδα». -
22:14 - 22:16Ποια είναι αυτή η ελπίδα, Τζέιν;
-
22:16 - 22:17Η μεγαλύτερή μου ελπίδα
-
22:17 - 22:19είναι όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι.
-
22:19 - 22:22Στην Κίνα, μερικοί λένε:
-
22:22 - 22:24«Φυσικά και νοιάζομαι για το περιβάλλον,
-
22:24 - 22:27συμμετείχα στο "Roots and Shoots"
στο δημοτικό σχολείο». -
22:27 - 22:30Το «Roots and Shoots» επιμένει στις αξίες
-
22:30 - 22:35και ενθουσιάζονται τόσο πολύ,
αφού γνωρίσουν τα προβλήματα -
22:35 - 22:36και λάβουν δράση.
-
22:36 - 22:41Καθαρίζουν ποτάμια απομακρύνοντας
τα ξενικά είδη με σεβασμό. -
22:42 - 22:44Ακόμη, έχουν τόσες πολλές ιδέες.
-
22:44 - 22:48Έχουμε μοναδική νοημοσύνη.
-
22:48 - 22:52Τη χρησιμοποιούμε,
για να αναπτύξουμε τεχνολογίες -
22:52 - 22:55που θα μας βοηθήσουν
να ζήσουμε με μεγαλύτερη αρμονία. -
22:55 - 22:57Στις προσωπικές μας ζωές,
-
22:57 - 23:01ας σκεφτούμε τις συνέπειες
των καθημερινών ενεργειών μας. -
23:01 - 23:03Τι αγοράζουμε, από που προέρχονται,
-
23:03 - 23:05πώς παράγονται;
-
23:05 - 23:08Βλάπτουν το περιβάλλον, κακοποιήθηκαν ζώα;
-
23:08 - 23:10Είναι φθηνά εξαιτίας
της παιδικής εργασίας; -
23:10 - 23:12Ας κάνουμε ηθικές επιλογές,
-
23:12 - 23:16πράγμα απίθανο αν ζει κανείς
σε συνθήκες φτώχειας. -
23:16 - 23:18Τέλος, υπάρχει αυτό το απτόητο πνεύμα
-
23:18 - 23:21όλων αυτών που αντιμετωπίζουν
αυτό που μοιάζει αδύνατο -
23:21 - 23:23και δεν το βάζουν κάτω.
-
23:23 - 23:26Δεν μπορείς να τα παρατήσεις,
όταν έχεις τέτοιους ανθρώπους. -
23:26 - 23:29Βέβαια, υπάρχουν πράγματα
πέρα από τις δυνάμεις μου. -
23:29 - 23:32Δεν μπορώ να καταπολεμήσω τη διαφθορά.
-
23:33 - 23:37Ούτε στρατιωτικά καθεστώτα και δικτάτορες.
-
23:39 - 23:40Κάνω μόνο αυτό που μπορώ
-
23:40 - 23:44και αν όλοι κάνουμε το καθήκον μας,
-
23:44 - 23:48τότε σίγουρα θα βγούμε νικητές.
-
23:48 - 23:49ΚΑ: Τελευταία ερώτηση, Τζέιν.
-
23:49 - 23:52Αν υπήρχε μια ιδέα, μια σκέψη,
-
23:52 - 23:56έναν σπόρο που θα μπορούσες να σπείρεις
στο μυαλό όλων των θεατών μας, -
23:56 - 23:58ποιος θα ήταν αυτός;
-
23:58 - 24:02ΤΓ: Κάθε μέρα που ζεις,
-
24:02 - 24:05αφήνεις έναν αντίκτυπο στον πλανήτη.
-
24:05 - 24:07Αυτό είναι αναπόφευκτο.
-
24:07 - 24:11Εκτός και αν ζεις
σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, -
24:11 - 24:14μπορείς να επιλέξεις
τι είδους αντίκτυπο αφήνεις. -
24:14 - 24:16Ακόμα και τότε, έχεις επιλογή.
-
24:16 - 24:20Απλά, όταν είμαστε πιο ευκατάστατοι,
έχουμε καλύτερες επιλογές. -
24:20 - 24:23Εάν όλοι επιλέξουμε ηθικά,
-
24:23 - 24:26τότε πλησιάζουμε έναν κόσμο,
-
24:26 - 24:31ο οποίος δεν θα είναι τόσο επικίνδυνος
για τα δισέγγονά μας. -
24:31 - 24:36Μας αφορά όλους.
-
24:36 - 24:39Πολλοί έχουν επίγνωση τι συμβαίνει,
-
24:39 - 24:41αλλά αισθάνονται ανίκανοι και αβοήθητοι.
-
24:42 - 24:44Καταλήγουν, λοιπόν, να είναι απαθείς.
-
24:44 - 24:47Η απάθεια είναι πολύ επικίνδυνη.
-
24:48 - 24:50ΚΑ: Δρ. Τζέιν Γκούντολ, ουάου.
-
24:50 - 24:54Θέλω να σε ευχαριστήσω για την πορεία σου,
-
24:54 - 24:56για το έργο σου
-
24:56 - 24:58και για τον χρόνο που περάσαμε μαζί.
-
24:58 - 24:59Σε ευχαριστώ.
-
24:59 - 25:01ΤΓ: Ευχαριστώ.
- Title:
- Κάθε μέρα που ζεις, αφήνεις έναν αντίκτυπο στον πλανήτη
- Speaker:
- Τζέιν Γκούντολ, Κρις Άντερσον
- Description:
-
Η θρυλική πρωτευοντολόγος Τζέιν Γκούντολ υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη επιβίωση βασίζεται στη διατήρηση του φυσικού κόσμου. Σε συζήτηση με τον επικεφαλής του TED Κρις Άντερσον, αφηγείται την ιστορία της ενασχόλησής της με τους χιμπατζήδες, πώς η ίδια μεταμορφώθηκε από αξιοσέβαστη φυσιοδίφη σε αφοσιωμένη ακτιβίστρια και πώς δίνει κίνητρο σε κοινωνίες ανά τον κόσμο να σώσουν τους φυσικούς οικοτόπους.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 25:14
Chryssa R. Takahashi approved Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet | ||
Chryssa R. Takahashi accepted Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet | ||
Αριστοτέλης Δελλιαρίδης edited Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet | ||
Αριστοτέλης Δελλιαρίδης edited Greek subtitles for Every day you live, you impact the planet |