Return to Video

Antik bilgelikle güçlü bir gelecek nasıl inşa edilir

  • 0:01 - 0:04
    Dünyanın mimari harikalarını düşününce
  • 0:04 - 0:06
    neler görürsünüz?
  • 0:06 - 0:08
    Gize piramitlerinin büyüklüğünü
  • 0:08 - 0:12
    ya da Eski Roma'nın müthiş su kemerlerini?
  • 0:12 - 0:16
    her ikisi de harikulade insan icatları.
  • 0:16 - 0:18
    Bir mimar olarak
  • 0:18 - 0:21
    uzun yıllar önce yok olmuş
    uygarlıkların eski harikalarını
  • 0:21 - 0:26
    neden anıtlaştırdığımızı merak ediyorum.
  • 0:26 - 0:30
    Tarihi buluşları incelemek için
    dünyayı dolaştım,
  • 0:30 - 0:34
    bulduğum şey ise,
    yaşayan kültürlerin hala kullanılan
  • 0:34 - 0:36
    ata mirası özgün teknolojileri.
  • 0:36 - 0:40
    Eminim bu kültürlerin bazılarını
    hiç duymamışsınızdır.
  • 0:40 - 0:43
    Nesiller boyu pek bilinmeyen bölgelerde
  • 0:43 - 0:48
    kuraklık ya da sürekli sel gibi
    aşırı şartlarla
  • 0:48 - 0:51
    yüzleşerek yaşıyorlar.
  • 0:51 - 0:53
    İki yıl önce Kuzey Hindistan'a
    seyahat ettim,
  • 0:53 - 0:56
    Bangladeş ovalarını gören bir yere,
  • 0:56 - 0:58
    Khasi halkının yaşadığı,
  • 0:58 - 1:03
    dünyanın diğer her yerinden
    daha fazla yağmur alan bir ormana.
  • 1:03 - 1:05
    Muson mevsimi boyunca
  • 1:05 - 1:08
    kasabalar arası seyahat
    bu seller yüzünden kesiliyor,
  • 1:08 - 1:11
    bu da tüm alanın
  • 1:11 - 1:15
    ağaçlı bir kanopiden
    izole adacıklara dönüşmesine sebep oluyor.
  • 1:15 - 1:18
    Bu tepe kabilesi,
  • 1:18 - 1:21
    ancak kollarımız kadar olan
    ağaç köklerini eğip bükerek
  • 1:21 - 1:24
    özenli bir iskele yöntemiyle
  • 1:24 - 1:27
    yaşayan kökten bir köprü geliştirdi.
  • 1:27 - 1:31
    Khasi erkek, kadın ve çocukları
    kuşaklar boyunca
  • 1:31 - 1:33
    bu köklere bakmayı sürdürecek,
  • 1:33 - 1:35
    kökler de yakanın diğer kısmına büyüyecek,
  • 1:35 - 1:37
    yıllar geçtikçe güçlenen
  • 1:37 - 1:40
    bir yapıya dönüşecekler.
  • 1:40 - 1:45
    1500 yıllık bu canlı kök köprü
    yetiştirme geleneği
  • 1:45 - 1:49
    bu inanılmaz yapılardan 75'ini üretti.
  • 1:49 - 1:52
    Bitkilerin büyümesi 50 yıl sürüyor
  • 1:52 - 1:55
    ancak bu doğada
    bu köprüler yüzyıllarca kalıyor.
  • 1:56 - 1:58
    Dünyanın her yerinde
  • 1:58 - 2:03
    antik teknolojiyi kullanarak suyu alt eden
  • 2:03 - 2:07
    ve binlerce yıldır taşkınlarla yaşayan
    kültürler gördüm.
  • 2:07 - 2:10
    Irak'ın güneyindeki bataklık bölgede
  • 2:10 - 2:14
    Fırat ve Dicle'nin birleştiği yerde
  • 2:14 - 2:18
    suyun üstünde eşsiz bir medeniyet yaşıyor.
  • 2:18 - 2:21
    Ma'dan Arapları, 6000 yıl boyunca
  • 2:21 - 2:26
    bölgede yetişen tek bir cins kamıştan
    yapılan insan eseri adaların üzerinde
  • 2:26 - 2:28
    yüzen kasabalarda yaşadı.
  • 2:28 - 2:32
    Qasab kamışı hayatın her yönünün
    ayrılmaz bir parçası.
  • 2:32 - 2:35
    Mandalar için yem,
  • 2:35 - 2:37
    insanlar için un
  • 2:37 - 2:42
    ve bu geri dönüşümlü yüzen adalar
    ve katedral benzeri evler için
  • 2:42 - 2:47
    üç gün gibi kısa bir sürede
    yaptıkları inşaat malzemeleri.
  • 2:48 - 2:50
    Bu kurutulmuş Qasab kamışı,
  • 2:50 - 2:52
    tomarlar haline getirilir,
  • 2:52 - 2:56
    çatı, duvar ve zemin bunlarla örülür,
  • 2:56 - 2:59
    ve ayrıca bir halatın içine işlenerek
  • 2:59 - 3:04
    hiç çivi kullanmadan bu yapıları
    birbirine bağlamak için de kulanılır.
  • 3:04 - 3:08
    Ma'dan köyleri, nesillerdir olduğu gibi
  • 3:08 - 3:10
    bataklıkta 25 yıldan uzun süredir
  • 3:10 - 3:16
    ayakta kalan adalarda inşa ediliyor.
  • 3:16 - 3:20
    Küresel ilgi pandemiye odaklanmış olsa da
  • 3:20 - 3:24
    deniz seviyesi hala yükseliyor
    ve şehirler hala batıyor.
  • 3:25 - 3:26
    İleri teknolojik çözümler
  • 3:26 - 3:29
    bu sorunların bir kısmını
    çözmemize kesinlikle yardım etse de
  • 3:29 - 3:32
    geleceğe doğru koşarken
  • 3:32 - 3:34
    geçmişi unutuyoruz.
  • 3:34 - 3:38
    Nehirlerin lağımla kirlendiği
    dünyanın diğer bölgelerinde
  • 3:38 - 3:45
    15 milyon nüfuslu bir şehir
    sel yataklarında atık sularını temizliyor.
  • 3:45 - 3:47
    Kalküta sınırlarında,
  • 3:47 - 3:51
    şehir çöplüğünün ağır kokusu altında
  • 3:51 - 3:54
    ve otoyollarla çevrili hâlde
  • 3:54 - 3:57
    300 balık havuzundan oluşan
    yerel bir teknoloji
  • 3:57 - 4:01
    yiyeceğini üretirken suyunu da temizliyor.
  • 4:01 - 4:05
    Güneş ışığı ve kanalizasyonun birleşimi
  • 4:05 - 4:09
    yosun ile bakteri arasındaki
    ortak yaşam sayesinde
  • 4:09 - 4:11
    atık su parçalanır.
  • 4:11 - 4:14
    Balık havuzları suyun temizliğine
  • 4:14 - 4:16
    yaklaşık 30 gün süren
    bir süreçte devam eder.
  • 4:17 - 4:19
    Bu inovasyon,
  • 4:19 - 4:24
    sadece kimyasal ve kömürsüz
    arıtma için bir model değil.
  • 4:25 - 4:28
    Kalküta'nın merkezinde
    resmi arıtma olmadığı için
  • 4:28 - 4:31
    Bengal Körfezi'ne dökülmeden önce
  • 4:31 - 4:35
    suyun temizlenmesinin tek yolu bu.
  • 4:35 - 4:39
    Bu alt yapı hakkında daha ilginç olan şey
  • 4:39 - 4:43
    Asya ve Avrupa'daki dünya şehirlerinin
  • 4:43 - 4:46
    bu sistemi aynen kopyalamaya başlaması.
  • 4:46 - 4:51
    Kalküta, gelişimin onu yerinden etmesini
    önlemek için mücadele ediyor.
  • 4:51 - 4:55
    Selle tamamen farklı
    bir şekilde başa çıkmak için
  • 4:55 - 4:59
    Tofinu kabilesi, Afrika'daki en büyük
    göl şehrini geliştirdi.
  • 5:00 - 5:03
    "Hayatta kaldık" anlamına gelen Ganvie
  • 5:03 - 5:07
    Oyma kanoyla gezebileceğiniz bir
    kanal sistemi etrafında inşa edilmiş
  • 5:07 - 5:10
    kazıklar üzerine dikili evlerden oluşur.
  • 5:10 - 5:14
    Şehir merkezi, üç bin
    ayaklı bina arasında bulunuyor,
  • 5:14 - 5:17
    bunların içinde bir postane,
  • 5:17 - 5:19
    bir banka, bir cami
  • 5:19 - 5:20
    ve hatta iki bar var.
  • 5:20 - 5:25
    Bunların hepsi 12 bin tekli
    balık otlağı ile çevrili,
  • 5:25 - 5:27
    diğer adıyla mangrove acadja ağaçları.
  • 5:27 - 5:33
    Kimyasal içermeyen yapay resif,
    göletin neredeyse yarısını kaplıyor
  • 5:33 - 5:36
    ve çevrede yaşayan
    bir milyon insanı besliyor.
  • 5:36 - 5:38
    Hayret ettiğim şey
  • 5:38 - 5:43
    acadja tek başına önemsiz olsa da
  • 5:43 - 5:46
    12.000 tane olunca
  • 5:46 - 5:51
    endüstriyel kültür balıkçılığı ölçeğinde
    yerel bir teknoloji yaratıyor,
  • 5:51 - 5:55
    bu da mangrove ekosistemlerimiz için
    büyük tehdit oluyor.
  • 5:55 - 5:57
    Yine de bu teknoloji
  • 5:57 - 6:00
    hiç olmadığı kadar
    biyo çeşitlilik yaratıyor.
  • 6:00 - 6:03
    Bu yılın başlarında
    Avustralya'ya geri döndüğümde
  • 6:03 - 6:05
    çok tuhaf bir şey oldu.
  • 6:05 - 6:09
    Sidney'i çevreleyen
    orman yangınının külleri
  • 6:09 - 6:11
    Bondi Sahili'nde üzerimize yağdı.
  • 6:11 - 6:13
    Karbon emisyonları endişesi yüzünden
  • 6:13 - 6:14
    -virüslerden değil-
  • 6:14 - 6:17
    zaten maske takıyorduk.
  • 6:17 - 6:20
    Hava, bir duman bulutuyla kaplanmıştı,
  • 6:20 - 6:24
    öylesine büyüktü ki
    Yeni Zelanda'ya kadar ulaşıyordu.
  • 6:24 - 6:30
    Sonra, bu gelmiş geçmiş en kötü
    orman yangınının ortasında
  • 6:30 - 6:32
    hiç beklenmedik bir şey oldu
  • 6:32 - 6:34
    ama inanılmaz harika bir şey.
  • 6:34 - 6:36
    Avustralya'nın ata mirası toprakları,
  • 6:36 - 6:39
    yerel halkın kontrollü yakma
    uygulaması yaptığı alanlar,
  • 6:39 - 6:42
    bu yangınlarda zarar görmedi.
  • 6:42 - 6:43
    Bu kadim ormanlar --
  • 6:43 - 6:47
    mevsimsel, nesillerdir yapılan yakma
    uygulaması sayesinde kurtuldu;
  • 6:47 - 6:53
    Aborjinlerin küçük, yavaş ve fazla
    ısı vermeyen kontrollü uygulamaları.
  • 6:53 - 6:56
    Orman yangınları iklim değişikliğinin
  • 6:56 - 6:59
    bir sonucu olan doğal felaketler olsa da
  • 6:59 - 7:01
    insan eliyle de çıkarılıyor.
  • 7:01 - 7:07
    İlginç olan şu ki, yangınları önlemeye
    yarayan kadim teknolojiye sahibiz
  • 7:07 - 7:10
    ve bunu binlerce yıldır kullanıyoruz.
  • 7:10 - 7:14
    Bu teknolojilerde etkileyici bulduğum şey
  • 7:14 - 7:16
    çok karmaşık olsalar da
  • 7:16 - 7:18
    doğayla büyük uyum içindeler.
  • 7:18 - 7:21
    Biz de zamanla dayanıklı olmayı
  • 7:21 - 7:22
    onlardan öğreneceğiz.
  • 7:22 - 7:28
    Krizlerle her karşılaşmamızda,
    savunmak için duvarlar öreriz.
  • 7:28 - 7:29
    Ben mimarım,
  • 7:29 - 7:32
    kalıcı çözümler üretmek için
    eğitim aldım --
  • 7:32 - 7:35
    beton, çelik, cam --
  • 7:35 - 7:39
    bu tür malzemelerle
    doğaya direnmek için kaleler yapılıyor.
  • 7:39 - 7:45
    Fakat eski sistemler ve yerel
    teknolojileri arayışım farklı oldu.
  • 7:45 - 7:51
    Krizlerde yaratacılığımızı kullanma
    fikrinden ilham alarak yola çıktım.
  • 7:51 - 7:54
    Binlerce yıllık antik bilgi
    birikimimiz var,
  • 7:54 - 7:56
    yapmamız gereken
  • 7:56 - 8:01
    doğayla uyum içinde tasarım için
    düşüncelerimize izin vermek.
  • 8:01 - 8:03
    Ve dinleyerek
  • 8:03 - 8:05
    21. yüzyılda gezegenimizin
  • 8:05 - 8:08
    ve insanlığın karşılaşabileceği
  • 8:08 - 8:13
    tehditlere karşı hazır olacağız.
  • 8:13 - 8:15
    Artık anlıyorum.
  • 8:15 - 8:16
    Mümkün olduğunu biliyorum.
Title:
Antik bilgelikle güçlü bir gelecek nasıl inşa edilir
Speaker:
Julia Watson
Description:

Yerel tasarım sistemleri hakkında küresel keşfe çıkan, mimar Julia Watson, iklim değişikliğinin zorluklarıyla baş etmemize yardım edebilecek dayanıklı inovasyon yöntemlerini araştırıyor. Watson yüzen köylerden, yaşadıkça güçlenen canlı köprülere kadar pek çok iyileştirici çözüm sunuyor- ve bize doğaya karşı değil doğayla birlikte tasarım yapmayı anlatıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:31

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.