Elektrikli arabalar nasıl ses çıkarmalı?

Elektrikli arabalar oldukça sessizler. Şehirlerde hoş karşılanan bir sessizlik sunuyorlar. Ancak beraberinde yayalar için yeni tehlikeler de getiriyorlar. İnsanları güvende tutmak için nasıl bir ses çıkarmalılar? Akustik mühendisi ve müzisyen Renzo Vitale, elektrikli arabalar için nasıl bir ses yarattığını gösterirken siz de gelecekten ufak bir kesit görün.

Sessizlikle başlayalım.

Sessizlik, insanların sahip olduğu
en değerli şeylerden biridir.

Çünkü varlığımızın derinliğini
hissetmemize olanak sağlar.

Elektrikli araçların ilerleyişinin

yoğun bir heyecan yaratmasının
bir sebebi de budur.

Tarihte ilk defa, araba konseptini

sessizlikle bağdaştırabiliriz.

Arabalar nihayet sessiz olabilir,

sokaklarda huzur,

şehirlerde sessizlik devrimi.

(Elektrik motoru sesi)

Ama sessizlik aynı zamanda
bir sorun olabilir.

Konu arabalar olunca sesin yokluğu

aslında çok tehlikeli olabilir.

Görme engelli kişilerin

arabaların geldiğini
göremediklerini düşünün.

Şimdi ise elektrikli arabaların
sesini bile duyamayacaklar.

Ya da şehir içinde yürürken
düşüncelere daldığımızı

ve çevremizde olup bitenleri
fark etmediğimizi düşünün.

Bu gibi durumlarda ses,
bizim için değerli bir rehber.

Ses, evrenin en muhteşem
armağanlarından biri.

Ses bir duygu

ve olağanüstü.

Arabalar söz konusu olunca
ses aynı zamanda bilgi verici.

Yayaları korumak

ve sürücülere sesli bir
geri bildirim vermek için

dünya devletleri elektrikli araçlara

ses verecek bazı yasalar koydular.

Özellikle saatte 30 km hıza kadar

bazı frekans bantlarında

en düşük ses seviyesine
ihtiyaç duyuyorlar.

Bu hızın üstünde,

aracın doğal sesi
yeterli olarak görülüyor.

Bu yasalar, sesten yana olanlar

ve şehirde çok gürültü olacağını
düşünenler arasında

çeşitli tepkiler doğurdu.

Ancak bunu araba gürültüsü
olarak görmüyorum.

Daha ziyade arabanın
dile gelmesi olarak görüyorum.

Bu, hayatımdaki en büyük zorluk
ve aynı zamanda en büyük ayrıcalık.

Elektrikli arabaların sesini tasarlıyorum.

İçten yanmalı motorların
sesini hepimiz biliyoruz

ve aslında elektrik motorunun da
nasıl ses çıkardığını biliyoruz.

Elektrikli bir tramvay düşünün.

Harekete başladığı anda

ıslık sesi dediğimiz

tırmanan, ince bir ses çıkarır.

Ancak bu sesi güçlendirseydik

yine de yasal gereklilikleri
yerine getirmezdik.

Yeni bir ses yaratmamızın
sebeplerinden biri de bu.

Peki nasıl yaratırız?

Birçok şehirde trafik zaten karmakarışık

ve biz daha fazla karışıklık istemiyoruz.

Aykırılıklar ve düzensizliklerle kaynayan
21. yüzyıl sokakları

harika bir çalışma sahası.

Bu saha, kargaşayı
nasıl azaltacağımıza dair

yeni çözümler getirmek için
harika bir fırsat.

Uyum getirerek kargaşayı azaltmayı deneyen

yeni bir yaklaşım tasarladım.

Birçok insan elektrikli arabanın
nasıl ses çıkardığını bilmediğinden

ilk önce yeni bir
ses dünyası tanımlamalıyım.

Geçmiş deneyimlerimize ait olmayan

ancak gelecek için bir referans
yaratacak bir ses dünyası.

Küçük bir takımla beraber
duygu aktaran

birçok ses dokusu tasarladık.

Aynı bir ressamın renklerle yaptığı gibi

duygular ve frekansları
birbirlerine bağlayabiliriz.

Bu sayede birisi bir arabaya yaklaşırken

bir hissiyat oluşturabilir.

Bu durum, yasal gereklilikleri
yerine getirmenin dışında

arabanın karakteri ve kimliği
hakkında da bilgi verir.

Ben bu paradigmaya "ses genetiği" diyorum.

Ses genetiği ile öncelikle estetik
bir ses alanı tanımlıyorum

ve aynı zamanda daha önceden
bilmediğimiz, soyut dünyaları

zihnimizde canlandırabilecek,
onları algılanabilir

ve duyulabilir kılacak
yeni ses düzenleri için

yenilikçi yöntemler arıyorum.

Ses genetiği üç madde üzerine kuruludur.

Birincisi ses organizmasının tanımı.

İkincisi ses çeşitlerinin betimlenmesi.

Üçüncüsü ise ses genlerinin derlenmesi.

Ses yapısının tasviri,
birtakım özelliklere dayanır.

Yarattığım her ses
bu özellikleri içermelidir.

[Ses hareket ediyor.]

Bu özellikleri araba sesi gibi
küçük bir ses varlığına aktarırım.

Böylece müziğin devinim gücü

sesi harekete geçirebilir.

[Ses rol yapıyor.]

Aynı sahnedeki bir dansçı gibi

ses, havada ses yörüngeleri
oluşturacaktır.

[Ses anıdır.]

Bu sadece arabanın sesiyle ilgili değil.

Bu babamın eve dönüşünün anısı.

[Ses büyüleyicidir.]

Ses, beklenmeyen

muhteşem bir uyandırma gücüne sahip.

En nihayetinde,

[Ses insanüstüdür.]

ses insan durumunun ötesine geçer

çünkü bu sınırı geçmemize olanak tanır.

İkinci adım olarak
ses çeşitlerini tanımlarız.

[Kimlik prizması]

Aynı farklı insanların
farklı sesler çıkarması gibi

farklı araba şekilleri, geometrisi
ve malzemesine bağlı olarak

çeşitli akustik davranışlara sahiptir.

Öncelikle akustik ölçümler
yardımıyla arabanın

dışarıya sesi nasıl yaydığını bilmeliyiz.

Böylelikle tek bir ses nasıl değişik
tonlar ve ses renklerini üretebiliyorsa

aynı zamanda biz de tanımladığım
sekiz kelimelik alan içinde

çeşitli sonik varyasyonlar üretebiliriz.

Bunlardan vizyonerlik, zarafet,

hareketlilik, kapsayıcılık konseptleri

benim için çok önemli.

Bu iki unsuru tanımladıktan sonra

arabanın ses kimliği gibi olan

kimlik prizması dediğim şeyi elde ederiz.

Üçüncü adım olarak,
ses genlerinin düzenlendiği

ve yeni bir modelin doğduğu

ses tasarımı dünyasına gireriz.

Şimdi size bir ses alanını

nasıl bir melodiye çevirdiğimin
örneğini göstermeme izin verin.

Sahnedeki bir kemancı olduğumu hayal edin.

Eğer kemanı çalmaya başlarsam

bu salonu dolduracak
bir ses alanı üretirim

ve önünde sonunda bu ses alanı
yan duvarlara çarpar

ve tüm mekâna dağılmış olur.

Kemanın oluşturduğu
ses alanı böyle görünürdü.

Bir süre önce sesin yan duvarlara
çarpmasının birkaç yolunu keşfettim.

Geçen sene Bavarian Radio
Symphony Orchestra'dan

çalacakları parçaları düzenlemem istendi.

Bu işe ses alanından
başlamak aklıma geldi.

Bir bölümü aldım

ve bu bölümü, sahnedeki
müzisyenlerin dağılımı ile

üst üste yerleştirdim.

Daha sonra hızla büyüyen ses alanını

üç değişkene göre takip ettim:

zaman, şiddet ve frekans.

Sonrasında her enstrüman için
bu gradyanı oluşturdum.

Gördüğünüz gibi parça,

yaylıların hafifçe çalmasıyla başlayacak,
ondan sonra nefesliler

ve tahta enstrümanların
girmesiyle bir kreşendo ile devam edecek

ve melodi en yüksek aralıkta çalan

bir arp ve piyano ile bitecek.

Hadi nasıl olduğunu dinleyelim.

(Uhrevi müzik)

(Müzik biter.)

Aslında bu benim sabah alarmım.

(Gülüşmeler)

Şimdi elektrikli arabalara geri dönelim.

Hadi size ilk gösterdiğim
örneği dinleyelim.

(Uğultu)

Şimdi size elektrikli arabalar için
ses genetiklerine dayalı

potansiyel bir sesin
nasıl olduğunu göstermek isterim.

(Uhrevi müzik)

(Hızlanmayla birlikte ses yükseliyor.)

Arabalar zamanın, yolun ve yolculuğun,

yola çıkmanın ve dönmenin,

beklenti ve maceranın

ama aynı zamanda zekâ ve karmaşanın,

önsezi ve başarının metaforudur

ve ses bunların hepsini
yüceltmek zorundadır.

Arabaları hem canlı varlıklar

hem de çok karmaşık
sanat eserleri olarak görüyorum.

Ses genetikleri yoluyla

kafamızda canlandırdığımız sesler,

sadece bu karmaşıklığı yüceltmeye değil,

aynı zamanda bu dünyayı daha zarif
ve güvenli yapmamıza olanak sağlar.

Teşekkür ederim.

(Alkış)