Return to Video

Güçlenen kadınlar ve kızlar küresel ısınmayı durdurmaya nasıl yardımcı olabilir

  • 0:01 - 0:05
    Dünya üzerinde yayılan
    büyük iki olay var:
  • 0:06 - 0:08
    Bunlardan birisi küresel ısınma
  • 0:08 - 0:11
    diğeri ise kadınların
    ve kız çocuklarının yükselişi.
  • 0:12 - 0:15
    Aralarındaki bağlantı
    genellikle göz ardı ediliyor
  • 0:15 - 0:20
    fakat cinsiyet eşitliği dünyaya
    meydan okumamızda anahtar niteliğinde.
  • 0:20 - 0:22
    Şöyle açıklayayım.
  • 0:23 - 0:24
    Son birkaç yıldır
  • 0:24 - 0:28
    ''Drawdown Projesi'' adında
    bir projede çalışıyorum.
  • 0:28 - 0:31
    Ekibimiz atmosferdeki ısı kapanlarını
  • 0:31 - 0:37
    ve iklimi değiştiren salınımları
    azaltmak için insanlığın bilgeliğini
  • 0:37 - 0:39
    elekten geçirdi.
  • 0:39 - 0:43
    "Şanslıysak belki bir gün"
    diye bir şey yok.
  • 0:43 - 0:47
    En iyi 80 yöntem ve teknolojiye
  • 0:47 - 0:49
    çoktandır sahibiz.
  • 0:49 - 0:54
    Güneş ve rüzgar enerjisini de içeren
    temiz, yenilenebilir enerji
  • 0:55 - 0:58
    yepyeni ve teknoloji bakımından
    yenilenmiş yeşil binalar;
  • 1:00 - 1:03
    Brazilya'dan Çin'e hızlı
    ve verimli ulaşım;
  • 1:04 - 1:09
    koruma ve yenilenme yoluyla gelişip
    büyüyen ekosistemler;
  • 1:10 - 1:14
    israfın azaltılması ve değerininin
    geri kazanılması;
  • 1:14 - 1:18
    toprağı ıslah edecek güzel yöntemlerle
    ürün yetiştirilmesi;
  • 1:19 - 1:24
    et içeren yeme alışkanlıklarının azaltılıp
    daha fazla bitkiye yer verilmesi
  • 1:24 - 1:28
    ve kadınlar ve kızlar için eşitlik.
  • 1:29 - 1:32
    Cinsiyet ve iklim
    birbirinden ayrılmaz iki bütün.
  • 1:33 - 1:37
    Emisyonun azaltılması
    yükselmeyle bağlantılı.
  • 1:39 - 1:41
    Öncelikle biraz bağlam.
  • 1:41 - 1:45
    Daha önce insanlığın
    hiç karşılaşmadığı kadar
  • 1:45 - 1:48
    ciddi derecede aciliyete sahip
    bir durum içerisindeyiz.
  • 1:49 - 1:54
    Şimdiye kadar, müdahalemiz yeterliliğin
    yakınından dahi geçmedi.
  • 1:56 - 1:57
    Fakat siz bunu zaten biliyorsunuz.
  • 1:58 - 2:01
    Bunu kendi içinizde,
  • 2:01 - 2:02
    iliklerinizde hissedebiliyorsunuz.
  • 2:03 - 2:06
    Her birimiz yaklaşık 7,7 milyar insan
  • 2:06 - 2:12
    ve 1,8 milyon bilinen canlı türünün
    birbirine kenetlendiği
  • 2:12 - 2:15
    bir sistemin parçalarıyız.
  • 2:16 - 2:19
    Aramızdaki bağlantıyı hissedebiliriz.
  • 2:20 - 2:22
    Kırılmaları ve onarılmasını sağlayacak
  • 2:22 - 2:24
    kapıların kapanışını hissedebiliriz.
  • 2:25 - 2:28
    Dünya daha iyi bir varoluşun bir an önce
  • 2:29 - 2:33
    ortaya çıkması gerektiğini
    bizlere söylüyor.
  • 2:36 - 2:38
    Tecrübelerime göre
    gözünün açılması için
  • 2:39 - 2:41
    her gün kırılmış bir kalbi onarmalısın.
  • 2:42 - 2:44
    Çalıştığım iş sesin gücünü gerektirse de
  • 2:45 - 2:48
    bu hakkında nadiren konuştuğum bir tasa.
  • 2:50 - 2:56
    Kendime kalbin kolayca kırılabileceğini,
    bir anda açılabileceğini hatırlatırım.
  • 2:57 - 3:02
    Aniden açılmış bir kalp uyanık,
    canlı ve aksiyonu ister durumdadır.
  • 3:03 - 3:06
    Tıpkı mahvolmuş yeryüzünü dönüştürüp
  • 3:07 - 3:10
    yeniden yetiştiren doğa gibi yenileyici.
  • 3:10 - 3:14
    Hayat sürekli olarak daha fazlasına,
  • 3:14 - 3:16
    iyileşmeye, bütünlüğe
  • 3:16 - 3:17
    doğru ilerliyor.
  • 3:18 - 3:20
    Bu temel bir ekolojik gerçek.
  • 3:21 - 3:23
    Ve bizler, hepimiz,
  • 3:24 - 3:26
    yaşam enerjisiyiz.
  • 3:28 - 3:32
    Görünüşe göre kadınlar, kızlar
    ve küresel ısınma arasındaki
  • 3:32 - 3:34
    temel bağlantı hayat değil ölümün kendisi.
  • 3:35 - 3:39
    Var olan zayıf noktalar
    göz önünde bulundurulduğunda
  • 3:39 - 3:42
    iklimin en çok kadınları
    vurduğu bilinci artıyor.
  • 3:43 - 3:45
    Doğal afetler sırasında evini terk etme,
  • 3:45 - 3:49
    şiddetli yaralanma hatta ölüm riski var.
  • 3:50 - 3:53
    Sürekli kuraklıkda aileler kıtlıkla
    uğraşacağından dolayı
  • 3:53 - 3:55
    erken evliliklere zemin hazırlayabilir.
  • 3:56 - 3:59
    Kadınlar geçimlerini sağlamaya
    çalıştıkları için
  • 3:59 - 4:02
    taşkınlar kadınları fuhuşa zorlayabilir.
  • 4:02 - 4:05
    Liste bu şekilde uzar gider.
  • 4:05 - 4:09
    Bu dinamikler New Orleans'dan
    Nairobi'ye kadar fakirlik koşullarında
  • 4:09 - 4:11
    en ağır hâldedirler.
  • 4:13 - 4:15
    Neredeyse her zaman
    hikâye burada son bulur.
  • 4:15 - 4:16
    Fakat bugün değil.
  • 4:17 - 4:20
    Diğer gerçek yakarışlar görülmeli.
  • 4:20 - 4:24
    Eğer cinsiyet eşitliğinde
    başarıya ulaşırsak
  • 4:24 - 4:27
    aynı zamanda küresel ısınmaya
    dikkat çekmeyi de başarırız.
  • 4:28 - 4:32
    Bu bağlantı üç ana alanı
    aydınlığa kavuşturuyor;
  • 4:32 - 4:36
    kadınların ve kızların haklarını
    koruyabileceğimiz,
  • 4:36 - 4:38
    toparlanmayi destekleyebileceğimiz
  • 4:38 - 4:41
    ve aynı zamanda emisyonu
    azaltabileceğimiz bir yer.
  • 4:41 - 4:45
    Kadınlar dünyanın birincil çiftçileridir.
  • 4:45 - 4:49
    Genellikle 20 dönümden az alanlarda
    işleyen düşük gelirli ülkelerde
  • 4:49 - 4:52
    kadınlar besinin yüzde
    60 ile 80'ini üretiyor.
  • 4:52 - 4:55
    Bu da ''küçük çiftlik sahibi''
    anlamına geliyor.
  • 4:56 - 5:01
    Erkeklere kıyasla kadın çiftçiler
    toprak hakkı,
  • 5:01 - 5:03
    kredi, sermaye, eğitim, araç gereçler
  • 5:03 - 5:05
    ve teknoloji gibi kaynaklara ulaşmada
  • 5:05 - 5:07
    daha fazla zorluk çekiyorlar.
  • 5:08 - 5:10
    Kadınlar en az erkekler kadar
    etkili tarım yapabiliyorlar
  • 5:11 - 5:14
    fakat aşikar olan eşitsizlikler
    kadınların erkeklere kıyasla
  • 5:14 - 5:19
    aynı süreçte aynı boyutta toprak üzerinde
    daha az üretim yapmasına neden oluyor.
  • 5:19 - 5:21
    Boşlukları kapatın
  • 5:22 - 5:25
    ve getirisi yüzde 20'ye 30'a
    yükselen tarım getirilerini eşitleyin.
  • 5:25 - 5:31
    Bu aynı zamanda aynı yerden alınan ürünün
    %30'a kadar fazla elde edilmesi demek.
  • 5:32 - 5:36
    Açlık, sağlık, ev geliri konusunda
    yapılan çıkarımlar
  • 5:36 - 5:37
    oldukça açık.
  • 5:38 - 5:39
    İklime karşı tehtidlere göz atalım.
  • 5:41 - 5:44
    Bizlerin ürün yetiştirmek için
    tarım alanına ihtiyacı var.
  • 5:45 - 5:48
    Ne yazık ki ormanlar bu alanı sağlamak
    için yok ediliyor
  • 5:48 - 5:51
    ve bu da orman tahribine dayalı
    salınımlara neden oluyor.
  • 5:52 - 5:55
    Eğer hali hazırda bulunan tarım alanları
    yeterli besini üretirse
  • 5:56 - 5:58
    ormanların tahribi azalır.
  • 5:58 - 6:00
    Yani burada bir tür dalga etkisi var.
  • 6:01 - 6:03
    Kadın çiftçileri destekleyin,
  • 6:03 - 6:05
    daha fazla tarım alanı elde edin,
  • 6:05 - 6:07
    orman tahribinden kaçının
  • 6:07 - 6:11
    ve ormanların canlandıran
    gücünü devam ettirin.
  • 6:11 - 6:15
    Drawdown projesi tarımda eşitliğin
    sağlanmasının günümüzden 2050'ye kadar
  • 6:15 - 6:20
    iki milyar ton salınımın önlenmesini
    sağlayacağını ön görüyor.
  • 6:20 - 6:25
    Evsel geri dönüşüm dünya genelinde
    bununla aynı düzeyde etki yaratabilir.
  • 6:26 - 6:29
    Bu eşitsizliğe dikkat çekmek ayrıca
    iklim değişikliği ile birlikte
  • 6:29 - 6:31
    kadınların tarımda yaşadıkları zorluklarla
  • 6:31 - 6:33
    başa çıkmalarına da yardımcı olabilir.
  • 6:34 - 6:37
    Tarımda hayat enerjisi var.
  • 6:38 - 6:40
    Son sayımda,
  • 6:40 - 6:45
    130 milyon kızın temel hakları olan okula
    gitme hakkının engellendiği görülüyor.
  • 6:45 - 6:48
    Ortaokul sınıflarında boşluklar
    en yüksek seviyelerde.
  • 6:49 - 6:53
    Çok fazla kız çocuğu yaşam için gerekli
    olan hayati dayanaklarını kaçırıyor.
  • 6:54 - 6:57
    Eğitim kadınlar ve çocukları için
    daha sağlıklı bir hayat,
  • 6:58 - 7:00
    daha güçlü bir ekonomik güvenlik,
  • 7:00 - 7:03
    evde ve toplum içinde
    daha iyi bir faaliyet ve iklimi değişen
  • 7:04 - 7:08
    bir dünyayı yönlendirmede
    daha yüksek bir kapasite demek.
  • 7:09 - 7:14
    Eğitim; seçenekler,
    uyum yeteneği, güç demek.
  • 7:14 - 7:17
    Aynı zamanda
    daha az miktarda salınım demek.
  • 7:17 - 7:19
    Birçok farklı sebepten dolayı
  • 7:19 - 7:22
    uzun seneler eğitim aldığımız zaman
  • 7:22 - 7:25
    daha az çocuğa sahip olmayı
  • 7:25 - 7:27
    ve daha geç evlenmeyi tercih ediyoruz.
  • 7:27 - 7:29
    Ve bu yüzden ailelerimiz
    daha da küçülüyor.
  • 7:30 - 7:35
    Dünya genelinde ve zaman içerisinde
    bireysel seviyede neler oluyor?
  • 7:35 - 7:37
    Birer birer,
  • 7:37 - 7:42
    kaç insanın okuma hakkına sahip olduğu
    bu dünyada kaç insan bulunduğuna
  • 7:42 - 7:45
    ve yaşam sistemine etki ediyor.
  • 7:46 - 7:49
    Bu kızların neden eğitim alması
    gerektiğinin açıklaması değil.
  • 7:49 - 7:51
    Sadece mantıklı bir sonuç.
  • 7:52 - 7:55
    Eğitim paranın bir yüzü.
  • 7:55 - 7:57
    Diğer yüzü ise aile planlaması:
  • 7:58 - 8:02
    yüksek kalitede, gönüllü
    doğum kontrolüne ulaşım.
  • 8:03 - 8:06
    Kazaradan ziyade
    isteyerek çocuk sahibi olmak
  • 8:06 - 8:08
    bağımsızlık ve itibar meselesi.
  • 8:09 - 8:12
    Fakat ABD'de,
  • 8:12 - 8:15
    gebeliklerin %45'i istek dışı.
  • 8:16 - 8:19
    Düşük gelirli ülkelerde 240 milyon kadın
    gebe kalmak isteyip istemediğine
  • 8:19 - 8:23
    ve ne zaman gebe kalmak
    istediğine karar vermek istiyor
  • 8:23 - 8:25
    fakat kontrasepsiyon kullanmıyor.
  • 8:25 - 8:26
    Kadınların ihtiyaçlarını dinlemek,
  • 8:26 - 8:29
    bu ihtiyaçlara dikkat çekmek,
  • 8:29 - 8:31
    eşitliği ve refahı sağlamak:
  • 8:31 - 8:34
    Bunlar aile planlamasında eğilinmesi
    gereken temel esaslar.
  • 8:35 - 8:38
    Etkili olmasına rağmen
    nüfus artışının frenlenmesi
  • 8:38 - 8:41
    bir tür yan etki.
  • 8:41 - 8:47
    Besin, ulaşım, elektrik, konut, ürünler
    ve diğer her şeye olan ihtiyacı
  • 8:47 - 8:49
    ve buna bağlı olarak da salınımı
  • 8:49 - 8:51
    büyük ölçüde azaltabilir.
  • 8:52 - 8:56
    Eğitimin ve aile planlamasının önündeki
    engelleri kaldırın bu sayede hiçbir şey
  • 8:56 - 9:01
    yapılmadığı takdirde dünyaya gelecek
    bir milyar insanın
  • 9:01 - 9:03
    dünyaya gelmesinin önüne geçebiliriz.
  • 9:04 - 9:07
    Drawdown projesine göre
  • 9:07 - 9:09
    bir milyar daha az insan
    yaklaşık 120 milyar ton daha az
  • 9:09 - 9:13
    salınıma neden olabilir.
  • 9:14 - 9:15
    Bu düzeyde bir etkide
  • 9:15 - 9:21
    cinsiyet eşitliği yaşam için iklim
    düzenini yenilemekte temel çözüm.
  • 9:22 - 9:23
    Bu düzeyde bir etkide
  • 9:23 - 9:27
    cinsiyet eşitliği rüzgar türbinleri,
    güneş panelleri
  • 9:27 - 9:30
    ve ormanlarda aynı düzeyde öneme sahip.
  • 9:31 - 9:33
    Öğrenmede ve seçim yapmakta
  • 9:33 - 9:36
    hayat enerjisi vardır.
  • 9:37 - 9:38
    İzninizle daha açık olayım:
  • 9:39 - 9:42
    Bu kadınların ve kızların her şeyi
    düzeltmesi gerektiği anlamına gelmiyor.
  • 9:42 - 9:44
    (Kahkahalar)
  • 9:44 - 9:46
    Fakat muhtemelen biz yapacağız.
  • 9:46 - 9:47
    (Kahkahalar)
  • 9:47 - 9:52
    (Alkış)
  • 9:52 - 9:57
    Tarımda, eğitimde ve aile planlamasında
    kadınlar için eşitlik:
  • 9:58 - 10:01
    Bunlar Drowdown projesi
    içerisindeki çözümler.
  • 10:02 - 10:05
    Hep birlikte ihtimal
    tasarımlarını içeriyorlar.
  • 10:06 - 10:09
    Bu konuda daha da açık
    olmama izin verin:
  • 10:09 - 10:15
    Toplum üretimden
    ve tüketimden soyutlanamaz.
  • 10:16 - 10:20
    Bazı aile segmentleri üssel
    bir zarara neden olurken
  • 10:21 - 10:24
    diğerleri aşırı düzeyde
    adaletsizliğe maruz kalıyor.
  • 10:25 - 10:26
    En zengini --
  • 10:27 - 10:29
    en sorumlu olan biziz.
  • 10:29 - 10:32
    En çok yapılacak şeye
    sahip olan biziz.
  • 10:34 - 10:38
    Cinsiyetle iklimin bağlantısı negatif
    etkilerin ve güçlü çözümlerin
  • 10:38 - 10:40
    ötelerine uzanıyor.
  • 10:40 - 10:46
    Kadınlar dünyanın değişimi için
    hayati önem arz ediyorlar fakat
  • 10:46 - 10:51
    biz sıklıkla dillere destan bu masadan
    onları men ediyor veya kaçırıyoruz.
  • 10:52 - 10:55
    Bizler sıklıkla susturuluyor
    veya göz ardı ediliyoruz.
  • 10:55 - 10:56
    Planlar ortaya serildiğinde
  • 10:57 - 11:00
    veya yatırımlar yapıldığında
    sıklıkla boş veriliyoruz.
  • 11:01 - 11:03
    Bir analize göre:
  • 11:03 - 11:07
    İnsani yardım fonlarından yalnızca %0,2'si
  • 11:07 - 11:10
    kadınlara ve çevreye gidiyor,
  • 11:10 - 11:13
    dünya çapında yalnızca
    110 milyon dolar olan bu para
  • 11:14 - 11:19
    tek bir adam tarafından bir Basquiat
    tablosuna harcanan paraya eşdeğer.
  • 11:21 - 11:25
    Bu dinamikler sadece adaletsiz değil,
    aynı zamanda bizi başarısızlığa götürüyor.
  • 11:25 - 11:29
    Toplumu hızlı ve kökten
    yeniden tasarlayabilmemiz için
  • 11:29 - 11:31
    her çözüme ve çözücüye,
  • 11:32 - 11:34
    her fikre,
  • 11:34 - 11:35
    her bir kalbe,
  • 11:35 - 11:37
    her bir ele ihtiyacımız var.
  • 11:38 - 11:41
    Biz harekete geçmek için
    ufak bir çağrı için can atıyoruz
  • 11:41 - 11:45
    ama bu yarış bir bilgi
    formundan veya bir listeden
  • 11:45 - 11:46
    daha fazlasını istiyor.
  • 11:47 - 11:50
    Gücü kendi faklılığında bulan
    ekosistem gibi
  • 11:50 - 11:53
    hareket etmemiz gerekiyor.
  • 11:54 - 11:56
    Özel güçlerimizin neler
    olduğunu biliyorsunuz.
  • 11:56 - 12:02
    Sizler bir eğitimci, çiftçi, sağlıkçı,
    tasarımcı, özgürlük savaşçısısınız.
  • 12:03 - 12:07
    Çözüm odaklı yürüyebilmek için
  • 12:07 - 12:09
    nasıl omuz omuza vermelisiniz?
  • 12:10 - 12:12
    Hepinizin oynadığı bir rol hakkında
    istirhamda bulunuyorum:
  • 12:12 - 12:14
    elçi rolü.
  • 12:15 - 12:18
    Bu harika bir uyanış zamanı.
  • 12:19 - 12:23
    Gezegenimizin durumu etrafındaki
    sessizliği yıkmamız gerekiyor;
  • 12:24 - 12:28
    iklim bilimi hakkında hazırdaki
    tartışmaların ilerisine gitmeli;
  • 12:28 - 12:30
    çözümleri paylaşmalı;
  • 12:31 - 12:35
    açık bir kaple doğruları konuşmalı;
    iklim değişikliğinin üzerine gitmek için
  • 12:35 - 12:41
    bunu öğretmeliyiz, bizler cinsiyet
    eşitliğini bir gerçek haline getirmeliyiz.
  • 12:41 - 12:44
    İmkânsız gibi görünen bir yarışın eşiğinde
  • 12:45 - 12:48
    kadınlar ve kızlar
    müthiş bir çözüm ihtimali.
  • 12:50 - 12:53
    Çok şey ifade eden böyle bir zamanda
  • 12:54 - 12:57
    hayatta olmak muhteşem bir şey.
  • 12:59 - 13:00
    Bu dünya,
  • 13:01 - 13:02
    evimiz
  • 13:04 - 13:07
    cesaretli olmamamızı istiyor,
  • 13:08 - 13:11
    hepimizin bir bütün olduğunu
    hatırlatıyor--
  • 13:12 - 13:13
    kadınlar, erkekler,
  • 13:13 - 13:15
    her cinsiyet kimliğinden insan,
  • 13:15 - 13:17
    bütün varlıklar.
  • 13:18 - 13:20
    Bizler yaşam enerjisiyiz
  • 13:21 - 13:22
    tek bir dünya,
  • 13:23 - 13:24
    tek bir şans.
  • 13:25 - 13:27
    Bu şansı değerlendirelim.
  • 13:27 - 13:28
    Teşekkür ederim.
  • 13:28 - 13:32
    (Alkışlar)
Title:
Güçlenen kadınlar ve kızlar küresel ısınmayı durdurmaya nasıl yardımcı olabilir
Speaker:
Katharine Wilkinson
Description:

Yazar ve çevreci Katharine Wilkinson ''Eğer iklim değişikliğine yönelmek istiyorsaj cinsiyet eşitliğini bir gerçek haline getirmemiz gerekiyor'' diyor. Drawdown Projesi'nin bir bölümü olarak Wilkinson ısı kapanlarına, iklimi değiştiren emisyonlara çözüm bulmak için insanlığın bilgeliğini araştırdı: Yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir yeme alışkanlıkları gibi açık olanlar ve eğitim ve kadınların güçlenmesi gibi pek de açık olmayan şeyler. Bu bilgilendirici ve cesurca konuşmada kadınlar ve kızlar için eşitliğin iklim değişikliğine dikkat çekmesinde fayda sağlayacak üç önemli yolu bizlerle paylaşıyor. Wilkinson emisyonun azaltılmasının yükselişe bağlı olduğunu söylüyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:48

Turkish subtitles

Revisions