İnterneti güvenli bir yere dönüştürmeye nasıl yardım edebilirsiniz
-
0:02 - 0:04Kim olursanız olun ya da
nerede yaşarsanız yaşayın, -
0:04 - 0:06sanıyorum şu gönderileri iletmeyi seven
-
0:06 - 0:09en az bir tanıdığınız vardır.
-
0:09 - 0:11Hangilerinden bahsettiğimi biliyorsunuz
-
0:11 - 0:14şüpheli iddiaları veya
alt metinli videoları olanlar. -
0:14 - 0:17Muhtemelen, böyle gönderiler
paylaştıkları için -
0:17 - 0:19onları çoktan Facebook'ta
sessize almışsınızdır. -
0:19 - 0:22Bu ortasından garip kırmızı
çarpı işaretinin geçtiği -
0:22 - 0:23bir muz görseli.
-
0:23 - 0:25Ve etrafındaki metin,
-
0:25 - 0:28böyle görünen meyveleri
yememeleri konusunda uyarıyor, -
0:28 - 0:29çünkü bunlara HIV virüsü bulaşmış
-
0:29 - 0:32kan enjekte edildiğini iddia ediyor.
-
0:32 - 0:35Ve en üstteki mesaj diyor ki,
-
0:35 - 0:37"İnsanları kurtarmak için
lütfen paylaşın." -
0:38 - 0:41Gerçek denetleyiciler
bunu yıllardır çürütüyorlar -
0:41 - 0:44ama bu asla yok olmayacak
söylentilerden biri. -
0:44 - 0:45Bir zombi söylentisi.
-
0:46 - 0:48Elbette ki tamamen yanlış.
-
0:48 - 0:51Böyle bir örneğe gülmek cazip gelebilir,
-
0:51 - 0:53"İyi de buna kim inanır ki?"
-
0:53 - 0:56Bunun bir zombi söylentisi
olmasının sebebi, -
0:56 - 0:59insanların kendileri ve sevdiklerinin
güvenliği hakkındaki -
0:59 - 1:01en derin korkularına dokunması.
-
1:02 - 1:06Eğer siz de yanıltıcı bilgileri
incelemeye benim kadar zaman harcıyorsanız -
1:06 - 1:09bunun, insanların en derin korkularına
ve kırılganlıklarına dokunan gönderilerin -
1:09 - 1:12sıradan bir örneği olduğunu
biliyorsunuzdur. -
1:12 - 1:15Instagramda her gün, tüm dünya çapında,
-
1:15 - 1:19ebeveynleri çocuklarına aşı yaptırmamaya
teşvik eden çok sayıda gönderi görüyoruz. -
1:19 - 1:23YouTube'da iklim değişikliğinin aldatmaca
olduğunu söyleyen yeni videolar görüyoruz. -
1:23 - 1:28Ve tüm platformlarda, ırk, din
veya cinsellik temelinde -
1:28 - 1:31başkalarını şeytanlaştırmak için
tasarlanmış sayısız paylaşım görüyoruz. -
1:32 - 1:35Zamanımızın başlıca zorluklarından
birine hoş geldiniz. -
1:36 - 1:40Bir yandan yayılan içeriğin
demokrasimize, topluluklarımıza, -
1:40 - 1:43fiziksel ve zihinsel sağlığımıza
-
1:43 - 1:46onarılamaz zararlara
neden olmasını engellerken -
1:46 - 1:50diğer yandan da özünde ifade özgürlüğü
olan internet alemini nasıl koruyabiliriz? -
1:50 - 1:52Çünkü bilgi çağında yaşıyoruz,
-
1:52 - 1:56ancak hepimizin dayandığı
temel değer, bilgi, -
1:56 - 1:58artık tamamen güvenilir sayılmıyor.
-
1:58 - 2:00Ve bazen düpedüz tehlikeli görünebiliyor.
-
2:01 - 2:03Bu, kısmen, yalanların
ve gerçeklerin yan yana durduğu -
2:03 - 2:07fakat hiçbir alışılmış güven işaretinin
bulunmadığı yerlerde gezinmemizi sağlayan -
2:07 - 2:10sosyal paylaşım platformlarının
-
2:10 - 2:12kontrolsuz büyümesi yüzünden.
-
2:12 - 2:16Ve Tanrım- bu konudaki sözcüklerimiz!
korkunç bir şekilde karıştı. -
2:16 - 2:19İnsanlar, "sahte haberler"
ifadesine hâlâ takıntılı durumda, -
2:19 - 2:22üstelik son derece yararsız olmasına
-
2:22 - 2:25ve çok farklı şeyleri tanımlamak
için kullanılmasına rağmen; -
2:25 - 2:28yalanlar, söylentiler, aldatmacalar,
komplolar ve propaganda gibi. -
2:29 - 2:33Dünyanın dört bir yanındaki politikacılar
tarafından ortaklaşa karar kılınmış, -
2:33 - 2:35soldan ve sağdan, özgür ve bağımsız
basına saldırmak için -
2:36 - 2:39silah olarak kullanılan bu ifadenin
kullanılmasını durdurabilmeyi -
2:39 - 2:40gerçekten çok isterdim.
-
2:40 - 2:45(Alkış)
-
2:45 - 2:49Çünkü artık profesyonel medyamıza
her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. -
2:49 - 2:52Üstelik, bu içeriğin çoğu
haber kılığına bile girmiyor. -
2:52 - 2:55Memler, videolar ve sosyal paylaşımlar
olarak servis ediliyor. -
2:55 - 2:58Ve çoğu sahte değil; yanıltıcı.
-
2:58 - 3:01Biz neyin doğru neyin yanlış olduğunu
saptama eğilimindeyiz. -
3:01 - 3:05Ama en büyük endişe aslında
bağlamın silahlandırılması. -
3:07 - 3:09Çünkü en etkili yanlış bilgilendirme,
-
3:09 - 3:12her zaman bir parça yanlışlık
payının olmasıdır. -
3:12 - 3:14Mesela, Mart 2017'de, Londra'da
-
3:14 - 3:17Westminster Köprüsü'ndeki
bir terör olayının ardından -
3:17 - 3:21geniş kitlelere yayılan
bir tweet'i örnek olarak ele alalım. -
3:21 - 3:23Bu sahte bir fotoğraf değil
gerçek bi fotoğraf. -
3:23 - 3:26Fotoğrafta görünen kadınla
daha sonra röportaj yapıldı -
3:26 - 3:29ve ciddi bir travma geçirdiğini açıkladı.
-
3:29 - 3:31Sevdiği birisiyle telefonda görüşüyordu,
-
3:31 - 3:33rahatsız etmemek için
mağduru seyretmiyordu. -
3:33 - 3:37Ama yine de bu fotoğraf
İslamofobi çatısı altında -
3:37 - 3:40#İslamıYasaklayın gibi birden fazla
etiketle geniş kitlelere yayıldı. -
3:40 - 3:43Twitter'da çalışsaydınız ne yapardınız?
-
3:43 - 3:45Bu gönderiyi kaldırır mıydınız
yoksa bırakır mısınız? -
3:47 - 3:50Benim içinden bu gönderiyi
yok etmek geçiyor. -
3:50 - 3:53Bu gönderinin temelindeki
zihniyetten nefret ediyorum. -
3:53 - 3:55Fakat ifade özgürlüğü bir insan hakkı
-
3:55 - 3:58ve bizi rahatsız hissettiren
sesleri bastırmaya başlarsak -
3:58 - 3:59başımız belada demektir.
-
3:59 - 4:02Bu örnek apaçık bir algı
operasyonu gibi görünebilir -
4:02 - 4:05fakat çoğu rahatsız edici ses
bu kadar net anlaşılamıyor. -
4:05 - 4:07Aradaki sınırın çizilmesi
inanılmaz derecede zordur. -
4:07 - 4:09Bir kişiye iyi niyetli gelen bir karar,
-
4:09 - 4:11bir başkası için katıksız bir sansürdür.
-
4:11 - 4:14Fakat daha sonra,
''Texas Lone Star'' hesabının, -
4:14 - 4:16yayımladığı bu gönderiden
sonra çökmeye başlayan -
4:16 - 4:20daha geniş bir Rus yanlış bilgilendirme
sisteminin parçası olduğunu öğrendik. -
4:20 - 4:21Bu görüşünüzü değiştirir mi?
-
4:21 - 4:23Benimkini değiştirir
-
4:23 - 4:26çünkü şimdi bunun insanlığa nifak tohumu
ekmek amacıyla planlanan -
4:26 - 4:28bir harekat olduğunun farkına varıyoruz.
-
4:28 - 4:31Yapay zekanın tüm sorunlarımızı
çözeceğini düşünenlerinizle -
4:31 - 4:34bu gibi gönderileri anlamlandırabilecek
-
4:34 - 4:36yapay zekalardan çok uzak olduğumuz
-
4:36 - 4:38noktasında anlaşabileceğimizi düşünüyorum.
-
4:38 - 4:41Bunu çok karmaşık yapan
üç tane iç içe geçmiş sorunu -
4:41 - 4:43ve bu sorunları değerlendirebileceğimiz
-
4:43 - 4:45bazı yöntemleri açıklamak istiyorum.
-
4:45 - 4:49İlk olarak, bilgiyle sadece
rasyonel bir ilişkimiz yok -
4:49 - 4:51duygusal bir ilişkimiz de var.
-
4:51 - 4:55Daha fazla gerçeğin her şeyi geçer
kabul ettirdiği doğru değildir. -
4:55 - 4:58Çünkü gördüğümüz içeriği
belirleyen algoritmalar -
4:58 - 5:01duygusal tepkilerimizin
karşılığını vermek için tasarlandı. -
5:01 - 5:02Ve korktuğumuz zaman,
-
5:02 - 5:05basitleştirilmiş anlatılar,
komplocu açıklamalar -
5:05 - 5:09ve başkalarını şeytanlaştıran dil
çok daha etkili olur. -
5:10 - 5:12Ayrıca bu şirketlerin çoğunun iş modelinin
-
5:12 - 5:14insan ilgilerine dayandırılması
-
5:14 - 5:18bu algoritmaların her zaman
duygulara zıt düşeceği demektir. -
5:18 - 5:23İkincisi, yaptığım konuşmanın
çoğu kanuna uygun. -
5:23 - 5:25Cinsel çocuk istismarı görüntüleri
-
5:25 - 5:27veya şiddete teşvik eden içerikler
hakkında konuşsaydım -
5:27 - 5:29çok daha farklı olurdu.
-
5:29 - 5:32Açıkca yalan paylaşım yapmak
tamamen kanuna uygun olabilir. -
5:33 - 5:35Son zamanlarda söylevleri yumuşatmak adına
-
5:35 - 5:39küresel bir düzenleme çağrısı yapan
Mark Zuckerberg de dahil olmak üzere -
5:39 - 5:42insanlar, bunların ne olduklarına dair
açık bir tanımları bile olmadan -
5:42 - 5:46''sorun yaratan,'' ''zararlı'' içerikleri
kaldırmak hakkında konuşuyorlar. -
5:46 - 5:48Ve endişem şu ki
dünyanın dört bir yanında -
5:48 - 5:51bizim bağlamımızda çok daha
ciddi sonuçları tetikleyebilecek, -
5:51 - 5:54düşüncesizce alınmış politika
kararlarını halka açıklayan -
5:54 - 5:56hükûmetler görüyoruz.
-
5:56 - 5:59Ve eğer hangi söylevi kaldıracağımıza,
hangisine müsade edeceğimize -
5:59 - 6:02karar verebilseydik hiç bu kadar
konuşmamış olacaktık. -
6:02 - 6:04Her saniye, dünyanın her yerinde insanlar
-
6:04 - 6:07farklı kültürel bağlamlara sürüklenen,
farklı dillerde -
6:07 - 6:09milyonlarca içerik yüklüyorlar.
-
6:10 - 6:13Basit bir şekilde, söylevleri bu ölçekte
yumuşatabilmek amacıyla -
6:13 - 6:16insanlar tarafından ya da teknoloji
tarafından çalıştırılan -
6:16 - 6:18etkili bir düzeneğe hiçbir zaman
sahip olamadık. -
6:18 - 6:22Üçüncüsü, bu şirketler -
Google, Twitter, Facebook, WhatsApp - -
6:22 - 6:25daha geniş bir bilgi
ekosisteminin parçası. -
6:25 - 6:28Tüm suçu onların üzerine atmayı seviyoruz
fakat gerçek şu ki -
6:28 - 6:32kitlesel medya ve seçimle başa gelen
yetkililer istediklerinde -
6:32 - 6:35söylentileri ve gizli planları
derinleştirmekte eşit rol oynayabilirler. -
6:36 - 6:40Ve bizler de bölücü ya da yanıltıcı
içerikleri başkalarına gönderdiğimizde -
6:40 - 6:42hiç zahmet çekmeden bu rolü oynuyoruz.
-
6:42 - 6:44Kirliliği arttırıyoruz.
-
6:45 - 6:48Hepimizin kolay bir çözüm
aradığını biliyorum. -
6:48 - 6:50Fakat sadece bir tane çözüm yolu yok.
-
6:50 - 6:54Herhangi bir çözümün internette
büyük ölçekte halka duyurulması gerekiyor. -
6:55 - 6:58Ve evet bahsettiğimiz platformlar
bu ölçekte faaliyetler yapmaya alışıklar. -
6:58 - 7:01Fakat sorunumuzu çözmesi için
bu platformlara izin verebilir miyiz? -
7:01 - 7:03Vermeli miyiz?
Kesinlikle deniyorlar. -
7:03 - 7:07Ama çoğumuz, çevrim içi doğruluğun
ve adaletin gardiyanı olmak için -
7:07 - 7:10küresel bir ortaklık istemediğimizi
kabul edecektir. -
7:10 - 7:13Ve bahsettiğimiz platformların da
buna katılacağını düşünüyorum. -
7:13 - 7:15Şu anda, kendi performanslarını
değerlendiriyorlar. -
7:15 - 7:19Bize, açıkladıkları müdahalelerin
çalıştığını söylemekten hoşlanıyorlar -
7:19 - 7:22fakat kendi şeffaflık raporlarını
kendileri yazdığı için -
7:22 - 7:25bizim gerçekte neler olduğunu bağımsızca
sorgulamamıza imkan bırakmıyorlar. -
7:26 - 7:30(Alkış)
-
7:30 - 7:33Ayrıca açık olalım ki gördüğümüz
değişikliklerin çoğu, -
7:33 - 7:37sadece gazeteciler bir araştırmaya girişip
taraflılık delili ortaya çıkardıktan -
7:37 - 7:40ya da kendi yönetmenliklerini çiğneyecek
bir içerik bulduktan sonra gerçekleşiyor. -
7:41 - 7:45Ve evet, bu şirketler bu süreçte gerçekten
çok önemli bir rol oynamak zorunda. -
7:45 - 7:47Ama bunu idare edemiyorlar.
-
7:48 - 7:49Peki ya hükûmetler?
-
7:50 - 7:53Birçok insan küresel bir düzenlemenin
-
7:53 - 7:56bilgi ekosistemimizi temizleyebilmek için
son umudumuz olduğuna inanıyor. -
7:56 - 7:58Ama benim gördüğüm
-
7:58 - 8:01teknolojideki ani gelişmelere ayak uydurma
mücadelesi veren konun koyucular. -
8:01 - 8:03Daha da kötüsü, karanlıkta çalışıyorlar
-
8:03 - 8:07çünkü bu platformlarda neler yaşandığını
anlayabilecekleri verilere erişimleri yok. -
8:08 - 8:12Ve yine de bu verilere erişmeleri için
hangi hükûmetlere güvenebiliriz? -
8:12 - 8:15Bu soru için ulusal değil,
küresel bir yanıta ihtiyacımız var. -
8:15 - 8:18İşte buradaki kayıp halka biziz.
-
8:18 - 8:21Bu teknolojileri her gün
kullanan insanlar. -
8:21 - 8:25Nitelikli bilgileri destekleyebilmek için
yeni bir altyapı tasarlayabilir miyiz? -
8:26 - 8:28Yapabileceğimize inanıyorum
-
8:28 - 8:31ve gerçekte ne yapabileceğimize
dair bir kaç fikrim var. -
8:31 - 8:34İlk olarak, toplumu buna dahil etme
konusunda ciddiysek -
8:34 - 8:37Wikipedia'dan biraz ilham alabilir miyiz?
-
8:37 - 8:38Bize neyin mümkün olduğunu gösterdiler.
-
8:38 - 8:40Evet, mükemmel değiller
-
8:40 - 8:42ama doğru yapılarla,
küresel bir bakış açısıyla -
8:42 - 8:44ve çok ama çok fazla şeffaflıkla
-
8:44 - 8:48çoğu insanın güvenini kazanabileceğimiz
bir yapı inşa edebileceğimizi gösterdiler. -
8:48 - 8:52Çünkü ortak akıldan ve tüm kullanıcıların
deneyimlerinden yararlanabilmek için -
8:52 - 8:53bir yol bulmak zorundayız.
-
8:53 - 8:56Bu durum özellikle kadınlar,
beyaz olmayan kişiler -
8:56 - 8:58ve yetersiz temsil edilen
gruplar için geçerli. -
8:58 - 8:59Tahmin edin neden?
-
8:59 - 9:02Söz konusu nefret ve ayrımcılık
olduğunda bu insanlar birer uzman -
9:02 - 9:05çünkü çok uzun zamandır
bu söylevlerin hedefindeler. -
9:05 - 9:07Ve yıllardır bu sorunu masaya
yatırmak istiyorlar -
9:07 - 9:09fakat kimse kulak vermiyor.
-
9:09 - 9:10Bu durum değişmek zorunda.
-
9:11 - 9:15Güvenli bir yer oluşturmak için bir çeşit
Wikipedia inşa edebilir miyiz? -
9:15 - 9:19Kullanıcıların içgörü kazanabilmelerinin
bir yolunu bulabilir miyiz? -
9:19 - 9:23Kullanıcılar uygunsuz içerikleri denetleme
kararlarında içgörü sağlayabilirler. -
9:23 - 9:27Platformlar yeni değişiklikler yapmak
istediğinde geri bildirim sağlayabilirler. -
9:28 - 9:32İkincisi, insanların bilgiyle olan
deneyimleri kişiselleşti. -
9:32 - 9:35Benim Facebook haber akışım
sizinkinden çok farklı. -
9:35 - 9:38Sizin YouTube önerileriniz
benimkinden çok farklı. -
9:38 - 9:42Bu aslında insanların gördüğü bilgileri
irdelememizi imkansız hale getiriyor. -
9:43 - 9:47Öyleyse anonim veriler için
gizlilik ve etik kaygıların yer aldığı, -
9:47 - 9:51merkezileştirilmiş bir çeşit açık veri
havuzu geliştirmeyi hayal edebilir miyiz? -
9:52 - 9:56Çünkü sosyal verilerini bilime bağışlamak
isteyen ilgili vatandaşlar için -
9:56 - 9:57küresel bir ağ oluştursak
-
9:57 - 10:01neler öğrenebileceğimizi bir hayal edin.
-
10:01 - 10:04Çünkü insanların tutumları
ve davranışları üzerindeki -
10:04 - 10:07nefret ve yanlış bilgilendirmenin
uzun vadeli sonuçları hakkında -
10:07 - 10:08aslında çok az şey biliyoruz.
-
10:08 - 10:09Ve bildiğimiz şey,
-
10:09 - 10:12bunun küresel bir sorun olmasına rağmen
-
10:12 - 10:15çoğu nefret ve yanlış bilgilendirmenin
ABD'de yürütülüyor olduğu. -
10:15 - 10:17Bunun üzerinde de çalışmamız gerekiyor.
-
10:17 - 10:20Üçüncüsü, noktaları birleştirmenin
bir yolunu bulabilir miyiz? -
10:20 - 10:23Bırakın kâr amacı gütmeyen kuruluşları,
girişimcileri ya da hükûmetleri -
10:23 - 10:25hiçbir sektör bunu çözemeyecek.
-
10:25 - 10:28Fakat dünyanın her yerinde,
basın mensuplarından, sivil toplumdan, -
10:28 - 10:32akademisyenlerden ve aktivist
gruplardan bu zorluklar üzerine çalışan -
10:32 - 10:33çok zeki insanlar var.
-
10:33 - 10:35Bazılarını işte burada görebilirsiniz.
-
10:35 - 10:37Bazıları içerik güvenilirliği
göstergeleri oluşturuyor, -
10:37 - 10:40diğerleri bilgilerin doğruluklarını
kontrol ediyorlar ve böylece -
10:40 - 10:42yanlış iddialar, videolar ve resimler
platformlar tarafından düşürülüyor. -
10:42 - 10:45Kurulmasına yardımcı olduğum,
kar amacı gütmeyen First Draft -
10:45 - 10:48araştırmacı ve iş birlikçi programlar
oluşturmak için -
10:48 - 10:52tüm dünya genelinde genellikle rekabetçi
haber ajanslarıyla çalışıyor. -
10:52 - 10:54Ve bir yazılım mimarı olan Danny Hillis,
-
10:54 - 10:56insanların ve algoritmaların,
-
10:56 - 10:59hangi bilginin güvenilir olduğunu
daha iyi yargılayabilmeleri için -
10:59 - 11:02gerçek bilgilerin tüm duyurularının
kaynaklarıyla kaydedileceği -
11:02 - 11:05The Underlay adında yeni
bir sistem tasarlıyor. -
11:05 - 11:09Ve tüm dünyadaki eğitimciler, insanlar
tükettikleri bilgileri eleştirebilsin diye -
11:09 - 11:12farklı teknikler deniyorlar.
-
11:13 - 11:16Tüm bu çabalar harika,
ama bu insanlar tek başlarına çalışıyorlar -
11:16 - 11:18ve birçoğu ne yazık ki
yetersiz finanse ediliyorlar. -
11:19 - 11:21Ayrıca bu şirketlerde çalışan
-
11:21 - 11:22çok zeki yüzlerce insan var.
-
11:22 - 11:25Fakat bu çaba yine de tutarsız gelebiliyor
-
11:25 - 11:29çünkü aslında hepsi aynı soruna
farklı çözümler geliştiriyorlar. -
11:29 - 11:30Peki bu insanları,
-
11:30 - 11:34bu sorunları hep beraber ama kendi farklı
bakış açılarından ele alabilecekleri -
11:34 - 11:37günlerce ya da haftalarca
aynı fiziksel ortamda -
11:37 - 11:39bir araya getirmenin yolunu
nasıl bulabiliriz? -
11:39 - 11:40Peki bunu yapabilir miyiz?
-
11:40 - 11:44Ölçeklere ve problemin
karmaşıklığıyla uyuşan -
11:44 - 11:47koordineli ve hırslı bir cevap
bulabilir miyiz? -
11:48 - 11:50Gerçekten yapabileceğimizi düşünüyorum.
-
11:50 - 11:52Birlikte bilgi arşivimizi
yeniden inşa edelim. -
11:53 - 11:54Teşekkür ederim.
-
11:54 - 11:58(Alkış)
- Title:
- İnterneti güvenli bir yere dönüştürmeye nasıl yardım edebilirsiniz
- Speaker:
- Claire Wardle
- Description:
-
Özündeki ifade özgürlüğü ile interneti korurken yanıltıcı, bazen tehlikeli içeriğin yayılmasını nasıl durdurabiliriz? Yanlış bilgi uzmanı Claire Wardle, kirli çevrim içi ortamımızın yeni zorluklarını inceliyor ve günlük kullanıcıların yardımıyla interneti güvenli bir yere dönüştürmenin ayrıntılarını açıklıyor. ''Birlikte bilgi arşivimizi yeniden inşa edelim" diyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:33
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Cihan Ekmekçi accepted Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Ahsen Çelebi edited Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Ahsen Çelebi edited Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Ahsen Çelebi edited Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Ahsen Çelebi edited Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust | ||
Ahsen Çelebi edited Turkish subtitles for How you can help transform the internet into a place of trust |