Showing Revision 59 created 11/18/2019 by Cihan Ekmekçi.

1. Title:
   Bir mimarın ABD-Meksika sınır duvarını yıkıcı bir şekilde yeniden hayal etmesi
2. Description:

   Sınır nedir? Harita üzerinde bir çizgi, kültürlerin güzelce, bazen şiddetle ve ara sıra da saçma şekilde karıştığı ve birleştiği bir yer. Ya bir sınır duvarı? Mimar Ronald Rael, bir dizi karmaşık soruna oldukça basit bir cevap olarak tanımlıyor. Hareketli, görsel içerikli bu konuşmasında Rael, Amerika Birleşik Devletleri ile Meksika'yı bölen fiziki engeli yeniden hayal ediyor -sınır bölgelerinden ilham alan eleştirel, önemli sanat eserlerini paylaşarak bize sınırın haberlerde görmediğimiz halini gösteriyor. Rael, “Bir duvarın tanımladığı iki taraf yoktur. Bu, bölünmüş tek bir manzaradır.” diyor.

3. Speaker:
   Ronald Rael
4. 809 0:01 - 0:06
   Harita üzerine çizgi çizmek gibi
   basit bir eylemin
5. 5580 0:06 - 0:08
   dünyayı görüş ve deneyimleyişimizi
   değiştirebilmesi,
6. 9714 0:10 - 0:12
   çizgiler ve sınırlar arasındaki
   o alanların
7. 12458 0:12 - 0:15
   mekânlar haline gelmesi
   büyüleyici değil mi?
8. 14580 0:15 - 0:19
   Dillerin, yemeklerin, müziğin
   ve farklı kültürlerden insanların
9. 19284 0:19 - 0:22
   bazen güzel bazen vahşiyane,
10. 22432 0:22 - 0:28
    zaman zaman oldukça gülünç biçimde
    rastlaştıkları yerler haline gelirler.
11. 28454 0:28 - 0:31
    Harita üzerine çekilen o çizgiler,
12. 31189 0:31 - 0:34
    aslında yeryüzünde iz oluşturabilir
13. 33660 0:34 - 0:36
    ve hafızamızda yaralar bırakabilirler.
14. 36669 0:37 - 0:39
    Sınırlara olan ilgim,

    ¶

15. 38575 0:39 - 0:42
    sınırların mimarisini araştırdığım
    sırada oluştu.
16. 43040 0:43 - 0:48
    Amerika-Meksika sınır hattındaki
    birkaç proje üzerinde çalışıyor,
17. 47601 0:48 - 0:51
    yerden alınan topraktan
    yapılmış binalar tasarlıyordum.
18. 51911 0:52 - 0:55
    Ayrıca, bu alana göçle geldiği
    söylenebilecek projeler üzerinde çalıştım.
19. 55508 0:56 - 0:58
    ''Prada Marfa'' adında, sanatla mimari
    arasındaki sınırı aşan
20. 58457 0:58 - 1:01
    arazi sanatı heykeli,
    bana mimarinin
21. 60881 1:01 - 1:04
    siyasal ve kültürel açıdan
    oldukça karmaşık fikirlerin
22. 64348 1:04 - 1:08
    iletişimini sağlayabileceğini gösterdi.
23. 67723 1:08 - 1:12
    Mimarinin aynı zamanda
    hem eleştirel hem de ciddi olabileceğini,
24. 72296 1:12 - 1:15
    zengillik ile yoksulluk arasındaki
    farklılıkları,

    ¶

25. 75321 1:15 - 1:18
    neyin yerli neyin yabancı olduğunu
    gösterebileceğini anlattı.
26. 78644 1:19 - 1:22
    Benim de sınır bölgelerinin mimarisine
    ilişkin arayışım sırasında

    ¶

27. 82089 1:22 - 1:24
    aklımda bir soru oluştu.

    ¶

28. 83812 1:24 - 1:26
    Bu duvar bir mimarlık eseri mi?
29. 87420 1:27 - 1:32
    Ben de düşüncelerimi
    ve duvarı ziyaretlerimi
30. 91674 1:32 - 1:36
    birtakım hatıralar yaratarak
    kaydetmeye başladım,
31. 96251 1:36 - 1:40
    bizlere duvarı inşa ettiğimiz dönemi
    ve bunun o zamanlar
32. 99720 1:40 - 1:43
    ne kadar çılgın bir fikir olduğunu
    hatırlatması için.
33. 104112 1:44 - 1:46
    Sınır oyunları,
34. 105882 1:46 - 1:47
    (Gülüşmeler)

    ¶

35. 107429 1:47 - 1:49
    kartpostallar,

    ¶

36. 109921 1:50 - 1:53
    içinde küçük mimari maketler
    olan kar küreleri,
37. 113913 1:54 - 1:59
    duvara karşı direncin hikâyesini
    anlatan haritalar oluşturdum
38. 118961 1:59 - 2:04
    ve sınırın yarattığı problemin tasarım
    sayesinde çözülebilmesi için
39. 123660 2:04 - 2:06
    yollar aramaya başladım.
40. 126777 2:07 - 2:09
    Yani, bu duvar mimari bir eser midir?

    ¶

41. 129349 2:09 - 2:12
    Tabii ki tasarlanmış bir yapı olup
42. 131650 2:12 - 2:15
    FenceLab adlı bir araştırma
    tesisinde tasarlanmıştır.
43. 135356 2:15 - 2:18
    4.500 kilogramlık yüklerle
    doldurulmuş araçları,
44. 138388 2:18 - 2:20
    geçirmezliğini test etmek adına
45. 140357 2:20 - 2:23
    saatte 64 km hızla
    duvarın üstüne sürmüşlerdi.
46. 142666 2:23 - 2:26
    Ancak diğer tarafta devam eden
    karşıt bir araştırma vardı.
47. 145948 2:26 - 2:30
    Duvara götürülebilecek ve üzerinden
    araçların geçmesine izin verecek
48. 149777 2:30 - 2:32
    taşınabilir bir köprünün tasarımı.
49. 152294 2:32 - 2:34
    (Gülüşmeler)

    ¶

50. 154289 2:34 - 2:36
    Her araştırma projesinde olduğu gibi

    ¶

51. 156377 2:36 - 2:39
    başarılar ve başarısızlıklar var.
52. 158924 2:39 - 2:40
    (Gülüşmeler)

    ¶

53. 160305 2:40 - 2:44
    Bunlar Ortaçağ'dan kalma tepkiler,

    ¶

54. 163671 2:44 - 2:46
    açılıp kapanan asma köprü mesela,
55. 165972 2:46 - 2:51
    çünkü duvar kendi başına mimarinin
    gizemli ve Ortaçağ'dan kalma bir formu.

    ¶

56. 171613 2:52 - 2:57
    Birtakım kompleks sorunlara karşı
    fazla basit bir cevap.
57. 177136 2:57 - 3:01
    Birkaç Ortaçağ teknolojisi
    duvar süresince türemiş:
58. 181748 3:02 - 3:05
    duvarın üstünden marihuana
    balyaları atan mancınıklar
59. 184772 3:05 - 3:06
    (Gülüşmeler)

    ¶

60. 185797 3:06 - 3:09
    veya duvarın üzerinden kokain ve eroin
    paketleri ateşleyen toplar.

    ¶

61. 190286 3:10 - 3:12
    Ortaçağ zamanlarında
62. 192247 3:12 - 3:15
    hastalıklı, ölü bedenler
63. 194659 3:15 - 3:19
    bazen biyolojik silahların ilkel bir şekli
    olarak duvarların üzerinden atılırdı
64. 199618 3:20 - 3:23
    ve bugün, insanların göçmenliğin
    bir şekli olarak
65. 202914 3:23 - 3:28
    duvarların üzerinden
    fırlatıldığı düşünülüyor.
66. 209053 3:29 - 3:30
    Gülünç bir düşünce.
67. 211204 3:31 - 3:37
    Ama şimdiye kadar duvarın üzerinden
    Meksika'dan Amerika'ya atıldığı bilinen
68. 217154 3:37 - 3:39
    belgelenmiş tek kişi,
69. 219062 3:39 - 3:41
    bir Amerikan vatandaşıymış.
70. 221196 3:41 - 3:47
    Ona duvarın üzerinden,
    60 metre yüksekten atılma izni verilmiş.
71. 226901 3:47 - 3:49
    Tabii, pasaportunu elinde
    taşıması şartıyla
72. 228997 3:49 - 3:51
    (Gülüşmeler)

    ¶

73. 231004 3:51 - 3:54
    ve o karşı tarafta bulunan bir
    filenin içine güvenlice inmiş.

    ¶

74. 235665 3:56 - 4:00
    Fikirlerimde mimar Hassan Fathy'nin
    bir sözünden ilham aldım.
75. 240140 4:00 - 4:06
    "Mimarlar duvarları değil, duvarların
    arasındaki alanları tasarlar." demişti.
76. 246356 4:06 - 4:09
    Yani, ben mimarların duvar tasarlaması
    gerektiğini düşünmüyorum,
77. 249483 4:09 - 4:13
    ama aradaki o alanlara dikkat etmelerinin
78. 252505 4:13 - 4:15
    önemli ve zaruri olduğunu düşünüyorum.
79. 255000 4:15 - 4:18
    Mekânlar ve insanlar için,
80. 257825 4:18 - 4:21
    duvarın tehlikeye attığı alanları
    tasarlamalılar.
81. 262769 4:23 - 4:25
    İnsanlar şimdiden gerekeni yapıyorlar

    ¶

82. 265443 4:25 - 4:30
    ve duvarın amacı insanları ayırmak,
    birbirlerinden uzak tutmakken
83. 270347 4:30 - 4:34
    aslında onları dikkate değer şekillerde
    bir araya getiriyor.
84. 274204 4:34 - 4:38
    İnsanlar sınırda iki uluslu yoga dersi
    gibi etkinlikler düzenliyorlar,
85. 277649 4:38 - 4:40
    bölünen insanları bir araya getirmek için.
86. 280386 4:40 - 4:42
    Ben bu poza anıt pozu diyorum.
87. 282191 4:42 - 4:43
    (Gülüşmeler)

    ¶

88. 284388 4:44 - 4:48
    Daha önce hiç "duvarbol"u
    duymuş muydunuz?

    ¶

89. 287666 4:48 - 4:49
    (Gülüşmeler)

    ¶

90. 289094 4:49 - 4:55
    Bu voleybolun sınır versiyonu
    ve 1979'dan beri oynanıyor.

    ¶

91. 294982 4:55 - 4:56
    (Gülüşmeler)

    ¶

92. 296420 4:56 - 4:58
    ABD-Meksika sınırı boyunca

    ¶

93. 297976 4:58 - 5:00
    iki uluslu mirası kutlamak için.
94. 300442 5:00 - 5:03
    Bu akla ilginç sorular getiriyor,
    değil mi?
95. 302884 5:03 - 5:05
    Böyle bir oyun yasal mı?
96. 306017 5:06 - 5:10
    Duvarın üzerinden top atıp tutmak
    yasa dışı ticaret midir?
97. 309724 5:10 - 5:12
    (Gülüşmeler)

    ¶

98. 311975 5:12 - 5:15
    Bu voleybolun güzelliği,

    ¶

99. 315178 5:15 - 5:19
    duvarı sadece kumun üzerindeki
    bir çizgi haline getirmesi,
100. 319310 5:19 - 5:23
     her iki tarafın zihni, bedeni ve ruhu
     tarafından belirlenmiş bir çizgi.
101. 324406 5:24 - 5:29
     Ben asıl bu iki taraflı anlaşmaların
102. 328665 5:29 - 5:32
     bölen duvarı indirmek için
     gerektiğine inanıyorum.
103. 332715 5:33 - 5:36
     Şimdi, duvarın üzerinden
     top atmak sorun değil

     ¶

104. 335906 5:36 - 5:38
     ama duvarın üzeriden taş atılması
105. 338327 5:38 - 5:41
     Sınır Devriyesi araçlarına zarar verdi
106. 341209 5:41 - 5:45
     ve Sınır Devriyesi polisleri
     yaraladı,
107. 344590 5:45 - 5:47
     Amerika tarafından gelen
     karşılık ise şiddetli oldu.
108. 347177 5:47 - 5:51
     Sınır Devriyesindeki polislerin
     duvardan ateş açması
109. 350734 5:51 - 5:53
     Meksika tarafından taş
     atan insanları öldürdü.
110. 354906 5:55 - 5:57
     Sınır Devriyesi'nden
     gelen başka bir karşılık,
111. 357304 5:57 - 6:01
     kendileri ve araçlarını korumak için
     beyzbol saha arkası çiti dikmekti.
112. 361519 6:02 - 6:05
     Bu saha arkası çitleri,
     yeni duvarların yapımında kullanılan
113. 364972 6:05 - 6:07
     kalıcı bir özellik haline geldi.
114. 367339 6:07 - 6:10
     Ben de belki de voleybol gibi
     beyzbol da sınırda olan
115. 370353 6:10 - 6:15
     kalıcı bir özellik olmalı diye
     düşünmeye başladım.
116. 374582 6:15 - 6:17
     Bu sayede duvarlar
     açılmaya başlayabilir,
117. 376936 6:17 - 6:20
     toplumların karşıya geçip
     oynamasına izin verebilir.
118. 379988 6:20 - 6:22
     Eğer sayı vuruşu yaparlarsa da
119. 381655 6:22 - 6:26
     belki bir Sınır Devriyesi polisi
     topu alıp diğer tarafa tekrar atabilir.
120. 387941 6:28 - 6:32
     Bir Sınır Devriyesi polisi sadece
     birkaç metre ötedeki satıcıdan

     ¶

121. 391990 6:32 - 6:35
     donmuş bir tatlı olan raspado alabilir
122. 394665 6:35 - 6:37
     ve duvar yoluyla para ve
     yemek takas edilir.
123. 397259 6:37 - 6:42
     Oldukça normal olan bu etkinlik,
     haritaya çizilmiş çizgi
124. 401582 6:42 - 6:46
     ve birkaç milimetre çelik yüzünden
     yasa dışı bir hale geliyor.
125. 407350 6:47 - 6:50
     Bu sahne bana bir deyişi hatırlattı.
126. 410078 6:50 - 6:52
     "Eğer ihtiyacın olandan daha
     fazlasına sahipsen
127. 412356 6:52 - 6:55
     uzun masalar yapmalısın,
     yüksek duvarlar değil."
128. 414946 6:55 - 6:58
     Bu yüzden ben bu hediyelik eşyayı,
     bölünme karşısında paylaşabileceğimiz
129. 418451 6:58 - 7:00
     yemekle sohbeti hatırlatması
     için yarattım.
130. 421767 7:02 - 7:05
     Bir salıncak, birinin girmesi ve
     karşı tarafa doğru sallanmasına izin verir
131. 425428 7:05 - 7:08
     ta ki yer çekimi onu ülkesine
     geri gönderene kadar.
132. 428841 7:09 - 7:11
     Sınır ve sınır duvarı

     ¶

133. 431366 7:11 - 7:16
     bugünlerde bir tür politik bir
     tiyatro gibi düşünülüyor,
134. 436680 7:17 - 7:20
     yani belki biz de bu tiyatroya
     seyirci davet etmeliyiz.
135. 440007 7:20 - 7:23
     İnsanların oyuncu ve müzisyenlerle
     bir araya gelebilecekleri
136. 443688 7:24 - 7:26
     bu iki uluslu tiyatroya.
137. 446710 7:27 - 7:30
     Belki duvar, kocaman bir enstrümandan
     başka bir şey değildir.
138. 449971 7:30 - 7:33
     Dünyanın en büyük ksilofonu
     ve biz bu duvarı
139. 452637 7:33 - 7:36
     kitlesel perküsyon hareketleriyle
     yıkabiliriz.
140. 455524 7:36 - 7:37
     (Gülüşmeler)

     ¶

141. 458492 7:38 - 7:41
     Ben kafamda iki uluslu
     kütüphaneyi canlandırdığımda

     ¶

142. 460939 7:41 - 7:44
     insanların sınır üzerinden
     kitap ve bilgi paylaşabileceği
143. 464154 7:44 - 7:49
     bir alan hayal etmek istedim.
144. 469073 7:49 - 7:52
     Duvarın kitap rafından başka bir şey
     olmadığı bir alan.
145. 472046 7:52 - 7:55
     Belki de Meksika ve ABD arasındaki
146. 475364 7:55 - 7:58
     karşılıklı ilişkiyi örnekleyebilecek
     en iyi yol
147. 478323 7:58 - 8:01
     bir tahterevalli hayal etmektir.
148. 481045 8:01 - 8:07
     Olanların karşı tarafta olacakları
     doğrudan etkileyeceği bir tahterevalli.
149. 486877 8:07 - 8:09
     Çünkü görüyorsunuz ki sınır kendi başına
150. 488914 8:09 - 8:13
     ABD-Meksika ilişkilerinde hem
     sembolik hem de gerçek bir dayanak noktası
151. 493181 8:13 - 8:17
     ve iki komşu arasına duvar dikmek
     bu ilişkileri yaralar.
152. 498047 8:18 - 8:22
     Muhtemelen, "İyi çitler, iyi komşular
     yaratır." sözünü hatırlıyorsunuzdur.

     ¶

153. 502246 8:22 - 8:26
     Bu genelde Robert Frost'un "Mending Wall"
     şiirinin teması olarak düşünülür.
154. 507316 8:27 - 8:31
     Ama şiir aslında duvar dikme
     ihtiyacımızı sorgular.
155. 512171 8:32 - 8:35
     Aslında insan ilişkilerini
     onarmak hakkında.
156. 515787 8:36 - 8:38
     İlk dizesi en sevdiğim dize:
157. 517814 8:38 - 8:40
     "Duvarı sevmeyen bir şey var."
158. 521313 8:41 - 8:44
     Çünkü eğer bana göre açık olan
     bir şey varsa o da
159. 523765 8:44 - 8:46
     duvar tarafından belirlenen
     iki taraf yok.
160. 526436 8:46 - 8:48
     Bu sadece bölünmüş bir arazi.
161. 529161 8:49 - 8:51
     Bir tarafta şöyle görünebilir.
162. 531084 8:51 - 8:55
     Bir adam arka bahçesinde bir duvar
     belirirken çimlerini biçiyor.
163. 535040 8:55 - 8:58
     Ama diğer tarafta şöyle görünebilir.

     ¶

164. 537664 8:58 - 9:01
     Duvar bir kişinin evinin
     dördüncü duvarı.
165. 541465 9:01 - 9:05
     Ama gerçekte duvar insanların
     hayatlarını kesiyor.
166. 546278 9:06 - 9:09
     Özel mülkümüzü,
167. 549251 9:09 - 9:10
     kamu arazilerimizi,
168. 550426 9:10 - 9:13
     Yerli Amerikalı topraklarımızı,
     şehirlerimizi,
169. 553274 9:13 - 9:14
     bir üniversiteyi,
170. 555242 9:15 - 9:16
     mahallelerimizi kesiyor.
171. 557077 9:17 - 9:19
     Ben de çok merak ettim.

     ¶

172. 558929 9:19 - 9:22
     Eğer duvar bir evi ortasından
     kesseydi ne olurdu?
173. 562789 9:23 - 9:25
     Zenginlikle fakirliğin farklılığını
     hatırlıyor musunuz?
174. 565390 9:25 - 9:28
     Sağ tarafta El Paso, Texas'taki bir evin
     ortalama büyüklüğü,
175. 568351 9:28 - 9:31
     sol taraftaysa Juarez'deki bir evin
     ortalama büyüklüğü.
176. 571794 9:32 - 9:35
     Burada duvar mutfak masasını
     doğrudan ikiye bölüyor.
177. 575747 9:36 - 9:39
     Burada da duvar yatak odasında
     yatağın üzerinden geçiyor.
178. 579699 9:40 - 9:43
     Çünkü ben duvarın sadece yerleri değil,
179. 583467 9:43 - 9:46
     insanları ve aileleri ayırdığını
     anlatmak istedim.
180. 586195 9:46 - 9:48
     Duvarın talihsiz siyaseti
181. 588426 9:48 - 9:52
     bugün çocukları ailelerinden ayırıyor.
182. 592647 9:53 - 9:55
     Bu bilindik trafik işaretine
     aşina olabilirsiniz.

     ¶

183. 595456 9:55 - 9:57
     Yerli bir eski asker
184. 597230 9:57 - 10:01
     ve Kaliforniya Ulaştırma Departmanı'nda
     çalışan bir grafik tasarımcı olan
185. 600922 10:01 - 10:04
     John Hood tarafından tasarlanmıştı.
186. 604366 10:04 - 10:08
     Ona, karayolunda mahsur kalan göçmenlerin
187. 607656 10:08 - 10:11
     yolun karşısına koşabileceği
     konusunda motorcuları uyaracak
188. 610605 10:11 - 10:13
     bir levha tasarlama görevi verilmişti.
189. 614041 10:14 - 10:20
     Hood, günümüzdeki göçmenleri Uzun Yürüyüş
     sırasındaki Navajo'lularla bağdaştırıyor.
190. 621778 10:22 - 10:24
     Bu gerçekten tasarım aktivizminin
     mükemmel bir örneği.
191. 625796 10:26 - 10:27
     O çok dikkatliydi,
192. 626970 10:27 - 10:31
     mesela iki atkuyruğu olan
     küçük bir kızı kullanırken.
193. 630631 10:31 - 10:35
     Çünkü motorcuların en çok onunla
     empati kurabileceğini düşündü.
194. 634933 10:35 - 10:39
     İnsan hakları lideri
     Cesar Chavez'in silüetini
195. 639443 10:39 - 10:41
     babanın başını yaratırken kullandı.
196. 641839 10:42 - 10:46
     Ben bu işaretin harikuladeliğini
     kullanarak

     ¶

197. 645540 10:46 - 10:49
     çocukların sınırda ailelerinden
     ayırılmalarına dikkat çekmek istedim.
198. 648953 10:49 - 10:51
     Çok basit bir harekette bulundum.
199. 650834 10:51 - 10:53
     Aileleri birbirleriyle yüz yüze getirdim.
200. 653583 10:54 - 10:55
     Bu son haftalarda
201. 654868 10:55 - 10:58
     o levhayı karayoluna tekrar getirme
     şansı elde ettim.
202. 657980 10:58 - 11:00
     Bir hikâye anlatmak için,
203. 659773 11:00 - 11:03
     onarmamız gereken ilişkileri
204. 663520 11:04 - 11:06
     ve bölünmüş değil
     yeniden birleşmiş devletleri
205. 665945 11:06 - 11:09
     tasarlamamız gerektiğini
     hatırlatan bir hikâye.
206. 669515 11:10 - 11:11
     Teşekkürler.

     ¶

207. 670690 11:11 - 11:15
     (Alkışlar)

     ¶