Return to Video

Okyanusun dibinde ne var ve oraya nasıl gideriz

  • 0:01 - 0:04
    David Biello: Peki Victor, neler yaptın?
  • 0:05 - 0:08
    Victor Vescovo:
    Burası Atlantik Okyanusu'nun dibi
  • 0:08 - 0:11
    ve sanırım gençken
    çok fazla Jules Verne okumuşum,
  • 0:11 - 0:15
    böylece son dört yıldır gezegendeki
    en gelişmiş ve en derine dalabilen
  • 0:15 - 0:18
    denizaltıyı tasarlayıp
    inşa eden ekibe liderlik ettim,
  • 0:18 - 0:21
    üstelik bu denizaltıyı
    kullanabiliyorum da.
  • 0:21 - 0:23
    Bu, geçen sene Aralık ayında biz,
  • 0:23 - 0:26
    ilk kez -- Atlantik Okyanusu'nun dibi.
  • 0:26 - 0:28
    DB: Bunu daha önce
    kimse görmedi, öyle mi?
  • 0:28 - 0:29
    Sadece sen gördün.
    VV: Hayır.
  • 0:30 - 0:31
    Tabii, şimdi herkes.
  • 0:31 - 0:33
    DB: Bunu kim yapar?
  • 0:33 - 0:35
    Yani --
  • 0:35 - 0:38
    VV: Bence herkes son 10-15 sene içindeki
    gelişimin farkındadır.
  • 0:38 - 0:42
    Dış uzayı keşfedebilecek araçları olan
    bir sürü insan var,
  • 0:42 - 0:45
    mesela SpaceX ya da Blue Origin --
  • 0:45 - 0:47
    ve biz farklı bir yöne yol alıyoruz.
  • 0:47 - 0:50
    Şahısların, kaynaklarını bizi daha önce
    keşfedilmemiş yerlere götürecek
  • 0:50 - 0:55
    teknolojiyi geliştirmek için harcadıkları
    harika bir çağdayız.
  • 0:55 - 0:57
    Ve dünyadaki okyanuslar...
  • 0:57 - 1:01
    neredeyse klişe ama
    tüm gezegenimizin yüzde 70'i
  • 1:01 - 1:03
    ve bunun yüzde 95'i keşfedilmemiş.
  • 1:03 - 1:06
    Bizim de bu keşifle
    yapmaya çalıştığımız şey,
  • 1:06 - 1:07
    bir denizaltı inşa ederek
  • 1:07 - 1:11
    onun gezegenin en dibinde
    her bir noktaya gidebileceğini kanıtlamak
  • 1:11 - 1:15
    ve böylece bu gezegenin
    hâlâ keşfedilmemiş yüzde 60'ını keşfetmek.
  • 1:15 - 1:18
    DB: Bunun için bayağı iyi
    bir alet gerek, değil mi?
  • 1:18 - 1:19
    VV: Doğru.
  • 1:19 - 1:21
    Bu araç tabii ki denizaltı,
    Limiting Factor.
  • 1:22 - 1:23
    Teknoloji harikası bir araç
  • 1:23 - 1:26
    ve destek gemisi Pressure Drop
    tarafından destekleniyor.
  • 1:26 - 1:28
    90 mm kalınlığında iki kişilik
    titanyum bir katmana sahip,
  • 1:28 - 1:30
    bu onu bir atmosferde tutuyor
  • 1:30 - 1:35
    ve okyanusun en derin noktasına
    defalarca dalabilicek güce sahip.
  • 1:35 - 1:39
    DB: Yani okyanusu keşfeden
    SpaceX gibi bir şey?
  • 1:39 - 1:42
    Evet, okyanus keşfeden SpaceX gibi
  • 1:42 - 1:44
    ama ben kendi aracımı kendim sürüyorum.
  • 1:44 - 1:46
    (Gülme sesleri)
  • 1:46 - 1:49
    Elon'u alacak mısın yoksa?
  • 1:49 - 1:51
    VV: Evet, herhangi bir kişiyi alabilirim.
  • 1:51 - 1:52
    Elon, şu an bunu izliyorsan
  • 1:52 - 1:55
    eğer seninkilere beni bindirirsen
    ben de seni bindiririm.
  • 1:55 - 1:57
    (Gülme sesleri)
  • 1:58 - 2:01
    DB: Bize aşağısının
    nasıl bir yer olduğunu anlatsana.
  • 2:01 - 2:04
    Basıncın öyle yoğun olduğu
    bir yerden bahsediyoruz ki
  • 2:04 - 2:07
    Eyfel Kulesi'ni
    ayak parmağına koymak gibi.
  • 2:07 - 2:08
    VV: Ondan daha fazla.
  • 2:08 - 2:10
    Yaklaşık 1000 atm.
  • 2:10 - 2:12
    Olay şu ki bizim,
    bizi ekstrem derinliklere
  • 2:12 - 2:16
    defalarca kez inip çıkmamızı
    sağlayan titanyum bir katmanımız var.
  • 2:16 - 2:18
    Bu daha önce hiç yapılmadı.
  • 2:18 - 2:20
    The Challenger Deep,
    1960 ve 2012 yıllarında
  • 2:20 - 2:23
    James Cameron tarafından
    iki kez daldırıldı.
  • 2:23 - 2:26
    Aşağı indi ve yukarı geri çıktı,
    bunlar deneysel gemilerdi.
  • 2:26 - 2:29
    Bu, bir bilim insanı dahil iki kişiyle
  • 2:29 - 2:33
    binlerce kez dalıp çıkabilen ticari
    sertifikalı ilk denizaltı.
  • 2:33 - 2:35
    Şunu da söylemekten gurur duyuyorum ki
  • 2:35 - 2:38
    sadece üç hafta önce
    tarihte en derine dalan ilk İngiliz,
  • 2:38 - 2:40
    Newcastle Üniversite'sinden
    Dr. Alan Jamieson
  • 2:40 - 2:43
    Java Trench'te bizimle aşağıdaydı.
  • 2:43 - 2:48
    DB: O zaman tahmin ediyorum,
    çok fazla şey seni korkutmuyor.
  • 2:48 - 2:50
    VV: Dalmak çok daha farklı bir şey.
  • 2:50 - 2:53
    Eğer klostrofobikseniz
    denizaltının içinde olmak istemezsiniz.
  • 2:53 - 2:55
    Oldukça uzun bir mesafe gidiyoruz
  • 2:55 - 2:58
    ve görevler genel olarak
    kapalı bir alanda 8 ile 9 saat sürüyor.
  • 2:58 - 3:01
    Daha önceki kariyerimden epey farklı,
  • 3:01 - 3:03
    dağcılıktan bahsediyorum,
    açık alanlardasınız,
  • 3:03 - 3:05
    rüzgâr şiddetli ve hava çok soğuk.
  • 3:05 - 3:07
    Bu tam tersi, çok daha teknik.
  • 3:07 - 3:10
    Bu daha çok kullandığınız
    aletlerdeki hassasiyetle
  • 3:10 - 3:12
    ve çıkabilecek sorunları çözmekle alakalı.
  • 3:12 - 3:15
    Ama denizaltında bir şey
    gerçekten ters giderse
  • 3:15 - 3:16
    bunu bilemezsiniz.
  • 3:16 - 3:17
    (Gülme sesleri)
  • 3:18 - 3:20
    DB: Yani sızıntılardan
    korktuğunu söylüyorsun.
  • 3:20 - 3:23
    VV: Sızıntılar iyi değil
    ama eğer olan şey bir sızıntıysa
  • 3:23 - 3:25
    o kadar kötü değil
    çünkü o kadar kötü olsaydı
  • 3:25 - 3:27
    yine bilemezdiniz. Ama --
  • 3:27 - 3:30
    Ateş çıkması da pek iyi bir şey değil
  • 3:30 - 3:32
    ama gerçekten çok güvenli bir denizaltı.
  • 3:32 - 3:34
    Söylemek isterim ki hayatımda
    çok fazla şeye güvenmem
  • 3:34 - 3:36
    ama titanyuma güvenirim, matematiğe,
  • 3:36 - 3:38
    sonlu eleman analizine güvenirim
  • 3:38 - 3:40
    ki bunlar sayesinde
  • 3:40 - 3:44
    bu gibi şeylerin olağanüstü basınç
    ve koşulları dayanıklılığını görüyorsunuz.
  • 3:44 - 3:47
    DB: Ve bu küre kusursuz işlendi, değil mi?
  • 3:47 - 3:49
    Gerçekten eşsiz bir gemi.
  • 3:49 - 3:50
    VV: Zor olan aslında oydu --
  • 3:50 - 3:55
    Makinenin %99'u kadar benzeyen bir
    titanyum küresi yapmak.
  • 3:55 - 3:57
    Titanyum, çalışılması zor bir metal
  • 3:57 - 3:59
    çoğu kişi nasıl çalışılacağını anlayamadı
  • 3:59 - 4:01
    ama biz çok şanslıydık.
  • 4:01 - 4:04
    Olağanüstü ekibimiz
    neredeyse kusursuz küreyi yapabildi
  • 4:04 - 4:06
    ki bir şeyi basınca tabi tuttuğunuzda
  • 4:06 - 4:08
    en güçlü geometriyi elde edebilirsiniz.
  • 4:08 - 4:11
    Denizaltıya girdiğimde
    ve o kapak kapandığında
  • 4:11 - 4:13
    aşağı inip
    yukarı geri çıkacağımdan eminim.
  • 4:13 - 4:16
    DB: Bu da iki kez kontrol ettiğiniz şey
    kapağın kapalı olması.
  • 4:16 - 4:18
    VV: Denizaltıyla dalmanın
    sadece iki kuralı var.
  • 4:18 - 4:20
    Birincisi kapağı güvenli kapamak.
  • 4:20 - 4:22
    İkincisi ise birinci kuralı tekrar etmek.
  • 4:23 - 4:26
    DB: Tamam o zaman,
    Atlantik Okyanusu: Tamam.
  • 4:27 - 4:28
    Güney Okyanusu: Tamam.
  • 4:28 - 4:31
    VV: Daha önce kimse
    Güney Okyanusu'na dalmadı.
  • 4:31 - 4:32
    Sebebini biliyorum.
  • 4:32 - 4:34
    Koşulların orada çok zor.
  • 4:34 - 4:35
    Hava çok kötü.
  • 4:35 - 4:37
    Çarpışma kelimesi akla geliyor.
  • 4:37 - 4:39
    Ama evet, oraya daldık.
  • 4:39 - 4:41
    Bittiğine sevindim.
    DB: Evet --
  • 4:41 - 4:42
    VV: Teşekkürler
  • 4:42 - 4:43
    (Alkışlar)
  • 4:43 - 4:45
    DB: Yarışıyor gibisiniz.
  • 4:45 - 4:48
    Şimdi de Kelly'nin bahsettiği
    Hint Okyanusu.
  • 4:48 - 4:49
    VV: Evet, o üç hafta önceydi.
  • 4:49 - 4:52
    Gizemi çözme konusunda şanslıydık.
  • 4:52 - 4:54
    Biri üç hafta önce bana şunu sorsaydı,
  • 4:54 - 4:56
    "Hint Okyanusu'nun en derin
    noktası neresi?"
  • 4:56 - 4:58
    bunu kimse cevaplayamazdı.
  • 4:58 - 4:59
    İki aday vardı.
  • 4:59 - 5:02
    Biri Batı Avustralya,
    diğeri ise Java Trench.
  • 5:02 - 5:04
    Çok iyi bir sonarı olan
    harika bir gemimiz var.
  • 5:04 - 5:05
    İkisini de işaretledik.
  • 5:05 - 5:08
    Keşif araçlarını aşağı gönderdik
    ve doğruladık.
  • 5:08 - 5:10
    Aslında Java Trench'in orta bölgesinde,
  • 5:10 - 5:12
    ki kimse orada olduğunu düşünmemişti.
  • 5:12 - 5:15
    Aslında büyük dalışlarımızdan
    birini her gerçekleştirdiğimizde
  • 5:15 - 5:17
    Vikipedi'ye girip değiştirmek
    zorunda kalıyoruz.
  • 5:17 - 5:19
    Çünkü tamamen yanlış.
  • 5:19 - 5:20
    (Gülme sesleri)
  • 5:20 - 5:23
    DB: Muhtemelen oraya dalmak
  • 5:23 - 5:26
    orada harcayabildiğiniz zamandan
    daha çok vakit alıyor değil mi?
  • 5:26 - 5:29
    VV: Hayır, aslında bayağı
    vakit geçiriyoruz.
  • 5:29 - 5:31
    Kabinde dört gün yetecek kadar
    oksijen desteğim var.
  • 5:32 - 5:33
    Eğer dört gün boyunca oradaysam
  • 5:33 - 5:36
    ve bir şeyler çok kötü gittiyse
    muhtemelen kullanmayacağım
  • 5:36 - 5:39
    ama okyanusun en derinine inmek
    genelde üç saat civarı sürüyor
  • 5:39 - 5:41
    ve sonra genelde 3 veya 4 saat
    aşağıda kalıyoruz
  • 5:41 - 5:43
    ve sonra üç saat de yukarı.
  • 5:43 - 5:45
    Yani orada 10-11 saatten fazla
    kalmak istemezsiniz.
  • 5:45 - 5:47
    Dar gelmeye başlayabiliyor.
  • 5:47 - 5:49
    DB: Tamam, o zaman işte
    Hint Okyanusu'nun dibi
  • 5:49 - 5:53
    ve bu senin dışında başka kimsenin
    görmediği bir şey.
  • 5:54 - 5:57
    VV: Bu fotoğraf aslında
    keşif araçlarımızdan birinin.
  • 5:57 - 6:01
    Sağ altta güçlü bir assfish
    görebilirsiniz --
  • 6:01 - 6:02
    gerçekten adı böyle.
  • 6:02 - 6:04
    (Gülme sesleri)
  • 6:04 - 6:07
    Ama sol tarafta daha önce görülmemiş
    bir canlıyı görebilirsiniz.
  • 6:07 - 6:10
    Bu aslında dikenli ascedian denen,
    yer altında yaşayan denizanası
  • 6:10 - 6:13
    ve hiçbiri daha önce böyle görünmemişti.
  • 6:13 - 6:15
    Dikenin altında
    küçük bir yavrusu var aslında
  • 6:15 - 6:18
    ve karşıya doğru güzelce kaymıştı.
  • 6:18 - 6:20
    Bugüne kadar gittiğimiz her dalışta,
  • 6:20 - 6:23
    birkaç saat kalsak bile,
  • 6:23 - 6:25
    üç veya dört yeni tür keşfettik
  • 6:25 - 6:28
    çünkü bu yerler milyarlarca yıldır
    görülmemiş yerler
  • 6:28 - 6:31
    bugüne kadar hiç kimse
    aşağı inip onları kayda almadı
  • 6:31 - 6:33
    ya da örnekler almadı.
  • 6:33 - 6:35
    Ve bu bizim için olağanüstü --
  • 6:35 - 6:37
    (Alkışlar)
  • 6:37 - 6:38
    Umduğumuz şey --
  • 6:38 - 6:42
    görevimizin asıl amacı
    bu aleti inşa etmek.
  • 6:42 - 6:43
    Bu alet bir kapı
  • 6:43 - 6:45
    çünkü bu aletle,
  • 6:45 - 6:47
    daha çoklarını yapabileceğiz
  • 6:47 - 6:49
    ve bilim insanlarını
    binlerce defa daldırıp
  • 6:49 - 6:51
    keşif kapılarını açmalarını
  • 6:51 - 6:55
    ve varlığından bile haberdar olmadığımız
    şeyler bulabilecekler.
  • 6:55 - 6:59
    DB: Yani insanlar denizin dibinden çok
    uzaya gittiler.
  • 6:59 - 7:01
    Sen üçünden birisin.
  • 7:01 - 7:03
    Bu sayıyı arttıracaksın.
    Bu şansı vereceksin.
  • 7:04 - 7:06
    VV: Evet, üç kişi
    Pasifik Okyanusu'nun dibine daldı.
  • 7:06 - 7:09
    İki kişiyle 1960'da USS Trieste
  • 7:09 - 7:12
    2012'de Deep Sea Challenger'ı ile
    James Cameron --
  • 7:12 - 7:13
    teşekkürler Jim, güzel denizaltı.
  • 7:13 - 7:15
    Bu 3. jenerasyon bir teknoloji.
  • 7:15 - 7:18
    Sadece aşağı inmeyi değil,
    aslında iki hafta içinde
  • 7:18 - 7:20
    birkaç kez dalıp çıkmayı deneyeceğiz
  • 7:20 - 7:21
    ki bu daha hiç denenmedi.
  • 7:22 - 7:25
    Eğer bunu yapabilirsek
    teknolojiyi kanıtlamış olacağız
  • 7:25 - 7:27
    ve o kapı açılmakla kalmayacak,
    hep açık kalacak.
  • 7:27 - 7:29
    (Alkışlar)
  • 7:31 - 7:32
    DB: Harika, bol şans.
  • 7:32 - 7:34
    VV: Çok teşekkürler.
    DB: Ben teşekkür ederim.
  • 7:34 - 7:36
    VV: Hepinize teşekkürler.
  • 7:36 - 7:37
    (Alkışlar)
Title:
Okyanusun dibinde ne var ve oraya nasıl gideriz
Speaker:
Victor Vescovo
Description:

Victor Vescovo, dünyanın beş okyanusunun da en derin noktasına giden ilk seferleri yönetiyor. Vescovo, TED bilim küratörü David Biello ile olan sohbetinde keşifleri sağlayan teknoloji hakkında konuşuyor -- Olağanüstü durumlara dayanan titanyum denizaltı -- ve Hint Okyanusu'nun dibine yaptığı yolculukta çektiği daha önce görülmeyen görüntüleri gösteriyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:51

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.