Afrika'nın portrelerdeki sıra dışı güzelliği

Renkli kariyeri boyunca ve eserlerinin tamamında, Iké Udé, Afrikalıların şahlanışının Batı medyasında olumsuz tasvir edilmesini reddetmede yaratıcı yollar buldu. Çalışmalarının bu turunda, Afrika'nın çeşitli, karmaşık güzelliği üzerine birçok kültürden kıyafetleri, sahne ve pozları harmanlayan çağrışımsal portreleri paylaşıyor.

1996'da "Uses of Evidence" adlı
geniş bir eserler bütününü sergilemek için

Guggenheim Müzesi tarafından
görevlendirildim.

Bu bir küptü --

oldukça büyük bir küp.

Ziyaretçilerin,
yapının içini görmesi amacıyla

her bir yüzeyinde birer pencere vardı.

Yapının dışı, Batı medyasında
ve literatüründe tasvir edildiği şekliyle

Afrika ve Afrikalıların kolajıydı.

Pencerelerden bakmak
keskin bir tezatı ortaya koyuyordu:

küplerin içinde Afrikalı
aile fertlerinin, arkadaşlarının

ve yazarlardan, şairlere,
moda tasarımcılarına kadar

pek çok Nijeryalı iş erbabının

sakin, medeni,
ev hâllerinin görüntüleri vardı.

Mesele şu ki

hem dış hem de iç görüntüler
oldukça doğruydu.

Ancak Batı medyasının
yakaladığı görüntüler, Afrikalıları,

ezici bir çoğunlukla, en iyi ihtimalle
temelde ilkel varlıklar olarak

ya da Afrika hayvanlarından zar zor
ayırt edilebilir biçimde tasvir ediyor.

Korkarım, bu eseri sergilediğim
1996'dan bu yana,

çok bir şey değişmedi.

Profesyonel fotoğrafçılığa
1994'te başladım

ancak fotoğrafçılığa olan tutkum ve coşkum

ebeveynlerimin neredeyse aylık bazda

profesyonel bir fotoğrafçı tarafından

fotoğraflarımızın çekilmesini

organize ettiği çocukluğuma
kadar uzanıyor.

Bu ayrıca, kardeşlerimin
terzimizin diktiği en yeni giysileri

giymeleri için de bir fırsattı.

Daha sonra yatılı okuldayken

arkadaşlarım ve ben
Polaroid kameralar satın aldık

ve sonra oto-portrelerle

ya da kendi deyişimle
"ilk-selfie oto-portrelerle"

deney yapmaya başladım.

(Kahkahalar)

"Cover Girl 1994",

ABD ve Avrupa'da eleştirel yönden
iyi karşılanan

ve hemen üniversite ve kolejlerdeki
okul antolojilerinin parçası hâline gelen

ilk büyük eserimdi.

"Cover Girl" serisiyle,

derginin kapağını tamamen beklenmedik
ama son derece makul imgelerle

yeniden tasavvur etmek istedim.

"Cover Girl" serisi,

Afrikalıların daha karmaşık bir şekilde
temsil edilebileceği farklı bir yol önerdi

"Cover Girl" gibi,
"Sartorial Anarchy"

serisi de otoportrelerden oluşur.

Bu, 2010'da başlayan
ve süregelen bir eserler bütünü.

Her görüntüde, çok çeşitli gelenekten,
ülkeden ve zaman diliminden

apayrı kostümleri bir araya getirdim.

Çağları ve kültürleri
birbirine karıştırarak

birbirine benzer
uzlaştırılamaz farklılıkları arasında

ahenk getirmeyi başardım.

Bu farklılıklar,

esinlenilmiş sanatsal kutlamanın
kaynağı oldu.

Mesela,

"Sartorial Anarchy #4"te,

Geleneksel Eton-Oxford Kolej
Tekne Yarışı'ndan esinlenilen

hasır şapka

ve geleneksel yeşil bir Afgan ceket ile

bir Amerikan İzci gömleğini

-işe yarayan bir kültür çatışması-
karıştırdım.

"Sartorial Anarchy #5"'te,

on sekizinci yüzyıl

İngiltere makaroni başlıklarından
esinlenilen bir makaroni peruk taktım.

Bu, bir İngiliz Norfolk ceketi,

Yoruba Nijeryalı pantolonu
ve olanak dışı bir şekilde,

bir Güney Afrikalı Zulu
dövüş çubuğuyla eşleştirilmişti.

Tamamı, bir arada, ahenk içindeydi.

Ve "Sartorial Anarchy" ile

resimlerimin organizasyonuna
daha fazla yatırım yapmaya başladım.

Renklerin geniş olasılıklarını da
araştırmaya başladım:

duygusal değerleri,

psikolojik dürtüleri,

şiirsel cazibeleri,

anlam ve mantık aleminin ötesinde
sınırsız kapasiteleri.

Şimdi Nollywood'a girin.

2014 yılının Ekim ayında,

otuz yılı aşkın bir süre sonra,
Nijerya'nın Lagos kentine geri döndüm

ve 64 Nollywood kişiliğinin
fotoğrafını çektim.

Endüstrinin bir kesitininin yanı sıra

yeni nesil yükselen yıldızları da çektim.

Nolywood, ilk kez var olan,
Afrikalı film yapımcılarından oluşan

ve gerçekten, gerçekten, Afrika hikâyeleri
anlatmakta son derece sorumlu bir okul.

Çeşitli filmlerinde,

-romantik filmlerden, korku filmlerine,
gangster filmlerinden aksiyon filmlerine-

Nijeryalıların birçok karmaşıklık
katmanlarıyla canlandırıldığı görülür.

Tüm Nijeryalılar veya "Naija" arketipleri,
eğer izin verirseniz,

-divalardan, "Shakara"lara,
yosmalara,

gangsterlere, zenginlere,
yozlaşmış politikacılara,

orospulara, pezevenklere-

tüm cakalarıyla, oradalar.

Tabii ki canlı bir şekilde tasvir edilen

alçaklar ve kaybedenler de var.

Nolywood türünün
en mükemmel Afrika aynasıdır.

Genellikle tüm portrelerimi,

öznemin başını hareket ettirme biçiminden,

boynun eğilme biçiminden,

parmakların ifadesinden,

ellerin jestlerinden,

bakışlara ve genel duruş ile

surat ifadesine yönlendiriyorum.

Bazı fotoğrafları size açıklayayım.

Genevieve Nnaji.

Nollywood'un hüküm süren kraliçesi.

Burada, onu heybetli, ironik,
sakin bir görkemle telkin etmek için

Nil Vadisi medeniyetlerinin

büyük, Firavunist Afrika kültürleri olan

Mısır, Sudan ve Etiyopya'dan
alıntı yapıyordum.

Taiwo Ajai-Lycett,
Nollywood'un büyükannesidir.

Varlığının her yönü dikkat çekmektedir.

Seyirciye sırtı dönük bir şekilde
poz verdirdim.

Yüzü, gözüpek bir bakışla bize döndü.

Bizim onayımızı almaya ihtiyacı yok.

Hepsi bu kadar.

Sadiq Daba.

Sadık Daba’nın görüşmeden sonra yaydığı

üzerinde konuşulmamış otoriter
ve emperyalist bir duruş vardı.

Bu portrede, o sadece oturdu

ve devasa, masif Nijer kaftanının

statüsünü bildirmesine müsaade etti.

Büyük bir başarı.

Belinda Effah.

Yuvarlak hatlarını vurgulayan
uzun, oturan mavi bir elbise giymiş,

yeşil kadife döşemeli bir bankta oturmuş,
Belinda Effah'ın portresi

renk tutkumu şımartmama izin verdi.

Çok renkli, boyalı kiraz kuşunun
görkemini uyandırmak için

çok renkli halıyı

ve canlı renkleri cesaretle kullandım.

Her şey Belinda figürünü çerçevenin içinde
ahenkli hâle getirmek için tasarlandı.

Monalisa Chinda, diyelim ki,

lüks varlığın ve yaşam tarzının simgesi.

Resmi veya portresi, büyük ölçüde,
söze hacet bırakmamakta.

Alexx Ekubo, sadeleştirilmiş
zerafet ve ağırbaşlılığın yanı sıra

mavi ve beyazın ahengi içinde

keskin bir çalışma.

Enyinna Nwigwe
bir Nollywood matine idolüdür.

Onda bir zampara kokusu var

ve bu ona mest edici
bir üstünlük sağlıyor.

Portreyi tasarlayıp organize ettiğimde
hissettiğim tam da buydu.

Şu an Nollywood,
Afrika'nın yeni bir evresi.

O modern, post-modern,

meta-modern, cesur,

seksi, kurnaz

ve yakalamaya değer bulaşıcı bir tavırla.

Projenin finali olarak

Nollywood yıldızlarını,

Rafael'in 1509 dolaylarında yapılan
"Atina Okulu"ndan esinlenilen

Nollywood Okulu anlamına gelen
"The School of Nollywood" adlı

64 kişilik büyük grup portresinde

bir araya getirdim.

Vatikan'da bulunuyor.

Bu büyük grup portresi,

Rafael'in "Atina Okulu" ile
birebir aynı boyutta.

Kabaca 8 metre genişliğinde

ve 2 metre yüksekliğinde.

Nollywood ayrıca Afrika'da
daha önce hiç görülmemiş

bir tür moderniteyi örneklemektedir.

Bir düşünün:

Nil Vadisi medeniyetleri
Mısır, Sudan, Etiyopya'dan bu yana

Afrika'dan çıkan

bu tarz ikonik optiklerle

bu kadar yaygın

hiçbir şey olmamıştı.

Nollywood'un dışında Afrika imajı ise,

eski "National Geographic" modunda
ve safari perspektifinde

donmuş hâldedir.

Afrikalılar adım atmaya
ve kendilerini Nollywood tarafından

çeşitli ve fantastik karmaşıklıklarında
tasvir edilen şekilde

görmeye devam ettikçe sırasıyla,
kendi olumlu imajlarını çoğaltacak

ve devam ettireceklerdir.

Hollywood'un Batı için yaptığı
ve yapmaya devam ettiği şey budur.

Şaşırtıcı olabileceği üzere,

sanat dünyasında

Afrikalıları modern bir çerçevede

-- yani cilalı, kuru temizlemeli,
manikürlü, pedikürlü

ve yapılı saçlı şekilde göstermek
neredeyse bir tabudur.

(Alkışlar)

İşimin bir parçası,
her defasında bir portre ile

dünya için, Afrika'yı güzelleştirmeye
devam etmektir.

Teşekkürler.

(Alkışlar)