Uçsuz samanlıkta bir iğne: Yaşanılabilir dünyalar bulmak - Ariel Anbar
-
0:15 - 0:18Evren, yaklaşık
100 milyar galaksiyi kapsar. -
0:18 - 0:22Bu galaksilerin her biri yaklaşık
100 milyar yıldız kapsar. -
0:22 - 0:25Bu yıldızların çoğunun
yörüngesinde gezegenler var. -
0:25 - 0:28Peki, bu uçsuz bucaksızlıkta
nasıl yaşam ararız? -
0:28 - 0:32Bu, sonu olmayan samanlıkta
iğne aramak gibi. -
0:32 - 0:34Araştırmamızı, yaşamı
destekleyeceğini bildiğimiz -
0:34 - 0:36gezegenlere odaklamayı isteyebiliriz --
-
0:36 - 0:39yaşanılabilir dünyalar
dediğimiz gezegenlere. -
0:39 - 0:41Böyle gezegenler nasıl görünür?
-
0:41 - 0:43Bu soruyu yanıtlamak için oraya bakmayız.
-
0:43 - 0:46Onun yerine kendimize, Dünya'ya bakarız.
-
0:46 - 0:50Çünkü evrende yaşanılabilir olduğundan
emin olduğumuz tek gezegen o. -
0:50 - 0:54Uzaydan Dünya'ya baktığımızda
mavi, sulu bir dünya görürüz. -
0:54 - 0:58Yüzeyinin 3/4'ünün okyanuslarla
kaplı olması tesadüf değildir. -
0:58 - 1:01Eşsiz kimyasal ve fiziksel
özelliği sebebiyle -
1:01 - 1:04su, bildiğimiz kadarıyla
tüm yaşamlar için kesinlikle gereklidir. -
1:04 - 1:09Bu yüzden özellikle suyun bol olduğu
diğer dünyalar konusunda heyecanlıyız. -
1:09 - 1:12Neyse ki su evrende oldukça yaygın.
-
1:12 - 1:15Ama yaşamak için suya buz
ya da buhar halinde değil, -
1:15 - 1:17sıvı halinde ihtiyacımız var
ve bu daha az yaygın. -
1:17 - 1:22Bir gezegenin yüzeyinde sıvı halde
su olması için 3 şey önemlidir: -
1:22 - 1:25İlki, yer çekimi kuvvetinin
su moleküllerinin -
1:25 - 1:28uzaya uçmadan durmasını
sağlamak için gezegen büyük olmalı. -
1:28 - 1:32Örneğin, Mars Dünya'dan küçüktür;
bu yüzden daha az yer çekimi vardır. -
1:32 - 1:35Bu, Mars'ın oldukça ince
bir atmosferinin olmasında -
1:35 - 1:38ve yüzeyinde okyanus
olmamasında önemli bir sebeptir. -
1:38 - 1:41İkincisi, gezegenin atmosfere
ihtiyacı vardır. Neden? -
1:41 - 1:44Çünkü atmosfer olmazsa gezegen boşluktadır
-
1:44 - 1:47ve sıvı haldeki su boşlukta sabit durmaz.
-
1:47 - 1:51Örneğin, Ay'ın atmosferi yoktur;
bu yüzden Ay'ın yüzeyine biraz su dökersen -
1:51 - 1:55ya kaynayıp buhar olur
ya da donar ve katı halde buz olur. -
1:55 - 2:00Atmosfer basıncı olmadan
sıvı haldeki su var olamaz. -
2:00 - 2:03Üçüncüsü, gezegen yıldızından
yeteri kadar uzakta olmalı. -
2:03 - 2:07Çok yakın olursa yüzey sıcaklığı
su kaynama sıcaklığını aşacak -
2:07 - 2:09ve okyanuslar buharlaşacaktır.
-
2:09 - 2:13Çok uzak olursa yüzey sıcaklığı
suyun donma noktasının altında kalacak, -
2:13 - 2:16bu da okyanusların buza
dönüşmesine sebep olacaktır. -
2:16 - 2:17Çok sıcak ya da çok soğuk.
-
2:17 - 2:21Bildiğimiz yaşam için
ikisi de elverişli değil. -
2:22 - 2:25Suyun sıvı halde kalıp yıldız
çevresinde bir kemer gibi göründüğü -
2:25 - 2:27mükemmel bir bölge düşünebilirsiniz.
-
2:27 - 2:30Bu kemere yaşanabilir bölge diyoruz.
-
2:30 - 2:33Yani, yaşanılabilir dünyalar
ararken yıldızlarının arasında -
2:33 - 2:36yaşanılabilir bölgeler olan
gezegenleri aramak istiyoruz. -
2:36 - 2:41Bu bölgeler, Dünya gibi gezegenler
bulmak için en isabetli yerler. -
2:41 - 2:44Yaşanılabilir bölgeler, yaşam olan
gezegenlerin araştırılması için -
2:44 - 2:47oldukça iyi yerler olmasına rağmen
bazı zorlukları var. -
2:47 - 2:50Öncelikle, yalnızca
yaşanılabilir bölgede olması -
2:50 - 2:51kesinlikle yaşanılabilir demek değildir.
-
2:51 - 2:54Güneş sistemimizdeki Venüs
gezegenini düşünelim. -
2:54 - 2:55Uzaylı bir astronom olsaydın
-
2:55 - 2:58Venüs'ün yaşam için oldukça
isabetli olacağını düşünürdün. -
2:58 - 3:02Yeterli büyüklükte, atmosferi var
ve Güneş'in yaşanılabilir bölgesinde. -
3:02 - 3:05Uzaylı bir astronom Venüs'ü
Dünya'nın ikizi olarak düşünebilir. -
3:05 - 3:08Ama Venüs, en azından yüzeyi
açısından yaşanılabilir değil. -
3:08 - 3:11Bildiğimiz anlamda
yaşanılabilir değil. Çok sıcak. -
3:11 - 3:13Bunun sebebi Venüs atmosferinin
-
3:13 - 3:16önemli bir sera gazı olan
karbondioksitle dolu olması. -
3:16 - 3:19Aslında, atmosferinin tamamı
neredeyse karbondioksit -
3:19 - 3:22ve bizimkinden neredeyse
100 kat daha ince. -
3:22 - 3:26Sonuç olarak, Venüs'ün sıcaklığı
kurşun eritecek kadar sıcak -
3:26 - 3:28ve gezegen kemik kadar kuru.
-
3:28 - 3:31Yani yeterli büyüklükte
ve yıldızlarından yeterli uzaklıkta olan -
3:31 - 3:33gezegenler bulmak yalnızca başlangıç.
-
3:33 - 3:36Atmosferlerinin oluşumunu da bilmeliyiz.
-
3:36 - 3:40İkinci zorluk ise Dünya'ya daha yakından
baktığın zaman ortaya çıkar. -
3:40 - 3:45Son 30 yılda son derece farklı çevrelerde
yaşayan mikroplar keşfettik. -
3:45 - 3:48Ayaklarımızın kilometrelerce altındaki
kayaların çatlaklarında, -
3:48 - 3:50okyanus tabanında kaynayan sularda,
-
3:50 - 3:52termal kaynakların asitli sularında,
-
3:52 - 3:54başımızın kilometrelerce üstündeki
-
3:54 - 3:56bulut damlalarında
bu mikropları buluyoruz. -
3:56 - 3:59Bu sözde-olağanüstü durumlarda
yaşayan organizmalar nadir değil. -
3:59 - 4:03Bazı bilim insanları yer altında
yaşayan mikrop kütlesinin -
4:03 - 4:06Dünya'nın yüzeyinde yaşayan canlı
kütlesine eşit olduğunu tahmin ediyor. -
4:06 - 4:10Bu yer altı mikroplarının okyanuslara
ya da gün ışığına ihtiyacı yok. -
4:10 - 4:13Bu keşifler Dünya gibi gezegenlerin
astro-biyolojik buzdağının -
4:13 - 4:15yalnızca görünen kısmı
olabileceğini öne sürüyor. -
4:15 - 4:19Mars yüzeyinin altındaki akiferlerde
yaşam devam ediyor olabilir. -
4:19 - 4:22Mikroplar Jüpiter'in uydusu Europa
üzerinde gelişiyor olabilir -
4:22 - 4:25ve sıvı haldeki okyanus belki de
buzlu kabuğun altında uzanıyordur. -
4:25 - 4:29Satürn'ün uydusu Enseladus'un
yüzeyinin altındaki başka bir okyanus, -
4:29 - 4:31uzaya püsküren gayzerlerin kaynağı.
-
4:31 - 4:33Bu gayzerlerden mikrop
yağıyor olabilir mi? -
4:33 - 4:36Bunu bulmak için gayzerler
boyunca uçabilir miyiz? -
4:36 - 4:39Peki, su dışında başka bir sıvı kullanarak
başaramadığımız yaşam nedir? -
4:39 - 4:44Belki de biz alışılmadık ve olağan dışı
bir çevrede yaşayan çılgın yaratıklarız. -
4:44 - 4:46Belki de gerçekten yaşanılabilir bölge
o kadar büyüktür ki -
4:46 - 4:50bu sonu olmayan samanlıkta
milyarlarca iğne vardır. -
4:50 - 4:53Büyük resme bakarsak belki de Dünya
-
4:53 - 4:55yaşanılabilir birçok dünya
arasında yalnızca biridir. -
4:55 - 4:59Öğrenmenin tek yolu gitmek ve keşfetmek.
- Title:
- Uçsuz samanlıkta bir iğne: Yaşanılabilir dünyalar bulmak - Ariel Anbar
- Speaker:
- Ariel Anbar
- Description:
-
Dersin tamamını izlemek için: http://ed.ted.com/lessons/a-needle-in-countless-haystacks-finding-habitable-planets-ariel-anbar
Milyarlarca galaksi ve yıldız arasından Dünya gibi yaşanılabilir dünyaları nasıl buluruz? Bildiğimiz yaşamı desteklemek için ne gerekli? Ariel Anbar diğer gezegenlerde yaşam bulmak için bir kontrol listesi sunuyor.
TED-Ed animasyonu ile Ariel Anbar'ın dersi.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:11
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Gözde Alpçetin accepted Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Eda Nur Şahaner edited Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Eda Nur Şahaner edited Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Eda Nur Şahaner edited Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Eda Nur Şahaner edited Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds | ||
Eda Nur Şahaner edited Turkish subtitles for A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds |