Return to Video

زیر کاپوت: شیمی اتومبیل‌ها- سینتیا چوباک

  • 0:08 - 0:12
    امروزه میلیاردها خودرو در دنیا وجود دارد،
  • 0:12 - 0:14
    که مردم را به جایی که می‌خواهند می‌برند،
  • 0:14 - 0:16
    اما خودروها فقط وسیله حمل و نقل نیستند،
  • 0:16 - 0:19
    آنها همچنین درس شیمی هستند
    که منتظرند درس داده شوند.
  • 0:19 - 0:22
    فرآیند روشن شدن خودروی شما
    از سیلندرهای موتور شروع می‌شود،
  • 0:22 - 0:25
    جایی که سوخت پاش بنزین از انژکتور سوخت
  • 0:25 - 0:27
    و مقداری هوا از دریچه ورودی هوا
  • 0:27 - 0:30
    قبل از جرقه مشتعل شود، باهم مخلوط می‌شوند،
  • 0:30 - 0:33
    و گازهایی را تشکیل می‌دهند که پیستون
    را منبسط کرده و فشار وارد می‌کنند.
  • 0:33 - 0:37
    اما احتراق یک واکنش گرمازا است،
    به این معنی که گرما آزاد می‌کند.
  • 0:37 - 0:39
    بسیاری از آن.
  • 0:39 - 0:41
    و اگرچه بسیاری از آن از طریق
    لوله عقب از بین می‌رود،
  • 0:41 - 0:46
    گرمایی که در موتور باقی مانده است،
    نیاز به جذب، انتقال و اتلاف دارد
  • 0:46 - 0:50
    تا از تغییر شکل و یا حتی ذوب
    اجزای فلزی محافظت کند.
  • 0:50 - 0:52
    اینجاست که سیستم خنک کننده وارد می‌شود.
  • 0:52 - 0:54
    مایعی در سراسر موتور می‌چرخد،
  • 0:54 - 0:57
    اما چه مایعی قادر به
    جذب آن همه گرما را دارد؟
  • 0:57 - 0:59
    شاید آب بطور مسلم اولین گزینه باشد.
  • 0:59 - 1:01
    چرا که گرمای ویژه آب،
  • 1:01 - 1:04
    مقدار انرژی لازم برای بالا بردن دمای
  • 1:04 - 1:06
    مقدار معینی آب به اندازه یک درجه سلسیوس،
  • 1:06 - 1:08
    بیشتر از هر ماده رایج دیگری است.
  • 1:08 - 1:11
    و ما انرژی گرمایی زیادی برای جذب داریم.
  • 1:11 - 1:13
    اما استفاده از آب موجب
    مشکلات زیادی می‌شود.
  • 1:13 - 1:17
    اولین مثال، نقطه انجماد آن است
    که در صفر درجه سلسیوس اتفاق می‌افتد.
  • 1:17 - 1:19
    از آنجایی که آب به هنگام
    انجماد منبسط می‌شود،
  • 1:19 - 1:23
    یک شب سرد زمستان یعنی رادیاتوری
    ترک خورده و بلوک سیلندر آسیب دیده،
  • 1:23 - 1:24
    احتمالی برای خنک‌‌ شدن.
  • 1:24 - 1:27
    با توجه به اینکه چقدر
    موتورماشین می‌تواند داغ شود،
  • 1:27 - 1:30
    و نقطه‌ی جوش ۱۰۰ درجه سلسیوس
  • 1:30 - 1:33
    می‌تواند منجر به جوش آوردن
    خودروی هر فردی شود.
  • 1:33 - 1:36
    پس به جای آب،
    از محلولی دیگر استفاده می‌کنیم،
  • 1:36 - 1:40
    مخلوطی همگن از محلول و حلال.
  • 1:40 - 1:44
    برخی از خصوصیات محلول بسته به
    غلظت ذرات ماده حل شده در آن، متفاوت است.
  • 1:44 - 1:48
    به این خواص کولیگاتیو گفته می‌شود،
    و به صورت اتفاقی،
  • 1:48 - 1:51
    آنها شامل پایین آمدن نقطه انجماد
    و بالا رفتن نقطه جوش می‌شوند.
  • 1:51 - 1:57
    پس محلول‌ها نسبت به حلال‌های خالص نقطه
    انجماد پایین‌تر و نقطه جوش بالاتری دارند،
  • 1:57 - 2:00
    و هرچه غلظت آن بیشتر باشد،
    تفاوت هم بیشتر خواهد بود.
  • 2:00 - 2:02
    پس، چرا این ویژگی‌ها تغییر می‌کنند؟
  • 2:02 - 2:05
    اول از همه اینکه، باید بدانیم
    دما شاخصی برای اندازه‌گیری
  • 2:05 - 2:08
    متوسط انرژی جنبشی ذرات است.
  • 2:08 - 2:10
    هرچه مایع سردتر باشد،
    وجود این انرژی کمتر خواهد بود.
  • 2:10 - 2:12
    و مولکول ها کندتر حرکت می‌کنند.
  • 2:12 - 2:15
    وقتی مایعی منجمد می‌شود،
    مولکول‌ها کند می‌شوند،
  • 2:15 - 2:17
    برای نیروهای جاذب خود
    کافی هستند تا برهم اثر کنند،
  • 2:17 - 2:20
    و خود را در ساختار کریستالی قرار دهند.
  • 2:20 - 2:24
    اما ذرات حل شونده در میان
    راه جذب این جاذب‌ها می‌شوند،
  • 2:24 - 2:28
    و قبل از اینکه ساختار شکل بگیرد مستلزم
    یک محلول برای پایین آوردن دما است.
  • 2:28 - 2:31
    همینطور برای نقطه جوش،
    زمانی که مایع می‌جوشد،
  • 2:31 - 2:33
    حباب‌های پر از بخار خود تولید می‌کند،
  • 2:33 - 2:37
    اما برای تشکیل یک حباب،
    فشار بخار باید به اندازه‌ی اتمسفری
  • 2:37 - 2:40
    که بطور مداوم به مایع
    فشار وارد می‌کند، قوی باشد.
  • 2:40 - 2:43
    وقتی که به مایع گرما داده می‌شود،
    فشار بخار افزایش می‌یابد،
  • 2:43 - 2:46
    و وقتی فشار آن با فشار اتمسفر برابر شود،
  • 2:46 - 2:48
    حباب شکل می‌گیرد و جوشیدن اتفاق می‌افتد.
  • 2:48 - 2:51
    فشار بخار یک محلول پایین‌تر
    از حلال خالص است،
  • 2:51 - 2:54
    بنابراین حتی باید تا دمای بالاتری
    به آن گرما داده شود
  • 2:54 - 2:57
    تا بتواند با قدرت اتمسفر همخوانی کند.
  • 2:57 - 2:59
    به عنوان مزیتی بیشتر، فشار در رادیاتور
  • 2:59 - 3:01
    بالای فشار اتمسفر نگه داشته می‌شود،
  • 3:01 - 3:05
    که منجر می‌شود نقطه‌ی جوش
    ۲۵ درجه سلسیوس دیگر بالاتر رود.
  • 3:05 - 3:08
    محلولی که بطور معمول برای خنک کردن
    سیستم خودرو استفاده می‌شود
  • 3:08 - 3:11
    بطور برابر نصفش اتیلن گلیکل
    و نصف دیگرش آب است،
  • 3:11 - 3:18
    که در دمای ۳۷ درجه سلسیوس منجمد می‌شود
    و در ۱۰۶ درجه به جوش می‌رسد.
  • 3:18 - 3:21
    در بالاترین نسبت توصیه شده،
    یعنی ۷۰ به ۳۰،
  • 3:21 - 3:25
    نقطه انجماد حتی پایین‌تر است،
    ۵۵- درجه سلسیوس،
  • 3:25 - 3:29
    و نقطه جوش آن به ۱۱۳ درجه می‌رسد.
  • 3:29 - 3:32
    همانطور که می‌بینید، هرچه
    اتیلن گلیکل بیشتری اضافه شود،
  • 3:32 - 3:35
    محافظت بیشتری خواهید داشت،
    بنابراین چرا درصدش را بالاتر نبریم؟
  • 3:35 - 3:37
    معلوم شد که نمی‌توانید
    زیادی از یک چیز خوب داشته باشید
  • 3:37 - 3:39
    چون در نسبت‌های بالاتر،
  • 3:39 - 3:42
    نقطه انجماد دوباره بالاتر می‌رود.
  • 3:42 - 3:45
    ویژگی‌های محلول به سمت،
    ویژگی‌های اتیلن گلیکل می‌روند،
  • 3:45 - 3:48
    که در ۱۲/۹- درجه سلسیوس منجمد می‌شود،
  • 3:48 - 3:51
    دمایی بالاتراز دمایی که از
    محلول بدست آوردیم.
  • 3:51 - 3:55
    محلول در موتور جریان پیدا می‌کند،
    و گرما را در سراسر مسیرش جذب می‌کند.
  • 3:55 - 3:58
    وقتی به رادیاتور می‌رسد،
    از طریق یک پنکه خنک می‌شود،
  • 3:58 - 4:00
    همچنین هوا قبل از بازگشت
    به محفظه داغ موتور
  • 4:00 - 4:03
    در جلوی خودرو جریان دارد.
  • 4:03 - 4:05
    بنابراین، یک مایع خنک کننده‌ موثر و ایمن
  • 4:05 - 4:09
    باید گرمای ویژه‌ی بالا، نقطه انجماد پایین
    و نقطه جوش بالا داشته باشد.
  • 4:09 - 4:13
    اما به جای جستجو در کل دنیا
    برای یافتن بهترین مایع برای حل این مشکل،
  • 4:13 - 4:16
    می‌توانیم محلول خودمان را بسازیم.
Title:
زیر کاپوت: شیمی اتومبیل‌ها- سینتیا چوباک
Description:

مشاهده کامل: http://ed.ted.com/lessons/under-the-hood-the-chemistry-of-cars-cynthia-chubbuck
هم اکنون بیش از یک میلیارد اتومبیل در جهان وجود دارد، که مردم را از نقطه الف به نقطه ب می رساند. اما اتومبیل ها فقط یک شیوه حمل و نقل نیستند. خودروها خیلی عالی به ما درس شیمی می‌آموزند. سینتیا چوبوک شیمی پیچیده‌ای را که در موتور اتومبیل‌های ما اتفاق می‌افتد، و مانع از داغ شدن یا سرد شدن بیش از حدشان می‌شود را به ما توضیح می‌دهد.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:34

Persian subtitles

Revisions