Je belangrijkste wapen tegen klimaatverandering: erover praten

Hoe praat je met iemand die niet in klimaatverandering gelooft? Niet door dezelfde gegevens en feiten die we al jaren gebruiken te herkauwen, zegt klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe. In deze inspirerende, pragmatische talk laat Hayhoe zien hoe de sleutel tot een echte discussie bestaat uit het verbinden van gedeelde waarden zoals familie, gemeenschap en religie -- en mensen zich te laten realiseren dat ze al geven om een veranderend klimaat. "We kunnen niet toegeven aan wanhoop", zegt ze. "We moeten uitgaan en uitkijken naar de hoop die we nodig hebben om ons te inspireren om te handelen -- en die hoop begint vandaag met een gesprek."

Het was mijn eerste jaar
als hoogleraar atmosferische wetenschap

aan de Texas Tech University.

We waren net verhuisd naar Lubbock, Texas,

dat net was uitgeroepen
tot de tweede meest conservatieve stad

in de hele Verenigde Staten.

Een collega vroeg me
als gastleraar voor zijn geologiecursus.

Ik zei: "Zeker."

Maar toen ik er kwam,
leek de collegezaal wel een donkere grot.

Terwijl ik de geschiedenis
van de koolstofcyclus

van de geologische tijd
tot op heden met ze doornam,

dommelde het merendeel
van de studenten weg

of keken op hun telefoon.

Ik beëindigde mijn les met een hoopvol
verzoek voor eventuele vragen.

Een hand schoot omhoog.

Ik keek bemoedigend,
hij stond op en zei met luide stem:

"Jij bent een democraat, niet?"

(Gelach)

"Nee," zei ik, "ik ben Canadees."

(Gelach)

(Applaus)

Dat was mijn vuurdoop

in wat nu in de VS uitgegroeid is
tot een triest feit van het leven hier

en in toenemende mate in Canada ook.

Voorspeller nummer één

of we het erover eens zijn
dat het klimaat aan het veranderen is,

dat de mens verantwoordelijk is

en dat de effecten steeds ernstiger
en zelfs gevaarlijk worden,

heeft niets te maken met hoeveel we weten
over wetenschap of zelfs hoe slim we zijn,

maar gewoon met waar we vallen
op het politieke spectrum.

Geeft de thermometer
ons een ander antwoord

naarmate we liberaal of conservatief zijn?

Natuurlijk niet.

Maar als die thermometer ons vertelt
dat de Aarde aan het opwarmen is,

dat de mens verantwoordelijk is

en dat om deze zaak op te lossen

we zo snel mogelijk af moeten geraken
van fossiele brandstoffen --

nou ja, sommigen snijden liever hun arm af

dan de overheid verder excuus te geven

om hun comfortabele leven te verstoren
en hen te vertellen wat te doen.

Maar zeggen: "Ja, het is een probleem,
maar ik wil er niets aan doen",

maakt van ons de slechterik,
en niemand wil de slechterik zijn.

We gebruiken liever argumenten als:
"Het is gewoon een natuurlijke cyclus."

"Het is de zon."

Of mijn favoriet:

"Die klimaatwetenschappers
zijn alleen uit op geld."

(Gelach)

Dat hoor ik minstens een keer per week.

Maar dit zijn slechts
wetenschapperig klinkende rookgordijnen,

ontworpen om de echte reden
voor onze bezwaren te verbergen,

die niets met de wetenschap
te maken hebben

en alles met onze ideologie
en onze identiteit.

Als we vandaag de tv aanzetten

dan horen we van deskundige X:

"Het is koud buiten.
Hoezo warmt de Aarde op?"

En politicus Y zegt:

"Voor elke wetenschapper
die zegt dat dit echt is,

vind ik er wel een die zegt
dat het niet zo is."

Niet verwonderlijk
dat we soms het gevoel hebben

dat iedereen zomaar wat
uit zijn nek praat.

Maar als we naar de gegevens kijken --

en het Yale Program
on Climate [Change] Communication

doet er nu in het hele land
al jaren opinieonderzoek naar --

dan blijkt uit de gegevens dat 70%
van de mensen in de VS het eens zijn

dat het klimaat verandert.

En 70% is het er ook over eens
dat het planten en dieren zal schaden,

alsook de toekomstige generaties.

Maar gaan we een beetje dieper graven,
dan komt de aap uit de mouw.

Slechts ongeveer 60% denkt
dat het mensen in de VS zal beïnvloeden.

Slechts 40 procent van de mensen
denkt dat het ons persoonlijk zal raken.

En wanneer je mensen vraagt:
"Praat je er wel eens over?"

zegt tweederde van de mensen
in de hele Verenigde Staten: "Nooit."

En nog erger, als je vraagt:
"Hoor je de media hierover praten?"

zegt meer dan driekwart nee.

Het is een vicieuze cirkel.

De planeet warmt op.

Hittegolven worden sterker.

Zware neerslag wordt frequenter.

Orkanen worden intenser.

Wetenschappers lanceren weer eens
een met doem gevuld rapport.

Politici vechten nog harder terug

met dezelfde wetenschapperig
klinkende mythen.

Wat kunnen we doen
om deze vicieuze cirkel te doorbreken?

Het belangrijkste wat we kunnen doen,
is precies wat we niet doen:

erover praten.

Misschien zeg je:
"Ik ben geen wetenschapper.

Hoe praat ik nu over stralingsforcering

of wolkenparametrisatie
in klimaatmodellen?"

We moeten niet praten
over meer wetenschap;

we praten al meer
dan 150 jaar over de wetenschap.

Wist je dat al 150 jaar geleden is,

rond 1850,

dat klimaatwetenschappers
voor het eerst ontdekten

dat het opgraven en verbranden
van kolen, gas en olie

warmtevasthoudende gassen produceert

die een extra deken
rond de planeet wikkelen?

Zolang weten we dat al.

Al 50 jaar geleden waarschuwden
wetenschappers een Amerikaans president

voor de gevaren
van een veranderend klimaat,

en die president was Lyndon B. Johnson.

Sterker nog, de sociale
wetenschappen leerden ons

dat als mensen hun identiteit baseren
op afwijzing van een bepaalde set feiten,

dat discussie over die feiten
een persoonlijke aanval wordt.

Ze gaan zich dieper ingraven,

en dat vormt eerder
een loopgracht dan een brug.

Als we dus beter niet praten
over meer wetenschap,

of als we niet over meer
wetenschap moeten praten,

waarover moet het dan wel gaan?

Het belangrijkste is

om in plaats van te beginnen
met alle gegevens en feiten in ons hoofd,

om uit te gaan van het hart,

om te praten over waarom
het zo belangrijk voor ons is,

om te beginnen met echt gedeelde waarden.

Zijn we allebei ouders?

Leven we in dezelfde gemeenschap?

Genieten we van dezelfde
outdooractiviteiten:

wandelen, fietsen, vissen of zelfs jagen?

Zitten we in over de economie
of de nationale veiligheid?

Voor mij was een van de diepste manieren
om met mensen in contact te komen

mijn geloof.

Als christen geloof ik dat God
onze ongelooflijke planeet schiep

en ons de verantwoordelijkheid gaf
over al het levende.

Ik vind bovendien dat we
zorg en liefde moeten tonen

voor de minst fortuinlijken onder ons,

degenen die al lijden
onder de gevolgen van armoede,

honger, ziekte en nog veel meer.

Als je niet weet wat iemands waarden zijn,

spreek dan met ze, leer ze kennen,
zoek uit wat hen drijft.

En eenmaal zover,

verbind dan de puntjes
tussen de waarden die ze al hebben

en waarom ze moeten inzitten
over een veranderend klimaat.

Ik geloof echt dat na de duizenden
gesprekken die ik heb gehad

in de afgelopen tien jaar en meer,

dat zowat iedereen in de wereld

al de waarden heeft die nodig zijn
om te geven om een veranderend klimaat.

Ze moeten alleen de stipjes
nog met elkaar verbinden.

En dat is net wat wij kunnen doen
door met hen te spreken.

Dat ik inzit over een veranderend klimaat
komt door wie ik al ben.

Ik ben een moeder, dus geef ik
om de toekomst van mijn kind.

Ik woon in West Texas,
waar water nu al schaars is

en waar klimaatverandering de
beschikbaarheid van dat water vermindert.

Ik ben christen en geef
om klimaatsverandering

omdat het, zoals ze bij het leger zeggen,
een ‘bedreigingsvermenigvuldiger’ is.

Het gaat over kwesties

als armoede, honger, ziekte
en gebrek aan schoon water

en zelfs politieke crises
die leiden tot vluchtelingcrises --

het gaat over al deze kwesties
en scherpt ze aan,

maakt ze nog erger.

Ik ben geen Rotarian.

Bij mijn eerste talk voor een Rotary Club

kwam ik binnen en er hing een reusachtig
spandoek met de Four-Way Test.

Is het de waarheid?

Absoluut.

Is het eerlijk?

Bah neen, net daarom zit ik
zo in over de klimaatverandering,

want ze is absoluut oneerlijk.

Degenen die het minst
aan het probleem hebben bijgedragen,

krijgen het meest te verduren.

Ik vroeg:

"Komt het iedereen ten goede,
creëert het welwillendheid?"

Nou, het verhelpen zou dat zeker doen.

Daarom paste ik mijn talk aan
aan de Four-Way Test,

en gaf hem voor een groep
conservatieve ondernemers

in West Texas.

(Gelach)

Ik vergeet nooit hoe aan het eind
een eigenaar van een lokale bank

naar me toe kwam met
een verbijsterde blik op zijn gezicht.

Hij zei: "Ik had zo mijn twijfels

over dit hele gedoe
over de opwarming van de Aarde,

maar het slaagde voor de Four-Way Test."

(Gelach)

(Applaus)

Maar die waarden moeten wel oprecht zijn.

Ik sprak een aantal jaren geleden
op een christelijke universiteit

en na mijn talk kwam
een collega-wetenschapper bij me en zei:

"Ik heb wat hulp nodig.

Ik heb heel hard geprobeerd
om een voet tussen de deur te krijgen

bij onze lokale kerken,

maar ik lijk er geen grip op te krijgen.

Ik wil met ze praten over het belang
van de klimaatverandering."

Ik: "Wel, het beste is

te beginnen met de gezindte
waar je deel van uitmaakt,

omdat je de meeste waarden
deelt met die mensen.

Bij welke gemeente hoor je?"

"Oh, ik hoor niet bij een kerk,
ik ben atheïst", zei hij.

(Gelach)

Ik zei: "In dat geval is beginnen
met een geloofsgemeenschap

waarschijnlijk niet het beste idee.

Laten we praten over je hobby's,
over waar je bij betrokken bent."

We konden een groep identificeren

waar hij deel van uitmaakte,
waar hij kon beginnen.

We hoeven geen liberale
bomenknuffelaars te zijn

om ons zorgen te maken
over een veranderend klimaat.

We hoeven alleen maar
een mens op deze planeet te zijn.

Het maakt niet uit waar we wonen,

klimaatverandering
beïnvloedt ons vandaag al.

Als we leven langs de kust,

zien we al op vele plaatsen
‘zonnige-dag-overstromingen’.

Als we leven in het westen
van Noord-Amerika,

zien we steeds grotere gebieden
ten prooi vallen aan bosbranden.

In veel kustlocaties,

van de Golf van Mexico
tot aan de Stille Zuidzee,

zien we krachtigere orkanen,
tyfoons en cyclonen

aangedreven door een opwarmende oceaan.

In Texas of in Syrië

zien we dat de klimaatverandering
de droogtes enorm verergert,

ze frequenter en ernstiger maakt.

Waar we ook wonen, zijn we al getroffen
door een veranderend klimaat.

Dus zou je kunnen zeggen:
"OK, dat is goed. We praten over impact.

We maken de mensen angstig,
want deze zaak is ernstig."

Het is zo, geloof me.
Ik ben wetenschapper, ik weet het.

(Gelach)

Maar vrees gaat ons niet motiveren

voor de duurzame langetermijnverandering

die nodig is om deze zaak op te lossen.

Angst is ontworpen om ons te helpen
weglopen van de beer.

Of om gewoon sneller te lopen
dan de persoon naast ons.

(Gelach)

Wat we nodig hebben
om deze zaak op te lossen,

is rationele hoop.

We moeten absoluut doorhebben
wat er op het spel staat.

Natuurlijk moet dat.

Maar we hebben ook behoefte
aan een visie op een betere toekomst --

een toekomst met
een overvloed aan energie,

met een stabiele economie,

met middelen die beschikbaar
zijn voor iedereen,

waar onze levens niet slechter,
maar beter zijn dan ze nu zijn.

Er bestaan oplossingen.

Daarom is het tweede belangrijkste punt
waar we over moeten praten,

de oplossingen --

praktische, haalbare, toegankelijke,
aantrekkelijke oplossingen.

Zoals?

Er bestaat niet één enkel wondermiddel,

maar er zijn genoeg kleine hulpjes.

(Gelach)

Eenvoudige oplossingen
die ons geld besparen

en tegelijkertijd onze ecologische
voetafdruk verkleinen.

Zoals lampen.

Ik hou van mijn elektrische auto.

Ik wil wel wat zonnepaneeltjes.

Maar stel je voor dat elk huis
een schakelaar aan de voordeur had,

waarmee je bij het weggaan
alles behalve je koelkast kon uitzetten.

En misschien de videorecorder.

(Gelach)

Lifestyle keuzes: eet lokaal,
eet lager in de voedselketen

en verminder voedselverspilling,

wat op wereldwijde schaal
een van de belangrijkste dingen is

die we kunnen doen
om dit probleem op te lossen.

Ik ben klimaatwetenschapper,

zodat de ironie van het rondreizen

om met mensen te praten
over een veranderend klimaat,

me niet ontgaat.

(Gelach)

Het grootste deel van mijn persoonlijke
koolstof-voetafdruk zijn mijn reizen.

En daarom combineer ik
mijn uitnodigingen zorgvuldig.

Meestal ga ik pas ergens heen

als ik beschik over een kritische massa
uitnodigingen op één plek --

zoals drie tot vier

tot zelfs 10 of 15 talks
op één bepaalde plaats --

zodat ik de impact
van mijn ecologische voetafdruk

zo veel mogelijk minimaliseer.

En ik heb bijna driekwart
van mijn talks op video.

Vaak zeggen de mensen:
"Dat hebben we nog nooit gedaan."

Maar ik zeg: "Laten we
het eens te proberen.

Ik denk dat het zou kunnen werken."

Maar het belangrijkste is

dat we moeten praten over wat er
vandaag al over de hele wereld gebeurt

en wat er kan gebeuren in de toekomst.

Nu, ik woon in Texas,

en Texas heeft de hoogste uitstoot
van koolstof per staat in de VS.

Je zou kunnen zeggen:
"Waarover kun je praten in Texas?"

Het antwoord is: over heel veel.

Wist je dat er in Texas
meer dan 25.000 banen zijn

in de windenergie-industrie?

We krijgen bijna 20 procent
van onze elektriciteit

van schone, hernieuwbare bronnen,
de meeste van wind,

hoewel zonne-energie snel groeit.

De grootste legerbasis
in de VS, Fort Hood,

ligt natuurlijk in Texas.

Hij draait nu op wind- en zonne-energie,

omdat het de belastingbetaler
meer dan 150 miljoen dollar bespaart.

Ja.

(Applaus)

Hoe zit het met degenen
die niet over onze middelen beschikken?

In subsaharaans Afrika leven
honderden miljoenen mensen

zonder toegang tot enige vorm
van energie behalve kerosine,

en dat is erg duur.

Over de hele wereld

is vandaag de snelst groeiende vorm
van nieuwe energie, zonne-energie.

En ze hebben daar veel zonne-energie.

Dus gaan investeerders in sociale impact,
non-profitorganisaties, zelfs bedrijven

er innovatieve, nieuwe
microfinancieringen gebruiken,

zoals pay-as-you-go zonne-energie,

zodat mensen het benodigde vermogen
in stappen kunnen aankopen,

soms zelfs via mobiele telefoon.

Eén bedrijf, Azuri,
verdeelde tienduizenden eenheden

over 11 landen, van Rwanda tot Oeganda.

Zij schatten dat ze meer dan
30 miljoen uur elektriciteit verschaften

en meer dan 10 miljoen uur
aan het opladen van mobiele telefoons.

Hoe zit het met de reusachtig groeiende
economieën van China en India?

Effecten op het klimaat lijken daar
wat verder van hun bed,

maar met luchtkwaliteit
hebben ze vandaag af te rekenen.

En ze weten dat schone energie
essentieel is voor hun toekomst.

Dus investeert China
honderden miljarden dollars

in schone energie.

Ze zetten open kolenmijnen onder water

en laten zonnepanelen
op het oppervlak drijven.

Ze hebben zelfs een
panda-vormige zonne-boerderij.

(Applaus)

(Gelach)

Ja, ze verbranden nog steeds steenkool.

Maar ze hebben alle kolencentrales
rond Beijing gesloten.

En in India willen ze

een kwart miljard gloeilampen
door leds vervangen,

wat hen zeven miljard dollar
aan energiekosten zal besparen.

Ze investeren in groene banen

en ze willen hun gehele wagenpark
koolstofvrij maken.

India kan het eerste land worden
dat industrialiseert

zonder vooral beroep te doen
op fossiele brandstoffen.

De wereld verandert.

Maar hij verandert
gewoon niet snel genoeg.

Te vaak illustreren we dit probleem

met een reuzenkei onderaan een heuvel

met slechts een paar handen
om hem de heuvel op te rollen.

Maar in werkelijkheid is die kei
al op de top van de heuvel

en zijn er honderden miljoenen handen,
misschien zelfs miljarden,

die hem naar beneden drukken.

Het gaat gewoon niet snel genoeg.

Hoe kunnen we die reuzenkei
snel genoeg omhoog krijgen

om de klimaatverandering
tijdig op te lossen?

Je hebt het geraden.

De belangrijkste manier is
door erover te praten.

Het komt hier op neer:

klimaatverandering treft
jullie en mij hier en nu,

op de plaatsen waar we wonen.

Maar samenwerken
kan het probleem oplossen.

Natuurlijk is het een lastig probleem.

Niemand weet dat beter
dan wij, klimaatwetenschappers.

Maar we mogen niet toegeven aan wanhoop.

We moeten ervoor gaan en actief zoeken
naar de hoop die we nodig hebben,

die ons zal inspireren
om er iets aan te doen.

Die hoop begint
met er vandaag over te praten.

Dank je.

(Applaus)