Return to Video

Kulaklarınızdaki bu çınlama nedir? - Marc Fagelson

  • 0:07 - 0:13
    Uzun bir günün ardından eve varınca
    yalnız sakin bir akşam için yerleşirsiniz.
  • 0:13 - 0:17
    Ancak sessizliğin sesi yerine
    ses çıkaran hiçbir şey olmamasına rağmen
  • 0:17 - 0:20
    sürekli bir ses duyarsınız.
  • 0:20 - 0:24
    Deneyimlediğiniz şeye
    kulak çınlaması denir,
  • 0:24 - 0:29
    hiçbir dış ses kaynağı olmadan
    meydana gelen çınlama, uğultu, tıslama
  • 0:29 - 0:33
    ya da tıklama gibi
    bir sesin algılanmasıdır.
  • 0:33 - 0:37
    Kulak çınlaması, Antik Babil'den beri
    insanlığı rahatsız etmekte,
  • 0:37 - 0:41
    Leonardo da Vinci'den Charles Darwin'e
    kadar herkese eziyet vermekte.
  • 0:41 - 0:44
    Bugün, dünya çapında
    yaklaşık yedi kişiden biri
  • 0:44 - 0:47
    bu işitsel hassasiyeti deneyimlemektedir.
  • 0:47 - 0:51
    Öyleyse bu ısrarcı ses nereden geliyor?
  • 0:51 - 0:53
    Normalde bir şey duyduğunuzda
  • 0:53 - 0:56
    ses dalgaları kulağınızın
    çeşitli bölgelerine çarpar
  • 0:56 - 1:02
    ve kokleanın içindeki
    sıvının yerini alan titreşimler yaratır.
  • 1:02 - 1:04
    Titreşimler yeterince büyükse
  • 1:04 - 1:10
    onları biyoelektrik sinyallere dönüştüren
    kimyasal bir tepki ortaya çıkarırlar.
  • 1:10 - 1:16
    Bu sinir uyarıları, daha sonra
    işitme yolu üzerinden beyne iletilir
  • 1:16 - 1:19
    ve burada algıladığımız
    seslerle sonuçlanır.
  • 1:19 - 1:22
    Ancak kulak çınlaması vakalarının
    büyük çoğunluğunda,
  • 1:22 - 1:29
    bu gizemli sesleri üreten sinir sinyalleri
    kulağınızdan hiç geçmez.
  • 1:29 - 1:34
    Bunun yerine kendi merkezi sinir
    sisteminiz tarafından dahilen üretilirler.
  • 1:34 - 1:37
    Olağan koşullar altında,
  • 1:37 - 1:41
    kendinden üretilen bu sinyaller
    işitmenin önemli bir parçasıdır.
  • 1:41 - 1:47
    Tüm memeliler, işitme yolları boyunca
    devam eden sinirsel faaliyet gösterirler.
  • 1:47 - 1:48
    Hiç ses olmadığında
  • 1:48 - 1:55
    bu faaliyet, sessizlik için sinirsel
    kodunuzu oluşturan bir ana çizgidir.
  • 1:55 - 1:58
    Bir ses ortaya çıktığında
    bu faaliyet değişir,
  • 1:58 - 2:03
    beyin, sessizlik ve ses arasında
    ayrım yapmasına izin verir.
  • 2:03 - 2:09
    Ancak işitme sisteminin sağlığı,
    bu arka plan sinyalini etkileyebilir.
  • 2:09 - 2:14
    Yüksek sesler, hastalıklar,
    toksinler ve doğal yaşlanma bile
  • 2:14 - 2:16
    koklea hücrelerinize zarar verebilir.
  • 2:16 - 2:19
    Bunlardan bazıları
    birkaç saat içinde iyileşebilir.
  • 2:19 - 2:25
    Ancak yeteri kadar hücre
    ya zamanla ya da birdenbire ölürse
  • 2:25 - 2:29
    işitme sistemi daha az hassas hale gelir.
  • 2:29 - 2:32
    Bilgi ileten daha az koklea hücresiyle
  • 2:32 - 2:36
    yeni gelen sesler daha güçsüz
    sinir sinyallerini meydana getirir
  • 2:36 - 2:40
    ve birçok çevresel sesler,
    tamamen kaybedilebilir.
  • 2:40 - 2:43
    Bunu telafi etmek için beyniniz,
  • 2:43 - 2:46
    işitme yolunu izlemeye
    daha fazla enerji ayırır.
  • 2:46 - 2:49
    Tıpkı bir radyonun düğmelerini
    ayarlayabileceğiniz gibi
  • 2:49 - 2:53
    beyin, daha net bir sinyal almak için
    ayar düğmesini değiştirirken
  • 2:53 - 2:56
    sinirsel faaliyeti de değiştirir.
  • 2:56 - 3:00
    Arka plandaki
    bu sinirsel faaliyeti artırmak
  • 3:00 - 3:04
    zayıf işitsel girdileri işlemenize
    yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
  • 3:04 - 3:08
    Ancak sessizlik için
    ana çizginizi değiştirebilirsiniz.
  • 3:08 - 3:13
    Öyle ki bir sesin eksikliği
    artık hiç sessiz gelmez.
  • 3:13 - 3:15
    Buna subjektif kulak çınlaması denir
  • 3:15 - 3:19
    ve kulak çınlaması vakalarının
    büyük çoğunluğundan sorumludur.
  • 3:19 - 3:21
    Subjektif kulak çınlaması,
  • 3:21 - 3:25
    bilinen hemen hemen her kulak
    hastalığıyla ilişkili bir semptomdur,
  • 3:25 - 3:28
    ancak ille de kötü bir şey değildir.
  • 3:28 - 3:30
    Görünüşü şaşırtıcı olabilirken
  • 3:30 - 3:35
    subjektif kulak çınlamasının
    doğası gereği olumsuz sonuçları yoktur.
  • 3:35 - 3:40
    Ancak bazıları için
    kulak çınlaması olayları,
  • 3:40 - 3:42
    sesin müdahaleciliğini artıran
    travmatik anıları
  • 3:42 - 3:45
    ya da aksi halde rahatsız edici
    duyguları tetikleyebilir.
  • 3:45 - 3:50
    Bu psikolojik döngü,
    genellikle TSSB, insomnia,
  • 3:50 - 3:54
    anksiyete ve depresyon
    semptomlarını şiddetlendirebilen
  • 3:54 - 3:58
    "rahatsız edici kulak çınlaması"
    olarak bilinen duruma yol açar.
  • 3:58 - 4:01
    Subjektif kulak çınlaması için
    bilinen bir tedavi yoktur.
  • 4:01 - 4:04
    Doktorların yapabileceği en önemli şey,
  • 4:04 - 4:07
    insanların bu işitsel olayı
    anlamalarına yardımcı olmak
  • 4:07 - 4:13
    ve bu genellikle rahatsız edici seslerle
    tarafsız ilişkiler kurmaktır.
  • 4:13 - 4:19
    Örneğin ses terapisi, kulak çınlamasını
    maskelemek ve stresi azaltmak için
  • 4:19 - 4:23
    yağmur, kuş ötüşü
    ya da müzik gibi gürültüleri kullanır.
  • 4:23 - 4:26
    Bilgilendirici maskeleme
    adı verilen bir form,
  • 4:26 - 4:29
    beyni kulak çınlamasından uzaklaştıran
  • 4:29 - 4:32
    yatıştırıcı, karmaşık
    işitsel sinyaller kullanır.
  • 4:32 - 4:35
    Enerjik maskeleme denilen bir diğeri ise
  • 4:35 - 4:39
    aksi halde kulak çınlaması sinyallerini
    gönderecek olan nöronları işgal etmek için
  • 4:39 - 4:44
    hastanın kulak çınlamasıyla
    aynı frekanstaki sesleri kullanır.
  • 4:44 - 4:46
    Rehberliğin yanı sıra uygulanan
    bu müdahaleler,
  • 4:46 - 4:52
    insanların kulak çınlamasıyla ilişkilerini
    yeniden değerlendirmelerine olanak tanır.
  • 4:52 - 4:56
    Sessizliğin sesini kaybetmek,
    en basit tabirle rahatsız edici olabilir.
  • 4:56 - 4:59
    Kulak çınlaması,
    beyninizin kendi iç gürültüsünü
  • 4:59 - 5:01
    filtrelemekte başarısız olsa bile
  • 5:01 - 5:05
    etrafınızdaki dünyayı
    sürekli incelediğini meydana çıkarır.
  • 5:05 - 5:08
    Bir bakıma kulak çınlamasını deneyimlemek,
  • 5:08 - 5:12
    beyninizin kendi kendine konuşmasına
    kulak misafiri olmak demektir,
  • 5:12 - 5:15
    duymak istediğiniz
    bir konuşma olmayabilir.
Title:
Kulaklarınızdaki bu çınlama nedir? - Marc Fagelson
Speaker:
Marc Fagelson
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/what-s-that-ringing-in-your-ears-marc-fagelson

Kulak çınlaması, Antik Babil'den beri insanlığı rahatsız etmekte; Leonardo da Vinci'den Charles Darwin'e kadar herkese eziyet vermekte. Bugün, dünya çapında yaklaşık yedi kişiden biri bu işitsel hassasiyeti deyimlemektedir. Öyleyse kulak çınlaması tam olarak nedir ve bu ısrarcı ses nereden gelmektedir? Marc Fagelson, sessizliğin kayboluşunu keşfetmek için işitme sistemine yolculuk ediyor.

Ders Marc Fagelson, animasyon Zedem Media tarafından yapılmıştır.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:17

Turkish subtitles

Revisions