Return to Video

Jak spektrofotometria zmienia medycynę - Sajan Saini

  • 0:09 - 0:13
    Coraz bardziej zwyczajny widok
    w szpitalach na świecie:
  • 0:13 - 0:16
    pielęgniarka mierzy
    nam wzrost, wagę i ciśnienie,
  • 0:16 - 0:20
    a potem zakłada świecący
    plastikowy klips na palec.
  • 0:20 - 0:25
    Nagle na monitorze widać
    poziom tlenu we krwi.
  • 0:25 - 0:26
    Jak to się dzieje?
  • 0:26 - 0:29
    Co plastikowy klips może wiedzieć o krwi
  • 0:29 - 0:31
    bez pobrania próbki?
  • 0:31 - 0:32
    Oto sekret:
  • 0:32 - 0:34
    nasze ciała są prześwitujące,
  • 0:34 - 0:38
    czyli nie do końca blokują
    i odbijają światło.
  • 0:38 - 0:42
    Trochę światła przechodzi przez skórę,
  • 0:42 - 0:44
    mięśnie i naczynia krwionośne.
  • 0:44 - 0:46
    Ciężko uwierzyć?
  • 0:46 - 0:48
    Przyłóż latarkę do kciuka.
  • 0:48 - 0:53
    Okazuje się, że światło może pomóc
    w badaniu wnętrzności.
  • 0:53 - 0:55
    Medyczny klips na palec
  • 0:55 - 0:58
    to pulsoksymetr.
  • 0:58 - 1:02
    Podczas wdechu płuca przenoszą
    tlen do cząsteczek hemoglobiny,
  • 1:02 - 1:09
    a pulsoksymetr mierzy stosunek
    utlenowanej do nieutlenowanej hemoglobiny.
  • 1:09 - 1:15
    Robi to za pomocą małego czerwonego
    światła LED po jednej stronie klipsa
  • 1:15 - 1:17
    i małego detektora światła po drugiej.
  • 1:17 - 1:20
    Kiedy dioda LED świeci w palec,
  • 1:20 - 1:24
    nieutlenowana hemoglobina w naczyniach
    krwionośnych absorbuje czerwone światło
  • 1:24 - 1:27
    silniej niż jej utlenowany odpowiednik.
  • 1:27 - 1:30
    Ilość światła przedostająca się
    na drugą stronę
  • 1:30 - 1:35
    zależy od stosunku stężenia
    dwóch rodzajów hemoglobiny.
  • 1:35 - 1:39
    Jednak naczynia w palcach pacjentów
    różnią się wielkością.
  • 1:39 - 1:43
    Dla jednego pacjenta
    odczyt nasycenia wynoszący 95%
  • 1:43 - 1:46
    odpowiada zdrowemu poziomowi tlenu,
  • 1:46 - 1:48
    ale dla innego pacjenta
    z mniejszymi tętnicami
  • 1:48 - 1:53
    ten sam odczyt może zakłamać
    rzeczywisty poziom tlenu.
  • 1:53 - 1:58
    Można to sprawdzić za pomocą
    drugiej podczerwonej diody LED.
  • 1:58 - 2:01
    Światło ma szerokie spektrum długości fal,
  • 2:01 - 2:05
    a światło podczerwone jest nieco
    poza widocznymi kolorami.
  • 2:05 - 2:07
    Wszystkie cząsteczki, w tym hemoglobina,
  • 2:07 - 2:11
    pochłaniają światło w tym spektrum
    z różną skutecznością.
  • 2:11 - 2:15
    Porównanie absorpcji światła
    czerwonego z podczerwonym
  • 2:15 - 2:18
    daje chemiczny odcisk palca
  • 2:18 - 2:21
    bez względu na rozmiar
    naczyń krwionośnych.
  • 2:21 - 2:26
    Obecnie rozwijane czujniki medyczne
    badają w zupełnie nowym stopniu
  • 2:26 - 2:28
    dokładność chemicznej daktyloskopii,
  • 2:28 - 2:33
    manipulując światłem urządzeniami
    mniejszymi od jednej dziesiątej milimetra.
  • 2:33 - 2:35
    Ta mikrotechnologia,
  • 2:35 - 2:37
    czyli zintegrowana fotonika,
  • 2:37 - 2:40
    wykonana jest z drutów krzemowych
    przewodzących światło
  • 2:40 - 2:42
    jak woda w rurze.
  • 2:42 - 2:46
    Przekierowuje je, zmienia kształt,
    a nawet tymczasowo przetrzymuje.
  • 2:46 - 2:50
    Rezonator pierścieniowy,
    czyli okrągły drut krzemu,
  • 2:50 - 2:54
    jest pułapką dla światła, która poprawia
    jakość chemicznej daktyloskopii.
  • 2:54 - 2:56
    Pierścień umieszczony
    blisko drutu krzemowego
  • 2:56 - 3:01
    wysysa i tymczasowo magazynuje
    tylko niektóre fale światła:
  • 3:01 - 3:04
    te, których okresowa długość fali
  • 3:04 - 3:07
    pasuje do długości obwodu pierścienia.
  • 3:07 - 3:11
    Tak samo pracują struny
    w grającej gitarze.
  • 3:11 - 3:15
    Tylko niektóre wibracje dominują
    na strunach o określonej długości,
  • 3:15 - 3:18
    co nadaje im ton i alikwoty.
  • 3:18 - 3:21
    Rezonatory pierścieniowe
    pierwotnie stworzono
  • 3:21 - 3:24
    do skutecznego kierowania
    różnymi długościami fal światła
  • 3:24 - 3:26
    każdego kanału danych cyfrowych
  • 3:26 - 3:29
    w światłowodowych sieciach
    komunikacyjnych.
  • 3:29 - 3:32
    Kiedyś ten rodzaj trasowania danych
    może znajdzie zastosowanie
  • 3:32 - 3:35
    w miniaturowych laboratoriach
    daktyloskopii chemicznej
  • 3:35 - 3:38
    na czipach wielkości grosza.
  • 3:38 - 3:41
    Te przyszłe laboratoria w czipie
    mogą łatwo, szybko
  • 3:41 - 3:45
    i nieinwazyjnie wykrywać wiele chorób,
  • 3:45 - 3:48
    analizując ślinę lub pot
    w gabinecie lekarskim
  • 3:48 - 3:51
    lub w domowych pieleszach.
  • 3:51 - 3:53
    Szczególnie ludzka ślina
  • 3:53 - 3:57
    odzwierciedla skład białek
    i hormonów w organizmie.
  • 3:57 - 4:00
    Może być wczesnym ostrzeżeniem
    w przypadku niektórych nowotworów,
  • 4:00 - 4:03
    chorób zakaźnych i autoimmunologicznych.
  • 4:03 - 4:06
    Żeby dokładnie zidentyfikować chorobę,
  • 4:06 - 4:08
    laboratorium w czipie
    może polegać na kilku metodach,
  • 4:08 - 4:11
    w tym na daktyloskopii chemicznej,
  • 4:11 - 4:15
    w celu badania dużych próbek
    substancji śladowych w ślinie.
  • 4:15 - 4:20
    Różne biocząsteczki w ślinie pochłaniają
    światło o tej samej długości fali.
  • 4:20 - 4:23
    ale każda z nich ma inny,
    wyraźny chemiczny ślad.
  • 4:23 - 4:27
    W laboratorium w chipie,
    po przejściu światła przez próbkę śliny,
  • 4:27 - 4:29
    ciąg precyzyjnie dostrojonych mechanizmów
  • 4:29 - 4:33
    może izolować inne długości fal światła
  • 4:33 - 4:35
    i wysyłać je do innego detektora światła.
  • 4:35 - 4:39
    W efekcie zestaw detektorów
  • 4:39 - 4:41
    określi skumulowany chemiczny ślad próbki.
  • 4:41 - 4:44
    Na podstawie tych informacji
    niewielki komputer w chipie,
  • 4:44 - 4:48
    zawierający bibliotekę
    chemicznych śladów różnych cząsteczek,
  • 4:48 - 4:51
    może ustalić ich względne stężenie
  • 4:51 - 4:53
    i pomóc zdiagnozować konkretną chorobę.
  • 4:54 - 4:57
    Od światowej komunikacji
    po laboratoria na czipach
  • 4:57 - 5:02
    ludzkość posługuje się światłem
    do przenoszenia i zdobywania informacji.
  • 5:02 - 5:07
    Jego umiejętność oświecania
    wciąż nas zaskakuje nowymi odkryciami.
Title:
Jak spektrofotometria zmienia medycynę - Sajan Saini
Speaker:
Sajan Saini
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/how-light-technology-is-changing-medicine-sajan-saini

Coraz bardziej zwyczajny widok w szpitalach na świecie: pielęgniarka mierzy nam wzrost, wagę i ciśnienie, a potem zakłada świecący plastikowy klips na palec. Nagle na monitorze widać poziom tlenu we krwi. Jak to się dzieje? Sajan Saini opowiada o tym, jak połączona technologia świetlna i zintegrowana fotonika prowadzą do nowych technologii w medycynie oraz mniej inwazyjnych narzędzi diagnostycznych.

Lekcja: Sajan Saini, reżyseria: Artrake Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:07

Polish subtitles

Revisions