Hiểm họa từ khai thác san ủi đồi núi -- tại sao phải dừng việc này lại
-
0:01 - 0:04Giả sử bạn tiến hành một thí nghiệm.
-
0:05 - 0:06Và trong thí nghiệm này
-
0:06 - 0:10bạn chọn ngẫu nhiên vài người
sống trong những khu vực dễ cháy nổ -
0:10 - 0:15hoặc sống trong khu vực có kiểm soát
không có chất nổ bay qua đầu họ. -
0:16 - 0:18Họ đã sống trong cộng đồng từ rất lâu
-
0:18 - 0:20xuôi theo hướng gió và dòng nước
-
0:20 - 0:24từ cái nơi mà người ta sử dụng
hàng tấn thuốc nổ mỗi ngày -
0:24 - 0:27và hàng triệu lít nước bị nhiễm độc.
-
0:27 - 0:31Bằng sự chỉ định ngẫu nhiên này,
bạn có thể nghiên cứu cặn kẽ -
0:31 - 0:35những ảnh hưởng sức khỏe dai dẳng
mà những khu vực cháy nổ này gây ra -
0:35 - 0:38không xét tới các biến số và tham số
phiền toái. -
0:39 - 0:41Sự chỉ định ngẫu nhiên
mang lại nhiều lợi ích. -
0:43 - 0:47Nó sẽ là một công trình khoa học
khắt khe và có tầm ảnh hưởng -
0:47 - 0:49về những tác động
của sự phơi nhiễm môi trường. -
0:50 - 0:52Thực ra, không thể thực hiện
một nghiên cứu như vậy. -
0:53 - 0:56Hầu hết các nhà khoa học
đều không muốn làm việc này. -
0:56 - 0:58Hội đồng sẽ không bao giờ
đồng ý phê duyệt. -
0:59 - 1:01Và cũng không ai tán thành việc làm này
-
1:01 - 1:03bởi vì nó phi đạo đức.
-
1:04 - 1:07Nhưng có hiệu lực,
nó đang xảy ra ngay đây. -
1:09 - 1:11Vấn đề này làm nảy sinh
vài thắc mắc trong tôi -
1:11 - 1:12cái gì là nghĩa vụ đạo đức
-
1:12 - 1:16của các nhà khoa học tin rằng
người dân đang gặp nguy hiểm? -
1:17 - 1:21Bao nhiêu bằng chứng là đủ
để chứng minh kết luận của chúng ta? -
1:21 - 1:26Đâu là ranh giới giữa sự chắc chắn
của khoa học và nhu cầu hành động? -
1:27 - 1:30cuộc thí nghiệm đó
đang diễn ra ngay đây -
1:30 - 1:32được gọi là sự loại bỏ đỉnh núi
-
1:32 - 1:34viết tắt là MTR.
-
1:34 - 1:36Đây là một hình thức khai thác bề mặt
-
1:36 - 1:40diễn ra ở Appalachia, Mỹ.
-
1:40 - 1:45MRT diễn ra ở bốn bang: Virginia,
West Virginia, Kentucky and Tennessee. -
1:46 - 1:50Hơn 1,2 triệu mẫu đất
đang bị khai thác theo cách này -
1:50 - 1:53kích thước của khu vực này xấp xỉ Delaware
-
1:53 - 1:55nhưng nó trải rộng trên một bước chân
-
1:55 - 1:58bằng Vermont và New Hampshire cộng lại
-
1:59 - 2:04khu rừng Appalachian cổ đại
phải bị đốn hạ toàn bộ -
2:04 - 2:06nơi có đa dạng sinh học
phong phú nhất hành tinh. -
2:07 - 2:11Cây cối bị thiêu trụi
hay vứt xuống các thung lũng gần đó. -
2:11 - 2:15Sau đó, để tiếp cận được lớp than ngầm
-
2:15 - 2:20người ta sẽ dùng thuốc nổ
để làm sập khoảng 250 mét núi đá. -
2:21 - 2:24Hơn 1500 tấn thuốc nổ
-
2:24 - 2:27được sử dụng chỉ tính riêng mỏ than
ở Tây Virginia -
2:27 - 2:29mỗi ngày.
-
2:30 - 2:33Sỏi đá bị đổ xuống sườn thung lũng
-
2:33 - 2:35vùi lấp mãi mãi
những mạch nước đầu nguồn -
2:35 - 2:40Hơn thế, hơn 500 ngọn núi
đã bị phá hủy. -
2:41 - 2:45Khoảng 2000 dặm suối
đã bị chôn vùi vĩnh viễn -
2:45 - 2:48Nguồn nước từ dưới đáy thung lũng
bị ô nhiễm nặng nề -
2:48 - 2:51và sẽ còn ô nhiễm trong vài thập kỷ tới.
-
2:51 - 2:53Chưa hết, than phải được xử lý hóa học,
-
2:54 - 2:58nghiền và rửa trước khi tới nhà máy.
-
2:58 - 3:00Việc làm sạch được thực hiện ngay tại chỗ
-
3:01 - 3:04càng gây ô nhiễm không khí nặng hơn
-
3:04 - 3:08và thải kim loại vào hàng triệu lít nước
-
3:08 - 3:11sunfats - hóa chất làm sạch
và các tạp chất khác. -
3:12 - 3:18Tất cả việc này chỉ để đáp ứng 3%
nhu cầu sử dụng điện ở Mỹ -
3:18 - 3:21chỉ 3% nhu cầu của Mỹ mà thôi.
-
3:23 - 3:26Và nó dẫn đến hàng loạt các câu hỏi khác.
-
3:26 - 3:29San ủi đồi núi gây ra
những ảnh hưởng sức khỏe gì? -
3:29 - 3:34Hơn một triệu người sinh sống
ở những khu vực khai thác này -
3:34 - 3:37và hàng triệu người khác sống ở hạ nguồn.
-
3:38 - 3:41Ngành công nghiệp và chính phủ
sẽ phản ứng thế nào -
3:41 - 3:43khi những vấn đề này được đặt ra?
-
3:43 - 3:47Một lần nữa, đâu là nghĩa vụ đạo đức
của khoa học -
3:47 - 3:49khi phải đối mặt với tình huống
đáng lo ngại này? -
3:51 - 3:54Tôi bắt đầu nghiên cứu vấn đề này
từ năm 2006 -
3:54 - 3:56khi tôi vừa nhận việc
ở Đại học Tây Virginia. -
3:56 - 4:00Trước đó, tôi chưa làm
bất kì nghiên cứu nào về than. -
4:01 - 4:03Nhưng tôi bắt đầu nghe những câu chuyện
-
4:03 - 4:06từ những người sống ở các
khu vực mỏ than. -
4:06 - 4:09Họ nói rằng nước họ uống
không được sạch -
4:09 - 4:12và bầu không khí họ hít thở
bị ô nhiễm. -
4:12 - 4:14Họ kể với tôi
về những căn bệnh họ mắc phải -
4:14 - 4:16hay bệnh của người thân trong gia đình.
-
4:16 - 4:20Họ rất lo vì nhiều người gần đó
bị ung thư. -
4:20 - 4:23Tôi đã gặp nhiều người ở
phía nam West Virginia -
4:23 - 4:24và phía đông Kentucky
-
4:24 - 4:27và nghe họ kể về nỗi băn khoăn
của họ. -
4:27 - 4:29Tôi đã tìm kiếm tài liệu khoa học
-
4:29 - 4:32và rất ngạc nhiên khi biết rằng
không có tài liệu nào được công bố -
4:32 - 4:36về ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng
mà khai thác than ở Mĩ gây ra. -
4:36 - 4:37Tôi xin lặp lại lần nữa
-
4:37 - 4:40chưa hề có tài liệu nào được công bố
-
4:40 - 4:41về ảnh hưởng của khai thác than.
-
4:42 - 4:45Nên tôi cho rằng tôi có thể góp sức
-
4:45 - 4:47không cần biết tôi tìm ra gì
-
4:48 - 4:51để xác thực
hay xoa dịu những ảnh hưởng. -
4:52 - 4:54Tôi không có lịch trình
cá nhân hoặc tổ chức. -
4:56 - 4:58Rất nhiều đồng nghiệp của tôi
ban đầu rất hoài nghi -
4:58 - 5:01về mối liên quan
giữa sức khỏe và khai thác than. -
5:01 - 5:05Họ đoán rằng vấn đề sức khỏe
xuất phát từ sự nghèo đói -
5:05 - 5:08hoặc do lối sống không lành mạnh,
như hút thuốc hay béo phì. -
5:09 - 5:12Và khi mới bắt đầu, tôi cũng nghĩ
có lẽ họ đúng -
5:13 - 5:16Chúng tôi bắt đầu phân tích
các dữ liệu hiện có -
5:16 - 5:19để kết nối sức khỏe người dân
với hoạt động khai thác -
5:20 - 5:25và kiểm soát độ tuổi, giới tính,
chủng tộc, hút thuốc, béo phì, nghèo đói, -
5:25 - 5:29giáo dục, bảo hiểm sức khỏe
và các vấn đề khác. -
5:30 - 5:33Chúng tôi đã tìm ra bằng chứng xác thực
nỗi lo âu của người dân -
5:33 - 5:35và đã bắt đầu công bố
những khám phá này. -
5:37 - 5:38Nói tóm tắt,
-
5:38 - 5:42chúng tôi nhận thấy những người
sống ở khu vực khai thác đỉnh núi -
5:42 - 5:46có tỉ lệ mắc bệnh tim mạch, bệnh thận
và bệnh phổi mãn tính như COPD -
5:46 - 5:50cao hơn đáng kể.
-
5:50 - 5:53Tỉ lệ tử vong do ung thư
gia tăng nhanh chóng -
5:53 - 5:55đặc biệt là ung thư phổi.
-
5:56 - 5:58Chúng tôi có bằng chứng cho thấy tỷ lệ
-
5:58 - 6:01dị tật bẩm sinh và trẻ sơ sinh thiếu cân
có tỉ lệ cao. -
6:01 - 6:06Tổng số ca tử vong
nhiều hơn khoảng 1200 ca -
6:06 - 6:10mỗi năm ở khu vực MTR.
-
6:10 - 6:13Nhiều hơn 1200 ca tử vong
so với các nguy cơ khác. -
6:14 - 6:15Tỉ lệ tử vong không chỉ cao,
-
6:15 - 6:18mà còn gia tăng do
khai thác ngày càng đẩy mạnh -
6:18 - 6:19với hàm lượng chất độc cao.
-
6:20 - 6:23Sau đó, chúng tôi đến tận nhà
-
6:23 - 6:27khảo sát sức khỏe những người
sống trong vòng vài dặm tại khu vực MTR -
6:27 - 6:29so với người ở khu vực nông thôn
không có mỏ than. -
6:30 - 6:34Kết quả cho thấy mức độ mắc bệnh cao hơn
-
6:34 - 6:36tình trạng sức khỏe kém hơn
-
6:36 - 6:40các triệu chứng bệnh nhìn chung
phổ biến hơn. -
6:41 - 6:43Những nghiên cứu này chỉ có tính tham khảo
-
6:44 - 6:48do sự tương quan chưa kết luận
được đâu là nguyên nhân. -
6:48 - 6:50Những nghiên cứu này không bao gồm
-
6:50 - 6:53dữ liệu về điều kiện môi trường cụ thể
tại khu vực mỏ than. -
6:53 - 6:56Vì thế chúng tôi thu thập số liệu về nó
và báo cáo. -
6:58 - 7:00Chúng tôi nhận thấy sự vi phạm
các tiêu chuẩn về nước uống -
7:00 - 7:05ở khu vực này cao hơn gấp bảy lần so với
khu vực không khai thác than. -
7:05 - 7:07Chúng tôi thu thập mẫu không khí ở đó
-
7:07 - 7:10và nhận thấy hạt vật chất ở ngưỡng cao
-
7:10 - 7:12đặc biệt là số hạt có kích thước nano.
-
7:13 - 7:17Bụi tại khu vực mỏ than là một phức hợp
-
7:17 - 7:21với tỉ lệ silicat cao,
và đây là chất gây ung thư phổi -
7:21 - 7:24cũng như các hợp chất hữu cơ độc hại khác.
-
7:24 - 7:25Chúng tôi thí nghiệm loại bụi này
-
7:26 - 7:30và thấy nó làm rối loạn
chức năng tim mạch ở chuột. -
7:30 - 7:32Loại bụi này làm tăng
sự phát triển -
7:32 - 7:36của ung thư phổi
trong tế bào ống nghiệm ở người. -
7:37 - 7:40Đây chỉ phần tóm tắt nhanh mà thôi.
-
7:41 - 7:45Ngành than không giống như những gì
chúng ta hay nhắc tới. -
7:46 - 7:49Chính phủ cũng vậy.
-
7:49 - 7:52Cũng giống như ngành thuốc lá
chi tiền cho các nghiên cứu -
7:52 - 7:54để biện hộ cho sự an toàn của thuốc lá
-
7:54 - 7:57ngành than cũng đang
làm điều tương tự bằng cách -
7:57 - 8:00mua chuộc nhà báo
để họ nói rằng MTR an toàn. -
8:01 - 8:05Các luật sư đã gửi tôi các yêu sách
theo Đạo luật Tự do Thông tin -
8:05 - 8:07bị từ chối bởi tòa án.
-
8:08 - 8:11Tôi đã bị công kích tại buổi lấy lời khai
tại Phiên điều trần Quốc hội -
8:11 - 8:14bởi một nghị sĩ có quan hệ với
ngành năng lượng. -
8:15 - 8:19Một thống đốc đã tuyên bố công khai
rằng ông từ chối đọc các nghiên cứu. -
8:20 - 8:24Và sau cuộc họp
với một thành viên của Quốc hội -
8:24 - 8:26khi tôi chia sẻ nghiên cứu của mình
-
8:26 - 8:30người đại diện bảo rằng
họ không biết gì về chuyện đó. -
8:31 - 8:33Tôi hợp tác với người
ở Viện khảo sát địa chất Mỹ -
8:33 - 8:36về việc lấy mẫu môi trường
trong hơn hai năm. -
8:36 - 8:39Và ngay khi bắt đầu
công bố các phát hiện của mình, -
8:39 - 8:41họ đột nhiên bị các cấp trên chỉ định
-
8:41 - 8:43phải dừng tiến hành dự án này.
-
8:44 - 8:48Vào tháng tám năm nay, Học viện
Khoa học Quốc gia -
8:48 - 8:50đột nhiên bị chính quyền liên bang
-
8:50 - 8:53buộc phải dừng
các nghiên cứu độc lập của họ -
8:53 - 8:56về hậu quả sức khỏe của khai thác mỏ.
-
8:56 - 8:59Những hành vi này được chính trị tiếp tay
tôi nghĩ vậy. -
9:00 - 9:03Nhưng nhiều nhà nghiên cứu cũng
bày tỏ sự phản đối. -
9:04 - 9:07Ở các hội thảo,
họ đều thể hiện sự nghi ngờ. -
9:08 - 9:11Chúng tôi luôn được dạy rằng,
làm khoa học thì phải biết nghi ngờ. -
9:12 - 9:15Câu hỏi đặt ra là
"Còn lời giải thích này thì sao?" -
9:15 - 9:18"Đã bao giờ các ông nghĩ tới
một lời giải thích khác?" -
9:19 - 9:22Họ tự hỏi, "Một vài yếu tố gây nhiễu
có lẽ đã bị bỏ qua, -
9:22 - 9:25chưa tính đến các biến số khác."
-
9:26 - 9:28"Thí nghiệm trong ống nghiệm, chứng minh
được gì?" -
9:28 - 9:33"Một thí nghiệm trên chuột - làm sao biết
được kết quả sẽ tương tự trên người?" -
9:34 - 9:36Có lẽ vậy.
-
9:36 - 9:39Bạn phải thừa nhận rằng họ có thể đúng
-
9:39 - 9:43nhưng, có thể những vấn đề sức khỏe này
-
9:43 - 9:46không phải là kết quả
của các biến chưa xác định. -
9:47 - 9:49Có thể chúng là kết quả
của việc cho nổ núi -
9:49 - 9:51trên đầu của người dân.
-
9:51 - 9:53(Tiếng cười)
-
9:53 - 10:00(Vỗ tay)
-
10:00 - 10:04Nghi ngờ luôn tồn tại
nếu đó là thứ bạn tìm kiếm. -
10:04 - 10:06Vì chúng tôi không thể nào thực hiện
cuộc thí nghiệm đó. -
10:06 - 10:10Bất cứ nghiên cứu nào sau đó
cũng sẽ luôn có tính tham khảo. -
10:11 - 10:14Nên có lẽ bạn có thể hiểu
tại sao tôi bắt đầu tự hỏi -
10:14 - 10:16có bao nhiêu bằng chứng là đủ?
-
10:16 - 10:19Đến nay, tôi đã công bố hơn 30 bài báo
về chủ đề này. -
10:20 - 10:23Cùng các đồng tác giả, các nhà nghiên cứu
đã bổ sung thêm chứng cứ -
10:23 - 10:25
nhưng chính phủ không muốn lắng nghe -
10:25 - 10:28và ngành công nghiệp nói
nó chỉ mang tính tương quan. -
10:28 - 10:31Họ nói người Appalachian
có vấn đề về cách sống. -
10:31 - 10:33Như thể chúng tôi chưa từng nghiên cứu
-
10:33 - 10:35việc hút thuốc hay béo phì
đói nghèo và giáo dục. -
10:35 - 10:37hoặc bảo hiểm y tế
-
10:37 - 10:40Chúng ta kiểm soát chúng
và nhiều hơn thế nữa. -
10:41 - 10:44Có một điểm chúng tôi
không cần nghiên cứu thêm -
10:45 - 10:48không thể yêu cầu mọi người
làm đối tượng thí nghiệm -
10:48 - 10:51để có thể thực hiện nghiên cứu tiếp theo.
-
10:53 - 10:55Là nhà khoa học, chúng tôi
theo dấu các dữ liệu -
10:55 - 10:57nhưng đôi lúc dữ liệu
đưa tôi đi quá xa -
10:57 - 11:00và chúng tôi phải quyết định
-
11:00 - 11:03ý nghĩa của nó là gì và khi nào hành động.
-
11:04 - 11:07Tôi nghĩ điều này đúng, không chỉ cho MTR
mà cả các tình huống khác -
11:07 - 11:11khi chứng cứ rõ ràng
nhưng không hoàn hảo -
11:12 - 11:16và không thực thi được nếu bạn sai
có ý nghĩa to lớn tới cuộc sống con người. -
11:18 - 11:21Sẽ rất lạ nếu như có sự tranh luận
-
11:21 - 11:24về ảnh hưởng sức khỏe mà khai thác
đỉnh núi gây ra. -
11:24 - 11:26Nhưng chủ đề này đã trở nên nổi cộm
-
11:26 - 11:29ở một góc nhìn chính trị và kinh tế
-
11:29 - 11:31ngoài cuộc tranh luận về biến đổi khí hậu
-
11:31 - 11:32hay những tranh cãi về việc
-
11:32 - 11:35liệu hút thuốc lá có thực sự gây ung thư.
-
11:36 - 11:39Hầu hết các dữ liệu đều đưa tới
cùng một kết luận. -
11:39 - 11:43Nhưng kinh tế hay chính trị hay
một quan điểm nổi trội -
11:43 - 11:45khăng khăng đưa ra một kết luận đối lập.
-
11:46 - 11:49Khi bạn là một nhà khoa học
và bạn nghĩ bạn có cái nhìn có giá trị -
11:49 - 11:51nơi sức khỏe của mọi người bị đe dọa
-
11:52 - 11:54nhưng bản thân bạn lại bị mắc kẹt
-
11:54 - 11:57ở một nơi đầy rẫy sự phủ nhận và bất tin
-
11:57 - 12:00đâu là nghĩa vụ đạo đức của bạn?
-
12:02 - 12:06Rõ ràng là, các nhà khoa học
có trách nhiệm nói lên sự thật -
12:06 - 12:07dựa trên bằng chứng.
-
12:07 - 12:10Nói một cách đơn giản, chúng ta
có nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu. -
12:12 - 12:15Phải nói là bực bội vô cùng
khi phải chờ đợi công chúng -
12:15 - 12:18hay chính trị đồng tình với
những hiếu biết khoa học. -
12:18 - 12:22Nhưng chủ đề càng gây tranh cãi
thì cuộc thảo luận càng phiền toái -
12:22 - 12:26và các nhà khoa học
càng phải bảo vệ tính khách quan -
12:26 - 12:28và sự chính trực của mình.
-
12:29 - 12:31Bởi sự chính trực chính là điều cốt lõi
-
12:31 - 12:34trong các cuộc thảo luận
chính sách công và khoa học. -
12:34 - 12:35Trong tương lai,
-
12:35 - 12:39sự liêm chính sẽ là công cụ hữu hiệu nhất
-
12:39 - 12:42còn hữu hiệu hơn cả dữ liệu nữa.
-
12:43 - 12:45Nếu tính liêm chính không được công nhận
ở góc độ khoa học -
12:45 - 12:47dữ liệu
sẽ không thuyết phục được mọi người -
12:48 - 12:50tin vào những sự thật đáng buồn.
-
12:51 - 12:56Nhưng nếu ta nuôi dưỡng sự chính trực
-
12:56 - 12:59khi chúng ta kiên nhẫn đấu tranh
-
12:59 - 13:02và cho công chúng thấy được kết quả
-
13:02 - 13:04đó là lúc ta có tầm ảnh hưởng lớn nhất.
-
13:06 - 13:12Dần dần, sự thật sẽ chiến thắng.
-
13:13 - 13:16Bao nhiêu người sẽ mất mạng
nếu ta chờ đợi? -
13:16 - 13:18Đã có quá nhiều trường hợp như vậy.
-
13:18 - 13:20Nhưng chúng ta sẽ chiến thắng.
-
13:21 - 13:22Xin cảm ơn.
-
13:22 - 13:29(Vỗ tay)
- Title:
- Hiểm họa từ khai thác san ủi đồi núi -- tại sao phải dừng việc này lại
- Speaker:
- Michael Hendryx
- Description:
-
Điều tra viên nghiên cứu Michael Hendryx nghiên cứu việc san ủi đồi núi, một cách khai thác than bề mặt được sử dụng ở Appalachia đi kèm với các mối nguy hiểm không mong muốn cho sức khỏe. Trong bài diễn thuyết với các dữ liệu đầy thuyết phục này, Hendryx trình bày nghiên cứu của mình và kể câu chuyện về sự chống đối mà anh ta nhận được từ ngành than, sự ủng hộ các nhà khoa học có đạo đức và trách nhiệm phải nói lên sự thật.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:44
Thu Ha Tran approved Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Duy Lê accepted Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The shocking danger of mountaintop removal -- and why it must end |