Depresyon üzerinde hem doktorun hem de hastanın bakış açısına sahip olsaydınız ne olurdu?|Dr. Deborah Serani | TEDxAdelphiUniversity

Dr. Deborah Serani depresyonla yaşamak ve depresyonu yenmek üzerine kişisel ve profesyonel deneyimlerini paylaşıyor.

Dr. Deborah Serani röportajlardaki psikolojik sorunlarda olan uzmanlığı ile ABC News, Associated Press, CNN, Newsday, The New York Times, The Chicago Tribune, Scientific American Mind ve CBS ile NPR'a bağlı radyo programları gibi yerler tarafından aranılan birisidir. Dr. Serani 25 yılı aşkın süredir klinik psikolojide ve depresyon ile travma üzerine yaptığı araştırmalarla da Adelphi Üniversitesinde misafir doçent olarak görev yapıyor. Aynı zamanda ödüllü "Living With Depression" , "Depression and Your Child: A Guide for Parents and Caregivers" ve "Depression in Later Life" kitaplarının yazarıdır.

Bu konuşma TED konferans formatı kullanılarak bir TEDx etkinliğinde yapılmıştır ancak yerel bir topluluk tarafından bağımsız bir şekilde organize edilmiştir.

Daha fazlası için : http://ted.com/tedx

Zihinsel bir rahatsızlığım var.

Saatler süren sözlü terapilerimin,

aylar süren doğru ilaç arayışlarımın

ve yıllar süren onunla yaşamayı başarma
sürecimin sebebi olan.

Düşüncelerimi ve hislerimi
yeniden tanımlarken

hayatımda ne tür insanlara ve deneyimlere
izin verip nelere vermeyeceğimi öğrendim.

Şimdi, 55 yaşında,
zihinsel rahatsızlığımın özellikleri

ve sınırlar olmadan yaşamanın getirdiği
dirayet için minnet duyuyorum.

Ancak çok da dirayetli
olamadığım zamanlar oldu.

Zihinsel rahatsızlığımın
altında ezildiğim zamanlar.

19 yaşımda, hayatımı sonlandırmaya
hazır bir şekilde,

silaha uzandığım zamanlar.

Genç bir kızken, depresyonda
olduğumu bilmiyordum.

Çoğu zaman yorgun ve ağlayacak
gibiydim o kadar.

Ve o yaşta, herkesin çocukken
böyle hissettiğini düşündüm.

Öğretmenlerim, arkadaşlarım, ailem -

Kimse depresyonda olduğumu fark etmedi.

Sebebi biraz da klinik depresyonun küçük
çocuklarda olmayacağı düşüncesiydi.

Biraz da çok fazla zahmeti olmayan

ve acısını saklamak adına gülümsemesini
bilen bir çocuk olduğum içindi.

Ama ben büyüdükçe depresyonum
da kötüleşti.

Yorgunluğum ve üzerimdeki o ağlama hissi,

sarsılmaz bir tükenmişliğe ve gittikçe
büyüyen bir çaresizliğe dönüştü.

Üniversitedeyken, konsantre olamadığım
için dersleri asmaya başladım.

İşler daha da ciddileşince
tamamıyla okula gitmeyi bırakıp

odamda kaldım,
saatlerce uyumaya başladım.

Bazı zamanlar
sabah mı akşam mı

ya da günlerden salı mı perşembe mi
ayırt edemiyordum.

Üstelik bu, buzdağının yalnızca
görünen kısmıydı.

Suyun altında kalan kısımda ise,

beni tamamıyla bezdiren negatif,
yok edici ve tehditkar

duygu ve düşünceler vardı.

"Babamın silahı komodininin sol
tarafındaki çekmecede duruyor."

dedim bir sabah kendime.

"Ev boşaldığında, gidip onu al.

Küvete gir, emniyetini aç

ve duş perdesini tamamıyla kapatmış
olduğundan emin ol."

İntiharım girişim olarak kaldığı için
oldukça şanslı olduğumdan

bazen bu sözleri yüksek sesle
söylemek zor geliyor.

Duygudurum bozuklukları
ve zihinsel hastalıklar

özellikle de benim boğuştuğum "Tek
kutuplu depresyon"

ile ilgili bilgi edinmemde yardımcı olan

bir psikoloğa gitmeye başladım.

Genetik yatkınlığımla hayat
hikayemin bir araya gelip

bu zihinsel hastalığa böylesine mükemmel
bir zemin oluşturduğunu öğrendim.

Yalnızca ailede de kalmayıp
sadece kendime bakmak için değil

sevdiklerime de yardımcı olabilmek adına

tanımayı öğrendiğim bir şey haline geldi.

Psikoterapi sadece hayatımı
kurtarmakla kalmadı,

onu değiştirdi.

O kadar çok ki
psikolog olmaya karar verdim

ve benim gibi insanları tedavi edebildim.

Hem bir doktor hem de bir hasta olarak
sahip olduğum eşsiz deneyimler,

bana çoğu insanın sahip olmadığı bir
bakış açısı kazandırıyor.

Zihinsel bir rahatsızlıkla
yaşamak nasıldır bilirim.

Hem zihninin hem de vücudunun sana
ihanet etmesiyle gelen o hissi de.

Kilo almak, libido kaybı, uykuda
terlemek, ellerin titremesi gibi

daha bir çok yan etkileri olan

o ilacı almak zorunda olmanın

nasıl hissettirdiğini bilirim.

Ama bir psikolog insanları
iyileştirmek için,

o deneyimin ve rahatsızlığın
nasıl olduğunu

bizzat deneyimlemek zorunda değil.

Ancak depresyonla baş ederken
kazandığım bakış açısı,

bana klinik eğitim ve talimin asla
öğretemeyeceği şeyler kazandırdı.

Hem bir hasta hem de bir doktor olarak
depresyonu bilmek nasıl olurdu?

Öncelikle bahsedeceğim altı şeyi
bilmeniz gerekirdi.

Bir doktor olarak duyduğunuz, gördüğünüz
veya okuduğunuz şeylerin ötesinde,

damgalamanın hâlâ sürdüğünü
rahatlıkla söyleyebilirim.

Teknoloji ve bilim zihinsel hastalıkları
anlama üzerine ilerleme kaydetse de,

ne yazık ki hala,

toplumun büyük bir kesimi bu hastalıklara
sahip insanlardan korkuyor.

Sert ve soğuk bakışların yarattığı utancın
nasıl bir şey olduğunu bilirim.

Reçeteli ilaçlarım için eczacıma
gittiğim bir gün bana:

"Prozac almayı unutmamalısın,
bu gece dolunay var," dedi.

Zihinsel hastalıklı damgası yalnızca
toplumda görülen bir durum da değil.

"Tanısal gölgeleme" adını
verdiğimiz bir durum var.

Bu sağlık çalışanlarının
zihinsel rahatsızlığı olan insanlara -

çocuklar ve yetişkinler -
yaptığı ayrımcılıkla ortaya çıkmış.

Bunun bir sonucu olarak, tanı koyulamamış
fiziksel rahatsızlıkları olan insanların,

ortalamaya göre daha genç bir yaşta
öldüğü belirlenmiş.

Bir doktor olarak damgalanmanın zihinsel
rahatsızlığı olanların iyileşmesindeki

en büyük engellerden
olduğunu söyleyebilirim.

Daha fazlasını yapmamız gerektiğini de.

Bir doktor olarak söyleyebiliyorum ki,

kişiye özel ilaçlara yeterli
erişime sahip değiliz.

Hatta, birazdan söyleyeceğim bir çoğunuzun
aşina olmadığı bir tabir olabilir:

Kalıtsal ağırlıklı metabolizma testi.

Araştırmalar, depresyonda
olan bir insanın

uygun bir tedaviye ulaşmasının 10 yılı
bulduğunu gösteriyor.

Sebebi ise çoğunlukla
doğru ilacı bulamamak.

Ama bunun gibi deneyler aylar
yıllar sürebileceği gibi,

beklenmedik bir anda

kişinin kalıtsal açıdan en uygun ilacı
bulması ile de sonlanabilir.

Şimdilerde, kişiselleştirilmiş ilaçlar
büyük bir umut kaynağı.

Ancak birçok profesyonel bunun
varlığından bile habersiz.

Bunu da "kalıtsal cehalet"
olarak isimlendiriyoruz.

Bazenleri de sağlık profesyonelleri
ayak uydurmakta zorlanıyor.

Çünkü konu genetik bilimine gelince

çok fazla yenilik var.

Bir doktor olarak şunu söylemeye geldim;

zihinsel rahatsızlığa sahip
olan her bir insan,

kişiselleştirilmiş ilaçlardan ve kalıtsal
metabolizma testinden yararlanabilmelidir.

Bir doktor olarak,

Zihinsel rahatsızlığı olan
biriyle yaşıyorsanız

veya siz bir zihinsel
rahatsızlığa sahipseniz,

yapabileceğiniz en önemli şey

tedavi planınıza sadık kalmaktır.

Araştırmalar gösteriyor ki, depresyonda
olan insanların yaklaşık %80'i

asla tam olarak iyileşemiyor.

Bu demektir ki,

depresif belirtilerin kaybolmasını bırakın
daha iyi hissedemiyorlar bile.

Elbette tedavi planının sürekliği demek,

yalnızca terapi seanslarınıza katılıp

ilaçlarınızı almak değildir.

Deneyimlerime göre, bu insanların daha iyi
hissetmesinin önündeki en büyük engel.

Süreklilik, ilaçlarınızı her gün

aynı saatte ve aynı dozda alıp

tedavide boşluklar oluşmaması adına tam
zamanında yeniden doldurduğunuza

emin olmaktır.

Süreklilik aynı zamanda,

psikoterapi seanslarına sadece iyi
hissetmediğinizde katılmak değildir.

Plajda geçirilecek güzel bir gün de olsa,

konuşmak istemeseniz bile
gitmek zorundasınız.

Herhangi bir kronik hastalık
için süreklilik,

iyileşmeye açılan kapının anahtarıdır.

Gayrimenkul alanında bir laf vardır:

"Konum, konum, konum."

Eğer bunu zihinsel rahatsızlıklar alanına
uyarlayacak olursak bu söz kesinlikle:

"Süreklilik, süreklilik, süreklilik."
olurdu.

Şimdi bir hasta olarak bakış
açımı sunmam gerekirse,

Herkesin düşünerek konuşmasını isterdim.

Lütfen bana "Biraz canlan"
"Biraz daha çabala"

"Güçlü ol"

ya da " Belki bugün biraz tembelliğin
tutmuştur," demeyin.

Kanser hastası, şeker hastası veya kas
distrofisi olan birine

bunları asla söyleyemezdiniz.

Depresyon nörobiyolojik temelli
gerçek bir hastalıktır.

Tıpkı tek bir kemoterapi seansının kanseri
tamamen tedavi edemeyeceği

ya da insülinin kan şekerini sonsuza
kadar düzene sokamayacağı gibi

depresyondan kurtulmak da
yalnızca bir doz ilaçla

veya deneme psikoterapi seansları
ile gerçekleşemez.

Depresyonun gerçek bir hastalık olarak
kabul görmesi gerekir.

Bir hasta olarak, beni tetikleyen
şeyleri bilmem

ve sizden bunlara saygı
göstermenizi istemem gerekir.

Bu yüzden eğer aldığınız
terfiyi kutlamak için

yaptığınız içki teklifine

veya şehir dışına gidip geç saatlere
kadar vakit geçirmeye

"Hayır" cevabını veriyorsam

ya da vizyondaki yürek burkan filmi
izlemeyi reddediyorsam

sebebi eğlenmek istememem değil.

Reddedişlerimin arkasında bir sebep var.

Alkol içmek ilaçlarımın
etkilerini azaltıyor.

Geç saatlere kadar ayakta kalmak
kurduğum uyku düzenini bozacak

ve benim günde 9-10 saat
uykuya ihtiyacım var.

Üzücü bir film izlemek, benim için

duygusal açıdan çok yorucu olabilir.

Bu yüzden bir hasta olarak,

öz bakımıma ne kadar ilgiyle yaklaşmam
gerektiğini anlayabildiğinizi umuyorum.

Bir hasta olarak bilmenizi isterim ki,

rahatsızlığımın ciddi bir şekilde
kötüye gitme olasılığı bulunuyor.

Depresif vaka yaşayan hastaların %70'i

bir başka vaka daha yaşıyor.

Eğer iki vaka yaşamışsanız bu istatistik
neredeyse %90'a kadar çıkıyor.

Bilmeliyim ki, intihara meyledersem veya
tehlike oluşturacak kadar depresifsem;

ne yapacağınızı, kimi arayacağınızı,
nereye gideceğinizi biliyor olun.

Bu bir acil durum planı

ve doktorlarım da dahil olmak üzere,

eczanemin ve yerel hastanelerin
de ismini içeriyor.

Eğer kendi isteğimle
gidiyorsam ne ala.

Ama gitmeyi istemiyorsam polisi aramak,
911'i tuşlamak,

sonra belki kızgın bir şekilde
"Seninle bir daha asla konuşmayacağım."

diyen halime tahammül etmek
zorunda kalabilirsiniz.

Ama bunun çok bir önemi yok çünkü onu
bana dedirten depresyon.

Daha iyi hissettiğimde, size ilginiz
için minnet duyarım.

Hayatta olduğuma şükrederim.

Depresyon ciddi ama tedavi
edilebilir bir hastalık.

Bir doktor olarak, size umudun
olduğunu söylüyorum.

Bir hasta olarak da iyileşmenin
mümkün olduğunu.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)