Return to Video

Jak przechytrzyć Dylemat więźnia

  • 0:07 - 0:12
    Dwa racjonalne pierniki Crispy i Chewy
  • 0:12 - 0:15
    spacerują, kiedy dopada je lis.
  • 0:15 - 0:18
    Widząc ich szczęście, lis decyduje,
  • 0:18 - 0:20
    że zamiast po prostu je zjeść,
  • 0:20 - 0:24
    sprawdzi przyjaźń pierniczków
    przy pomocy okrutnego dylematu.
  • 0:24 - 0:30
    Zapyta każdego z nich, czy chce
    oszczędzić, czy poświęcić drugiego.
  • 0:30 - 0:32
    Pierniczki mogą ze sobą rozmawiać,
  • 0:32 - 0:37
    ale żaden nie będzie znał wyboru drugiego,
    aż ich decyzje nie staną się ostateczne.
  • 0:37 - 0:44
    Jeśli oba wybiorą oszczędzenie drugiego,
    lis zje tylko po jednej kończynie.
  • 0:44 - 0:48
    Jeśli jeden wybierze oszczędzenie,
    a drugi poświęcenie kolegi,
  • 0:48 - 0:50
    oszczędzający zostanie zjedzony w całości,
  • 0:50 - 0:54
    a zdrajca będzie mógł uciec
    z nietkniętymi kończynami.
  • 0:54 - 1:01
    Jeśli obaj wybiorą poświęcenie kolegi,
    lis zje po trzy kończyny każdego piernika.
  • 1:01 - 1:06
    W teorii gier ten scenariusz
    to "Dylemat więźnia".
  • 1:06 - 1:11
    Żeby zrozumieć zachowanie pierniczków,
  • 1:11 - 1:14
    można sporządzić tabelę
    z możliwymi rezultatami.
  • 1:14 - 1:19
    Rzędy przedstawiają możliwości
    Crispy'ego, a kolumny Chewy'ego.
  • 1:19 - 1:21
    Liczby w każdej komórce
  • 1:21 - 1:24
    przedstawiają wyniki ich decyzji,
  • 1:24 - 1:27
    mierzoną liczbą kończyn,
    którą każdy by zachował.
  • 1:27 - 1:32
    Czy ich przyjaźń to przetrwa?
  • 1:32 - 1:34
    Rozważmy opcje Chewy'ego.
  • 1:34 - 1:39
    Jeśli Crispy go oszczędzi, Chewy może
    zachować kończyny, poświęcając Crispy'ego.
  • 1:39 - 1:42
    Ale jeśli Crispy go poświęci,
  • 1:42 - 1:46
    Chewy poświęcając Crispy'ego
    zachowa jedną kończynę.
  • 1:46 - 1:49
    Niezależnie od decyzji Crispy'ego
  • 1:49 - 1:55
    Chewy najlepiej zrobi,
    wybierając poświęcenie towarzysza.
  • 1:55 - 1:57
    Tak samo jest u Crispy'ego.
  • 1:57 - 2:01
    To typowa konkluzja dylematu więźnia.
  • 2:01 - 2:03
    Dwie strony nawzajem się zdradzą.
  • 2:03 - 2:08
    Ich strategia bezwarunkowego
    poświęcenia towarzysza
  • 2:08 - 2:12
    to w teorii gier "Równowaga Nasha".
  • 2:12 - 2:16
    Oznacza, że na zdradzie
    nie zyska ani jeden, ani drugi.
  • 2:16 - 2:18
    Crispy i Chewy zachowują się w ten sposób
  • 2:18 - 2:22
    i zadowolony lis ucieka
    z brzuchem pełnym pierników,
  • 2:22 - 2:27
    zostawiając dwóch byłych
    przyjaciół z jedną nogą.
  • 2:27 - 2:29
    To byłby koniec historii,
  • 2:29 - 2:33
    ale tak się składa, że na to
    wszystko patrzył czarodziej.
  • 2:33 - 2:38
    Mówi Crispy'emu i Chewy'emu,
    że w ramach kary za obopólną zdradę
  • 2:38 - 2:42
    zostają skazani na powtarzanie
    dylematu do końca życia,
  • 2:42 - 2:47
    zaczynając ze wszystkimi
    kończynami o świcie.
  • 2:47 - 2:48
    Co teraz?
  • 2:48 - 2:54
    To nieskończony dylemat więźnia,
    który zmienia zasady gry.
  • 2:54 - 2:59
    Teraz pierniki mogą
    użyć przyszłych decyzji
  • 2:59 - 3:02
    jako kart przetargowych
    przy podejmowaniu aktualnych decyzji.
  • 3:02 - 3:06
    Rozważmy strategię, w której pierniki
    oszczędzają się każdego dnia.
  • 3:06 - 3:09
    Jeśli jeden zdradzi drugiego,
  • 3:09 - 3:14
    drugi zemści się, poświęcając
    kolegę przez resztę wieczności.
  • 3:14 - 3:18
    Czy to wystarczy,
    żeby biedne żywe wypieki
  • 3:18 - 3:20
    zgodziły się na współpracę?
  • 3:20 - 3:24
    Żeby to zrozumieć,
    trzeba uwzględnić coś jeszcze.
  • 3:24 - 3:28
    Pierniki mniej przejmują się przyszłością
  • 3:28 - 3:30
    niż teraźniejszością.
  • 3:30 - 3:33
    Innymi słowy, mogą ignorować
  • 3:33 - 3:37
    ryzyko przejmowania się
    kończynami o daną liczbę.
  • 3:37 - 3:39
    Nazwijmy ją deltą.
  • 3:39 - 3:44
    To przypomina pomysł inflacji
    osłabiającej wartość pieniądza.
  • 3:44 - 3:49
    Jeśli delta to połowa,
    drugiego dnia pierniki przejmują się
  • 3:49 - 3:52
    kończynami dwa razy mniej
    niż pierwszego dnia,
  • 3:52 - 3:56
    trzeciego dnia cztery razy mniej
    niż pierwszego dnia i tak dalej.
  • 3:56 - 4:01
    Delta równa zero znaczy, że wcale
    nie przejmują się losem kończyn,
  • 4:01 - 4:06
    więc bez końca powtarzają
    początkowy wybór poświęcenia kolegi.
  • 4:06 - 4:11
    Ale gdy delta zbliża się do 1,
    są gotowe zrobić wszystko,
  • 4:11 - 4:15
    żeby uniknąć bólu nieskończonej
    konsumpcji kończyn,
  • 4:15 - 4:17
    co oznacza, że wybiorą oszczędzenie.
  • 4:17 - 4:21
    W pewnym momencie
    będą mogli zdecydować i tak, i tak.
  • 4:21 - 4:23
    Możemy znaleźć ten punkt,
  • 4:23 - 4:27
    wypisując nieskończone ciągi
    przedstawiające każdą strategię,
  • 4:27 - 4:31
    stawiając je naprzeciw
    i rozwiązując, żeby znaleźć deltę.
  • 4:31 - 4:37
    To daje jedną trzecią, czyli dopóki
    Crispy i Chewy przejmują się jutrem
  • 4:37 - 4:40
    co najmniej w 1/3 tego, co dziś,
  • 4:40 - 4:44
    najlepsze będą dla nich
    oszczędzanie kolegi i współpraca.
  • 4:44 - 4:48
    Ta analiza nie ogranicza się
    do pierników i czarodziejów.
  • 4:48 - 4:51
    Widać to w rzeczywistych sytuacjach,
  • 4:51 - 4:55
    jak negocjacje handlowe
    i polityka międzynarodowa.
  • 4:55 - 4:59
    Rozsądni liderzy zakładają,
    że decyzje podejmowane dziś
  • 4:59 - 5:02
    wpłyną na ich przeciwników jutro.
  • 5:02 - 5:07
    Egoizm opłaca się na krótką metę,
    ale przy odpowiedniej motywacji
  • 5:07 - 5:13
    stała współpraca jest nie tylko
    możliwa, ale i matematycznie idealna.
  • 5:13 - 5:17
    Co do pierników, ich wieczność
    może być krucha,
  • 5:17 - 5:20
    ale dopóki ryzykują,
  • 5:20 - 5:23
    nic nie zagrozi ich przyjaźni.
Title:
Jak przechytrzyć Dylemat więźnia
Speaker:
Lucas Husted
Description:

Zobacz całą lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/how-to-outsmart-the-prisoner-s-dilemma-lucas-husted

Dwa racjonalne pierniki spacerują, kiedy dopada je lis. Zamiast po prostu je zjeść, lis postanawia przetestować przyjaźń pierniczków przy pomocy okrutnego dylematu. Pyta każdego z nich, czy woli oszczędzić, czy poświęcić kolegę. Co powinny wybrać pierniczki? Lucas Husted z entuzjazmem analizuje scenariusze dylematu więźnia.

Lekcja: Lucas Husted, reżyseria: Ivana Bošnjack i Thomas Johnson.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:24

Polish subtitles

Revisions