Verimsizliği kendimiz için nasıl işlevli kılarız
-
0:01 - 0:03Verimliliği kim sevmez?
-
0:03 - 0:04Ben.
-
0:04 - 0:07Verimlilik daha azına daha çok demek.
-
0:07 - 0:10Litre başına daha çok kilometre,
vat başına daha fazla ışık. -
0:11 - 0:13Dakika başina daha çok kelime.
-
0:14 - 0:16Daha azıyla daha fazla üretmeye çalışmak
-
0:16 - 0:18hiçbir şeyle bir şey üretmek neredeyse.
-
0:19 - 0:24Algoritmalar, büyük veriler, bulut
bize daha azına daha fazla veriyor. -
0:24 - 0:28Problemsiz bir ütopyaya doğru mu
-
0:28 - 0:31yoksa gözetlenme kabusuna
doğru mu gidiyoruz? -
0:31 - 0:32Bilmiyorum.
-
0:32 - 0:33Ben şu an ile ilgileniyorum.
-
0:34 - 0:36Size göstermek istediğim şey de
-
0:36 - 0:40geçmişin, şu anı anlamamıza
nasıl yardımcı olabileceği. -
0:40 - 0:43Aslında hiçbir şey aynı anda
-
0:43 - 0:46verimliliğin hem vaatlerini
hem de tehlikesini özetleyemez, -
0:46 - 0:48mütevazı patates dışında.
-
0:48 - 0:50Patates Andes'te ortaya çıktı
-
0:50 - 0:55ve Antik Inca'dan Avrupa'ya yayıldı.
-
0:56 - 1:00Patates bir dengeli besin şaheseri.
-
1:01 - 1:04Ayrıca patatesin çok güçlü
birkaç arkadaşı vardı. -
1:05 - 1:07Büyük Prusya Kralı Frederick
-
1:08 - 1:11ilk hayranıydı.
-
1:11 - 1:13O patatesin sağlıklı Prusya
nüfusunun artmasına -
1:13 - 1:16yardımcı olacağına inandı.
-
1:16 - 1:19Daha sağlıklı Prusyalı demek,
-
1:19 - 1:22daha sağlıklı Prusyalı asker demekti.
-
1:22 - 1:25Bu sağlıklı Prusya askerlerinden bir kısmı
-
1:25 - 1:28Parmentier adlı bir Fransız askeri
eczacısını ele geçirdi. -
1:29 - 1:32Parmentier ilk başta
-
1:32 - 1:36savaş esirlerinin diyeti olan
-
1:36 - 1:39olan sabah, öğle, akşam
patatesten dehşete düştü -
1:39 - 1:41ama sonra bundan hoşlandı.
-
1:41 - 1:45Onu daha sağlıklı biri
yaptıklarını düşündü. -
1:45 - 1:46Serbest bırakıldığında da
-
1:46 - 1:51patatesi Fransa'ya yaymayı
kendine görev tanıdı. -
1:51 - 1:54yanında bazı güçlü arkadaşları da vardı.
-
1:54 - 1:59Benjamin Franklin ona
-
1:59 - 2:02her yemeğin patatesli olduğu
bir ziyafet hazırlamasını tavsiye etti. -
2:03 - 2:06Franklin ziyafetin onur konuğuydu.
-
2:06 - 2:08Fransa'nın kral ve kraliçesi bile
-
2:08 - 2:12patates giymeye ikna edilmişti,
-
2:12 - 2:14patates çiçekleri, pardon.
-
2:14 - 2:15(Kahkaha)
-
2:15 - 2:20Kral yakasına bir patates çiçeği taktı
-
2:20 - 2:24ve kraliçe de saçına patates çiçeği taktı.
-
2:24 - 2:28Bu tamamen harika
bir halkla ilişkiler fikriydi. -
2:28 - 2:29Ama bu işte bir iş vardı.
-
2:30 - 2:33Patates Avrupa'nın hayrı için
fazla verimliydi. -
2:33 - 2:35İrlanda'da bir mucize gibi görünüyordu.
-
2:35 - 2:39Patatesin yıldızı parladı, nüfus arttı.
-
2:39 - 2:41Ama burada gizli bir risk vardı.
-
2:41 - 2:44Irlanda'nın patatesleri
genetik olarak aynıydı. -
2:44 - 2:48Lumper adında çok verimli bir türdü.
-
2:48 - 2:50Ve Lumper'ın problemi şuydu:
-
2:50 - 2:54Güney Amerika'dan bir patatesi
-
2:54 - 2:56etkileyen bir hastalık
-
2:56 - 2:57bütün patatesleri etkilerdi.
-
2:58 - 3:01Britanya'nın istismarı
ve acımasızlığı bir rol oynadı -
3:01 - 3:05fakat bu monokültür yüzünden
-
3:05 - 3:07bir milyon insan öldü
-
3:07 - 3:11ve iki milyon insan
göç etmeye mecbur bırakıldı. -
3:12 - 3:14Kıtlığı sonlandırması gereken bir bitki
-
3:14 - 3:17en trajik kıtlıklardan birini yarattı.
-
3:18 - 3:20Verimliliğin günümüzdeki problemleri
-
3:20 - 3:22daha şiddetsiz ama daha kronik.
-
3:22 - 3:24Çözmeyi amaçladıkları
-
3:24 - 3:26kötülükleri de uzatabilirler.
-
3:26 - 3:28Elektronik tıbbi kayıtları ele alın.
-
3:28 - 3:32Doktorların el yazısı problemine
bir cevap gibi göründü -
3:32 - 3:34ve tedavilere çok daha iyi
-
3:34 - 3:37bilgi sunma avantajı vardı.
-
3:37 - 3:39Ama uygulandığında bu çok daha
-
3:39 - 3:41fazla elektronik evrak demekti
-
3:41 - 3:45ve doktorlar şimdi her hastayı görmeye
-
3:45 - 3:49daha az zamanı olduklarından yakınıyorlar.
-
3:50 - 3:54Verimlilik bağımlılığı aslında
bizi daha az verimli yapabilir. -
3:54 - 3:58Verimlilik ayrıca yanlış
pozitiflerle de bize zarar verir. -
3:58 - 4:01Hastanaler alarmları kaydeden
yüzlerce cihaza sahip. -
4:01 - 4:03Çoğu kez, yanlış alarm gönderiyorlar.
-
4:03 - 4:05Bunların ayrımını yapmak zaman ister.
-
4:05 - 4:10Ve bu zaman yorgunluğa,
strese ve bir kere daha, -
4:10 - 4:14gerçek hastaların problemlerinin
ihmal edilmesine neden olur. -
4:15 - 4:18Model tanımada da
yanıltan pozitifler vardır. -
4:18 - 4:20Yanlış açıdan bakılan bir okul servisi,
-
4:20 - 4:22kum torbasına benzeyebilir.
-
4:23 - 4:25Bu yüzden yanlış
tanımlamları yok etmek için -
4:25 - 4:28değerli zaman gereklidir.
-
4:28 - 4:31Yanlış negatifler de bir problem.
-
4:31 - 4:34Algoritmalar çok hızlı bir
şekilde çok şey öğrenebilir. -
4:34 - 4:36Ama bize sadece geçmiş
hakkında bilgi verebilirler. -
4:36 - 4:42Bir sürü gelecek klasiği
"Moby Dick" gibi kötü yorum alır -
4:42 - 4:44veya "Harry Potter" serisi gibi
-
4:44 - 4:46birden fazla yayıncı
tarafından reddedilir. -
4:46 - 4:50Tüm israftan kaçınmaya çalışmak,
israfa neden olabilir. -
4:50 - 4:54Verimlilik ayrıca zıtlık onu
kopyaladığında bir tuzak. -
4:54 - 4:5619. yüzyılın sonlarında
-
4:56 - 4:59Fransız 75 milimetre topçusunu ele alın.
-
4:59 - 5:02Ölümcül tasarımın bir başyapıtıydı.
-
5:02 - 5:06Bu eser her dört saniyede bir
mermi fırlatabilirdi. -
5:06 - 5:08Ama bu çok da sıra dışı değildi.
-
5:08 - 5:12Gerçekten parlak olan şey şuydu ki
geri tepme mekanizması sayesinde -
5:12 - 5:15geri alınmasına gerek kalmadan
-
5:15 - 5:16tam aynı konuma dönebilirdi.
-
5:16 - 5:18Etkin atış hızı önemli ölçüde artmıştı.
-
5:20 - 5:23Bu, tekrar bir savaş olduğunda
-
5:23 - 5:26Almanya'yı yenmesi için
bir yol gibi goründü. -
5:27 - 5:30Ama, tahmin edildiği gibi, Almanlar
-
5:30 - 5:32benzer bir şeyin üstünde çalışıyordu.
-
5:32 - 5:34Birinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde
-
5:34 - 5:37sonuç herkesin beklediğinden
-
5:37 - 5:41daha uzun süren siper savaşıydı.
-
5:41 - 5:45Savaşı kısaltmak için tasarlanan
teknoloji, savaşı uzattı. -
5:46 - 5:50En büyük maliyet
kaçırılmış fırsatlar olabilir. -
5:50 - 5:53Platform ekonomisinin
alıcıları ve satıcıları birleştirmesi -
5:53 - 5:55iyi bir yatırım olabilir
-
5:55 - 5:58ve bunu son birkaç haftada gördük.
-
5:58 - 6:01Hala yüz milyonlarca
dolar kaybeden şirketler -
6:01 - 6:05halka arz ile
milyarderler yaratıyor olabilir. -
6:07 - 6:10Ama gerçekten zor icatlar
-
6:10 - 6:13fiziksel ve kimyasal olanlar.
-
6:13 - 6:15Onlar daha büyük riskler demek.
-
6:15 - 6:18Kaybedebilirler çünkü donanım zor.
-
6:18 - 6:23Fiziksel veya kimyasal bir icatı
çoğaltmak yazılım tabanlı -
6:23 - 6:25yazılım tabanlı bir icatı
çoğaltmaktan daha kolay. -
6:26 - 6:27Bataryaları düşünün.
-
6:28 - 6:32Taşınabilir cihaz ve elektrikli arabalarda
bulunan lityum iyon bataryalar -
6:32 - 6:3430 yıllık bir prensibe dayanıyor.
-
6:35 - 6:37Bugün kaç akıllı telefon bataryası
-
6:38 - 6:41tek bir dolumda tam gün dayanır?
-
6:42 - 6:43Evet, donanım zor.
-
6:45 - 6:48Chester Carlsun'un 1938 yılında
-
6:48 - 6:50kuru fotokopi prensibiy patenti
-
6:50 - 6:5320 yıldan fazla sürdü
-
6:53 - 7:00ve sonuç 1959'da tanıtılan
Xerox 914 fotokopi makinesiydi. -
7:01 - 7:06Rochester, NY'deki
küçük, cesur şirket Haloid -
7:06 - 7:11çoğu şirketin asla tolere edemeyeceği
şeylere katlanmak zorunda kaldı. -
7:11 - 7:13Birbiri ardına başarısızlık oldu
-
7:13 - 7:16ve bu özel sorunlardan biri de yangındı.
-
7:16 - 7:20Hatta 914 sonunda piyasaya sürüldüğünde
-
7:20 - 7:25hala aşırı ısı giderici olarak
adlandırılan bir cihaza sahipti -
7:25 - 7:29ama aslında küçük bir yangın söndürücüydü.
-
7:30 - 7:35Benim bütün bu sorulara cevabım:
ilham verimsizliği. -
7:35 - 7:39Veri ve ölçüm gerekli ama yeterli değil.
-
7:39 - 7:43Insan içgüdüsü ve becerisi
için de yer bırakalım. -
7:43 - 7:47İlham verimsizliğinin yedi yönü var.
-
7:47 - 7:50İlk, doğal yolu ele alın,
güzel tesadüfe evet deyin. -
7:50 - 7:53Yanlış dönüşler verimli olabilir.
-
7:53 - 7:56Bir keresinde, Mississippi'nin
doğu yakasını keşfederken -
7:56 - 7:58yanlış yöne döndüm.
-
7:58 - 8:02Büyük nehri geçen ücretli
bir köprüye yaklaşıyordum -
8:02 - 8:05ve gişe görevlisi
geri dönemeyeceğimi söyledi. -
8:05 - 8:0950 sentimi ödedim --
o zamanlar bu kadardı -- -
8:09 - 8:12ve Iowa’daki Muscatine'deydim.
-
8:12 - 8:14Muscatine'i hemen hemen
hiç duymamıştım -
8:14 - 8:17ama büyüleyici bir yer olduğunu kanıtladı.
-
8:17 - 8:22Muscatine dünyanın en zengin
midye yataklarından bazılarına sahipti. -
8:22 - 8:25Yüz yıl önce, dünya düğmelerinin üçte biri
-
8:25 - 8:27Muscatine'de üretildi,
-
8:27 - 8:29yılda 1,5 milyar tane.
-
8:29 - 8:31Son fabrikalar şimdi kapalı
-
8:31 - 8:35ama hala dünyanın en
alışılmadıklarından biri olan -
8:35 - 8:38inci düğmesi endüstrisinin bir müzesi var.
-
8:38 - 8:40Ancak düğmeler sadece başlangıçtı.
-
8:40 - 8:42Bu Muscatine'deki
-
8:42 - 8:45Çin'in gelecek başkanının
1986'da kaldığı ev, -
8:45 - 8:48tarım heyetinin bir üyesi olarak.
-
8:48 - 8:51Şimdi Çin-ABD Dostluk Evi
-
8:51 - 8:54ve Çinli turistler için hac bölgesi.
-
8:54 - 8:56Bunu nasıl öngörebilirdim?
-
8:56 - 8:57(Kahkaha)
-
8:58 - 9:02İkincisi, koltuktan kalk.
-
9:02 - 9:04Bazen bazı şeyleri zor yolunda yapmak
-
9:04 - 9:05daha verimli olabilir.
-
9:05 - 9:07Nesnelerin internetini düşünün.
-
9:07 - 9:10Işıkları kontrol edebilmek harika,
-
9:10 - 9:12yerinden bile kalkmadan
-
9:13 - 9:15termostatı ayarla, hatta odayı süpür.
-
9:15 - 9:17Ama aslında tıbbi araştırmalara göre
-
9:17 - 9:20kıpırdamak, kalkmak, yürümek
-
9:20 - 9:24kalbin için yapabileceğin
en iyi şeylerden biri. -
9:24 - 9:26Kalp ve bel için iyi.
-
9:27 - 9:30Üçüncü olarak,
hatalarınızdan paraya çevirin. -
9:30 - 9:32Harika formlar
-
9:32 - 9:35kazaların yaratıcı
gelişiminden oluşturulabilir. -
9:35 - 9:38Lincoln Center'da Metropolitan Operası
-
9:38 - 9:39mimarı Tad Leski,
-
9:39 - 9:43bir eskiz üzerinde çalışıyordu ve
çizimin üzerine beyaz mürekkep döküldü. -
9:44 - 9:47Başka insanlar olsa çöpe
atmış olabilirlerdi -
9:47 - 9:52ama Leski ilhamlanıp büyük ihtimalle
-
9:52 - 9:5620. yüzyılın en dikkat çeken
starbust model avizesini üretmişti. -
9:57 - 10:00Dördüncüsü, bazen zor yolu deneyin.
-
10:00 - 10:04Daha az akıcı olmak daha verimli olabilir.
-
10:04 - 10:06Psikologlar buna arzu
edilen zorluk derler. -
10:06 - 10:09Bir klaveye ile detaylı not almak
-
10:09 - 10:12öğretmenin soylediklerini sonra
kelimesi kelimesine anlayıp -
10:12 - 10:15tekrar etmek için
en iyi yol gibi görünebilir. -
10:16 - 10:19Ama araştırmalar gösteriyor ki
bir şeyi kısaltmak zorunda kaldığımızda, -
10:20 - 10:23bir konuşmacının söylediğini
özetlemek zorunda kaldığımızda, -
10:23 - 10:27kalemle kağıt kullanarak not aldığımızda
-
10:27 - 10:29bilgiyi sindiriyoruz.
-
10:29 - 10:31Onu kendimizin yapıyoruz
-
10:31 - 10:33ve söylenenleri kopyaladığımız
-
10:33 - 10:37zamandan çok daha
-
10:37 - 10:39aktif öğreniyoruz.
-
10:39 - 10:42Beşinci olarak, çeşitlilik yoluyla
güvenlik elde edin. -
10:42 - 10:43Monokültür ölümcül olabilir.
-
10:43 - 10:45Patatesi hatırlıyor musunuz?
-
10:45 - 10:47Verimliydi, ta ki verimsiz olana kadar.
-
10:47 - 10:49Çeşitlilik kuruluşlar için de geçerli.
-
10:50 - 10:56Yazılım, bir kuruluştakileri geçmişte
neyin başarılı yaptığını söyleyebilir. -
10:56 - 10:59Ve bazen çalışanların
değerlendirilmesinde yararlıdır. -
10:59 - 11:03Ama unutmayın, çevre sürekli değişiyor
-
11:03 - 11:07ve yazılım, tarama yazılımı ve biz
-
11:07 - 11:08hiçbir şekilde gelecekte
-
11:08 - 11:12neyin yararlı olacağını söyleyemeyiz.
-
11:12 - 11:17O yüzden algoritma bize her ne söylüyorsa
-
11:17 - 11:20sezgimizle ve insanlara bakarak
-
11:20 - 11:23farklı arka planlar ve bakış açılarıyla
bunu takviye etmemiz gerek. -
11:23 - 11:28Altıncısı, artıklık ve insan
becerileri ile güvenliği sağlayın. -
11:28 - 11:31İki 737 Max uçağı neden düştü?
-
11:31 - 11:33Hâlâ hikayenin tamamını bilmiyoruz
-
11:33 - 11:36ama gelecekteki trajedileri
nasıl önleyeceğimizi biliyoruz. -
11:36 - 11:39Birden fazla bağımsız sisteme
ihtiyacımız var. -
11:39 - 11:43Biri başarısız olursa
diğerleri onu geçersiz kılabilir. -
11:43 - 11:46Ayrıca kurtarma için
yetenekli operatörlere ihtiyacımız var -
11:46 - 11:49ve bu sürekli eğitim demek.
-
11:49 - 11:52Yedinci, rasyonel olarak abartılı olun.
-
11:52 - 11:55Thomas Edison film endüstrisinde öncüydü,
-
11:55 - 11:57kamera teknolojisinde de.
-
11:57 - 12:01Kimse verimlilik için Thomas Edison'dan
daha fazlasını yapmadı. -
12:01 - 12:03Ancak maliyet düşürmesi iyi gitmedi.
-
12:04 - 12:07Yöneticisi sözde verimlilik
mühendisi tuttu -
12:07 - 12:09ve bu muhendis ona çektiği film stoğundan
-
12:09 - 12:13daha fazlasını kullanarak
-
12:13 - 12:15para biriktirmesini tavsiye etti.
-
12:15 - 12:16Edison bir dahiydi
-
12:16 - 12:19ama uzun metrajlı filmlerin
yeni kurallarını -
12:19 - 12:25ve başarısızlığın başarının bedeli
hâline geldigini anlamamıştı. -
12:25 - 12:28Öte yandan, Erich Von Stroheim
gibi bazı büyük yönetmenler -
12:28 - 12:29tam tersiydi.
-
12:29 - 12:31Mükemmel dramatistlerdi
-
12:31 - 12:34ve Stroheim da unutulmaz bir aktördü.
-
12:34 - 12:36Ama bütçeleri içinde yaşayamazlardı.
-
12:36 - 12:38Yani bu sürdürülebilir değildi.
-
12:39 - 12:42Rasyonel gösterişi başaran kişi,
-
12:42 - 12:46sezgisel dehası olan
eski bir sekreter Irving Thalberg. -
12:46 - 12:49Önce Universal'da, sonra MGM'de,
-
12:49 - 12:53ideal Holywood yapımcısı oldu.
-
12:53 - 12:56Özetle, gerçekten verimli olmak için
-
12:56 - 12:59optimal verimsizliğe ihtiyacımız var.
-
12:59 - 13:01En kısa yol, düz bir çizgiden ziyade
-
13:01 - 13:03bir eğri olabilir.
-
13:03 - 13:06Charles Darwin bunu anladı.
-
13:06 - 13:07Zor bir sorunla karşılaştığında
-
13:07 - 13:09patikadan bir sapma yaptı,
-
13:09 - 13:12evinin arkasında yaptığı kum yolu.
-
13:13 - 13:16Üretken bir yol,
Darwin'inki gibi fiziksel olabilir -
13:16 - 13:18ya da sanal bir yol
-
13:18 - 13:22veya ortaya koyduğumuz
bir yoldan beklenmedik bir sapma. -
13:22 - 13:25Çok fazla verimlilik
kendini zayıflatabilir. -
13:25 - 13:29Ancak biraz ilhamlı verimsizlik
onu güçlendirebilir. -
13:29 - 13:33Bazen ilerlemenin en iyi yolu
-
13:33 - 13:35bir çemberi takip etmektir.
-
13:35 - 13:37Teşekkür ederim.
-
13:37 - 13:44(Alkış)
- Title:
- Verimsizliği kendimiz için nasıl işlevli kılarız
- Speaker:
- Edward Tenner
- Description:
-
Verimliliğe olan takıntımız aslında bizi daha az verimli mi yapıyor? Bu ilham verici konuşmasında yazar ve tarihçi Edward Tenner, işleri olabildiğince çabuk yapma çabamızın vaatlerini ve tehlikelerini tartışıyor ve daha verimli olmak için "ilham verimsizliğini" kullanabilmemiz için yedi yol öneriyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:53
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Cihan Ekmekçi accepted Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Mina Erik edited Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Cihan Ekmekçi declined Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The paradox of efficiency | ||
Mina Erik edited Turkish subtitles for The paradox of efficiency |