0:00:00.913,0:00:03.110
Ik ben een neurochirurg

0:00:03.134,0:00:07.462
en ik ben hier om je te vertellen[br]dat mensen zoals ik je hulp nodig hebben.

0:00:07.899,0:00:10.143
Over enkele ogenblikken[br]zal ik je vertellen hoe.

0:00:10.167,0:00:14.153
Ik zal beginnen met je te vertellen[br]over een patiënt van mij.

0:00:14.311,0:00:16.954
Ze was een vrouw van in de 50,

0:00:16.978,0:00:19.025
in redelijk goede conditie,

0:00:19.049,0:00:21.437
die al een paar keer[br]in het ziekenhuis gelegen had

0:00:21.461,0:00:24.584
voor curatieve behandeling[br]van borstkanker.

0:00:25.768,0:00:28.641
Ze had een verzakking [br]van een tussenwervelschijf opgelopen

0:00:28.665,0:00:30.928
waardoor ze hevige pijn had

0:00:30.928,0:00:34.307
die uitstraalde[br]naar haar rechterarm.

0:00:35.061,0:00:37.823
Ik bekeek haar MRI-scan voor het consult

0:00:37.847,0:00:39.776
en besloot een operatie voor te stellen.

0:00:40.411,0:00:44.852
Nekoperaties als deze[br]zijn gestandaardiseerd en snel uitgevoerd.

0:00:45.279,0:00:46.890
Maar ze hebben wel een risico.

0:00:46.914,0:00:49.064
Je maakt hier een incisie

0:00:49.088,0:00:51.945
en je ontleed voorzichtig[br]voorbij de luchtpijp,

0:00:51.969,0:00:53.307
de slokdarm,

0:00:53.331,0:00:56.568
en je probeert niet[br]in de halsslagader te snijden.

0:00:56.592,0:00:57.855
(Gelach)

0:00:57.879,0:00:59.921
Dan pak je de microscoop

0:00:59.921,0:01:02.348
en verwijdert voorzichtig[br]de wervel en de verzakking

0:01:02.348,0:01:03.542
in het zenuwkanaal,

0:01:03.542,0:01:05.835
zonder het merg en[br]de zenuwwortel te beschadigen

0:01:05.835,0:01:08.209
die daar slechts millimeters onder liggen.

0:01:08.485,0:01:11.085
In het slechtste geval[br]is er schade aan het ruggenmerg,

0:01:11.109,0:01:15.267
wat kan leiden tot verlamming[br]vanaf de nek naar beneden.

0:01:16.673,0:01:19.205
Toen ik dit uitlegde[br]aan de patiënt werd ze stil.

0:01:19.229,0:01:20.300
En na een ogenblik

0:01:20.300,0:01:24.244
sprak ze een paar belangrijke woorden,[br]voor mij en voor haar.

0:01:25.887,0:01:29.371
"Dokter, is dit echt noodzakelijk?"

0:01:29.395,0:01:30.883
[br](Gelach)

0:01:32.101,0:01:35.034
Weet je wat ik me[br]op dat moment realiseerde?

0:01:35.418,0:01:36.568
Dat was het niet.

0:01:37.561,0:01:40.585
Sterker nog, als ik patiënten [br]zoals deze vrouw zie,

0:01:40.609,0:01:43.085
adviseer ik normaal geen operatie.

0:01:43.665,0:01:45.798
Waarom deed ik dat deze keer wel?

0:01:47.153,0:01:48.805
Het zit zo.

0:01:48.829,0:01:51.065
Deze verzakking was zo kwetsbaar

0:01:51.089,0:01:54.780
dat ik al voor me zag hoe ik het[br]uit het zenuwkanaal zou trekken

0:01:54.804,0:01:57.280
voordat ze de spreekkamer binnenkwam.

0:01:57.907,0:02:00.907
Ik moet toegeven [br]dat ik haar wilde opereren.

0:02:01.359,0:02:03.232
Ik zou haar heel graag willen opereren.

0:02:03.256,0:02:06.873
Opereren is het leukste [br]onderdeel van mijn baan.

0:02:06.897,0:02:09.531
(Gelach)

0:02:10.538,0:02:12.612
Je kent dit gevoel vast wel.

0:02:12.612,0:02:16.177
Mijn buurman is architect en vertelt [br]dat hij het liefste gewoon gaat zitten

0:02:16.177,0:02:18.093
en huizen tekent en ontwerpt.

0:02:18.117,0:02:19.490
Dat doet hij veel liever

0:02:19.514,0:02:23.406
dan praten met de klant[br]die voor het huis betaalt

0:02:23.430,0:02:26.374
en die hem misschien zelfs[br]beperkingen oplegt.

0:02:27.073,0:02:28.348
Zoals elke architect

0:02:28.372,0:02:31.358
moet elke chirurg[br]zijn patiënt in de ogen kijken.

0:02:31.382,0:02:32.671
Samen met de patiënt

0:02:32.671,0:02:36.865
moet hij beslissen wat het beste is[br]voor de persoon die de operatie ondergaat.

0:02:38.204,0:02:39.684
Dat klinkt misschien makkelijk.

0:02:39.708,0:02:42.329
Maar laten we eens naar de cijfers kijken.

0:02:44.009,0:02:47.107
De amandelen zijn de twee bultjes[br]achterin je keel.

0:02:47.419,0:02:49.569
Ze kunnen operatief verwijderd worden;

0:02:49.593,0:02:51.649
dit heet een tonsillectomie.

0:02:51.673,0:02:55.208
Op deze grafiek staat hoe vaak [br]een tonsillectomie uitgevoerd wordt

0:02:55.208,0:02:57.427
in verschillende regio's in Noorwegen.

0:02:57.451,0:03:02.543
Het valt op dat de kans[br]twee keer zo groot is dat je kind --

0:03:02.543,0:03:04.688
want dit gaat over kinderen --

0:03:04.712,0:03:08.250
in Finnmark een tonsillectomie[br]krijgt dan in Trondheim.

0:03:08.862,0:03:11.613
De indicaties zijn[br]in beide regio's hetzelfde.

0:03:12.196,0:03:14.722
Er zou geen verschil moeten zijn,[br]maar dat is er wel.

0:03:14.759,0:03:16.211
Hier is nog een grafiek.

0:03:16.235,0:03:18.403
De meniscus helpt de knie stabiliseren

0:03:18.427,0:03:20.683
en kan acuut scheuren of versplinteren,

0:03:20.707,0:03:23.107
vaak tijdens sporten zoals voetbal.

0:03:23.625,0:03:26.861
Hier zie je het aantal operaties[br]voor deze aandoening.

0:03:27.354,0:03:31.125
Je ziet dat het aantal operaties[br]in Møre og Romsdal

0:03:31.149,0:03:34.834
vijf keer hoger ligt dan[br]het aantal operaties in Stavanger.

0:03:35.427,0:03:36.775
Vijf keer.

0:03:37.133,0:03:38.302
Hoe kan dit voorkomen?

0:03:38.302,0:03:40.048
Hebben de spelers in Møre og Romsdal

0:03:40.048,0:03:42.599
ruwer gevoetbald dan elders in het land?

0:03:42.623,0:03:44.265
(Gelach)

0:03:44.815,0:03:45.965
Waarschijnlijk niet.

0:03:47.109,0:03:49.268
Ik heb wat informatie toegevoegd.

0:03:49.292,0:03:51.442
Nu zie je het aantal operaties uitgevoerd

0:03:51.466,0:03:53.498
in openbare ziekenhuizen in het blauw

0:03:53.522,0:03:56.506
en in het lichtgroen[br]de operaties in privéklinieken.

0:03:56.530,0:03:59.880
Er is veel activiteit in de privéklinieken

0:03:59.904,0:04:01.837
in Møre og Romsdal, of niet?

0:04:02.363,0:04:03.736
Wat toont dit aan?

0:04:03.760,0:04:07.696
Een mogelijke economische motivatie[br]om de patiënten te behandelen.

0:04:08.522,0:04:09.672
En er is meer.

0:04:11.577,0:04:15.340
Recent onderzoek naar het verschil[br]in resultaat van de behandeling

0:04:15.364,0:04:18.815
tussen reguliere fysiotherapie[br]en knie-operaties --

0:04:18.839,0:04:20.363
er is geen verschil.

0:04:20.387,0:04:24.142
Wat betekent dat de meeste[br]van de uitgevoerde operaties

0:04:24.166,0:04:26.372
op de grafiek die ik zojuist liet zien,

0:04:26.396,0:04:29.047
vermeden hadden kunnen worden,[br]zelfs in Stavanger.

0:04:29.785,0:04:32.222
Wat probeer ik je te vertellen?

0:04:32.246,0:04:36.363
Zelfs al zijn de meeste indicaties[br]voor behandelingen

0:04:36.363,0:04:38.541
wereldwijd gestandaardiseerd,

0:04:38.585,0:04:42.879
dan nog is er onnodig veel variatie[br]in beslissingen over behandelingen,

0:04:42.903,0:04:44.736
vooral in de westerse wereld.

0:04:45.572,0:04:48.748
Sommige mensen krijgen niet[br]de behandeling die ze nodig hebben,

0:04:49.493,0:04:52.556
maar nog veel meer van jullie

0:04:52.580,0:04:54.167
worden overbehandeld.

0:04:56.649,0:04:59.434
"Dokter, is dit echt noodzakelijk?"

0:04:59.458,0:05:02.450
Die vraag heb ik maar een keer [br]in mijn carrière gehoord.

0:05:02.474,0:05:06.332
Mijn collega's zeggen dat nog geen patiënt[br]hen dit heeft gevraagd.

0:05:07.331,0:05:08.679
Laten we dit eens omdraaien.

0:05:08.679,0:05:11.558
Hoe vaak denk je dat je [br]'nee' krijgt te horen van een arts

0:05:11.558,0:05:13.588
als je deze vraag stelt?

0:05:14.487,0:05:16.196
Onderzoekers hebben dit bestudeerd

0:05:16.220,0:05:18.973
en hebben even vaak 'nee' gehoord

0:05:18.997,0:05:20.164
waar ze ook waren.

0:05:20.188,0:05:21.895
Ongeveer 30 procent.

0:05:21.919,0:05:25.886
Wat betekent dat drie van de 10 keer

0:05:25.910,0:05:29.449
je arts iets voorschrijft of voorstelt

0:05:29.473,0:05:32.147
dat compleet overbodig is.

0:05:34.545,0:05:37.434
Weet je wat ze aangeven[br]dat hier de reden voor is?

0:05:38.117,0:05:39.267
Druk vanuit de patiënt.

0:05:40.832,0:05:42.165
Met andere woorden: jij.

0:05:42.943,0:05:44.943
Jij wilt dat er iets gedaan wordt.

0:05:46.665,0:05:49.061
Een vriend kwam naar me toe[br]voor medisch advies.

0:05:49.085,0:05:50.237
Dit is een sportieve man

0:05:50.261,0:05:53.815
die vaak gaat langlaufen in de winter

0:05:53.839,0:05:55.545
en hardlopen in de zomer.

0:05:55.569,0:05:59.569
Hij had nu heel veel rugpijn[br]als hij ging hardlopen.

0:05:59.593,0:06:01.786
Zoveel dat hij ermee gestopt is.

0:06:03.053,0:06:06.181
Ik deed een medisch onderzoek [br]en stelde uitgebreide vragen.

0:06:06.181,0:06:09.575
Ik kwam erachter dat hij waarschijnlijk[br]slijtage in een ruggenwervel had

0:06:09.575,0:06:11.606
in zijn onderrug.

0:06:12.087,0:06:14.450
Als er spanning op kwam, deed het zeer.

0:06:16.165,0:06:18.437
Hij was al gaan zwemmen[br]in plaats van hardlopen.

0:06:18.437,0:06:20.656
Er was niets aan te doen,[br]dus vertelde ik hem:

0:06:20.656,0:06:23.361
"Je moet selectiever zijn[br]wat betreft je training.

0:06:23.361,0:06:25.184
Sommige activiteiten zijn goed voor je

0:06:25.188,0:06:26.827
en sommige niet."

0:06:27.665,0:06:28.957
Zijn reactie was:

0:06:29.919,0:06:31.719
"Ik wil een MRI van mijn rug."

0:06:33.776,0:06:35.155
"Waarom wil je een MRI?"

0:06:36.236,0:06:39.036
"Het wordt vergoed [br]door de verzekering via mijn werk."

0:06:39.807,0:06:42.926
"Kom op," zei ik --[br]hij was tenslotte ook mijn vriend.

0:06:42.950,0:06:44.832
"Dat is niet de echte reden."

0:06:44.856,0:06:49.356
"Ik denk dat het goed is [br]om te kijken hoe slecht het er uit ziet."

0:06:51.094,0:06:54.039
"Sinds wanneer kan jij[br]MRI-scans lezen?" zei ik.

0:06:54.063,0:06:56.113
(Gelach)

0:06:56.137,0:06:57.589
"Vertrouw me maar.

0:06:58.026,0:07:00.086
Je gaat geen scan nodig hebben."

0:07:00.780,0:07:02.533
"OK," zei hij,

0:07:02.557,0:07:05.538
en na een tijdje ging hij verder:[br]"Het zou kanker kunnen zijn."

0:07:05.869,0:07:08.073
(Gelach)

0:07:08.097,0:07:09.897
Hij kreeg natuurlijk de scan.

0:07:10.827,0:07:14.455
Dankzij de verzekering van zijn werk[br]kon hij een van mijn collega's zien

0:07:14.469,0:07:16.806
die hem vertelde[br]over de slijtage aan zijn wervel,

0:07:16.806,0:07:18.196
dat er niets aan te doen was

0:07:18.220,0:07:21.605
en dat hij moest blijven zwemmen[br]en stoppen met hardlopen.

0:07:23.946,0:07:25.944
Ik sprak hem weer[br]na een tijdje en hij zei:

0:07:25.944,0:07:28.237
"Nu weet ik ten minste wat het is."

0:07:28.712,0:07:30.331
Ik wil jullie een vraag stellen.

0:07:30.355,0:07:34.474
Wat als jullie allemaal deze symptomen [br]hadden en een MRI kregen?

0:07:34.498,0:07:37.188
Wat als alle inwoners van Noorwegen

0:07:37.212,0:07:40.822
een MRI kregen als ze[br]af en toe rugpijn hadden?

0:07:42.061,0:07:45.673
De wachtlijst voor een MRI [br]zou op zijn minst verviervoudigen.

0:07:46.180,0:07:48.945
Jullie zouden de plaats [br]op die wachtlijst innemen

0:07:48.969,0:07:51.302
van iemand die wel echt kanker had.

0:07:51.919,0:07:55.491
Een goede arts zegt soms 'nee'.

0:07:55.515,0:08:00.684
Een verstandige patiënt slaat soms [br]ook de mogelijkheid af

0:08:00.684,0:08:03.116
om een diagnose of behandeling te krijgen.

0:08:04.782,0:08:08.083
"Dokter, is dit echt noodzakelijk?"

0:08:08.472,0:08:11.789
Dit kan een moeilijke [br]vraag zijn om te stellen.

0:08:12.377,0:08:16.650
50 jaar geleden zou men dit zelfs [br]onbeleefd gevonden hebben.

0:08:16.677,0:08:17.793
(Gelach)

0:08:17.793,0:08:20.269
Als de dokter had besloten [br]wat hij met je ging doen,

0:08:20.293,0:08:21.627
dan was dat wat er gebeurde.

0:08:23.574,0:08:25.819
Een collega van me die nu huisarts is,

0:08:25.819,0:08:31.091
heeft als kind zes maanden lang[br]in een tuberculosesanatorium gewoond.

0:08:31.091,0:08:33.248
Dit was zeer traumatisch voor haar.

0:08:33.703,0:08:36.044
Ze kwam er als volwassene achter

0:08:36.068,0:08:39.609
dat haar tuberculosetests [br]al die tijd negatief waren.

0:08:40.403,0:08:43.942
De arts had haar daar slechts op basis van[br]een vermoeden naartoe gestuurd.

0:08:44.419,0:08:48.823
Niemand had gedurfd of zelfs overwogen[br]om hem daarmee te confronteren.

0:08:49.268,0:08:50.668
Zelfs haar ouders niet.

0:08:51.506,0:08:54.752
Tegenwoordig spreekt de Minister[br]van Gezondheid van Noorwegen

0:08:54.776,0:08:58.156
over de gezondheidszorg voor patiënten.

0:08:58.680,0:09:03.086
De patiënt moet advies krijgen[br]van de arts over wat hij kan doen.

0:09:04.340,0:09:06.181
Dit duidt op een grote vooruitgang.

0:09:06.205,0:09:09.586
Maar het legt ook meer [br]verantwoordelijkheid bij jou.

0:09:09.919,0:09:12.760
Jij moet naast de arts gaan zitten

0:09:12.760,0:09:15.427
en samen met hem beslissen[br]welke richting jullie uitgaan.

0:09:15.427,0:09:18.983
De volgende keer[br]dat je in de spreekkamer zit,

0:09:19.007,0:09:20.896
wil ik dat je vraagt:

0:09:20.920,0:09:23.983
"Dokter, is dit echt noodzakelijk?"

0:09:24.315,0:09:26.624
In het geval van mijn vrouwelijke patiënt

0:09:26.648,0:09:28.958
zou het antwoord 'nee' zijn,

0:09:28.982,0:09:31.649
al zou een operatie wel verdedigbaar zijn.

0:09:32.165,0:09:36.886
"Dokter, wat zijn de risico's [br]die aan deze operatie kleven?"

0:09:37.488,0:09:42.942
Bij vijf tot tien procent van de patiënten[br]zullen de pijnklachten verergeren.

0:09:43.207,0:09:45.161
Bij een tot twee procent van de patiënten

0:09:45.165,0:09:48.180
zal de wond gaan ontsteken [br]of zelfs opnieuw gaan bloeden

0:09:48.204,0:09:50.604
waardoor nog een operatie nodig is.

0:09:52.069,0:09:55.520
0,5 procent van de patiënten [br]zal permanent schor zijn

0:09:55.520,0:09:57.474
en een aantal, [br]maar nog steeds een aantal

0:09:57.498,0:10:01.867
zal hun armen of zelfs hun benen[br]minder goed kunnen gebruiken.

0:10:03.163,0:10:05.615
"Dokter, zijn er andere mogelijkheden?"

0:10:06.131,0:10:09.509
Ja, door een periode [br]van rust en fysiotherapie

0:10:09.533,0:10:11.559
zou je helemaal beter kunnen worden.

0:10:13.105,0:10:15.835
"En wat gebeurt er[br]als ik helemaal niets doe?"

0:10:15.859,0:10:17.034
Dat raad ik niet aan,

0:10:17.058,0:10:20.089
maar zelfs dan is er[br]een kleine kans dat je beter wordt.

0:10:21.002,0:10:22.152
Vier vragen.

0:10:22.780,0:10:24.297
Simpele vragen.

0:10:24.321,0:10:28.678
Zie deze maar als je nieuwe [br]gereedschapskist om ons te helpen.

0:10:28.702,0:10:30.313
Is dit echt noodzakelijk?

0:10:30.337,0:10:32.130
Wat zijn de risico's?

0:10:32.154,0:10:33.710
Zijn er andere mogelijkheden?

0:10:33.734,0:10:36.894
Wat gebeurt er als ik niets doe?

0:10:37.334,0:10:41.381
Stel deze vragen als je arts[br]een MRI wil laten maken,

0:10:41.405,0:10:43.698
als hij antibiotica voorschrijft

0:10:43.722,0:10:45.825
of een operatie voorstelt.

0:10:46.282,0:10:47.990
We weten dankzij onderzoek

0:10:48.014,0:10:51.204
dat een op de vijf van jullie, 20 procent,

0:10:51.228,0:10:53.759
je mening daardoor aan zal aanpassen.

0:10:54.624,0:10:57.966
Daardoor wordt je leven niet alleen

0:10:57.990,0:11:01.552
een heel stuk makkelijker [br]en waarschijnlijk zelfs beter,

0:11:01.576,0:11:03.532
maar de hele gezondheidszorg

0:11:03.556,0:11:06.616
zal baat hebben bij jouw beslissing.

0:11:07.354,0:11:08.536
Dank je wel.

0:11:08.560,0:11:12.246
(Applaus)