Είμαι νευροχειρουργός,
και είμαι εδώ για να σας πω, πως άνθρωποι
σαν εμένα χρειάζονται τη βοήθειά σας.
Και σε λίγα λεπτά, θα σας πω πώς.
Αλλά πρώτα, ας αρχίσω
μιλώντας για μια ασθενή μου.
Ήταν μια γυναίκα στα 50 της,
και ήταν γενικά σε καλή κατάσταση,
αλλά είχε μπει και βγει
από το νοσοκομείο κάμποσες φορές
λόγω της θεραπείας για καρκίνο του μαστού.
Έχε πάθει μια πρόπτωση
από έναν αυχενικό δίσκο,
που της προκαλούσε
έναν έντονο πόνο που εξαπλωνόταν,
στο δεξί χέρι.
Κοιτώντας τη μαγνητική της
πριν τη συνάντηση,
αποφάσισα να προτείνω μια επέμβαση.
Τώρα, οι επεμβάσεις λαιμού σαν αυτές
είναι τυποποιημένες, και είναι γρήγορες.
Αλλά φέρουν κάποιο ρίσκο.
Κάνετε μια τομή εδώ πέρα,
και κόβετε προσεχτικά δίπλα στην τραχεία,
τον οισοφάγο,
και προσπαθείτε να μην κόψετε
την εσωτερική καρωτίδα.
(Γέλια)
Τότε, φέρνετε το μικροσκόπιο,
και αφαιρείτε προσεχτικά
τον δίσκο και την πρόπτωση
στο κανάλι των νευρικών ριζών,
χωρίς να τραυματίσετε
τη χορδή και τη νευρική ρίζα
που βρίσκεται μόνο χιλιοστά από κάτω.
Το χειρότερο σενάριο
είναι η βλάβη στη χορδή,
που μπορεί να προκαλέσει
παράλυση από τον λαιμό και κάτω.
Καθώς το εξηγούσα στην ασθενή,
αυτή παρέμενε σιωπηλή.
Και μερικά λεπτά μετά,
είπε λίγες πολύ αποφασιστικές λέξεις
για μένα και για αυτήν.
«Γιατρέ, είναι πράγματι απαραίτητο;»
(Γέλια)
Και ξέρετε τι αντιλήφθηκα
εκείνη τη στιγμή;
Ότι δεν ήταν.
Στην πραγματικότητα, όταν έχω
ασθενείς σαν αυτή τη γυναίκα,
τείνω να τους συμβουλεύω
να μην εγχειριστούν.
Οπότε, τι με έκανε
να το κάνω αυτή τη φορά;
Βλέπετε,
αυτή η πρόπτωση ήταν τόσο ευαίσθητη,
που πραγματικά έβλεπα τον εαυτό μου
να την αφαιρεί από το νευρικό κανάλι
πριν η ασθενής μπει στο εξεταστήριο.
Πρέπει να το παραδεχτώ,
ήθελα να την εγχειρήσω.
Ήθελα πολύ να την εγχειρήσω.
Η χειρουργική, άλλωστε, είναι το πιο
διασκεδαστικό κομμάτι στη δουλειά μου.
(Γέλια)
Νομίζω ότι μπορείτε
να συμμεριστείτε αυτό το συναίσθημα.
Ο αρχιτέκτονας γείτονάς μου λέει
ότι λατρεύει να κάθεται και να ζωγραφίζει
και να σχεδιάζει σπίτια.
Θα προτιμούσε να το κάνει όλη μέρα
από το να μιλάει με τον πελάτη
που πληρώνει για το σπίτι
που μπορεί να του δίνει
και περιορισμούς στο τι να κάνει.
Αλλά, όπως κάθε αρχιτέκτονας,
κάθε χειρουργός χρειάζεται
να κοιτάει τον ασθενή του στα μάτια
και μαζί με τον ασθενή,
πρέπει να αποφασίζουν τι είναι το καλύτερο
για το άτομο που χειρουργείται.
Και αυτό μπορεί να φαίνεται εύκολο.
Αλλά ας κοιτάξουμε κάποιες στατιστικές.
Οι αμυγδαλές είναι δύο εξογκώματα
στο πίσω του λαιμού σας.
Μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά,
και αυτό λέγεται αμυγδαλεκτομή.
Το γράφημα δείχνει το ποσοστό επεμβάσεων
αμυγδαλεκτομής στη Νορβηγία
σε διάφορες περιοχές.
Αυτό που μπορεί να σας εντυπωσιάσει
είναι ότι υπάρχει διπλάσια πιθανότητα
το παιδί σας -- γιατί αυτό αφορά παιδιά --
να κάνει αμυγδαλεκτομή στο Φίνμαρκ
απ' ό,τι στο Τροντχάιμ.
Οι ενδείξεις στις
δύο περιοχές είναι ίδιες.
Δεν θα έπρεπε να υπάρχει
διαφορά, αλλά υπάρχει.
Ορίστε ένα άλλο γράφημα.
Ο μηνίσκος σταθεροποιεί το γόνατο
και μπορεί να σχιστεί
ή να τεμαχιστεί έντονα,
τοπικά, κατά τη διάρκεια σπορ,
όπως το ποδόσφαιρο.
Αυτό που βλέπετε εδώ είναι το ποσοστό
εγχειρήσεων για αυτή την πάθηση.
Και βλέπετε ότι το ποσοστό εγχειρήσεων
στο Μόρ ογκ Ρόμσνταλ
είναι πενταπλάσιο σε σχέση με
το ποσοστό εγχειρήσεων στο Σταβάνγκερ.
Πενταπλάσιο.
Πώς γίνεται αυτό;
Οι ποδοσφαιριστές στο Μορ ογκ Ρόμσνταλ
έπαιξαν πιο άσχημα
από οπουδήποτε στη χώρα;
(Γέλια)
Μάλλον όχι.
Πρόσθεσα κι άλλη πληροφορία τώρα.
Αυτό που βλέπετε τώρα είναι
οι επεμβάσεις που λαμβάνουν χώρα
σε δημόσια νοσοκομεία, με γαλάζιο,
ενώ αυτές των ιδιωτικών κλινικών
είναι με ανοιχτό πράσινο.
Υπάρχει αρκετή δραστηριότητα
στις ιδιωτικές κλινικές
στο Μορ ογκ Ρόμσνταλ, έτσι δεν είναι;
Τι υποδεικνύει αυτό;
Ένα πιθανό οικονομικό κίνητρο
για θεραπεία των ασθενών.
Και υπάρχουν κι άλλα δεδομένα.
Πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι
όσον αφορά το αποτέλεσμα της θεραπείας
μεταξύ τακτικής φυσικοθεραπείας
και επεμβάσεων για το γόνατο --
δεν υπάρχει καμία διαφορά.
Που σημαίνει ότι οι περισσότερες
επεμβάσεις που πραγματοποιούνται
στο γράφημα που μόλις σας έδειξα
θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί
ακόμη και στο Σταβάνγκερ.
Οπότε, τι ακριβώς προσπαθώ να σας πω εδώ;
Παρόλο που οι περισσότερες ενδείξεις
για θεραπείες στον κόσμο
έχουν τυποποιηθεί,
υπάρχει αρκετή περιττή απόκλιση
στις αποφάσεις για θεραπεία,
ειδικά στον Δυτικό κόσμο.
Κάποιοι άνθρωποι δεν λαμβάνουν
τη θεραπεία που χρειάζονται,
αλλά ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό
λαμβάνει θεραπεία που δεν χρειάζεται.
«Γιατρέ, είναι απαραίτητο;»
Έχω ακούσει αυτή την ερώτηση
μόνο μία φορά στην καριέρα μου.
Οι συνάδελφοί μου λένε ότι ποτέ δεν έχουν
ακούσει αυτές τις λέξεις από έναν ασθενή.
Και για να το δούμε
κι από την άλλη πλευρά,
πόσο συχνά νομίζετε ότι
ο γιατρός θα σας απαντήσει «όχι»,
αν κάνετε μια τέτοια ερώτηση;
Ερευνητές το έχουν μελετήσει,
και έχουν βρει το ίδιο ποσοστό «όχι»
σε όλες τις περιπώσεις.
Και αυτό είναι 30 τις εκατό.
Δηλαδή, τρεις από τις δέκα φορές,
ο γιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει
ή θα σας προτείνει κάτι
που είναι τελείως περιττό.
Και ξέρετε πώς το δικαιολογούν αυτό;
Πίεση από τον ασθενή.
Με λίγα λόγια, από εσάς.
Θέλετε κάτι να γίνει.
Ένας φίλος μου ήρθε για ιατρική συμβουλή.
Είναι αθλητικός τύπος,
κάνει αρκετό ελεύθερο σκι
κατά τη διάρκεια του χειμώνα,
τρέχει το καλοκαίρι.
Και αυτή τη φορά, είχε έναν άσχημο πόνο
στην πλάτη όποτε πήγαινε για τζόκινγκ.
Τόσο πολύ που έπρεπε να το σταματήσει.
Τον εξέτασα, του έκανα πολλές ερωτήσεις,
και αυτό που βρήκα ήταν ότι
είχε μάλλον έναν εκφυλισμένο δίσκο
στο κάτω μέρος της σπονδυλικής του στήλης.
Όποτε ζοριζόταν, πονούσε.
Είχε ήδη ξεκινήσει την κολύμβηση
αντί του τζόκινγκ,
δεν υπήρχε κάτι που θα μπορούσε να γίνει,
έτσι του είπα, «πρέπει
να είσαι πιο επιλεκτικός,
όσον αφορά την άσκηση.
Κάποιες δραστηριότητες
είναι καλές για σένα,
κάποιες όχι».
Η απάντησή του ήταν,
«Θέλω μαγνητική τομογραφία
για την πλάτη μου».
«Γιατί θέλεις μαγνητική τομογραφία;»
«Μπορώ να την κάνω δωρεάν
μέσω της ασφάλειάς μου στη δουλειά».
«Έλα τώρα», είπα --
ήταν άλλωστε φίλος μου.
«Δεν είναι αυτός ο πραγματικός λόγος».
«Βασικά, νομίζω ότι θα είναι καλό να δω
πόσο χάλια φαίνεται εκεί πίσω».
«Πότε ξεκίνησες να διαβάζεις
μαγνητικές;» είπα.
(Γέλια)
«Εμπιστεύσου με σε αυτό.
Δεν χρειάζεσαι την τομογραφία».
«Βασικά», είπε,
και μετά από λίγο, συνέχισε,
«Μπορεί να είναι καρκίνος».
(Γέλια)
Έκανε την τομογραφία, προφανώς.
Και μέσω της ασφάλειάς του στη δουλειά,
κατάφερε να δει
έναν συνάδελφο μου στη δουλειά
που του είπε για τον εκφυλισμένο δίσκο,
και ότι δεν υπήρχε
κάτι που μπορεί να γίνει,
και ότι να συνεχίσει να κολυμπάει
και να παρατήσει το τζόκινγκ.
Μετά από λίγο, τον συνάντησα
πάλι και μου είπε,
«Τουλάχιστον τώρα ξέρω τι είναι».
Αλλά, επιτρέψτε μου να σας ρωτήσω.
Αν όλοι εσείς σε αυτή την αίθουσα με
τα ίδια συμπτώματα κάνατε μια μαγνητική;
Και αν όλοι οι άνθρωποι στη Νορβηγία
έκαναν μια μαγνητική
εξαιτίας ενός περιστασιακού πόνου;
Η λίστα αναμονής για μαγνητική τομογραφία
θα τετραπλασιαζόταν, μπορεί και παραπάνω.
Και όλοι σας θα παίρνατε
μια θέση σε αυτή τη λίστα
από κάποιον που πραγματικά
θα είχε καρκίνο.
Έτσι, ένας καλός γιατρός
κάποιες φορές λέει όχι,
αλλά και ο λογικός ασθενής επίσης
απορρίπτει, ορισμένες φορές,
την ευκαιρία να διαγνωστεί
ή να λάβει θεραπευτική αγωγή.
«Γιατρέ, είναι πράγματι απαραίτητο;»
Ξέρω ότι μπορεί να είναι
μια δύσκολη ερώτηση.
Στην πραγματικότητα,
πενήντα χρόνια πριν,
θεωρούνταν ακόμα και αναιδές.
(Γέλια)
Αν ο γιατρός είχε αποφασίσει
τι να κάνει με εσάς,
αυτό θα κάνατε.
Ένας συνάδελφός μου, παθολόγος τώρα,
έστειλε σε σανατόριο φυματίωσης
ένα μικρό κορίτσι,
για έξι μήνες.
Ήταν φρικτό τραύμα για το κορίτσι.
Αργότερα ανακάλυψε, ως ενήλικας,
ότι οι εξετάσεις της για φυματίωση
είχαν βγει αρνητικές.
Ο γιατρός την έστειλε βασισμένος
σε εσφαλμένες υποψίες.
Κανείς δεν είχε τολμήσει ακόμη και
να σκεφτεί να του αντιπαρατεθεί για αυτό.
Ούτε καν οι γονείς της.
Σήμερα, ο Νορβηγός υπουργός υγείας
μιλάει για τις υπηρεσίες
φροντίδας υγείας του ασθενούς.
Ο ασθενής υποτίθεται συμβουλεύεται
έναν γιατρό για το τι θα κάνει.
Αυτό είναι μεγάλη πρόοδος.
Αλλά επίσης βάζει μεγαλύτερη
ευθύνη πάνω σε εσάς.
Πρέπει να μπείτε στην μπροστινή θέση
με τον γιατρό σας
και να αρχίσετε να αποφασίζετε
μαζί για το πού θα πάτε.
Έτσι, την επόμενη φορά
που θα είστε σε ένα ιατρείο
θέλω να ρωτήσετε,
«Γιατρέ, είναι απαραίτητο;»
Και στην περίπτωση της ασθενούς μου,
η απάντηση θα ήταν όχι,
αλλά και μια επέμβαση
θα μπορούσε να δικαιολογηθεί.
«Έτσι, γιατροί, ποια είναι τα ρίσκα
που συνοδεύουν αυτή την επέμβαση;»
Λοιπόν, σε πέντε με δέκα τις εκατό
των ασθενών ο πόνος θα χειροτερεύσει.
Ένα με δύο τις εκατό των ασθενών
θα έχουν μόλυνση στην πληγή
ή ακόμα και επαναιμορραγία
που μπορεί να καταλήξει σε επέμβαση ξανά.
0,5 τις εκατό των ασθενών βιώνουν
επίσης μόνιμη βραχνάδα
και λίγοι, αλλά πάλι λίγοι,
θα βιώσουν μειωμένη λειτουργία
στα χέρια ή ακόμα και στα πόδια.
«Γιατρέ, υπάρχουν άλλες επιλογές;»
Ναι, ξεκούραση και
φυσικοθεραπεία κατά διαστήματα
μπορούν να σε κάνουν τελείως καλά.
«Και τι θα συμβεί
αν δεν κάνω τίποτα απολύτως;»
Δεν συνιστάται,
αλλά ακόμα και τότε, υπάρχει
μια μικρή πιθανότητα να γίνεις καλά.
Τέσσερις ερωτήσεις.
Απλές ερωτήσεις.
Θεωρήστε τις σαν τη νέα εργαλειοθήκη σας
για να μας βοηθήσετε.
Είναι πραγματικά απαραίτητο;
Ποια είναι τα ρίσκα;
Υπάρχουν άλλες επιλογές;
Και τι θα συμβεί
αν δεν κάνω τίποτα απολύτως;
Ρωτήστε τις όταν ο γιατρός σας
θέλει να σας στείλει για μαγνητική,
όταν σας συνταγογραφεί αντιβιώσεις
ή προτείνει μια επέμβαση.
Αυτό που ξέρουμε από μελέτες
είναι ότι ένας στους πέντε
από εσάς, είκοσι τις εκατό,
θα αλλάξουν γνώμη για το τι να κάνουν.
Και έτσι, δεν θα έχετε κάνει
μόνο τη ζωή σας
πολύ πιο εύκολη, και μάλλον πολύ καλύτερη,
αλλά ολόκληρος ο τομέας
της υγειονομικής περίθαλψης
θα έχει επωφεληθεί από την απόφασή σας.
Σας ευχαριστώ.
(Χειροκρότημα)