1
00:00:00,809 --> 00:00:05,556
Harita üzerine çizgi çizmek gibi
basit bir eylemin

2
00:00:05,580 --> 00:00:08,452
dünyayı görüş ve deneyimleyişimizi
değiştirebilmesi,

3
00:00:09,714 --> 00:00:12,458
çizgiler ve sınırlar arasındaki 
o alanların

4
00:00:12,458 --> 00:00:14,556
mekânlar haline gelmesi
büyüleyici değil mi?

5
00:00:14,580 --> 00:00:19,260
Dillerin, yemeklerin, müziğin
ve farklı kültürlerden insanların

6
00:00:19,284 --> 00:00:22,408
bazen güzel bazen vahşiyane,

7
00:00:22,432 --> 00:00:27,712
zaman zaman oldukça gülünç biçimde 
rastlaştıkları yerler haline gelirler.

8
00:00:28,454 --> 00:00:31,165
Harita üzerine çekilen o çizgiler,

9
00:00:31,189 --> 00:00:33,636
aslında yeryüzünde iz oluşturabilir

10
00:00:33,660 --> 00:00:35,981
ve hafızamızda yaralar bırakabilirler.

11
00:00:36,669 --> 00:00:38,575
Sınırlara olan ilgim,

12
00:00:38,575 --> 00:00:42,081
sınırların mimarisini araştırdığım 
sırada oluştu.

13
00:00:43,040 --> 00:00:47,577
Amerika-Meksika sınır hattındaki 
birkaç proje üzerinde çalışıyor,

14
00:00:47,601 --> 00:00:51,125
yerden alınan topraktan
yapılmış binalar tasarlıyordum.

15
00:00:51,911 --> 00:00:55,484
Ayrıca, bu alana göçle geldiği 
söylenebilecek projeler üzerinde çalıştım.

16
00:00:55,508 --> 00:00:58,457
''Prada Marfa'' adında, sanatla mimari 
arasındaki sınırı aşan

17
00:00:58,457 --> 00:01:00,857
arazi sanatı heykeli,
bana mimarinin

18
00:01:00,881 --> 00:01:04,324
siyasal ve kültürel açıdan
oldukça karmaşık fikirlerin

19
00:01:04,348 --> 00:01:07,699
iletişimini sağlayabileceğini gösterdi.

20
00:01:07,723 --> 00:01:12,272
Mimarinin aynı zamanda 
hem eleştirel hem de ciddi olabileceğini,

21
00:01:12,296 --> 00:01:15,297
zengillik ile yoksulluk arasındaki 
farklılıkları,

22
00:01:15,321 --> 00:01:18,375
neyin yerli neyin yabancı olduğunu 
gösterebileceğini anlattı.

23
00:01:18,644 --> 00:01:22,065
Benim de sınır bölgelerinin mimarisine 
ilişkin arayışım sırasında

24
00:01:22,089 --> 00:01:23,788
aklımda bir soru oluştu.

25
00:01:23,812 --> 00:01:25,960
Bu duvar bir mimarlık eseri mi?

26
00:01:27,420 --> 00:01:31,674
Ben de düşüncelerimi 
ve duvarı ziyaretlerimi

27
00:01:31,674 --> 00:01:36,227
birtakım hatıralar yaratarak 
kaydetmeye başladım,

28
00:01:36,251 --> 00:01:39,720
bizlere duvarı inşa ettiğimiz dönemi
ve bunun o zamanlar

29
00:01:39,720 --> 00:01:43,068
ne kadar çılgın bir fikir olduğunu 
hatırlatması için.

30
00:01:44,112 --> 00:01:45,858
Sınır oyunları,

31
00:01:45,882 --> 00:01:47,405
(Gülüşmeler)

32
00:01:47,429 --> 00:01:48,707
kartpostallar,

33
00:01:49,921 --> 00:01:52,945
içinde küçük mimari maketler 
olan kar küreleri,

34
00:01:53,913 --> 00:01:58,937
duvara karşı direncin hikâyesini
anlatan haritalar oluşturdum

35
00:01:58,961 --> 00:02:03,636
ve sınırın yarattığı problemin tasarım
sayesinde çözülebilmesi için

36
00:02:03,660 --> 00:02:05,516
yollar aramaya başladım.

37
00:02:06,777 --> 00:02:09,325
Yani, bu duvar mimari bir eser midir?

38
00:02:09,349 --> 00:02:11,626
Tabii ki tasarlanmış bir yapı olup

39
00:02:11,650 --> 00:02:15,332
FenceLab adlı bir araştırma 
tesisinde tasarlanmıştır.

40
00:02:15,356 --> 00:02:18,364
4.500 kilogramlık yüklerle
doldurulmuş araçları,

41
00:02:18,388 --> 00:02:20,357
geçirmezliğini test etmek adına

42
00:02:20,357 --> 00:02:22,642
saatte 64 km hızla 
duvarın üstüne sürmüşlerdi.

43
00:02:22,666 --> 00:02:25,924
Ancak diğer tarafta devam eden
karşıt bir araştırma vardı.

44
00:02:25,948 --> 00:02:29,777
Duvara götürülebilecek ve üzerinden
araçların geçmesine izin verecek

45
00:02:29,777 --> 00:02:32,270
taşınabilir bir köprünün tasarımı.

46
00:02:32,294 --> 00:02:34,265
(Gülüşmeler)

47
00:02:34,289 --> 00:02:36,377
Her araştırma projesinde olduğu gibi

48
00:02:36,377 --> 00:02:38,900
başarılar ve başarısızlıklar var.

49
00:02:38,924 --> 00:02:40,281
(Gülüşmeler)

50
00:02:40,305 --> 00:02:43,647
Bunlar Ortaçağ'dan kalma tepkiler,

51
00:02:43,671 --> 00:02:45,948
açılıp kapanan asma köprü mesela,

52
00:02:45,972 --> 00:02:50,906
çünkü duvar kendi başına mimarinin 
gizemli ve Ortaçağ'dan kalma bir formu.

53
00:02:51,613 --> 00:02:57,112
Birtakım kompleks sorunlara karşı 
fazla basit bir cevap.

54
00:02:57,136 --> 00:03:00,945
Birkaç Ortaçağ teknolojisi 
duvar süresince türemiş:

55
00:03:01,748 --> 00:03:04,748
duvarın üstünden marihuana
balyaları atan mancınıklar

56
00:03:04,772 --> 00:03:05,773
(Gülüşmeler)

57
00:03:05,797 --> 00:03:09,438
veya duvarın üzerinden kokain ve eroin 
paketleri ateşleyen toplar.

58
00:03:10,286 --> 00:03:12,223
Ortaçağ zamanlarında

59
00:03:12,247 --> 00:03:14,635
hastalıklı, ölü bedenler

60
00:03:14,659 --> 00:03:18,706
bazen biyolojik silahların ilkel bir şekli
olarak duvarların üzerinden atılırdı

61
00:03:19,618 --> 00:03:22,914
ve bugün, insanların göçmenliğin 
bir şekli olarak

62
00:03:22,914 --> 00:03:28,123
duvarların üzerinden 
fırlatıldığı düşünülüyor.

63
00:03:29,053 --> 00:03:30,384
Gülünç bir düşünce.

64
00:03:31,204 --> 00:03:37,130
Ama şimdiye kadar duvarın üzerinden
Meksika'dan Amerika'ya atıldığı bilinen

65
00:03:37,154 --> 00:03:39,038
belgelenmiş tek kişi,

66
00:03:39,062 --> 00:03:41,172
bir Amerikan vatandaşıymış.

67
00:03:41,196 --> 00:03:46,846
Ona duvarın üzerinden,
60 metre yüksekten atılma izni verilmiş.

68
00:03:46,901 --> 00:03:48,973
Tabii, pasaportunu elinde
taşıması şartıyla

69
00:03:48,997 --> 00:03:50,980
(Gülüşmeler)

70
00:03:51,004 --> 00:03:54,083
ve o karşı tarafta bulunan bir 
filenin içine güvenlice inmiş.

71
00:03:55,665 --> 00:04:00,116
Fikirlerimde mimar Hassan Fathy'nin 
bir sözünden ilham aldım.

72
00:04:00,140 --> 00:04:05,705
"Mimarlar duvarları değil, duvarların 
arasındaki alanları tasarlar." demişti.

73
00:04:06,356 --> 00:04:09,459
Yani, ben mimarların duvar tasarlaması
gerektiğini düşünmüyorum,

74
00:04:09,483 --> 00:04:12,505
ama aradaki o alanlara dikkat etmelerinin

75
00:04:12,505 --> 00:04:14,976
önemli ve zaruri olduğunu düşünüyorum.

76
00:04:15,000 --> 00:04:17,825
Mekânlar ve insanlar için,

77
00:04:17,825 --> 00:04:21,261
duvarın tehlikeye attığı alanları
tasarlamalılar.

78
00:04:22,769 --> 00:04:25,419
İnsanlar şimdiden gerekeni yapıyorlar

79
00:04:25,443 --> 00:04:30,323
ve duvarın amacı insanları ayırmak, 
birbirlerinden uzak tutmakken

80
00:04:30,347 --> 00:04:34,180
aslında onları dikkate değer şekillerde
bir araya getiriyor.

81
00:04:34,204 --> 00:04:37,625
İnsanlar sınırda iki uluslu yoga dersi
gibi etkinlikler düzenliyorlar,

82
00:04:37,649 --> 00:04:40,362
bölünen insanları bir araya getirmek için.

83
00:04:40,386 --> 00:04:42,167
Ben bu poza anıt pozu diyorum.

84
00:04:42,191 --> 00:04:43,426
(Gülüşmeler)

85
00:04:44,388 --> 00:04:47,642
Daha önce hiç "duvarbol"u 
duymuş muydunuz?

86
00:04:47,666 --> 00:04:49,070
(Gülüşmeler)

87
00:04:49,094 --> 00:04:54,958
Bu voleybolun sınır versiyonu
ve 1979'dan beri oynanıyor.

88
00:04:54,982 --> 00:04:56,396
(Gülüşmeler)

89
00:04:56,420 --> 00:04:57,952
ABD-Meksika sınırı boyunca

90
00:04:57,976 --> 00:05:00,418
iki uluslu mirası kutlamak için.

91
00:05:00,442 --> 00:05:02,860
Bu akla ilginç sorular getiriyor, 
değil mi?

92
00:05:02,884 --> 00:05:04,995
Böyle bir oyun yasal mı?

93
00:05:06,017 --> 00:05:09,700
Duvarın üzerinden top atıp tutmak
yasa dışı ticaret midir?

94
00:05:09,724 --> 00:05:11,951
(Gülüşmeler)

95
00:05:11,975 --> 00:05:15,178
Bu voleybolun güzelliği,

96
00:05:15,178 --> 00:05:19,306
duvarı sadece kumun üzerindeki 
bir çizgi haline getirmesi,

97
00:05:19,310 --> 00:05:23,453
her iki tarafın zihni, bedeni ve ruhu 
tarafından belirlenmiş bir çizgi.

98
00:05:24,406 --> 00:05:28,641
Ben asıl bu iki taraflı anlaşmaların

99
00:05:28,665 --> 00:05:31,842
bölen duvarı indirmek için 
gerektiğine inanıyorum.

100
00:05:32,715 --> 00:05:35,882
Şimdi, duvarın üzerinden
top atmak sorun değil

101
00:05:35,906 --> 00:05:38,303
ama duvarın üzeriden taş atılması

102
00:05:38,327 --> 00:05:41,209
Sınır Devriyesi araçlarına zarar verdi

103
00:05:41,209 --> 00:05:44,566
ve Sınır Devriyesi polisleri 
yaraladı,

104
00:05:44,590 --> 00:05:47,153
Amerika tarafından gelen 
karşılık ise şiddetli oldu.

105
00:05:47,177 --> 00:05:50,710
Sınır Devriyesindeki polislerin
duvardan ateş açması

106
00:05:50,734 --> 00:05:53,280
Meksika tarafından taş 
atan insanları öldürdü.

107
00:05:54,906 --> 00:05:57,280
Sınır Devriyesi'nden
gelen başka bir karşılık,

108
00:05:57,304 --> 00:06:00,768
kendileri ve araçlarını korumak için
beyzbol saha arkası çiti dikmekti.

109
00:06:01,519 --> 00:06:04,948
Bu saha arkası çitleri,
yeni duvarların yapımında kullanılan

110
00:06:04,972 --> 00:06:06,815
kalıcı bir özellik haline geldi.

111
00:06:07,339 --> 00:06:10,329
Ben de belki de voleybol gibi
beyzbol da sınırda olan

112
00:06:10,353 --> 00:06:14,558
kalıcı bir özellik olmalı diye 
düşünmeye başladım.

113
00:06:14,582 --> 00:06:16,912
Bu sayede duvarlar 
açılmaya başlayabilir,

114
00:06:16,936 --> 00:06:19,964
toplumların karşıya geçip 
oynamasına izin verebilir.

115
00:06:19,988 --> 00:06:21,631
Eğer sayı vuruşu yaparlarsa da

116
00:06:21,655 --> 00:06:25,719
belki bir Sınır Devriyesi polisi 
topu alıp diğer tarafa tekrar atabilir.

117
00:06:27,941 --> 00:06:31,966
Bir Sınır Devriyesi polisi sadece
birkaç metre ötedeki satıcıdan

118
00:06:31,990 --> 00:06:34,641
donmuş bir tatlı olan raspado alabilir

119
00:06:34,665 --> 00:06:37,235
ve duvar yoluyla para ve 
yemek takas edilir.

120
00:06:37,259 --> 00:06:41,582
Oldukça normal olan bu etkinlik, 
haritaya çizilmiş çizgi

121
00:06:41,582 --> 00:06:46,213
ve birkaç milimetre çelik yüzünden 
yasa dışı bir hale geliyor.

122
00:06:47,350 --> 00:06:50,054
Bu sahne bana bir deyişi hatırlattı.

123
00:06:50,078 --> 00:06:52,356
"Eğer ihtiyacın olandan daha 
fazlasına sahipsen

124
00:06:52,356 --> 00:06:54,922
uzun masalar yapmalısın, 
yüksek duvarlar değil."

125
00:06:54,946 --> 00:06:58,451
Bu yüzden ben bu hediyelik eşyayı, 
bölünme karşısında paylaşabileceğimiz

126
00:06:58,451 --> 00:07:00,498
yemekle sohbeti hatırlatması 
için yarattım.

127
00:07:01,767 --> 00:07:05,428
Bir salıncak, birinin girmesi ve 
karşı tarafa doğru sallanmasına izin verir

128
00:07:05,428 --> 00:07:07,854
ta ki yer çekimi onu ülkesine 
geri gönderene kadar.

129
00:07:08,841 --> 00:07:11,366
Sınır ve sınır duvarı

130
00:07:11,366 --> 00:07:15,595
bugünlerde bir tür politik bir 
tiyatro gibi düşünülüyor,

131
00:07:16,680 --> 00:07:19,983
yani belki biz de bu tiyatroya 
seyirci davet etmeliyiz.

132
00:07:20,007 --> 00:07:23,324
İnsanların oyuncu ve müzisyenlerle 
bir araya gelebilecekleri

133
00:07:23,688 --> 00:07:25,967
bu iki uluslu tiyatroya.

134
00:07:26,710 --> 00:07:29,947
Belki duvar, kocaman bir enstrümandan
başka bir şey değildir.

135
00:07:29,971 --> 00:07:32,637
Dünyanın en büyük ksilofonu 
ve biz bu duvarı

136
00:07:32,637 --> 00:07:35,500
kitlesel perküsyon hareketleriyle 
yıkabiliriz.

137
00:07:35,524 --> 00:07:37,439
(Gülüşmeler)

138
00:07:38,492 --> 00:07:40,915
Ben kafamda iki uluslu 
kütüphaneyi canlandırdığımda

139
00:07:40,939 --> 00:07:44,130
insanların sınır üzerinden
kitap ve bilgi paylaşabileceği

140
00:07:44,154 --> 00:07:49,049
bir alan hayal etmek istedim.

141
00:07:49,073 --> 00:07:51,717
Duvarın kitap rafından başka bir şey 
olmadığı bir alan.

142
00:07:52,046 --> 00:07:55,364
Belki de Meksika ve ABD arasındaki

143
00:07:55,364 --> 00:07:58,299
karşılıklı ilişkiyi örnekleyebilecek 
en iyi yol

144
00:07:58,323 --> 00:08:01,021
bir tahterevalli hayal etmektir.

145
00:08:01,045 --> 00:08:06,850
Olanların karşı tarafta olacakları 
doğrudan etkileyeceği bir tahterevalli.

146
00:08:06,877 --> 00:08:08,890
Çünkü görüyorsunuz ki sınır kendi başına

147
00:08:08,914 --> 00:08:13,157
ABD-Meksika ilişkilerinde hem 
sembolik hem de gerçek bir dayanak noktası

148
00:08:13,181 --> 00:08:16,831
ve iki komşu arasına duvar dikmek 
bu ilişkileri yaralar.

149
00:08:18,047 --> 00:08:22,222
Muhtemelen, "İyi çitler, iyi komşular
yaratır." sözünü hatırlıyorsunuzdur.

150
00:08:22,246 --> 00:08:25,872
Bu genelde Robert Frost'un "Mending Wall"
şiirinin teması olarak düşünülür.

151
00:08:27,316 --> 00:08:31,451
Ama şiir aslında duvar dikme 
ihtiyacımızı sorgular.

152
00:08:32,171 --> 00:08:34,797
Aslında insan ilişkilerini 
onarmak hakkında.

153
00:08:35,787 --> 00:08:37,790
İlk dizesi en sevdiğim dize:

154
00:08:37,814 --> 00:08:40,083
"Duvarı sevmeyen bir şey var."

155
00:08:41,313 --> 00:08:43,741
Çünkü eğer bana göre açık olan 
bir şey varsa o da

156
00:08:43,765 --> 00:08:46,412
duvar tarafından belirlenen
iki taraf yok.

157
00:08:46,436 --> 00:08:48,367
Bu sadece bölünmüş bir arazi.

158
00:08:49,161 --> 00:08:51,060
Bir tarafta şöyle görünebilir.

159
00:08:51,084 --> 00:08:55,016
Bir adam arka bahçesinde bir duvar 
belirirken çimlerini biçiyor.

160
00:08:55,040 --> 00:08:57,640
Ama diğer tarafta şöyle görünebilir.

161
00:08:57,664 --> 00:09:00,877
Duvar bir kişinin evinin 
dördüncü duvarı.

162
00:09:01,465 --> 00:09:05,029
Ama gerçekte duvar insanların
hayatlarını kesiyor.

163
00:09:06,278 --> 00:09:09,227
Özel mülkümüzü,

164
00:09:09,251 --> 00:09:10,402
kamu arazilerimizi,

165
00:09:10,426 --> 00:09:12,581
Yerli Amerikalı topraklarımızı,
şehirlerimizi,

166
00:09:13,274 --> 00:09:14,424
bir üniversiteyi,

167
00:09:15,242 --> 00:09:16,392
mahallelerimizi kesiyor.

168
00:09:17,077 --> 00:09:18,905
Ben de çok merak ettim.

169
00:09:18,929 --> 00:09:21,635
Eğer duvar bir evi ortasından 
kesseydi ne olurdu?

170
00:09:22,789 --> 00:09:25,366
Zenginlikle fakirliğin farklılığını
hatırlıyor musunuz?

171
00:09:25,390 --> 00:09:28,327
Sağ tarafta El Paso, Texas'taki bir evin 
ortalama büyüklüğü,

172
00:09:28,351 --> 00:09:31,184
sol taraftaysa Juarez'deki bir evin
ortalama büyüklüğü.

173
00:09:31,794 --> 00:09:34,692
Burada duvar mutfak masasını
doğrudan ikiye bölüyor.

174
00:09:35,747 --> 00:09:38,516
Burada da duvar yatak odasında
yatağın üzerinden geçiyor.

175
00:09:39,699 --> 00:09:43,443
Çünkü ben duvarın sadece yerleri değil,

176
00:09:43,467 --> 00:09:46,171
insanları ve aileleri ayırdığını
anlatmak istedim.

177
00:09:46,195 --> 00:09:48,402
Duvarın talihsiz siyaseti

178
00:09:48,426 --> 00:09:52,002
bugün çocukları ailelerinden ayırıyor.

179
00:09:52,647 --> 00:09:55,432
Bu bilindik trafik işaretine 
aşina olabilirsiniz.

180
00:09:55,456 --> 00:09:57,230
Yerli bir eski asker

181
00:09:57,230 --> 00:10:00,898
ve Kaliforniya Ulaştırma Departmanı'nda 
çalışan bir grafik tasarımcı olan

182
00:10:00,922 --> 00:10:03,542
John Hood tarafından tasarlanmıştı.

183
00:10:04,366 --> 00:10:07,656
Ona, karayolunda mahsur kalan göçmenlerin

184
00:10:07,656 --> 00:10:10,581
yolun karşısına koşabileceği 
konusunda motorcuları uyaracak

185
00:10:10,605 --> 00:10:12,890
bir levha tasarlama görevi verilmişti.

186
00:10:14,041 --> 00:10:20,470
Hood, günümüzdeki göçmenleri Uzun Yürüyüş 
sırasındaki Navajo'lularla bağdaştırıyor.

187
00:10:21,778 --> 00:10:24,415
Bu gerçekten tasarım aktivizminin
mükemmel bir örneği.

188
00:10:25,796 --> 00:10:26,946
O çok dikkatliydi,

189
00:10:26,970 --> 00:10:30,607
mesela iki atkuyruğu olan 
küçük bir kızı kullanırken.

190
00:10:30,631 --> 00:10:34,909
Çünkü motorcuların en çok onunla
empati kurabileceğini düşündü.

191
00:10:34,933 --> 00:10:39,419
İnsan hakları lideri 
Cesar Chavez'in silüetini

192
00:10:39,443 --> 00:10:41,321
babanın başını yaratırken kullandı.

193
00:10:41,839 --> 00:10:45,516
Ben bu işaretin harikuladeliğini
kullanarak

194
00:10:45,540 --> 00:10:48,929
çocukların sınırda ailelerinden 
ayırılmalarına dikkat çekmek istedim.

195
00:10:48,953 --> 00:10:50,810
Çok basit bir harekette bulundum.

196
00:10:50,834 --> 00:10:53,119
Aileleri birbirleriyle yüz yüze getirdim.

197
00:10:53,583 --> 00:10:54,844
Bu son haftalarda

198
00:10:54,868 --> 00:10:57,956
o levhayı karayoluna tekrar getirme
şansı elde ettim.

199
00:10:57,980 --> 00:10:59,749
Bir hikâye anlatmak için,

200
00:10:59,773 --> 00:11:03,496
onarmamız gereken ilişkileri

201
00:11:03,520 --> 00:11:05,921
ve bölünmüş değil
yeniden birleşmiş devletleri

202
00:11:05,945 --> 00:11:08,984
tasarlamamız gerektiğini 
hatırlatan bir hikâye.

203
00:11:09,515 --> 00:11:10,666
Teşekkürler.

204
00:11:10,690 --> 00:11:14,960
(Alkışlar)