Is het niet fascinerend hoe iets simpels
als een streep op de kaart trekken,
de manier waarop we de wereld zien
en beleven kan veranderen?
En hoe die ruimtes
tussen de lijnen, grenzen,
plaatsen worden.
Het worden plaatsen
waar taal en eten en muziek
en mensen uit verschillende culturen
bij elkaar samenkomen
op mooie en soms gewelddadige
en af en toe hele belachelijke manieren.
En die op een kaart getekende lijnen
kunnen tastbare littekens
in het landschap maken
en ook littekens
in ons geheugen achterlaten.
Mijn interesse in grenzen is ontstaan
toen ik op zoek was naar
de architectuur van de grensgebieden.
En ik werkte aan verschillende projecten
aan de grens tussen de VS en Mexico,
waar ik gebouwen ontwierp
gemaakt van beschikbare modder.
En ik werk ook aan projecten die zogezegd
naar dit landschap immigreerden.
'Prada Marfa', een landschapskunstwerk
dat de grens tussen kunst
en architectuur overschrijdt
en het heeft mij aangetoond
dat architectuur ideeën kan overbrengen
die politiek en cultureel
veel complexer zijn,
dat architectuur tegelijkertijd
satirisch en serieus kan zijn
en dat het iets kan zeggen
over de kloof tussen rijk en arm
en wat er vertrouwd en wat vreemd is.
En dus, tijdens mijn zoektocht
naar architectuur in het grensgebied
begon ik me af te vragen:
is de muur architectuur?
Ik begon mijn gedachten en bezoeken
aan de muur te documenteren
door een serie souvenirs te creëren
als herinnering aan de tijd
dat we een muur hebben gebouwd
en wat een krankzinnig idee dat was.
Ik heb grensspelletjes gemaakt,
(Gelach)
ansichtkaarten,
sneeuwbollen met
architectonische modelletjes erin
en kaarten die het verhaal
van weerbaarheid bij de muur vertellen,
en ik zocht naar manieren
waarmee design duidelijkheid kon brengen
in de problemen die de grensmuur creëerde.
Is de muur architectuur?
Nou, hij is zeker
een ontworpen constructie
en hij is ontworpen in
een faciliteit genaamd FenceLab,
waar ze voertuigen met 4,600 kilo erin
met 65 km/h in de muur ramden
om de ondoordringbaarheid
van de muur te testen.
Maar aan de andere kant
werd ook tegenonderzoek gedaan,
het ontwerp van draagbare ophaalbruggen
die direct aan de muur geplaatst worden
en waar voertuigen overheen kunnen rijden.
(Gelach)
Zoals bij alle onderzoeksprojecten
waren er successen
en er waren mislukkingen.
(Gelach)
Maar we krijgen dit soort
middeleeuwse reacties op de muur --
ophaalbruggen, bijvoorbeeld --
omdat de muur zelf een mysterieuze,
middeleeuwse vorm van architectuur is.
Het is een te simplistisch reactie
op een ingewikkelde kwestie.
Een aantal middeleeuwse technieken
wordt nu bij de muur gebruikt:
katapulten die balen marihuana
over de muur lanceren,
(Gelach)
of kanonnen die pakketjes met cocaïne
en heroïne over de muur schieten.
In de middeleeuwen
werden besmette lijken
soms over muren geslingerd
als vorm van biologische oorlogsvoering
en vandaag de dag wordt gespeculeerd
dat mensen over de muur gegooid worden
als vorm van immigratie.
Een belachelijk idee.
De enige persoon
waarvan ooit is vastgelegd
dat hij over de muur van Mexico
naar de Verenigde Staten is geschoten,
was in werkelijkheid
een Amerikaanse burger
die toestemming had de muur over te gaan
als levende kanonskogel,
60 meter,
mits hij zijn paspoort in zijn hand hield
(Gelach)
en hij is aan de andere kant
veilig in een net geland.
Mijn gedachten zijn geïnspireerd
door een quote van architect Hassan Fathy,
die zei:
"Architecten ontwerpen geen muren,
maar de ruimtes ertussenin."
Dus hoewel ik niet denk dat architecten
muren moeten ontwerpen,
denk ik wel dat het belangrijk is
dat zij dringend aandacht geven
aan die ruimtes er tussenin.
Ze zouden moeten ontwerpen voor de mensen,
de plaatsen en de landschappen
die de muur in gevaar brengt.
Mensen gaan die uitdaging al aan
en hoewel het doel van de muur is
om mensen uit elkaar en weg te houden,
brengt hij juist ook mensen samen
op een aantal heel bijzondere manieren.
Ze houden sociale evenementen
zoals binationale yogalessen aan de grens
om mensen van beide kanten
samen te brengen.
Ik noem dit de monumentpositie.
(Gelach)
En kennen jullie 'murenbal' al?
(Gelach)
Het is een grensvariant van volleybal
die al sinds 1979 gespeeld wordt
(Gelach)
aan de grens van de VS en Mexico
om het binationale erfgoed te vieren.
En dit roept een aantal
interessante vragen op.
Is zo'n sport wel legaal?
Is een bal over de muur
heen en weer slaan illegale handel?
(Gelach)
Het mooie van volleybal is
dat het de muur transformeert
tot niets meer dan een lijn in het zand,
bedongen door het lichaam en de geest en
de ziel van de spelers aan beide kanten.
En ik denk dat we juist dit soort
tweezijdige onderhandelingen nodig hebben
om muren die verdelen neer te halen.
Nu is het één ding om de bal
over de muur te gooien,
maar stenen over de muur gooien
heeft schade aangericht
aan douanevoertuigen
en heeft douaniers verwond
en de reactie van de VS
is drastisch geweest.
Douaniers hebben door de muur geschoten
en Mexicaanse stenengooiers
zijn omgekomen.
En een andere reactie van de douaniers
is om vangnetten op te zetten om
zichzelf en hun voertuigen te beschermen.
En deze vangnetten zijn
een vast element geworden
bij de constructie van nieuwe muren.
En ik begon me af te vragen
of net als volleybal,
honkbal misschien een vast element
aan de grens zou moeten worden
en dat muren open zouden kunnen gaan,
zodat gemeenschappen
over kunnen steken om te spelen,
en als ze een homerun slaan,
dat een douanier de bal dan oppakt
en die teruggooit.
Een douanier koopt
een 'raspado', een ijsje,
van een verkoper
nog geen meter van hem vandaan,
eten en geld worden
door de muur heen uitgewisseld,
een heel normale gebeurtenis,
nu illegaal door die lijn op een kaart
en een paar millimeter staal.
En dit tafereel doet me denken
aan deze uitdrukking:
"Als je meer bezit dan je nodig hebt,
bouw dan langere tafels
en niet hogere muren."
En dus heb ik dit souvenir gemaakt
ter herinnering aan het moment
dat we samen konden eten
en praten over de grens heen.
Op een schommel kunnen
mensen de grens oversteken,
totdat de zwaartekracht hen
naar eigen land deporteert.
De grens en de grensmuur
worden vandaag de dag
als een politiek theater gezien,
dus misschien moeten we
publiek in dat theater uitnodigen,
in een binationaal theater
waar mensen kunnen samenkomen
met artiesten, muzikanten.
Misschien is de muur niets meer
dan een gigantisch instrument,
de grootste xylofoon ter wereld,
en zouden we de muur kunnen bespelen
met trommelwapenstokken.
(Gelach)
Toen ik me deze binationale
bibliotheek inbeeldde,
stelde ik me een ruimte voor waar mensen
boeken en informatie en kennis
over de kloof heen kunnen delen,
waar een muur niets meer is
dan een boekenkast.
Wellicht is de beste manier
om de betrekkingen tussen Mexico
en de VS duidelijk te maken
het inbeelden van een wip,
waarbij de acties aan de ene kant
een direct gevolg hebben
voor wat er aan de andere kant gebeurt,
waarbij je dan de grens zelf kunt zien
als een symbolisch en letterlijk scharnier
in de relatie tussen de VS en Mexico,
en het bouwen van een muur
tussen buren snijdt die band af.
Je kent waarschijnlijk deze quote:
"Een goede schutting maakt goede buren."
Het wordt gezien als de moraal
van Robert Frosts gedicht 'Mending Wall'.
Maar eigenlijk vraagt het gedicht of we
überhaupt wel muren moeten bouwen.
Het gedicht gaat over het herstel
van menselijke relaties.
Mijn favoriet is de eerste regel:
"Er is daar iets
dat niet van een muur houdt."
Want één ding is mij duidelijk:
er zijn geen twee kanten
gedefinieerd door een muur.
Dit is één, verdeeld landschap.
Aan de ene kant kan het er zo uitzien.
Een man maait zijn gras terwijl de muur
zijn achtertuin overschaduwt.
En aan de andere kant
kan het er zo uitzien.
De muur is de vierde muur
van iemands huis.
Maar de werkelijkheid is
dat de muur mensenlevens doorsnijdt.
Hij snijdt door ons privéterrein,
onze openbare grond,
onze inheemse stammenlanden, onze steden,
een universiteit,
onze buurten.
En ik moet me wel afvragen
hoe het zou zijn als de muur
recht door een huis snijdt.
Herinner je je die verschillen
tussen arm en rijk?
Rechts, de gemiddelde grootte
van een huis in El Paso, Texas,
en links de gemiddelde grootte
van een huis in Juarez.
En hier snijdt de muur
recht door de keukentafel.
En hier snijdt de muur
door het bed in de slaapkamer.
Want wat ik wil duidelijk maken is
dat de muur niet alleen plaatsen verdeelt,
hij verdeelt mensen,
hij verdeelt families.
En de betreurenswaardige
politiek van de muur
scheidt vandaag de dag
kinderen van hun ouders.
Je kent misschien
dit bekende verkeersbord al.
Het werd ontworpen
door grafisch ontwerper John Hood,
een inheems Amerikaanse veteraan
werkzaam voor het ministerie
van vervoer in California.
Zijn opdracht was een bord te ontwerpen
dat automobilisten waarschuwt
voor immigranten die
langs de snelweg gestrand zijn
en die kunnen proberen
om de weg over te steken.
Hood heeft een verband gelegd
tussen het lot van
de immigranten van vandaag
en dat van de Navajo
tijdens de Lange Wandeling.
En dit is een briljant stukje
designactivisme.
Hij heeft goed nagedacht
over het idee om een meisje
met staartjes te gebruiken, bijvoorbeeld,
omdat hij dacht dat automobilisten
daar het meest mee te doen zouden hebben
en hij heeft het silhouet van
burgerrechtenleider Cesar Chavez gebruikt
om het hoofd van de vader te ontwerpen.
Ik wilde voortbouwen
op het geniale idee van dit bord
om de aandacht te vestigen op
het splitsen van families aan de grens.
Ik heb één kleine verandering gemaakt.
Ik laat de families elkaar aankijken.
En in de laatste weken
heb ik de kans gehad dat bord
terug naar de snelweg te brengen
om een verhaal te vertellen,
het verhaal van de relaties
die we zouden moeten herstellen
en een herinnering
dat we zouden moeten streven
naar de opnieuw Verenigde,
en niet de Verdeelde Staten.
Dankjewel.
(Applaus)