0:00:00.730,0:00:04.208
David Biello: Peki Victor, neler yaptın?

0:00:05.042,0:00:07.684
Victor Vescovo:[br]Burası Atlantik Okyanusu'nun dibi

0:00:07.708,0:00:10.684
ve sanırım gençken[br]çok fazla Jules Verne okumuşum,

0:00:10.708,0:00:14.559
böylece son dört yıldır gezegendeki[br]en gelişmiş ve en derine dalabilen

0:00:14.583,0:00:18.143
denizaltıyı tasarlayıp[br]inşa eden ekibe liderlik ettim,

0:00:18.167,0:00:20.809
üstelik bu denizaltıyı[br]kullanabiliyorum da.

0:00:20.833,0:00:23.101
Bu, geçen sene Aralık ayında biz,

0:00:23.125,0:00:25.768
ilk kez -- Atlantik Okyanusu'nun dibi.

0:00:25.792,0:00:27.756
DB: Bunu daha önce[br]kimse görmedi, öyle mi?

0:00:27.756,0:00:29.476
Sadece sen gördün.[br]VV: Hayır.

0:00:29.500,0:00:30.893
Tabii, şimdi herkes.

0:00:30.917,0:00:33.434
DB: Bunu kim yapar?

0:00:33.458,0:00:34.726
Yani --

0:00:34.750,0:00:38.476
VV: Bence herkes son 10-15 sene içindeki[br]gelişimin farkındadır.

0:00:38.500,0:00:41.893
Dış uzayı keşfedebilecek araçları olan [br]bir sürü insan var,

0:00:41.917,0:00:44.632
mesela SpaceX ya da Blue Origin --

0:00:44.632,0:00:46.685
ve biz farklı bir yöne yol alıyoruz.

0:00:46.685,0:00:50.418
Şahısların, kaynaklarını bizi daha önce[br]keşfedilmemiş yerlere götürecek

0:00:50.418,0:00:54.514
teknolojiyi geliştirmek için harcadıkları[br]harika bir çağdayız.

0:00:55.125,0:00:56.976
Ve dünyadaki okyanuslar...

0:00:57.000,0:01:00.684
neredeyse klişe ama[br]tüm gezegenimizin yüzde 70'i

0:01:00.708,0:01:03.143
ve bunun yüzde 95'i keşfedilmemiş.

0:01:03.167,0:01:05.500
Bizim de bu keşifle[br]yapmaya çalıştığımız şey,

0:01:05.500,0:01:07.413
bir denizaltı inşa ederek

0:01:07.413,0:01:10.577
onun gezegenin en dibinde[br]her bir noktaya gidebileceğini kanıtlamak

0:01:10.577,0:01:14.612
ve böylece bu gezegenin[br]hâlâ keşfedilmemiş yüzde 60'ını keşfetmek.

0:01:15.208,0:01:17.599
DB: Bunun için bayağı iyi[br]bir alet gerek, değil mi?

0:01:17.599,0:01:18.851
VV: Doğru.

0:01:18.875,0:01:21.476
Bu araç tabii ki denizaltı,[br]Limiting Factor.

0:01:21.500,0:01:22.976
Teknoloji harikası bir araç

0:01:23.000,0:01:25.634
ve destek gemisi Pressure Drop[br]tarafından destekleniyor.

0:01:25.634,0:01:28.352
90 mm kalınlığında iki kişilik[br]titanyum bir katmana sahip,

0:01:28.352,0:01:29.893
bu onu bir atmosferde tutuyor

0:01:29.917,0:01:35.167
ve okyanusun en derin noktasına[br]defalarca dalabilicek güce sahip.

0:01:35.167,0:01:39.351
DB: Yani okyanusu keşfeden[br]SpaceX gibi bir şey?

0:01:39.375,0:01:41.976
Evet, okyanus keşfeden SpaceX gibi

0:01:42.000,0:01:43.874
ama ben kendi aracımı kendim sürüyorum.

0:01:43.874,0:01:45.559
(Gülme sesleri)

0:01:45.583,0:01:48.726
Elon'u alacak mısın yoksa?

0:01:48.750,0:01:50.809
VV: Evet, herhangi bir kişiyi alabilirim.

0:01:50.833,0:01:52.309
Elon, şu an bunu izliyorsan

0:01:52.333,0:01:55.184
eğer seninkilere beni bindirirsen [br]ben de seni bindiririm.

0:01:55.208,0:01:57.000
(Gülme sesleri)

0:01:58.125,0:02:00.851
DB: Bize aşağısının[br]nasıl bir yer olduğunu anlatsana.

0:02:00.875,0:02:04.268
Basıncın öyle yoğun olduğu[br]bir yerden bahsediyoruz ki

0:02:04.292,0:02:06.726
Eyfel Kulesi'ni[br]ayak parmağına koymak gibi.

0:02:06.750,0:02:08.059
VV: Ondan daha fazla.

0:02:08.083,0:02:09.518
Yaklaşık 1000 atm.

0:02:09.542,0:02:11.934
Olay şu ki bizim,[br]bizi ekstrem derinliklere

0:02:11.958,0:02:15.734
defalarca kez inip çıkmamızı[br]sağlayan titanyum bir katmanımız var.

0:02:16.083,0:02:17.559
Bu daha önce hiç yapılmadı.

0:02:17.583,0:02:19.643
The Challenger Deep,[br]1960 ve 2012 yıllarında

0:02:19.667,0:02:22.934
James Cameron tarafından[br]iki kez daldırıldı.

0:02:22.958,0:02:26.268
Aşağı indi ve yukarı geri çıktı,[br]bunlar deneysel gemilerdi.

0:02:26.292,0:02:28.768
Bu, bir bilim insanı dahil iki kişiyle

0:02:28.792,0:02:33.140
binlerce kez dalıp çıkabilen ticari [br]sertifikalı ilk denizaltı.

0:02:33.213,0:02:35.184
Şunu da söylemekten gurur duyuyorum ki

0:02:35.208,0:02:37.983
sadece üç hafta önce[br]tarihte en derine dalan ilk İngiliz,

0:02:37.983,0:02:40.393
Newcastle Üniversite'sinden[br]Dr. Alan Jamieson

0:02:40.417,0:02:43.018
Java Trench'te bizimle aşağıdaydı.

0:02:43.042,0:02:47.934
DB: O zaman tahmin ediyorum,[br]çok fazla şey seni korkutmuyor.

0:02:47.958,0:02:50.059
VV: Dalmak çok daha farklı bir şey.

0:02:50.083,0:02:53.184
Eğer klostrofobikseniz[br]denizaltının içinde olmak istemezsiniz.

0:02:53.208,0:02:54.819
Oldukça uzun bir mesafe gidiyoruz

0:02:54.819,0:02:58.018
ve görevler genel olarak[br]kapalı bir alanda 8 ile 9 saat sürüyor.

0:02:58.042,0:03:00.518
Daha önceki kariyerimden epey farklı,

0:03:00.542,0:03:03.184
dağcılıktan bahsediyorum,[br]açık alanlardasınız,

0:03:03.208,0:03:05.018
rüzgâr şiddetli ve hava çok soğuk.

0:03:05.042,0:03:07.268
Bu tam tersi, çok daha teknik.

0:03:07.292,0:03:09.893
Bu daha çok kullandığınız[br]aletlerdeki hassasiyetle

0:03:09.917,0:03:12.143
ve çıkabilecek sorunları çözmekle alakalı.

0:03:12.167,0:03:14.726
Ama denizaltında bir şey[br]gerçekten ters giderse

0:03:14.750,0:03:16.143
bunu bilemezsiniz.

0:03:16.167,0:03:17.476
(Gülme sesleri)

0:03:17.500,0:03:19.976
DB: Yani sızıntılardan[br]korktuğunu söylüyorsun.

0:03:20.000,0:03:22.851
VV: Sızıntılar iyi değil[br]ama eğer olan şey bir sızıntıysa

0:03:22.875,0:03:25.059
o kadar kötü değil[br]çünkü o kadar kötü olsaydı

0:03:25.083,0:03:26.809
yine bilemezdiniz. Ama --

0:03:26.833,0:03:29.684
Ateş çıkması da pek iyi bir şey değil

0:03:29.708,0:03:31.768
ama gerçekten çok güvenli bir denizaltı.

0:03:31.792,0:03:34.268
Söylemek isterim ki hayatımda[br]çok fazla şeye güvenmem

0:03:34.292,0:03:36.101
ama titanyuma güvenirim, matematiğe,

0:03:36.125,0:03:38.184
sonlu eleman analizine güvenirim

0:03:38.208,0:03:39.518
ki bunlar sayesinde

0:03:39.542,0:03:43.581
bu gibi şeylerin olağanüstü basınç[br]ve koşulları dayanıklılığını görüyorsunuz.

0:03:43.792,0:03:46.934
DB: Ve bu küre kusursuz işlendi, değil mi?

0:03:46.958,0:03:48.934
Gerçekten eşsiz bir gemi.

0:03:48.958,0:03:50.434
VV: Zor olan aslında oydu --

0:03:50.458,0:03:55.419
Makinenin %99'u kadar benzeyen bir[br]titanyum küresi yapmak.

0:03:55.430,0:03:57.173
Titanyum, çalışılması zor bir metal

0:03:57.173,0:03:59.143
çoğu kişi nasıl çalışılacağını anlayamadı

0:03:59.167,0:04:00.518
ama biz çok şanslıydık.

0:04:00.542,0:04:03.643
Olağanüstü ekibimiz[br]neredeyse kusursuz küreyi yapabildi

0:04:03.667,0:04:06.101
ki bir şeyi basınca tabi tuttuğunuzda

0:04:06.125,0:04:08.184
en güçlü geometriyi elde edebilirsiniz.

0:04:08.208,0:04:10.601
Denizaltıya girdiğimde[br]ve o kapak kapandığında

0:04:10.625,0:04:12.701
aşağı inip[br]yukarı geri çıkacağımdan eminim.

0:04:12.725,0:04:15.676
DB: Bu da iki kez kontrol ettiğiniz şey [br]kapağın kapalı olması.

0:04:15.697,0:04:17.971
VV: Denizaltıyla dalmanın[br]sadece iki kuralı var.

0:04:17.971,0:04:19.674
Birincisi kapağı güvenli kapamak. [br]

0:04:19.698,0:04:21.674
İkincisi ise birinci kuralı tekrar etmek.

0:04:22.858,0:04:26.251
DB: Tamam o zaman,[br]Atlantik Okyanusu: Tamam.

0:04:26.625,0:04:28.393
Güney Okyanusu: Tamam.

0:04:28.417,0:04:30.893
VV: Daha önce kimse[br]Güney Okyanusu'na dalmadı.

0:04:30.917,0:04:32.226
Sebebini biliyorum.

0:04:32.250,0:04:33.643
Koşulların orada çok zor.

0:04:33.667,0:04:34.976
Hava çok kötü.

0:04:35.000,0:04:37.226
Çarpışma kelimesi akla geliyor.

0:04:37.250,0:04:39.101
Ama evet, oraya daldık.

0:04:39.125,0:04:40.643
Bittiğine sevindim.[br]DB: Evet --

0:04:40.667,0:04:42.018
VV: Teşekkürler

0:04:42.042,0:04:43.184
(Alkışlar)

0:04:43.208,0:04:45.101
DB: Yarışıyor gibisiniz.

0:04:45.125,0:04:47.559
Şimdi de Kelly'nin bahsettiği[br]Hint Okyanusu.

0:04:47.583,0:04:49.309
VV: Evet, o üç hafta önceydi.

0:04:49.333,0:04:51.934
Gizemi çözme konusunda şanslıydık.

0:04:51.958,0:04:53.893
Biri üç hafta önce bana şunu sorsaydı,

0:04:53.917,0:04:56.351
"Hint Okyanusu'nun en derin [br]noktası neresi?"

0:04:56.375,0:04:57.643
bunu kimse cevaplayamazdı.

0:04:57.667,0:04:58.976
İki aday vardı.

0:04:59.000,0:05:01.643
Biri Batı Avustralya,[br]diğeri ise Java Trench.

0:05:01.667,0:05:04.101
Çok iyi bir sonarı olan[br]harika bir gemimiz var.

0:05:04.125,0:05:05.393
İkisini de işaretledik.

0:05:05.417,0:05:07.684
Keşif araçlarını aşağı gönderdik[br]ve doğruladık.

0:05:07.708,0:05:10.309
Aslında Java Trench'in orta bölgesinde,

0:05:10.333,0:05:12.143
ki kimse orada olduğunu düşünmemişti.

0:05:12.167,0:05:15.076
Aslında büyük dalışlarımızdan[br]birini her gerçekleştirdiğimizde

0:05:15.086,0:05:17.349
Vikipedi'ye girip değiştirmek[br]zorunda kalıyoruz.

0:05:17.349,0:05:18.861
Çünkü tamamen yanlış.

0:05:18.861,0:05:20.227
(Gülme sesleri)

0:05:20.333,0:05:22.673
DB: Muhtemelen oraya dalmak

0:05:22.673,0:05:25.684
orada harcayabildiğiniz zamandan[br]daha çok vakit alıyor değil mi?

0:05:25.708,0:05:28.601
VV: Hayır, aslında bayağı[br]vakit geçiriyoruz.

0:05:28.625,0:05:31.476
Kabinde dört gün yetecek kadar [br]oksijen desteğim var.

0:05:31.500,0:05:33.059
Eğer dört gün boyunca oradaysam

0:05:33.083,0:05:35.893
ve bir şeyler çok kötü gittiyse[br]muhtemelen kullanmayacağım

0:05:35.917,0:05:38.976
ama okyanusun en derinine inmek[br]genelde üç saat civarı sürüyor

0:05:39.000,0:05:41.309
ve sonra genelde 3 veya 4 saat[br]aşağıda kalıyoruz

0:05:41.333,0:05:42.893
ve sonra üç saat de yukarı.

0:05:42.917,0:05:45.296
Yani orada 10-11 saatten fazla[br]kalmak istemezsiniz.

0:05:45.296,0:05:46.605
Dar gelmeye başlayabiliyor.

0:05:46.605,0:05:48.831
DB: Tamam, o zaman işte [br]Hint Okyanusu'nun dibi

0:05:48.831,0:05:53.099
ve bu senin dışında başka kimsenin [br]görmediği bir şey.

0:05:53.875,0:05:57.303
VV: Bu fotoğraf aslında[br]keşif araçlarımızdan birinin.

0:05:57.303,0:06:00.851
Sağ altta güçlü bir assfish [br]görebilirsiniz --

0:06:00.875,0:06:02.476
gerçekten adı böyle.

0:06:02.500,0:06:03.518
(Gülme sesleri)

0:06:03.542,0:06:06.934
Ama sol tarafta daha önce görülmemiş[br]bir canlıyı görebilirsiniz.

0:06:06.958,0:06:10.184
Bu aslında dikenli ascedian denen, [br]yer altında yaşayan denizanası

0:06:10.208,0:06:12.643
ve hiçbiri daha önce böyle görünmemişti.

0:06:12.667,0:06:15.393
Dikenin altında[br]küçük bir yavrusu var aslında

0:06:15.417,0:06:17.559
ve karşıya doğru güzelce kaymıştı.

0:06:17.583,0:06:20.059
Bugüne kadar gittiğimiz her dalışta,

0:06:20.083,0:06:22.726
birkaç saat kalsak bile,

0:06:22.750,0:06:24.643
üç veya dört yeni tür keşfettik

0:06:24.667,0:06:27.976
çünkü bu yerler milyarlarca yıldır[br]görülmemiş yerler

0:06:28.000,0:06:31.351
bugüne kadar hiç kimse[br]aşağı inip onları kayda almadı

0:06:31.375,0:06:32.643
ya da örnekler almadı.

0:06:32.667,0:06:34.518
Ve bu bizim için olağanüstü --

0:06:34.542,0:06:36.893
(Alkışlar)

0:06:36.917,0:06:38.226
Umduğumuz şey --

0:06:38.250,0:06:41.601
görevimizin asıl amacı[br]bu aleti inşa etmek.

0:06:41.625,0:06:43.268
Bu alet bir kapı

0:06:43.292,0:06:44.601
çünkü bu aletle,

0:06:44.625,0:06:46.968
daha çoklarını yapabileceğiz

0:06:46.968,0:06:49.185
ve bilim insanlarını[br]binlerce defa daldırıp

0:06:49.205,0:06:51.408
keşif kapılarını açmalarını

0:06:51.452,0:06:54.719
ve varlığından bile haberdar olmadığımız[br]şeyler bulabilecekler.

0:06:54.727,0:06:59.002
DB: Yani insanlar denizin dibinden çok[br]uzaya gittiler.

0:06:59.412,0:07:00.725
Sen üçünden birisin.

0:07:00.931,0:07:03.171
Bu sayıyı arttıracaksın.[br]Bu şansı vereceksin.

0:07:03.630,0:07:06.110
VV: Evet, üç kişi[br]Pasifik Okyanusu'nun dibine daldı.

0:07:06.218,0:07:08.878
İki kişiyle 1960'da USS Trieste

0:07:09.098,0:07:11.757
2012'de Deep Sea Challenger'ı ile [br]James Cameron --

0:07:11.802,0:07:13.399
teşekkürler Jim, güzel denizaltı.

0:07:13.465,0:07:15.131
Bu 3. jenerasyon bir teknoloji.

0:07:15.425,0:07:18.003
Sadece aşağı inmeyi değil,[br]aslında iki hafta içinde

0:07:18.003,0:07:19.773
birkaç kez dalıp çıkmayı deneyeceğiz

0:07:19.773,0:07:21.383
ki bu daha hiç denenmedi.

0:07:22.208,0:07:24.848
Eğer bunu yapabilirsek[br]teknolojiyi kanıtlamış olacağız

0:07:24.868,0:07:27.230
ve o kapı açılmakla kalmayacak,[br]hep açık kalacak.

0:07:27.310,0:07:28.650
(Alkışlar)

0:07:30.794,0:07:31.893
DB: Harika, bol şans.

0:07:31.893,0:07:34.051
VV: Çok teşekkürler. [br]DB: Ben teşekkür ederim.

0:07:34.051,0:07:35.561
VV: Hepinize teşekkürler.

0:07:35.561,0:07:37.292
(Alkışlar)