Chúng ta đã lầm to. Mọi người à, chúng ta đã thật sự lầm to. Điều cuối cùng chúng ta nên làm là làm sạch đại dương. Điều cuối cùng. Đúng là có cả tá rác thải nhựa đang đổ ra đại dương mỗi một phút mỗi một giờ hằng ngày. Và vô số loài chim và động vật khác đang chết dần chỉ vì rác thải nhựa. Chúng ta đang trải qua tốc độ tuyệt chủng nhanh nhất từ trước đến giờ, và nhựa nằm trong chuỗi thức ăn. Và tôi vẫn đứng đây, trước mặt các bạn khẳng định rằng điều cuối cùng cần làm là làm sạch đại dương. Điều cuối cùng. Nếu bạn bước vào một nhà bếp, bồn nước đang bị tràn, nước đổ hết ra sàn, thấm vào những bức tường, bạn phải quyết định nhanh, bạn sẽ phát hoảng; bạn có một cái xô, một cây lau nhà hoặc một cái pit-tông. Bạn làm gì trước tiên? Chúng ta nên tắt vòi nước trước. Sẽ vô dụng khi lau sàn hay hút nước ra nếu chúng ta không tắt vòi nước trước. Sao lại không làm vậy với đại dương? Thậm chí nếu dự án "Làm sạch đại dương", chiến dịch tái chế nhựa ở biển hoặc các thông điệp ý nghĩa của công ty nhựa đại dương hoàn toàn hiệu quả, đó cũng là quá nhỏ nhoi, quá trễ. Chúng ta đang trên đà sản xuất hơn ba trăm triệu tấn nhựa vào năm nay. Khoảng tám triệu tấn sẽ đổ vào đại dương thêm vào con số ước tính khoảng 150 triệu tấn đã có sẵn. Theo thống kê, 80% nhựa từ đại dương đều đến từ những đất nước kinh tế rất khó khăn. Và nếu bạn phải sống trong đói nghèo điều quan tâm, luôn là, thực phẩm hoặc là chỗ ở hay là cảm giác được an toàn, tái chế. Nó vượt qua cả trí tưởng tượng của bạn. Và đó chính là lý do vì sao tôi sáng lập ra "Plastic bank" (ngân hàng nhựa). Chúng tôi là chuỗi cửa hàng lớn nhất thế giới dành cho người thu nhập thấp, là nơi mà mọi thứ đều có thể được mua bằng cách trao đổi rác thải nhựa. Tất cả mọi thứ. Tiền học phí. Bảo hiểm y tế. Wi-fi, cước điện thoại, tiền điện, nhiên liệu nấu ăn lâu, dùng cho lò nướng cao cấp. Và chúng tôi vẫn đang muốn thêm các thứ khác mà mọi người đang cần nhưng không có khả năng chi trả. Chuỗi cửa hàng ở Haiti giống như trung tâm cộng đồng, nơi một trong những người thu gom, Lise Nasis, có cơ hội để kiếm sống bằng việc thu gom rác thải từng nhà, trên mỗi con đường, hay từng công ty. Và vào cuối ngày, cô ấy đem nguyên liệu về cho chúng tôi, chúng tôi đem cân, kiểm tra chất lượng, và quy ra tiền lương vào tài khoản cô ấy. Lise giờ đây đã có nguồn thu nhập ổn định và chắc chắn. Và khoản tiền chúng tôi chuyển vào tài khoản online cho cô ấy. Vì nó là tài khoản tiết kiệm nên có thể thành tài sản mà cô ấy có thể thế chấp để vay mượn. Và vì nó là tài khoản online, cô ấy có hệ thống bảo vệ khỏi cướp, và tôi nghĩ quan trong nhất là, cô ấy thấy giá trị bản thân. Và ngay cả nhựa cũng có giá trị riêng của nó. Vâng. Và nhựa mà chúng tôi thu thập, và thêm giá trị cho nó, chúng tôi phân loại, tháo bỏ nhãn dán, tháo bỏ nắp. Chúng tôi có thể cắt nhỏ hoặc đóng thành gói và sẵn sàng xuất khẩu. Bây giờ, không có gì khác biệt khi đi ngang cánh đồng kim cương. Nếu Lise đã đi ngang cánh đồng kim cương nhưng không có cửa hàng, hay ngân hàng, không cách nào dùng kim cương, hay trao đổi chúng, chúng cũng trở nên vô dụng. Và Lise là người goá chồng, sau trận động đất Haitian năm 2010, vô gia cư không có thu nhập gì. Và kết quả của chương trình, Lise có thể trả học phí cho hai đứa con gái và đồng phục. Bây giờ, loại nhựa chúng ta bán. Chúng ta bán cho các nhà cung cấp thương hiệu nổi tiếng như Marks và Spencer, người ủy nhiệm cách sử dụng nhựa tổng hợp trong sản phẩm của họ. Hoặc giống như Henkel, công ty hàng hoá tiêu dùng của người Đức, đang dùng loại nhựa tổng hợp trực tiếp trong quá trình sản xuất. Chúng ta đóng vòng trong nền kinh tế tuần hoàn. Bây giờ việc mua dầu gội đầu hay chất tẩy trong giặt giũ có chất nhựa tổng hợp bên trong, và bạn trực tiếp góp phần vào việc khai thác nhựa từ dầu và làm giảm sự nghèo đói cùng lúc. Và mô hình đó hoàn toàn có thể nhân rộng. Ở São Paulo, một bài thuyết pháp khuyến khích các giáo dân không chỉ đem lễ vật vào ngày Chủ nhật, mà còn về việc tái chế nữa. Sau đó chúng ta kết hợp nhà thờ với người nghèo. Hoặc, tôi càng tin hơn rằng chúng ta có thể kết hợp nhà thờ ở London với một nhà thờ nghèo khó ở Cairo. Hoặc như ở Vancouver, với chương trình ký gửi chai nhựa: bây giờ cá nhân nào hay bất cứ nhóm nào có thể trả lại tiền ký gửi cho sản phẩm tái chế, và thay vì phải lấy tiền mặt lại, họ có cơ hội để ký gửi số tiền đó vào tài khoản của người nghèo trên thế giới. Giờ chúng ta có thể dùng sản phẩm tái chế để ủng hộ và tạo ra nhiều người dùng đồ tái chế. Một chai được ký gửi tại nhà có thể tách chiết thành hàng trăm thứ trên khắp thế giới. Hoặc, như Shell, công ty năng lượng, người đầu tư vào chương trình "không nhựa". "Không nhựa" cũng giống như "không các-bon". Nhưng "không nhựa" đầu tư vào cơ sở hạ tầng tái chế mà nó không tồn tại. Và nó tạo sự động viên cho người nghèo bằng cách tăng giá trị. Hoặc là -- giống như khu ổ chuột ở Manila, nơi những khu chợ nhỏ nhất với cây cân đơn giản và một chiếc điện thoại có thể chấp nhận nhựa phổ thông như hình thức mới của thanh toán theo cân nặng, cho phép chúng phục vụ nhiều người hơn và tạo sự ảnh hưởng rộng hơn. Và điểm chung ở đây là loại nhựa phổ thông đó chính là tiền. Nhựa phổ thông là tiền, một hệ thống tiền tệ toàn cầu và giao dịch khi được sử dụng, giảm đói nghèo và làm sạch môi trường cùng một thời điểm. Không chỉ là nhựa. Không phải loại nhựa tái chế, mà là nhựa phổ thông, một nguyên liệu mà giá trị chuyển đổi thông qua đời sống của người dân gặp phải, cả người giàu lẫn người nghèo. Con người sản xuất hơn tám tỷ ký lô nhựa, hầu hết vẫn còn là chất thải. Tám tỷ ký lô. Trị giá khoảng 50 cent một ký lô, chúng tôi có khả năng giải phóng bốn nghìn tỷ đô-la giá trị. Nhìn nè, tôi thấy nhựa phổ thông như là Bitcoin trên mặt đất -- (Cười) và có sẵn cho tất cả mọi người. Bây giờ toàn bộ hệ sinh thái được quản lý và hỗ trợ thông qua ngân hàng trực tuyến tạo sự an toàn, chuyển đổi giá trị đích thực toàn cầu. Giờ bạn có thể ký gửi đồ tái chế của mình ở Vancouver hoặc Berlin, và một gia đình có thể rút ngay gạch xây dựng hay điện thoại trong khu ổ chuột ở Manila. Hoặc Lise -- cô ấy có thể ký gửi đồ tái chế tại trung tâm ở Port-au-Price, và mẹ cô ấy có thể rút nhiên liệu nấu ăn hay tiền mặt phía bên kia thành phố. Và ứng dụng thêm phần thưởng, sự khích lệ, các phần thưởng nhóm đánh giá của người sử dụng. Chúng tôi ứng dụng game vào tái chế. Chúng tôi thêm niềm vui và thủ tục vào ngành công nghiệp không chính thức. Chúng tôi đang hoạt động ở Haiti và Philippines. Chúng tôi chọn nhân viên và đối tác cho Brazil. Và năm nay, chúng tôi đang uỷ thác cho Ấn Độ và Ethiopia. Chúng tôi đang chọn hàng trăm hàng trăm tấn nguyên liệu. Chúng tôi tiếp tục thêm nhiều đối tác và khách hàng, và chúng tôi gia tăng số lượng bộ sưu tập mỗi ngày. Kết quả hiện nay của chương trình với Henkel, họ đã hết lòng sử dụng hơn 100 triệu ký lô nguyên liệu mỗi năm. Sự tách biệt đó sẽ đưa hàng trăm triệu đô-la vào tay của những người nghèo trong các nền kinh tế đang nổi lên. Và ngay lúc này, chúng ta có thể trở thành một phần trong giải pháp không chỉ với vấn đề ô nhiễm. Và, có lẽ việc làm sạch đại dương là không hiệu quả. Có lẽ là vậy. Nhưng ngăn chặn rác thải đại dương có thể là cơ hội lớn nhất dành cho nhân loại. Xin cảm ơn. (Vỗ tay)