Çocuğunuzu, yakın bir arkadaşınızı ya da
duygusal partnerinizi düşündüğünüzde
muhtemelen akla "sevgi" kelimesi gelir
ve birden diğer duygular üşüşür.
Neşe ve umut,
heyecan, güven ve emniyet
ve evet, bazen de
üzüntü ve hayal kırıklığı.
Sözlükte "sevgi"den daha fazla
mensubu olan bir kelime olmayabilir.
Ancak hayatımızda esas
önemi ona vermemize rağmen
nasıl seveceğimizin bize açık bir şekilde
hiç öğretilmemesi ilginç değil mi?
Arkadaşlıklar kuruyoruz,
ilk duygusal ilişkilere yelken açıyoruz,
evleniyoruz ve çaresine bakarız umuduyla
hastaneden eve bebekler getiriyoruz.
Ama gerçek şu ki, sevdiklerimizi sık sık
incitiyor ve onlara kaba davranıyoruz.
Bunlar hemen göze çarpmayabilir.
Mesela arkadaşımızı bizimle
zaman geçirmesi için zorlamak,
partnerimizin telefonuna
gizlice göz atmak
veya okulda yeterince çabalamadığı için
çocuğumuzu ayıplamak.
Yüzde yüzümüz sağlıksız ilişki
davranışlarıyla karşılaşıyor
ve yine yüzde yüzümüz
sağlıksız ilişki davranışları yapıyor.
Bu, insan olmanın bir parçası.
En kötü hâliyle,
sevdiklerimize verdiğimiz zarar
taciz ve şiddet olarak ortaya çıkıyor.
İlişkide şiddet, kadınların üçte birinin
ve erkeklerin dörtte birinin
hayatta tecrübe edeceği bir şey.
Çoğu kişi gibiyseniz bu verileri
duyduğunuzda şöyle diyeceksiniz:
"Hayır, bu benim başıma asla gelmez."
Taciz ve şiddet kelimelerinden kaçınmak
ve onların başka bir yerde başkalarının
başına geldiğini düşünmek içgüdüseldir.
Ancak gerçek şu ki, sağlıksız ilişkiler
ve taciz hepimizin etrafında.
Sadece isimlerini değiştiriyor
ve bağlantıyı görmezden geliyoruz.
Taciz, sağlıksız sevgide
gizlenerek bize yaklaşıyor.
"One Love" adında
bir kuruluşta çalışıyorum.
Eski sevgilisi tarafından
öldürülen Yeardley için
ailesinin başlattığı bir kuruluş.
Bu, olacağını kimsenin
beklemediği bir trajediydi.
Ancak geriye dönüp baktıklarında,
tehlike belirtilerini fark ettiler
fakat daha önce kimse
bu belirtileri anlamamıştı.
Çılgınlık, drama veya içki alışkanlığı
olarak adlandırılan hareketlerinin
aslında ne olduğu anlaşılmamıştı.
Bu hareketler tehlikenin
açık belirtisiydi.
Kızın ailesi anladı ki, herhangi birisi
bu belirtiler hakkında eğitilmiş olsaydı
kızlarının ölümü engellenebilirdi.
Bu yüzden biz, Yeardley ve ailesinin
sahip olmadığı bilgilere
başka kişilerin
sahip olması için çalışıyoruz.
Üç temel hedefimiz var:
Konuşulması rahatsız edici
ve oldukça tuhaf olan konuları
herkes tarafından konuşulur hâle getirmek,
arkadaş olarak adlandırılan ön cepheye,
yardım etmeleri için yetki vermek
ve bu süreçte, daha iyi sevebilmek için
tüm becerilerimizi geliştirmek.
Bunu yapmaya, göremediğimiz sağlıksız
belirtileri açığa çıkararak başlamalıyız.
İşimiz, gençlerle konuşma başlatmak için
bir içerik oluşturmaya odaklanıyor.
Verilen derslerden dolayı
içeriklerimizin çoğu oldukça ciddi.
Ama bugün sağlıksız sevginin
beş işaretini açığa çıkarmak için
daha neşeli ama yine de düşündürücü
bölümlerden birini kullanacağım:
"Beyitler"
Birinci belirti, yoğunluk.
(Video)
Mavi: Kaç gündür seni görmedim, özledim.
Turuncu: Ben de seni özledim. (#busevgi)
Mavi: Seni beş dakikadır görmedim.
Sanki bir ömür gibi geldi.
Tüm o beş dakika boyunca
bensiz ne yapıyordun?
Turuncu: Üç dakika olmuştu.
(#busevgideğil)
Katie Hood: Bunu biri fark etti mi?
Bilmiyorum. Ben fark ettim.
Kötü ilişkiler kötü başlamaz,
heyecan verici ve neşeli başlar.
Şefkat ve duygu yoğunluğu
ve bir acele vardır.
Gerçekten iyi hissettirir.
Çok şanslı ve turnayı gözünden
vurmuş gibi hissedersiniz.
Ama sağlıksız sevgide,
bu duygular zamanla değişir.
Heyecan, bunaltıcı hatta belki
biraz da boğucu olmaya başlar.
Bunu hissedersiniz.
Belki bu, yeni kız veya erkek arkadaşınız
siz daha buna hazır değilken
"Seni seviyorum." dediğinde,
gittiğiniz her yerde
onunla karşılaştığınızda
veya size sık sık mesaj atıp
aradığında olur.
Gün içinde başka işleriniz
olduğunu bilmelerine rağmen
geç cevap verdiğinizde sabırsızlanırlar.
İlişkinin nasıl başladığının değil
nasıl geliştiğinin
önemli olduğunu hatırlamalıyız.
Yeni bir ilişkinin ilk günlerinde
nasıl hissettiğimizi dikkate almalıyız.
İlişkinin hızından memnun musunuz?
Nefes alabilecek bir alanın
olduğunu hissediyor musunuz?
Kendi ihtiyaçlarımıza dair konuşmak için
kendi sesimizi kullanmamız da önemli.
İsteklerinize saygı duyuluyor mu?
İkinci belirti, soyutlanma.
(Video) Turuncu 2:
Takılmak ister misin?
Turuncu 1: Pazartesileri
bizim eğlence günümüz.
(#busevgi)
Turuncu 2: Takılmak ister misin?
Turuncu 1: Pazartesi
bizim eğlence günümüz.
2: Peki yarın?
1: Yarın şekerleme günümüz.
2: Çarşamba?
1: Arkadaşsız gün.
(#busevgideğil)
KH: Bana sorarsanız soyutlanma,
sağlıksız sevginin en çok gözden kaçan
ve yanlış anlaşılan belirtisi.
Neden?
Çünkü her yeni ilişki, yoğun bir beraber
vakit geçirme isteğiyle başlar.
Bir şey yön değiştirdiğinde
bunu gözden kaçırmak kolay.
Yeni kız veya erkek arkadaşınız
sizi, aile ve arkadaşlarınızdan,
savunma sisteminizden uzaklaştırıp
sizi kendisine daha sıkı bağladığında
soyutlanma gizlice içeri girer.
En yakın arkadaşınız hakkında
"Neden onlarla takılıyorsun? Onlar ezik."
veya aileniz için "Ayrılmamızı istiyorlar.
Bize tamamen karşılar."
gibi şeyler söyleyebilirler.
Soyutlanma, ilişkiden önceki hayatındaki
herkesle ilgili şüphe tohumları ekmektir.
Sağlıklı sevgide özgürlük vardır,
beraber vakit geçirmeyi seven
ama önceden değer verdikleri kişi
ve aktivitelere de bağlı kalan iki kişi.
Başta uyanık olduğunuz
her dakikayı birlikte geçirirken
özgürlüğün de devam etmesini
sağlamak kilit noktasıdır.
Bunu, arkadaşlarınızla plan yapıp
o planlara uyarak
ve partnerinizi de bunun için
cesaretlendirerek yaparsınız.
Üçüncü belirtisiyse aşırı kıskançlık.
(Video)
Mavi 2: Neden bu kadar mutlusun?
Mavi 1: Beni Instagram'dan
takip etmeye başladı!
(#busevgi)
Mavi 2: Neden bu kadar gerginsin?
Mavi 1: Beni her yerden
takip etmeye başladı.
(#busevgideğil)
KH: Balayı dönemi geçmeye başlayınca
aşırı kıskançlık içeri girebilir.
Partneriniz daha talepkâr olabilir,
her an nerede ve kiminle olduğunuzu
bilmeye ihtiyaç duyabilir.
Veya her yerden sizi takip edebilir,
çevrim için ve çevrim dışı.
Aşırı kıskançlık beraberinde
sahip olma isteği ve güvensizlik getirir.
Başkalarıyla flört etme veya aldatma gibi
devamlı suçlamalar getirir.
Siz kaygılanacak bir şey olmadığını,
sadece onu sevdiğinizi söylerken
sizi dinlemeyi reddetmeyi getirir.
Kıskançlık,
her insan ilişkisinin bir parçası
ama aşırı kıskançlık farklı.
Tehditkâr, tehlikeli
ve öfkeli bir yönü var.
Sevgi böyle hissettirmemeli.
Dördüncü belirti, aşağılama.
(Video) Mavi: Takılmak ister misin?
Turuncu: Ders çalışmam lazım.
Mavi: Yine de A alacaksın.
Mükemmel bir A. (#busevgi)
Mavi: Takılmak ister misin?
Turuncu: Ders çalışmam lazım.
Mavi: Yine de F alacaksın.
Aptalca bir F.
(#busevgideğil)
KH: Evet, hmm.
Sağlıksız sevgide, kelimeler
silah olarak kullanılır.
Önceden eğlenceli
ve neşeli olan konuşmalar
kaba ve utanç verici bir hâl alır.
Belki partneriniz can acıtıcı
bir şekilde sizinle dalga geçer,
eğlence olsun diye size zarar veren
şakalar yapıp hikâyeler anlatırlar.
İncindiğinizi anlatmaya
çalıştığınızda sizi susturur
ve yine sizi aşırı tepki
göstermekle suçlarlar.
"Neden bu kadar hassassın?
Sorunun ne? Bir huzur ver."
Bu kelimelerle susturulursunuz.
Şu oldukça anlaşılır bir şey:
Partneriniz sizi desteklemeli.
Kelimeleri sizi kuvvetlendirmeli,
moralinizi bozmamalı.
Sırlarınızı saklamalı ve sadık olmalı.
Sizi daha çok öz güvenli hissettirmeli,
daha az değil.
Son olarak beşinci belirti, dengesizlik.
(Video) Turuncu 1: Ayrılırsak üzülürüm.
Turuncu 2: Ben de üzülürüm.
(#busevgi)
Turuncu 1: Eğer ayrılırsak
depresyona girerim.
Kendimi buradan atarım.
Yaparım! Beni durdurmaya çalışma!
(#busevgideğil)
KH: Sık ayrılıp barışmalar, iniş çıkışlar;
gerginlik arttıkça dengesizlik de artar.
Ağlamalı, öfkeli kavgalar
ve ardından duygusal barışmalar,
"Değersizsin, neden
seninle olduğumu bile bilmiyorum!"
gibi nefret dolu ve can acıtıcı yorumlar,
çabucak dilenen özürler ve tekrar
olmayacağına dair verilen sözler.
Artık ilişkinin iniş çıkışlarına
o kadar şartlanmışsınızdır ki
ilişkinizin ne kadar sağlıksız
ve hatta tehlikeli hâle geldiğini
fark edemezsiniz.
Sağlıksız sevginin tacize dönüşünü görmek
gerçekten zor olabilir
ama söylemeliyim ki ilişkinizde
bu belirtilerden ne kadar çok varsa
ilişkiniz o kadar sağlıksız
ve belki de tehlikeli olabilir.
Eğer içinizden bir ses
ayrılıp gitmenizi söylüyorsa
ki bu, sağlıksız bir ilişkide olduklarında
çoğu arkadaşımıza verdiğimiz bir tavsiye,
bu her zaman en iyi tavsiye değildir.
Ayrılma anı, şiddet için
güçlü bir tetikleyici olabilir.
Şiddete uğrayacağınızdan korkuyorsanız
veya şiddet görüyorsanız
güvenli bir şekilde ayrılmak için
uzmanların tavsiyelerine danışmalısınız.
Bu, sadece duygusal ilişkilerden
ve şiddetten ibaret değil.
Sağlıksız ilişki belirtilerini anlamak
hayatınızdaki neredeyse tüm ilişkileri
anlayıp denetlemenizi sağlayabilir.
Hayatınızda ilk kez, arkadaşınıza
neden kırgın olduğunuzu
veya belli bir aile bireyiyle olan
her konuşmanızdan sonra
neden cesaretsiz ve kaygılı
hissettiğinizi anlayabilirsiniz.
Hatta kendi tutku ve kıskançlığınızın,
hayatınızdaki insanlar için
nasıl sorunlar oluşturduğunu bile
fark etmeye başlayabilirsiniz.
Anlamak, gelişmek için ilk adımdır
ve her sağlıksız ilişkiyi
sağlıklı hâle getiremeseniz de
bazı ilişkileri geçmişte bırakmak
zorunda kalsanız da
ilişkileri geliştirmek için her gün
kendi görevinizi yerine getirebilirsiniz.
Size heyecan verici bir haberim var:
bunu gerçekleştirmek çok da zor değil.
Dürüst iletişim, karşılıklı saygı,
nezaket ve sabır;
bunları her gün yapabiliriz.
Bunlar sizi kesinlikle
daha iyi biri yapacak olsa da
şunu söylemeliyim ki
kusursuz olmanızı sağlamayacak.
Benim işim bu.
Her gün sağlıklı ilişkiler hakkında
düşünüp konuşmalar yapıyorum
ve buna rağmen
sağlıksız şeyler yapıyorum.
Daha geçen sabah tartışma, kavga
ve kahvaltıyla ilgili şikayetler arasında
dört çocuğumu okula
hazırlamaya çalışıyordum
ve sonunda tepem attı.
Kasıtlı olarak kızgın bir sesle bağırdım,
"Herkes çenesini kapatıp dediğimi yapsın!
Siz dünyanın en kötü çocuklarısınız!
Oyun sürenizi ve tatlılarınızı
elinizden alacağım!
Sizi eğlendirme ihtimali olan
her şeyi elinizden alacağım!"
(Gülüşmeler)
Hiç bunu yaşadınız mı?
(Alkışlar)
Dengesizlik, aşağılama.
En büyük oğlum dönüp bana baktı
ve şöyle dedi: "Anne, bu sevgi değil."
(Kahkahalar)
Bana cevap verdiği için bir dakikalığına
onu öldürmek istedim.
Ama sonra kendimi toparladım
ve aslında onunla gurur duyduğumu anladım.
Beni durdurmak için kullanacağı
bir dil olması beni gururlandırdı.
Çocuklarımın, kendilerine
nasıl davranıldığı konusunda
sınırın ne olması gerektiğini anlamalarını
ve bu sınır aşıldığında
bunu kabullenmeleri yerine
kullanacakları bir dile ve söz hakkına
sahip olmalarını istiyorum.
Çok uzun zaman boyunca,
ilişkilere basit bir konu gibi davrandık.
Ama aslında ilişki becerileri, kazanmanın
en önemli ve en zor olduğu şeylerden biri.
Sağlıksız sevginin belirtilerini anlamak,
sağlıksız sevgiye giden çıkmaza
girmenizi önlemekle kalmaz.
Sağlıklı olma sanatını anlayıp uygulamak,
hayatınızı her yönden geliştirir.
Şuna ikna oldum ki,
sevgi bir içgüdü ve duygu olsa da
daha iyi sevme yeteneği, hepimizin kazanıp
zamanla geliştirebileceği bir beceri.
Teşekkür ederim.
(Alkışlar)