1
00:00:07,014 --> 00:00:11,879
Ethanol - phân tử này
chỉ gồm vài nguyên tử cacbon,

2
00:00:11,879 --> 00:00:15,457
nhưng lại là nguyên nhân của việc say xỉn.

3
00:00:15,457 --> 00:00:17,750
Thường được gọi là rượu,

4
00:00:17,750 --> 00:00:21,120
ethanol là hoạt chất
trong đồ uống có cồn.

5
00:00:21,120 --> 00:00:23,840
Cấu trúc đơn giản
cho phép nó xuyên qua màng tế bào,

6
00:00:23,840 --> 00:00:26,590
ẩn mình trong nhiều ngóc ngách khác nhau,

7
00:00:26,590 --> 00:00:31,509
tạo ra nhiều hiệu ứng hơn
các phân tử phức tạp khác.

8
00:00:31,509 --> 00:00:33,729
Vậy chính xác tại sao ta lại say,

9
00:00:33,729 --> 00:00:38,159
và vì sao tác động của nó
lên mỗi người lại khác nhau?

10
00:00:38,159 --> 00:00:40,208
Để trả lời những câu hỏi này,

11
00:00:40,208 --> 00:00:44,065
cần theo chân
hành trình của rượu bên trong cơ thể.

12
00:00:44,065 --> 00:00:47,323
Rượu vào dạ dày
sẽ được hấp thụ vào máu

13
00:00:47,323 --> 00:00:51,018
qua đường tiêu hóa,
đặc biệt là ruột non.

14
00:00:51,018 --> 00:00:52,212
Các chất trong dạ dày

15
00:00:52,212 --> 00:00:54,440
ảnh hưởng đến khả năng
đi vào máu của rượu.

16
00:00:54,440 --> 00:00:57,570
vì sau khi ăn, cơ thắt môn vị,

17
00:00:57,570 --> 00:01:01,291
bộ phận ngăn cách dạ dày
với ruột non sẽ đóng lại.

18
00:01:01,291 --> 00:01:04,593
Vậy nên lượng rượu đi vào máu
sau khi ăn no

19
00:01:04,593 --> 00:01:08,256
có thể chỉ bằng một phần tư khi đói.

20
00:01:08,956 --> 00:01:11,806
Từ máu, rượu đi đến các cơ quan,

21
00:01:11,806 --> 00:01:14,073
đặc biệt
những cơ quan có lưu lượng máu lớn như:

22
00:01:14,073 --> 00:01:16,243
gan và não.

23
00:01:16,663 --> 00:01:18,189
Rượu đến gan trước,

24
00:01:18,189 --> 00:01:23,305
các enzyme trong gan
phá vỡ phân tử rượu bằng hai bước.

25
00:01:23,305 --> 00:01:29,968
Đầu tiên, enzyme ADH biến rượu
thành một chất độc gọi là acetaldehyde.

26
00:01:29,968 --> 00:01:35,970
Sau đó, enzyme ALDH biến acetaldehyde
thành acetate không độc.

27
00:01:35,970 --> 00:01:40,250
Cùng với sự lưu thông máu,
gan đào thải rượu liên tục.

28
00:01:40,250 --> 00:01:43,776
Lần đào thải rượu đầu tiên
quyết định lượng rượu

29
00:01:43,776 --> 00:01:46,134
sẽ đến não và cơ quan khác.

30
00:01:47,424 --> 00:01:50,149
Độ nhạy của não quyết định
tác động của rượu lên cảm xúc,

31
00:01:50,149 --> 00:01:55,779
nhận thức, và hành vi -
hay thường được gọi là độ say.

32
00:01:56,919 --> 00:02:01,450
Rượu làm tăng chất ức chế thần kinh,
chất dẫn truyền thần kinh GABA,

33
00:02:01,450 --> 00:02:05,874
giảm chất kích thích,
chất dẫn truyền thần kinh glutamate,

34
00:02:05,874 --> 00:02:09,001
làm giảm sự giao tiếp
của các tế bào thần kinh.

35
00:02:09,001 --> 00:02:13,541
Lượng rượu vừa phải giúp thư giãn,
lượng lớn hơn sẽ gây ngủ,

36
00:02:13,541 --> 00:02:18,165
và quá liều có thể cản trở
hoạt động của não cần thiết cho sự sống.

37
00:02:19,395 --> 00:02:22,060
Rượu cũng kích thích
một nhóm tế bào thần kinh nhỏ

38
00:02:22,060 --> 00:02:25,324
kéo dài từ não giữa
đến nhân não (nucleus accumbens),

39
00:02:25,324 --> 00:02:28,294
vùng quan trọng để tạo ra động lực.

40
00:02:28,294 --> 00:02:30,249
Giống như các chất gây nghiện khác,

41
00:02:30,249 --> 00:02:33,104
làm tăng lượng dopamine
trong nhân não (nucleus accumbens)

42
00:02:33,104 --> 00:02:35,976
tạo cảm giác hưng phấn.

43
00:02:35,976 --> 00:02:37,544
Rượu cũng có thể làm cho

44
00:02:37,544 --> 00:02:40,944
một số tế bào thần kinh
tổng hợp và giải phóng endorphin.

45
00:02:40,944 --> 00:02:44,636
Endorphin giúp ta bình tĩnh
để đối phó với căng thẳng hoặc nguy hiểm.

46
00:02:44,636 --> 00:02:46,736
Endorphin tăng cao
làm tăng sự hưng phấn

47
00:02:46,736 --> 00:02:50,104
và thư giãn khi uống rượu.

48
00:02:51,274 --> 00:02:55,460
Cuối cùng, gan đào thải lượng rượu 
nhiều hơn não có thể hấp thụ,

49
00:02:55,460 --> 00:02:57,486
cơn say sẽ biến mất.

50
00:02:57,686 --> 00:03:00,766
Mọi khác biệt trong hành trình này

51
00:03:00,766 --> 00:03:03,816
ảnh hưởng đến độ say của từng người.

52
00:03:03,816 --> 00:03:08,296
Ví dụ, một người đàn ông và một phụ nữ
cùng cân nặng, uống lượng rượu như nhau,

53
00:03:08,296 --> 00:03:13,246
ăn bữa ăn giống hệt nhau
nhưng nồng độ cồn trong máu vẫn khác nhau,

54
00:03:13,246 --> 00:03:14,691
hay còn gọi là độ BAC.

55
00:03:14,691 --> 00:03:17,404
Vì phụ nữ thường có ít máu hơn,

56
00:03:17,404 --> 00:03:20,217
lượng chất béo trong cơ thể phụ nữ
thường cao hơn nam giới.

57
00:03:20,217 --> 00:03:22,383
nên cần ít máu hơn cơ bắp.

58
00:03:22,383 --> 00:03:25,785
Cùng một lượng rượu
nhưng lượng máu ít hơn,

59
00:03:25,785 --> 00:03:28,926
làm cho nồng độ cồn
trong cơ thể phụ nữ cao hơn.

60
00:03:28,926 --> 00:03:32,757
Enzyme di truyền xử lý rượu
trong gan khác nhau

61
00:03:32,757 --> 00:03:34,987
cũng ảnh hưởng đến nồng độ cồn.

62
00:03:34,987 --> 00:03:37,953
Uống rượu thường xuyên
có thể làm tăng sản xuất các enzyme này,

63
00:03:37,953 --> 00:03:39,728
khiến tửu lượng tăng.

64
00:03:39,748 --> 00:03:43,283
Mặt khác, người nghiện rượu

65
00:03:43,283 --> 00:03:47,193
có thể bị tổn thương gan
tác dụng tiêu cực của rượu.

66
00:03:48,273 --> 00:03:52,132
Đồng thời, sự khác biệt di truyền
của dopamine, GABA,

67
00:03:52,132 --> 00:03:53,805
và dẫn truyền endorphin

68
00:03:53,805 --> 00:03:57,452
có thể làm tăng nguy cơ rối loạn
khi sử dụng rượu.

69
00:03:57,452 --> 00:04:01,693
Người có lượng endorphin tự nhiên thấp
hoặc dopamine thấp có thể tự phục hồi

70
00:04:01,693 --> 00:04:03,033
sau khi uống rượu.

71
00:04:03,033 --> 00:04:05,234
Một số người có nguy cơ cao
khi uống nhiều rượu

72
00:04:05,234 --> 00:04:09,913
do nhạy với endorphin
làm tăng cảm giác hưng phấn khi uống rượu.

73
00:04:09,993 --> 00:04:12,497
Một số khác có những biến thể
trong dẫn truyền GABA

74
00:04:12,497 --> 00:04:16,363
khiến đặc biệt nhạy cảm
với tác dụng an thần của rượu,

75
00:04:16,363 --> 00:04:19,965
làm giảm nguy cơ rối loạn
khi uống rượu.

76
00:04:20,965 --> 00:04:23,953
Đồng thời, não thích nghi
với việc uống rượu lâu ngày

77
00:04:23,953 --> 00:04:25,693
bằng cách giảm GABA,

78
00:04:25,693 --> 00:04:30,605
dopamine và chất dẫn truyền endorphin,
và tăng cường hoạt động của glutamate.

79
00:04:30,605 --> 00:04:34,583
Vậy có nghĩa là người uống rượu 
thường xuyên sẽ hay lo lắng, khó ngủ,

80
00:04:34,583 --> 00:04:36,593
và ít khi cảm thấy hài lòng.

81
00:04:37,819 --> 00:04:41,461
Thay đổi về cấu trúc và chức năng
có thể khiến nghiện rượu,

82
00:04:41,461 --> 00:04:45,173
khi uống rượu cảm thấy bình thường
nhưng không uống cảm thấy khó chịu,

83
00:04:45,173 --> 00:04:47,279
tạo thành một vòng luẩn quẩn.

84
00:04:47,279 --> 00:04:53,015
Cả gen di truyền và kinh nghiệm
ảnh hưởng đến phản ứng của cơ thể với rượu

85
00:04:53,015 --> 00:04:58,553
có nghĩa là một số người dễ bị say
hơn một số người khác,

86
00:04:58,653 --> 00:05:02,857
và thói quen uống rượu làm thay đổi
hệ thần kinh và hành vi của con người.