0:00:07.014,0:00:11.879
Ethanol - phân tử này[br]chỉ gồm vài nguyên tử cacbon,

0:00:11.879,0:00:15.457
nhưng lại là nguyên nhân của việc say xỉn.

0:00:15.457,0:00:17.750
Thường được gọi là rượu,

0:00:17.750,0:00:21.120
ethanol là hoạt chất[br]trong đồ uống có cồn.

0:00:21.120,0:00:23.840
Cấu trúc đơn giản[br]cho phép nó xuyên qua màng tế bào,

0:00:23.840,0:00:26.590
ẩn mình trong nhiều ngóc ngách khác nhau,

0:00:26.590,0:00:31.509
tạo ra nhiều hiệu ứng hơn[br]các phân tử phức tạp khác.

0:00:31.509,0:00:33.729
Vậy chính xác tại sao ta lại say,

0:00:33.729,0:00:38.159
và vì sao tác động của nó[br]lên mỗi người lại khác nhau?

0:00:38.159,0:00:40.208
Để trả lời những câu hỏi này,

0:00:40.208,0:00:44.065
cần theo chân[br]hành trình của rượu bên trong cơ thể.

0:00:44.065,0:00:47.323
Rượu vào dạ dày[br]sẽ được hấp thụ vào máu

0:00:47.323,0:00:51.018
qua đường tiêu hóa,[br]đặc biệt là ruột non.

0:00:51.018,0:00:52.212
Các chất trong dạ dày

0:00:52.212,0:00:54.440
ảnh hưởng đến khả năng[br]đi vào máu của rượu.

0:00:54.440,0:00:57.570
vì sau khi ăn, cơ thắt môn vị,

0:00:57.570,0:01:01.291
bộ phận ngăn cách dạ dày[br]với ruột non sẽ đóng lại.

0:01:01.291,0:01:04.593
Vậy nên lượng rượu đi vào máu[br]sau khi ăn no

0:01:04.593,0:01:08.256
có thể chỉ bằng một phần tư khi đói.

0:01:08.956,0:01:11.806
Từ máu, rượu đi đến các cơ quan,

0:01:11.806,0:01:14.073
đặc biệt[br]những cơ quan có lưu lượng máu lớn như:

0:01:14.073,0:01:16.243
gan và não.

0:01:16.663,0:01:18.189
Rượu đến gan trước,

0:01:18.189,0:01:23.305
các enzyme trong gan[br]phá vỡ phân tử rượu bằng hai bước.

0:01:23.305,0:01:29.968
Đầu tiên, enzyme ADH biến rượu[br]thành một chất độc gọi là acetaldehyde.

0:01:29.968,0:01:35.970
Sau đó, enzyme ALDH biến acetaldehyde[br]thành acetate không độc.

0:01:35.970,0:01:40.250
Cùng với sự lưu thông máu,[br]gan đào thải rượu liên tục.

0:01:40.250,0:01:43.776
Lần đào thải rượu đầu tiên[br]quyết định lượng rượu

0:01:43.776,0:01:46.134
sẽ đến não và cơ quan khác.

0:01:47.424,0:01:50.149
Độ nhạy của não quyết định[br]tác động của rượu lên cảm xúc,

0:01:50.149,0:01:55.779
nhận thức, và hành vi -[br]hay thường được gọi là độ say.

0:01:56.919,0:02:01.450
Rượu làm tăng chất ức chế thần kinh,[br]chất dẫn truyền thần kinh GABA,

0:02:01.450,0:02:05.874
giảm chất kích thích,[br]chất dẫn truyền thần kinh glutamate,

0:02:05.874,0:02:09.001
làm giảm sự giao tiếp[br]của các tế bào thần kinh.

0:02:09.001,0:02:13.541
Lượng rượu vừa phải giúp thư giãn,[br]lượng lớn hơn sẽ gây ngủ,

0:02:13.541,0:02:18.165
và quá liều có thể cản trở[br]hoạt động của não cần thiết cho sự sống.

0:02:19.395,0:02:22.060
Rượu cũng kích thích[br]một nhóm tế bào thần kinh nhỏ

0:02:22.060,0:02:25.324
kéo dài từ não giữa[br]đến nhân não (nucleus accumbens),

0:02:25.324,0:02:28.294
vùng quan trọng để tạo ra động lực.

0:02:28.294,0:02:30.249
Giống như các chất gây nghiện khác,

0:02:30.249,0:02:33.104
làm tăng lượng dopamine[br]trong nhân não (nucleus accumbens)

0:02:33.104,0:02:35.976
tạo cảm giác hưng phấn.

0:02:35.976,0:02:37.544
Rượu cũng có thể làm cho

0:02:37.544,0:02:40.944
một số tế bào thần kinh[br]tổng hợp và giải phóng endorphin.

0:02:40.944,0:02:44.636
Endorphin giúp ta bình tĩnh[br]để đối phó với căng thẳng hoặc nguy hiểm.

0:02:44.636,0:02:46.736
Endorphin tăng cao[br]làm tăng sự hưng phấn

0:02:46.736,0:02:50.104
và thư giãn khi uống rượu.

0:02:51.274,0:02:55.460
Cuối cùng, gan đào thải lượng rượu [br]nhiều hơn não có thể hấp thụ,

0:02:55.460,0:02:57.486
cơn say sẽ biến mất.

0:02:57.686,0:03:00.766
Mọi khác biệt trong hành trình này

0:03:00.766,0:03:03.816
ảnh hưởng đến độ say của từng người.

0:03:03.816,0:03:08.296
Ví dụ, một người đàn ông và một phụ nữ[br]cùng cân nặng, uống lượng rượu như nhau,

0:03:08.296,0:03:13.246
ăn bữa ăn giống hệt nhau[br]nhưng nồng độ cồn trong máu vẫn khác nhau,

0:03:13.246,0:03:14.691
hay còn gọi là độ BAC.

0:03:14.691,0:03:17.404
Vì phụ nữ thường có ít máu hơn,

0:03:17.404,0:03:20.217
lượng chất béo trong cơ thể phụ nữ[br]thường cao hơn nam giới.

0:03:20.217,0:03:22.383
nên cần ít máu hơn cơ bắp.

0:03:22.383,0:03:25.785
Cùng một lượng rượu[br]nhưng lượng máu ít hơn,

0:03:25.785,0:03:28.926
làm cho nồng độ cồn[br]trong cơ thể phụ nữ cao hơn.

0:03:28.926,0:03:32.757
Enzyme di truyền xử lý rượu[br]trong gan khác nhau

0:03:32.757,0:03:34.987
cũng ảnh hưởng đến nồng độ cồn.

0:03:34.987,0:03:37.953
Uống rượu thường xuyên[br]có thể làm tăng sản xuất các enzyme này,

0:03:37.953,0:03:39.728
khiến tửu lượng tăng.

0:03:39.748,0:03:43.283
Mặt khác, người nghiện rượu

0:03:43.283,0:03:47.193
có thể bị tổn thương gan[br]tác dụng tiêu cực của rượu.

0:03:48.273,0:03:52.132
Đồng thời, sự khác biệt di truyền[br]của dopamine, GABA,

0:03:52.132,0:03:53.805
và dẫn truyền endorphin

0:03:53.805,0:03:57.452
có thể làm tăng nguy cơ rối loạn[br]khi sử dụng rượu.

0:03:57.452,0:04:01.693
Người có lượng endorphin tự nhiên thấp[br]hoặc dopamine thấp có thể tự phục hồi

0:04:01.693,0:04:03.033
sau khi uống rượu.

0:04:03.033,0:04:05.234
Một số người có nguy cơ cao[br]khi uống nhiều rượu

0:04:05.234,0:04:09.913
do nhạy với endorphin[br]làm tăng cảm giác hưng phấn khi uống rượu.

0:04:09.993,0:04:12.497
Một số khác có những biến thể[br]trong dẫn truyền GABA

0:04:12.497,0:04:16.363
khiến đặc biệt nhạy cảm[br]với tác dụng an thần của rượu,

0:04:16.363,0:04:19.965
làm giảm nguy cơ rối loạn[br]khi uống rượu.

0:04:20.965,0:04:23.953
Đồng thời, não thích nghi[br]với việc uống rượu lâu ngày

0:04:23.953,0:04:25.693
bằng cách giảm GABA,

0:04:25.693,0:04:30.605
dopamine và chất dẫn truyền endorphin,[br]và tăng cường hoạt động của glutamate.

0:04:30.605,0:04:34.583
Vậy có nghĩa là người uống rượu [br]thường xuyên sẽ hay lo lắng, khó ngủ,

0:04:34.583,0:04:36.593
và ít khi cảm thấy hài lòng.

0:04:37.819,0:04:41.461
Thay đổi về cấu trúc và chức năng[br]có thể khiến nghiện rượu,

0:04:41.461,0:04:45.173
khi uống rượu cảm thấy bình thường[br]nhưng không uống cảm thấy khó chịu,

0:04:45.173,0:04:47.279
tạo thành một vòng luẩn quẩn.

0:04:47.279,0:04:53.015
Cả gen di truyền và kinh nghiệm[br]ảnh hưởng đến phản ứng của cơ thể với rượu

0:04:53.015,0:04:58.553
có nghĩa là một số người dễ bị say[br]hơn một số người khác,

0:04:58.653,0:05:02.857
và thói quen uống rượu làm thay đổi[br]hệ thần kinh và hành vi của con người.