1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Thời gian trôi đi.

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
Thật sự là gần 20 năm trước

3
00:00:04,000 --> 00:00:08,000
khi tôi muốn hệ thống lại 
cách chúng ta sử dụng thông tin,

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
cách ta làm việc cùng nhau:
tôi đã phát minh ra mạng toàn cầu.

5
00:00:11,000 --> 00:00:14,000
Bây giờ, đã là 20 năm, tại TED,

6
00:00:14,000 --> 00:00:18,000
tôi muốn nhờ sự giúp đỡ từ các bạn
trong việc hệ thống mới.

7
00:00:19,000 --> 00:00:23,000
Quay ngược về năm 1989,

8
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
tôi đã viết một bản ghi nhớ về 
hệ thống siêu văn bản toàn cầu.

9
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Thật sự thì không có ai làm gì với nó hết.

10
00:00:29,000 --> 00:00:33,000
Nhưng 18 tháng sau - đây là cách
sự đổi mới diễn ra -

11
00:00:33,000 --> 00:00:37,000
18 tháng sau, ông chủ nói tôi 
có thể thực hiện nó ở bên ngoài,

12
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
như là một loại dự án cho vui,

13
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
khởi động loại máy tính mới.

14
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
Và do đó ông ấy đã cho tôi thời gian
để mã hóa nó.

15
00:00:44,000 --> 00:00:49,000
Vì thế về cơ bản là tôi phác thảo
HTML nên trông như thế nào:

16
00:00:49,000 --> 00:00:52,000
giao thức siêu văn bản, HTTP;

17
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
ý tưởng về URLs, 
những cái tên cho những thứ khác

18
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
mà bắt nguồn từ HTTP.

19
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Tôi viết bảng mã và để ra chỗ khác.

20
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
Tại sao tôi làm vậy?

21
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Cơ bản là thất bại.

22
00:01:03,000 --> 00:01:07,000
Tôi đã thất bại - tôi đã làm việc 
như một kĩ sư phần mềm

23
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
trong phòng thí nghiệm khổng lồ
và thú vị,

24
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
rất nhiều người 
từ khắp nơi trên thế giới.

25
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
Họ mang theo tất cả
các loại máy tính khác nhau.

26
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
Họ có tất cả các kiểu 
định dạng dữ liệu khác nhau,

27
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
tất cả các kiểu, loại
hệ thống tư liệu.

28
00:01:19,000 --> 00:01:22,000
Cho nên, trong sự đa dạng đó,

29
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
nếu tôi muốn tìm ra
cách xây dựng cái gì đó

30
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
ngoài chỗ này một chút và chỗ kia một chút

31
00:01:26,000 --> 00:01:30,000
mọi thứ tôi nghiên cứu,
tôi phải kết nối với vài thiết bị mới,

32
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
tôi phải học vận hành chương trình mới,

33
00:01:32,000 --> 00:01:37,000
tôi sẽ tìm ra thông tin tôi cần
trong định dang dữ liệu mới.

34
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
Và tất cả những thứ đó không tương thích.

35
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
Đó chỉ là thất bại.

36
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
Thất bại là những tiềm
tiềm năng chưa mở ra.

37
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
Thực tế, trong tất cả những cái đĩa này
đều có những tư liệu.

38
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Nên nếu bạn chỉ
tưởng tượng ra tất cả chúng

39
00:01:49,000 --> 00:01:54,000
trở thành một cái gì đó lớn lao,
hệ thống tư liệu ảo trên trời,

40
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
ví như là trên Internet,

41
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
thế thì cuộc sống sẽ dễ dàng hơn nhiều.

42
00:01:58,000 --> 00:02:02,000
Một khi bạn đã có ý tưởng 
thì nó như kiểu trêu ngươi bạn

43
00:02:02,000 --> 00:02:04,000
ngay cả nếu người ta
không đọc ghi chép của bạn --

44
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
-- thật ra là, sau khi chết
bản thảo của ông được tìm thấy.

45
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Ông ghi bằng bút chì ở trong góc,
"không rõ ràng, nhưng thú vị"

46
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
(Tiếng cười)

47
00:02:12,000 --> 00:02:16,000
Nhưng nói chung là khó - 
nó thật sự khó để giải thích

48
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
mạng web trông như thế nào.

49
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
Khó để giải thích rằng
hồi đó đã rất khó.

50
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Nhưng sau đó - OK, khi TED bắt đầu,
không hề có mạng

51
00:02:23,000 --> 00:02:26,000
vậy nên những thứ như "click"
không hề có nghĩa tương tự.

52
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
Tôi có thể cho xem một phần siêu văn bản,

53
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
một trang có đường liên kết,

54
00:02:30,000 --> 00:02:34,000
và khi ta bấm vào đường truyền và bing
- một trang siêu văn bản khác mở ra.

55
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
Không ấn tượng gì.

56
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Bạn biết đó, ta có các thứ
trong siêu văn bản trong CD_ROMs.

57
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
Cái khó là khiến họ tưởng tượng:

58
00:02:42,000 --> 00:02:43,000
vậy, hãy tưởng tượng
đường truyền có thể đi đến

59
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
tới hầu hết các tư liệu
có thể tưởng tượng.

60
00:02:49,000 --> 00:02:53,000
Đó là bước nhảy mà rất khó để thực hiện.

61
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
Ờ thì, một số người đã làm.

62
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
Vậy nên, rất khó để giải thích, 
nhưng có một chuyển biến cơ sở.

63
00:02:59,000 --> 00:03:03,000
Và đó là cái làm nó trở nên hay nhất.

64
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
Đó là điều thú vị nhất,

65
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
không là kỹ thuật,
không là thứ người ta đã làm

66
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
mà là xã hội,
tinh thần của mọi người

67
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
làm cùng nhau, gửi thư điện tử.

68
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
Đó là cái giống như vậy.

69
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
Bạn biết không? Nó buồn cười,
nhưng giờ thì nó lại giống vậy.

70
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Tôi yêu cầu, nhiều hay ít,
hãy đưa tư liệu

71
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
Tôi nói, "Bạn có thể
đưa các tư liệu lên trang web này không?"

72
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
Và họ đã làm.

73
00:03:24,000 --> 00:03:25,000
Cảm ơn.

74
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Đó là một cú huých, đúng không?

75
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Ý tôi là, điều đó khá là thú vị

76
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
vì ta khám phá
các thứ trên trang web

77
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
thật sự quá tuyệt vời.

78
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Hơn rất nhiều so với tưởng tượng ban đầu

79
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
khi đặt địa chỉ web nhỏ ban đầu với nhau

80
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
mà chúng ta bắt đầu với.

81
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
Bây giờ, tôi muốn bạn
đưa dữ liệu của bạn lên trang mạng.

82
00:03:42,000 --> 00:03:46,000
Hóa ra rằng vẫn có những 
tiềm năng khổng lồ chưa được mở khóa.

83
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Vẫn còn là sự thất bại lớn

84
00:03:48,000 --> 00:03:52,000
bởi vì ta không có dữ liệu trên trang mạng
như là dữ liệu.

85
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
Ý là sao, "dữ liệu"?
Khác gì nhau - tư liệu, dữ liệu?

86
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
Tư liệu bạn đọc, đúng không?

87
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Nhiều hay ít, bạn đọc nó,
bạn có thể theo đường dẫn, thế thôi.

88
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
Dữ liệu-bạn có thể làm tất cả với máy tính

89
00:04:02,000 --> 00:04:08,000
Ai đã ở đây hoặc cách khác
xem bài nói của Hans Rosling?

90
00:04:08,000 --> 00:04:12,000
Một trong những người tuyệt với -
vâng nhiều người đã xem nó -

91
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
một trong những bài nói tuyệt với của TED.

92
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Hans đưa ra bài thuyết trình

93
00:04:16,000 --> 00:04:21,000
trong đó ông đã chỉ ra, cho những đất nước
khác nhau, trong màu sắc khác nhau -

94
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
ông cho thấy mức độ thu nhập trên một trục

95
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
ông cho thấy số tử vong trẻ sơ sinh,
và biến đổi theo thời gian

96
00:04:27,000 --> 00:04:31,000
Do đó, ông đã lấy dữ liệu này
và làm bài thuyết trình

97
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
mà đã phá hủy
rất nhiều chuyện hoang đường

98
00:04:34,000 --> 00:04:38,000
về kinh tế trong thế giới đang phát triển.

99
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
Ông thiết lập một trình chiếu nhỏ như vậy.

100
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Nó có chứa ngầm tất cả các dữ liệu

101
00:04:42,000 --> 00:04:45,000
Dữ liệu là màu nâu, hình hộp 
và nhàm chán

102
00:04:45,000 --> 00:04:47,000
và đó là thứ ta nghĩ về nó, đúng không?

103
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
Vì dữ liệu không thể tự dùng
một cách tự nhiên

104
00:04:50,000 --> 00:04:54,000
nhưng thực tế, dữ liệu chứa một lượng lớn
những gì xảy ra trong cuộc sống chúng ta

105
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
và nó như thế là vì ai đó lấy dữ liệu
và làm cái gì đó với nó.

106
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
Trường hợp này, Hans đặt dữ liệu với nhau

107
00:04:59,000 --> 00:05:04,000
ông đã tìm từ tất cả trang mạng và các thứ
của nước Mỹ.

108
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
Ông đã đặt chúng với nhau,

109
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
kết hợp nó với vài thứ thú vị hơn bản gốc

110
00:05:09,000 --> 00:05:14,000
và sau đó ông đưa nó vào phần mềm này,

111
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
mà tôi nghĩ con trai ông đã phát triển nó,

112
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
và tạo ra bài thuyết trình tuyệt vời này.

113
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Và Hans đã tạo một điểm nhấn

114
00:05:21,000 --> 00:05:25,000
khi nói, "Nhìn xem, có nhiều dữ liệu
thật sự rất quan trọng".

115
00:05:25,000 --> 00:05:28,000
Và tôi hạnh phúc khi thấy điều đó
tại bữa tiệc tối qua

116
00:05:28,000 --> 00:05:32,000
khi ông ấy vẫn nói, rất mạnh mẽ,
"Có nhiều dữ liệu thật sự rất quan trọng".

117
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
Vậy tôi muốn bây giờ
chúng ta hãy nghĩ

118
00:05:34,000 --> 00:05:38,000
không chỉ hai mảnh dữ liệu được kết nối,
hay sáu giống như ông ấy đã làm,

119
00:05:38,000 --> 00:05:43,000
nhưng tôi muốn nghĩ về một thế giới
mà ở đó mọi người đều đưa dữ liệu lên mạng

120
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
mọi thứ tưởng tượng ban đầu
đều trên mạng

121
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
và sau đó gọi là dữ liệu liên kết.

122
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
Kỹ thuật là dữ liệu liên kết,
rất đơn giản.

123
00:05:49,000 --> 00:05:53,000
Nếu bạn muốn đưa cái gì lên mạng
thì có ba quy tắc:

124
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
đầu tiên là tên HTTP -

125
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
những thứ này bắt đầu với "http:" -

126
00:05:58,000 --> 00:06:02,000
bây giờ chúng tôi dùng chúng
không chỉ cho tư liệu,

127
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
chúng tôi dùng cho các thứ tư liệu đề cập.

128
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Chúng tôi dùng cho con người, địa điểm,

129
00:06:06,000 --> 00:06:10,000
chúng tôi dùng nó cho sản phẩm của bạn,
dùng cho các sự kiện.

130
00:06:10,000 --> 00:06:14,000
Tất cả loại khái niệm,
họ có tên bắt đầu với HTTP.

131
00:06:14,000 --> 00:06:19,000
Quy tắc thứ hai, nếu bạn lấy một 
trong số các tên HTTP và bạn tra cứu nó

132
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
và tôi làm về mạng với nó
và lấy dữ liệu

133
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
sử dụng giao thức HTTP từ mạng,

134
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
tôi sẽ lấy về một vài dữ liệu
với định dạng chuẩn

135
00:06:26,000 --> 00:06:31,000
là loại dữ liệu có ích 
mà vài người muốn biết

136
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
về điều đó, về sự kiện đó.

137
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
Ai ở sự kiện? Bất cứ gì về người đó,

138
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
họ sinh ra ở đâu, những thứ như thế.

139
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
Quy tắc hai
tôi lấy về thông tin quan trọng

140
00:06:39,000 --> 00:06:43,000
Quy tắc ba là khi tôi lấy lại thông tin đó

141
00:06:43,000 --> 00:06:46,000
nó không chỉ là chiều cao và cân nặng
và nơi sinh của ai đó,

142
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
nó có cả những mối quan hệ.

143
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
Dữ liệu là những nối quan hệ.

144
00:06:50,000 --> 00:06:52,000
Thú vị là, dữ liệu là các mối quan hệ.

145
00:06:52,000 --> 00:06:56,000
Người này sinh ở Berlin;
Berlin ở Đức.

146
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
Khi có các mối quan hệ,
bất cứ khi nào diễn tả một mối quan hệ

147
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
khi đó những thứ khác có liên quan

148
00:07:02,000 --> 00:07:06,000
được đưa ra là 
một trong các tên bắt đầu với HTTP

149
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Do đó, tôi có thể tiếp tục tra cứu cái đó.

150
00:07:08,000 --> 00:07:11,000
Vậy tôi tìm một người -
sau đó tôi có thể tìm thành phố sinh ra

151
00:07:11,000 --> 00:07:14,000
sau đó tôi có thể tìm nó thuộc vùng nào,
trong thị trấn nào,

152
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
dân số của nó, vân vân.

153
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Do đó tôi có thể duyệt những thứ đó.

154
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
Vậy nó thật sự là như thế.

155
00:07:21,000 --> 00:07:23,000
Đó là dữ liệu kết nối.

156
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
Một vài năm trước tôi viết một bài báo
tựa đề "Dữ liệu liên kết"

157
00:07:26,000 --> 00:07:30,000
và sớm sau đó, vài thứ bắt đầu xuất hiện.

158
00:07:30,000 --> 00:07:34,000
Ý tưởng về dữ liệu liên kết
mà chúng tôi có rất rất nhiều

159
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
về những cái hộp của Hans

160
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
và có rất rất nhiều
những thứ được nảy mầm.

161
00:07:38,000 --> 00:07:41,000
Nó không chỉ là toàn bộ
nhiều cái cây khác.

162
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
Nó không chỉ là rễ nuôi lớn cái cây,

163
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
nhưng với mỗi cái cây, bất kể là gì -

164
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
bài thuyết trình, phân tích,
ai đó tìm các mẫu trong dữ liệu -

165
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
họ sẽ thấy tất cả các dữ liệu

166
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
và họ sẽ thấy nó liên kết với nhau,

167
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
và điều thật sự quan trọng về dữ liệu

168
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
là càng kết nối nhiều thứ,
nó càng mạnh hơn.

169
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Vậy, dữ liệu liên kết.

170
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
Sự lan truyền đã vươn ra ngoài.

171
00:08:02,000 --> 00:08:06,000
Và, cũng khá sớm Chris Bizer
tại trường Đại học Freie ở Berlin

172
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
trong số người đầu tiên
đưa lên thứ thú vị,

173
00:08:08,000 --> 00:08:10,000
ông để ý rằng Wikipedia -

174
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
các bạn biết Wikipedia,
bách khoa trực tuyến duy nhất

175
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
với rất rất nhiều tư liệu thú vị trong đó.

176
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Trong tư liệu, có hình vuông,
hình hộp nhỏ.

177
00:08:19,000 --> 00:08:22,000
Và trong hầu hết các hộp thông tin,
là dữ liệu.

178
00:08:22,000 --> 00:08:26,000
Nên ông ấy viết chương trình lấy dữ liệu,
trích nó từ Wikipedia,

179
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
và bỏ vào một phần nhỏ dữ liệu liên kết

180
00:08:28,000 --> 00:08:31,000
trên trang mạng, mà ông gọi là dbpedia.

181
00:08:31,000 --> 00:08:35,000
Dbpedia thể hiện bằng khung màu xanh
ở giữa trình chiếu này

182
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
và nếu bạn thật sự tìm kiếm về Berlin,

183
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
bạn sẽ thấy rằng có
các vùng thông tin khác

184
00:08:39,000 --> 00:08:42,000
mà cũng có những thứ về Berlin,
và chúng được liên kết với nhau.

185
00:08:42,000 --> 00:08:45,000
Vậy nếu bạn kéo dữ liệu về Berlin
từ Dbpedia,

186
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
bạn kết thúc bằng việc kéo cả các thứ khác

187
00:08:47,000 --> 00:08:50,000
Và thứ đang tồn tại bắt đầu phát triển.

188
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
Đó cũng lại là cấp cơ sở.

189
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
Hãy nghĩ một chút về dữ liệu.

190
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
Dữ liệu đến từ thực tế
dưới rất rất nhiều hình thức khác nhau.

191
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
Nghĩ về sự đa dạng của trang mạng.
Nó thật sự rất quan trọng

192
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
rằng trang mạng cho phép bạn
đưa tất cả loại dữ liệu lên đó.

193
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
Nó với dữ liệu,
Tôi có thể nói về mọi loại.

194
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
Ta có thể nói về dữ liệu chính phủ,
dữ liệu doanh nghiệp rất quan trọng,

195
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
có dữ liệu khoa học, có dữ liệu cá nhân,

196
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
có dữ liệu thời tiết, dữ liệu về sự kiện,

197
00:09:16,000 --> 00:09:20,000
có dữ liệu về các bài nói, và có tin tức
và có tất cả các thứ.

198
00:09:20,000 --> 00:09:23,000
Tôi chỉ định đề cập một vài trong số đó

199
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
để bạn hiểu được sự đa dạng của nó,

200
00:09:25,000 --> 00:09:29,000
cũng để bạn thấy tiềm năng chưa mở khóa
nhiều như thế nào.

201
00:09:29,000 --> 00:09:31,000
Bắt đầu với dữ liệu chính phủ.

202
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
Barack Obama đã nói trong bài diễn văn,

203
00:09:33,000 --> 00:09:38,000
rằng ông ấy -
dữ liệu về chính phủ Mỹ sẽ có trên mạng

204
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
dưới định dạng có thể tiếp cận.

205
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
Hy vọng họ đưa nó lên như dữ liệu liên kết

206
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
Điều đó là quan trọng. Tại sao quan trọng?

207
00:09:44,000 --> 00:09:47,000
Không chỉ vì minh bạch,
minh bạch trong chính phủ là quan trọng

208
00:09:47,000 --> 00:09:50,000
nhưng dữ liệu này -
đây là dữ liêu từ tất cả cơ quan chính phủ

209
00:09:50,000 --> 00:09:55,000
Nghĩ xem dữ liệu đó có giá bao nhiêu,
nghĩ về cuộc sống ở Mỹ như thế nào.

210
00:09:55,000 --> 00:09:57,000
Nó thật ra rất hũu dụng. Nó có giá trị.

211
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Tôi có thể dùng nó trong công ty tôi.

212
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
Tôi có thể dùng nó như
đứa trẻ làm bài tập

213
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Vậy ta đang nói về việc tạo ra địa điểm,
cho thế giới tốt hơn

214
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
bằng cách tạo ra dữ liệu có sẵn.

215
00:10:06,000 --> 00:10:10,000
Thực tế nếu bạn có trách nhiệm -
nếu bạn biết về vài dữ liệu

216
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
trong cơ quan chính phủ, bạn thường thấy

217
00:10:12,000 --> 00:10:15,000
những người đó, họ rất muốn giữ kín nó -

218
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
Hans gọi đó là ôm chặt cơ sở dữ liệu.

219
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
Bạn ôm cơ sở dữ liệu, bạn không muốn bỏ ra

220
00:10:20,000 --> 00:10:22,000
tới khi bạn tạo một trang mạng đẹp cho nó.

221
00:10:22,000 --> 00:10:24,000
Ừ thì, tôi muốn đề nghị thay vào đó -

222
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
vâng, làm một trang mạng đẹp,

223
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
tôi là ai mà nói là
đừng làm một trang đẹp?

224
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
Hãy làm một trang mạng đẹp,
nhưng đầu tiên

225
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
hãy cho chúng tôi dữ liệu không giả tạo,

226
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
chúng tôi muốn dữ liệu.

227
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
Chúng tôi muốn dữ liệu không giả tạo.

228
00:10:38,000 --> 00:10:41,000
Bây giờ, 
chúng ta phải yêu cầu dữ liệu thô.

229
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Và tôi sẽ yêu cầu bạn thực hành, được chứ?

230
00:10:43,000 --> 00:10:44,000
Hãy nói từ "thô"?

231
00:10:44,000 --> 00:10:45,000
Khán giả: Thô.

232
00:10:45,000 --> 00:10:46,000
Hãy nói "dữ liệu"

233
00:10:46,000 --> 00:10:47,000
Khán giả: Dữ liệu.

234
00:10:47,000 --> 00:10:48,000
L: Hãy nói "bây giờ"

235
00:10:48,000 --> 00:10:49,000
Khán giả: Bây giờ!

236
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
Được rồi, "dữ liệu thô ngay bây giờ"!

237
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
Khán giả: Dữ liệu thô ngay bây giờ!

238
00:10:53,000 --> 00:10:57,000
Thực hiện như vậy. Điều đó là quan trọng
vì bạn không biết có bao nhiêu lý do đâu.

239
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
Mọi người tìm cách để giữ dữ liệu của họ

240
00:10:59,000 --> 00:11:03,000
và không đưa nó cho bạn, cho dù bạn 
trả tiền cho nó như một người đóng thuế.

241
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
Và đó không chỉ ở Mỹ. Mà toàn thế giới.

242
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
Và dĩ nhiên không chỉ chính phủ-
mà cũng có cả các doanh nghiệp.

243
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
Vì vậy tôi chỉ đề cập
một vài suy nghĩ về dữ liệu.

244
00:11:11,000 --> 00:11:16,000
Bầy giờ chúng ta ở tại TED,
và ta lúc nào cũng tỉnh táo

245
00:11:16,000 --> 00:11:21,000
với những thử thách khổng lồ
trong xã hội loài nguời ngày nay

246
00:11:21,000 --> 00:11:24,000
chữa trị ung thư, 
hiểu bộ não cho bệnh Alzheimer,

247
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
Hiểu nền kinh tế
để làm cho nó ổn định hơn,

248
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
Hiểu cách thế giới hoạt động.

249
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
Giải quyết
việc này là nhà khoa học

250
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
Họ có nửa ý tưởng trong đầu,

251
00:11:33,000 --> 00:11:36,000
Họ cố giao tiếp những thứ đó
qua mạng.

252
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
Nhưng bây giờ có rất nhiều 
loại tri thức về loài người

253
00:11:39,000 --> 00:11:42,000
trong các cơ sở dữ liệu, 
thường nằm trong máy tính,

254
00:11:42,000 --> 00:11:45,000
và thật ra, là không được chia sẻ.

255
00:11:45,000 --> 00:11:48,000
Thực tế, tôi sẽ chỉ 
đi vào một chuyện,

256
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
ví dụ, bệnh Alzhelmer.

257
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
Sự phát minh ra thuốc - toàn bộ
dữ liệu liên kết sẽ xuất hiện

258
00:11:53,000 --> 00:11:55,000
vì nhà khoa học lĩnh vực này
nhận ra rằng

259
00:11:55,000 --> 00:11:58,000
đây là cách tuyệt vời
để ra khỏi những kho chứa,

260
00:11:58,000 --> 00:12:02,000
vì họ có dữ liệu gen
trong một cơ sở dữ liệu

261
00:12:02,000 --> 00:12:05,000
trong một tòa nhà, và họ có 
dữ liệu về chất hữu cơ ở chỗ khác.

262
00:12:05,000 --> 00:12:08,000
Ngày nay, họ đang gắn bó với 
- dữ liệu liên kết -

263
00:12:08,000 --> 00:12:11,000
và bây giờ họ có thể hỏi những câu,
mà bạn có thể sẽ không hỏi,

264
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
tôi không hỏi - họ hỏi.

265
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
Loại protein nào tham gia vào 
việc truyền tín hiệu

266
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
và cũng liên quan với tế bào 
thần kinh hình tháp?

267
00:12:17,000 --> 00:12:20,000
Bạn tiếp nhận thật nhiều
và bạn đưa nó lên Google.

268
00:12:20,000 --> 00:12:23,000
Dĩ nhiên, không có trang mạng nào
trả lời câu hỏi đó

269
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
vì không có ai đã trả lời nó trước đây.

270
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
Bạn có 223,000 kết quả -

271
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
không kết quả nào dùng được

272
00:12:29,000 --> 00:12:32,000
Bạn hỏi dữ liệu liên kết - 
đang được đặt cùng nhau

273
00:12:32,000 --> 00:12:36,000
32 kết quả, mỗi một đó là một chất đạm
có các thuộc tính

274
00:12:36,000 --> 00:12:38,000
và bạn có thể nhìn thấy nó.

275
00:12:38,000 --> 00:12:41,000
Sức mạnh để hỏi những câu hỏi đó 
như một nhà khoa học -

276
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
câu hỏi vượt qua
các quy tắc khác nhau

277
00:12:43,000 --> 00:12:46,000
đó thật sự là 
sự thay đổi hoàn toàn.

278
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
Điều đó rất rất quan trọng.

279
00:12:48,000 --> 00:12:50,000
Lúc này,
nhà khoa học hoàn toàn lúng túng -

280
00:12:50,000 --> 00:12:55,000
sức mạnh của dữ liệu mà các 
nhà khoa học khác thu thập đc đã bị khóa

281
00:12:55,000 --> 00:12:58,000
và ta cần mở khóa nó 
để giải quyết những vấn đề khổng lồ.

282
00:12:58,000 --> 00:13:02,000
Bây giờ, nếu tiếp tục thế này, bạn sẽ nghĩ
tất cả dữ liệu đến từ tổ chức khổng lồ

283
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
và không có gì liên quan tới bạn.

284
00:13:05,000 --> 00:13:07,000
Nhưng điều đó không đúng.

285
00:13:07,000 --> 00:13:09,000
Thực tế, dữ liệu là về cuộc sống.

286
00:13:09,000 --> 00:13:12,000
Bạn chỉ - đăng nhập vào địa chỉ mạng xã hội,

287
00:13:12,000 --> 00:13:14,000
cái bạn thích,
nói, "Đây là bạn tôi"

288
00:13:14,000 --> 00:13:17,000
Bing! Mối quan hệ. Dữ liệu.

289
00:13:17,000 --> 00:13:20,000
Bạn nói,
"Tấm ảnh này, nó mô tả người này".

290
00:13:20,000 --> 00:13:23,000
Bìng! Đó là dữ liệu.
Dữ liệu, dữ liệu, dữ liệu.

291
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
Mỗi lần bạn làm gì đó với mạng xã hội,

292
00:13:25,000 --> 00:13:29,000
trang mạng xã hội lấy dữ liệu và dùng nó
- tái tạo nó

293
00:13:29,000 --> 00:13:33,000
và dùng nó để làm cho 
cuộc sống con người thú vị hơn.

294
00:13:33,000 --> 00:13:35,000
Nhưng, khi tới vị trí dữ liệu kết nối khác

295
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
và lần này hãy nói về du lịch,

296
00:13:38,000 --> 00:13:41,000
và nói, "Tôi muốn gửi tấm ảnh này
đến mọi người trong nhóm"

297
00:13:41,000 --> 00:13:43,000
bạn không thể vượt qua bức tường,

298
00:13:43,000 --> 00:13:45,000
Nhà Kinh tế viết về nó,
nhiều người bàn tán

299
00:13:45,000 --> 00:13:46,000
sự thất bại to lớn.

300
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
Cách đạp đổ các kho chứa
là để đạt đồng bộ

301
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
giữa các địa chỉ mạng xã hội.

302
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
Ta cần làm vậy với dữ liệu liên kết.

303
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
Loại dữ liệu cuối cùng tôi nói đến,
có lẽ thú vị nhất.

304
00:13:55,000 --> 00:13:58,000
Trước khi tôi xuống đây, 
tôi đã tìm trên OpenStreetMap

305
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
OpenStreetMap là bản đồ,
cũng là Wiki.

306
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
Phóng to và cái hình vuông đó
là nhà hát mà ta đang ngồi

307
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
Nhà hát Terrace.
Không có tên trên đó.

308
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
Tôi vào phần biên tập,
chọn nhà hát,

309
00:14:07,000 --> 00:14:12,000
Tôi có thể thêm cái tên vào bên dưới,
và lưu nó lại.

310
00:14:12,000 --> 00:14:15,000
Và bây giờ nếu bạn vào 
OpenStreetMap.org,

311
00:14:15,000 --> 00:14:18,000
Khi tìm nơi này, bạn sẽ thấy
Nhà hát Terrace có tên ở đó

312
00:14:18,000 --> 00:14:20,000
Tôi đã làm điều đó. Là tôi!

313
00:14:20,000 --> 00:14:22,000
Tôi làm thế với bản đồ.
Vừa làm đó!

314
00:14:22,000 --> 00:14:24,000
Tôi đưa nó lên đó. Bạn biết gì không?

315
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
Nếu bản đồ phố xá
là về mọi nguời làm bổn phận của họ

316
00:14:27,000 --> 00:14:30,000
và nó tạo ra một nguồn không thể tin được

317
00:14:30,000 --> 00:14:33,000
vì mọi người khác làm việc của họ.

318
00:14:33,000 --> 00:14:36,000
Và đó là những gì về dữ liệu liên kết.

319
00:14:36,000 --> 00:14:39,000
Nó nói về mọi người 
đang làm phần của họ

320
00:14:39,000 --> 00:14:42,000
để làm ra một ít,
và tất cả chúng đều kết nối với nhau.

321
00:14:42,000 --> 00:14:45,000
Đó là cách dữ liệu liên kết làm việc.

322
00:14:45,000 --> 00:14:49,000
Bạn làm bổn phận của mình.
Những người khác làm của họ.

323
00:14:49,000 --> 00:14:53,000
Bạn có thể không tự có nhiều dữ liệu
để đưa lên đây

324
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
nhưng bạn biết yêu cầu nó.

325
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
Và chúng ta sẽ tập luyện điều đó.

326
00:14:58,000 --> 00:15:02,000
Vậy, dữ liệu liên kết - nó khổng lồ.

327
00:15:02,000 --> 00:15:05,000
Tôi chỉ nói một số ít rất nhỏ 
trong các thứ

328
00:15:05,000 --> 00:15:07,000
Có dữ liệu ở mỗi khía cạnh cuộc sống,

329
00:15:07,000 --> 00:15:10,000
mỗi khía cạnh của công việc và sở thích,

330
00:15:10,000 --> 00:15:13,000
và nó không chỉ là con số 
của nơi có dữ liệu,

331
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
mà nó kết nối với nhau.

332
00:15:16,000 --> 00:15:19,000
Và khi bạn kết nối dữ liệu với nhau,
bạn có sức mạnh

333
00:15:19,000 --> 00:15:22,000
theo cách không chỉ xảy ra
với trang mạng, mà còn với tư liệu.

334
00:15:22,000 --> 00:15:26,000
Bạn sẽ có sức mạnh khổng lồ nhờ nó.

335
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
Vậy, bây giờ chúng ta
đang ở tại sân khấu

336
00:15:29,000 --> 00:15:33,000
nơi mà ta phải làm điều đó - 
những nguời nghĩ đó là ý hay.

337
00:15:33,000 --> 00:15:36,000
Tất cả mọi người - tôi nghĩ
rất nhiều người ở TED làm nhiều thứ

338
00:15:36,000 --> 00:15:38,000
mặc dù không có sự hoàn vốn ngay tức khắc

339
00:15:38,000 --> 00:15:41,000
vì nó sẽ chỉ thật sự chi trả
khi mọi người khác hoàn thành nó -

340
00:15:41,000 --> 00:15:45,000
họ sẽ làm bởi vì 
họ là kiểu người làm những thứ

341
00:15:45,000 --> 00:15:48,000
mà chỉ tốt nếu
người khác đã làm nó.

342
00:15:48,000 --> 00:15:50,000
Nên nó được gọi là dữ liệu liên kết

343
00:15:50,000 --> 00:15:52,000
Tôi muốn bạn làm điều đó

344
00:15:52,000 --> 00:15:54,000
Tôi muốn bạn yêu cầu nó.

345
00:15:54,000 --> 00:15:56,000
Và tôi nghĩ nó là ý tường toàn cầu

346
00:15:56,000 --> 00:15:57,000
Cảm ơn.

347
00:15:57,000 --> 00:16:00,000
(Vỗ tay)