WEBVTT

00:00:00.857 --> 00:00:04.324
Giả sử bạn tiến hành một thí nghiệm.

00:00:05.000 --> 00:00:06.151
Và trong thí nghiệm này

NOTE Paragraph

00:00:06.175 --> 00:00:09.571
bạn chọn ngẫu nhiên vài người
sống trong những khu vực dễ cháy nổ

00:00:10.133 --> 00:00:15.276
hoặc sống trong khu vực có kiểm soát 
không có chất nổ bay qua đầu họ.

00:00:16.300 --> 00:00:18.072
Họ đã sống trong cộng đồng từ rất lâu

00:00:18.096 --> 00:00:20.026
xuôi theo hướng gió và dòng nước

00:00:20.050 --> 00:00:23.521
từ cái nơi mà người ta sử dụng 
hàng tấn thuốc nổ mỗi ngày

00:00:24.093 --> 00:00:26.728
và hàng triệu lít nước bị nhiễm độc.

00:00:27.323 --> 00:00:30.823
Bằng sự chỉ định ngẫu nhiên này,
bạn có thể nghiên cứu cặn kẽ

00:00:30.847 --> 00:00:34.890
những ảnh hưởng sức khỏe dai dẳng
mà những khu vực cháy nổ này gây ra

NOTE Paragraph

00:00:34.914 --> 00:00:38.300
không xét tới các biến số và tham số
phiền toái.

00:00:39.061 --> 00:00:41.323
Sự chỉ định ngẫu nhiên 
mang lại nhiều lợi ích.

NOTE Paragraph

00:00:42.782 --> 00:00:46.561
Nó sẽ là một công trình khoa học
khắt khe và có tầm ảnh hưởng

00:00:46.585 --> 00:00:49.354
về những tác động
của sự phơi nhiễm môi trường.

00:00:49.838 --> 00:00:52.456
Thực ra, không thể thực hiện 
một nghiên cứu như vậy.

00:00:52.895 --> 00:00:55.537
Hầu hết các nhà khoa học 
đều không muốn làm việc này.

00:00:55.942 --> 00:00:58.483
Hội đồng sẽ không bao giờ
đồng ý phê duyệt.

00:00:58.507 --> 00:01:00.581
Và cũng không ai tán thành việc làm này

00:01:00.605 --> 00:01:03.205
bởi vì nó phi đạo đức.

00:01:04.257 --> 00:01:07.102
Nhưng có hiệu lực,
nó đang xảy ra ngay đây.

00:01:08.503 --> 00:01:10.776
Vấn đề này làm nảy sinh 
vài thắc mắc trong tôi

00:01:10.800 --> 00:01:12.298
cái gì là nghĩa vụ đạo đức

00:01:12.322 --> 00:01:15.522
của các nhà khoa học tin rằng 
người dân đang gặp nguy hiểm?

00:01:16.592 --> 00:01:20.552
Bao nhiêu bằng chứng là đủ 
để chứng minh kết luận của chúng ta?

00:01:21.179 --> 00:01:26.083
Đâu là ranh giới giữa sự chắc chắn
của khoa học và nhu cầu hành động?

NOTE Paragraph

00:01:27.131 --> 00:01:29.566
cuộc thí nghiệm đó 
đang diễn ra ngay đây

00:01:29.590 --> 00:01:31.585
được gọi là sự loại bỏ đỉnh núi

00:01:31.609 --> 00:01:33.823
viết tắt là MTR.

00:01:34.371 --> 00:01:36.236
Đây là một hình thức khai thác bề mặt

00:01:36.260 --> 00:01:40.252
diễn ra ở Appalachia, Mỹ.

00:01:40.276 --> 00:01:45.323
MRT diễn ra ở bốn bang: Virginia, 
West Virginia, Kentucky and Tennessee.

00:01:46.208 --> 00:01:50.358
Hơn 1,2 triệu mẫu đất
đang bị khai thác theo cách này

00:01:50.382 --> 00:01:52.977
kích thước của khu vực này xấp xỉ Delaware

00:01:53.001 --> 00:01:55.300
nhưng nó trải rộng trên một bước chân

00:01:55.324 --> 00:01:58.203
bằng Vermont và New Hampshire cộng lại

00:01:59.465 --> 00:02:03.590
khu rừng Appalachian cổ đại
phải bị đốn hạ toàn bộ

00:02:03.614 --> 00:02:06.285
nơi có đa dạng sinh học 
phong phú nhất hành tinh.

00:02:07.037 --> 00:02:10.615
Cây cối bị thiêu trụi
hay vứt xuống các thung lũng gần đó.

00:02:11.450 --> 00:02:14.530
Sau đó, để tiếp cận được lớp than ngầm

00:02:14.554 --> 00:02:20.309
người ta sẽ dùng thuốc nổ 
để làm sập khoảng 250 mét núi đá.

00:02:21.458 --> 00:02:23.895
Hơn 1500 tấn thuốc nổ

00:02:23.919 --> 00:02:26.656
được sử dụng chỉ tính riêng mỏ than
ở Tây Virginia

00:02:27.339 --> 00:02:29.037
mỗi ngày.

NOTE Paragraph

00:02:30.123 --> 00:02:32.607
Sỏi đá bị đổ xuống sườn thung lũng

00:02:32.631 --> 00:02:35.315
vùi lấp mãi mãi
những mạch nước đầu nguồn

00:02:35.339 --> 00:02:39.978
Hơn thế, hơn 500 ngọn núi
đã bị phá hủy.

00:02:41.091 --> 00:02:44.646
Khoảng 2000 dặm suối
đã bị chôn vùi vĩnh viễn

00:02:44.670 --> 00:02:48.376
Nguồn nước từ dưới đáy thung lũng
bị ô nhiễm nặng nề

00:02:48.400 --> 00:02:50.867
và sẽ còn ô nhiễm trong vài thập kỷ tới.

00:02:51.489 --> 00:02:53.498
Chưa hết, than phải được xử lý hóa học,

00:02:53.522 --> 00:02:57.527
nghiền và rửa trước khi tới nhà máy.

00:02:58.276 --> 00:03:00.409
Việc làm sạch được thực hiện ngay tại chỗ

00:03:00.807 --> 00:03:03.895
càng gây ô nhiễm không khí nặng hơn

00:03:03.919 --> 00:03:07.617
và thải kim loại vào hàng triệu lít nước

00:03:07.641 --> 00:03:11.224
sunfats - hóa chất làm sạch 
và các tạp chất khác.

00:03:12.219 --> 00:03:17.664
Tất cả việc này chỉ để đáp ứng 3%
nhu cầu sử dụng điện ở Mỹ

00:03:17.688 --> 00:03:21.140
chỉ 3% nhu cầu của Mỹ mà thôi.

NOTE Paragraph

00:03:22.544 --> 00:03:26.075
Và nó dẫn đến hàng loạt các câu hỏi khác.

00:03:26.099 --> 00:03:28.885
San ủi đồi núi gây ra 
những ảnh hưởng sức khỏe gì?

00:03:28.909 --> 00:03:33.929
Hơn một triệu người sinh sống 
ở những khu vực khai thác này

00:03:33.953 --> 00:03:37.405
và hàng triệu người khác sống ở hạ nguồn.

00:03:38.223 --> 00:03:40.778
Ngành công nghiệp và chính phủ 
sẽ phản ứng thế nào

00:03:40.802 --> 00:03:43.275
khi những vấn đề này được đặt ra?

00:03:43.299 --> 00:03:46.847
Một lần nữa, đâu là nghĩa vụ đạo đức
của khoa học

00:03:46.871 --> 00:03:49.275
khi phải đối mặt với tình huống 
đáng lo ngại này?

NOTE Paragraph

00:03:50.760 --> 00:03:53.537
Tôi bắt đầu nghiên cứu vấn đề này
từ năm 2006

00:03:53.966 --> 00:03:56.474
khi tôi vừa nhận việc
ở Đại học Tây Virginia.

00:03:56.498 --> 00:03:59.911
Trước đó, tôi chưa làm
bất kì nghiên cứu nào về than.

00:04:00.812 --> 00:04:02.923
Nhưng tôi bắt đầu nghe những câu chuyện

00:04:02.947 --> 00:04:05.828
từ những người sống ở các
khu vực mỏ than.

00:04:05.852 --> 00:04:09.149
Họ nói rằng nước họ uống
không được sạch

00:04:09.173 --> 00:04:11.529
và bầu không khí họ hít thở
bị ô nhiễm.

00:04:12.244 --> 00:04:14.299
Họ kể với tôi 
về những căn bệnh họ mắc phải

00:04:14.323 --> 00:04:16.298
hay bệnh của người thân trong gia đình.

00:04:16.322 --> 00:04:20.070
Họ rất lo vì nhiều người gần đó
bị ung thư.

00:04:20.394 --> 00:04:22.649
Tôi đã gặp nhiều người ở
phía nam West Virginia

00:04:22.673 --> 00:04:24.006
và phía đông Kentucky

00:04:24.030 --> 00:04:26.701
và nghe họ kể về nỗi băn khoăn
của họ.

00:04:26.725 --> 00:04:28.923
Tôi đã tìm kiếm tài liệu khoa học

00:04:28.947 --> 00:04:32.039
và rất ngạc nhiên khi biết rằng
không có tài liệu nào được công bố

00:04:32.039 --> 00:04:35.696
về ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng
mà khai thác than ở Mĩ gây ra.

00:04:35.720 --> 00:04:36.879
Tôi xin lặp lại lần nữa

00:04:36.903 --> 00:04:39.569
chưa hề có tài liệu nào được công bố

00:04:39.593 --> 00:04:41.260
về ảnh hưởng của khai thác than.

NOTE Paragraph

00:04:42.038 --> 00:04:45.268
Nên tôi cho rằng tôi có thể góp sức

00:04:45.292 --> 00:04:46.758
không cần biết tôi tìm ra gì

00:04:47.617 --> 00:04:51.196
để xác thực 
hay xoa dịu những ảnh hưởng.

00:04:51.523 --> 00:04:54.456
Tôi không có lịch trình
cá nhân hoặc tổ chức.

00:04:55.515 --> 00:04:58.062
Rất nhiều đồng nghiệp của tôi 
ban đầu rất hoài nghi

00:04:58.086 --> 00:05:01.220
về mối liên quan
giữa sức khỏe và khai thác than.

00:05:01.244 --> 00:05:05.466
Họ đoán rằng vấn đề sức khỏe 
xuất phát từ sự nghèo đói

00:05:05.490 --> 00:05:08.410
hoặc do lối sống không lành mạnh,
như hút thuốc hay béo phì.

00:05:09.196 --> 00:05:12.283
Và khi mới bắt đầu, tôi cũng nghĩ 
có lẽ họ đúng

00:05:13.204 --> 00:05:15.773
Chúng tôi bắt đầu phân tích
các dữ liệu hiện có

00:05:15.797 --> 00:05:19.490
để kết nối sức khỏe người dân 
với hoạt động khai thác

00:05:19.514 --> 00:05:25.062
và kiểm soát độ tuổi, giới tính, 
chủng tộc, hút thuốc, béo phì, nghèo đói,

00:05:25.086 --> 00:05:28.565
giáo dục, bảo hiểm sức khỏe
và các vấn đề khác.

00:05:29.847 --> 00:05:33.260
Chúng tôi đã tìm ra bằng chứng xác thực
nỗi lo âu của người dân

00:05:33.284 --> 00:05:35.450
và đã bắt đầu công bố
những khám phá này.

NOTE Paragraph

00:05:36.514 --> 00:05:38.014
Nói tóm tắt, 


00:05:38.038 --> 00:05:41.927
chúng tôi nhận thấy những người
sống ở khu vực khai thác đỉnh núi

00:05:41.951 --> 00:05:46.086
có tỉ lệ mắc bệnh tim mạch, bệnh thận
và bệnh phổi mãn tính như COPD

00:05:46.110 --> 00:05:49.575
cao hơn đáng kể.

00:05:50.482 --> 00:05:53.260
Tỉ lệ tử vong do ung thư
gia tăng nhanh chóng

00:05:53.284 --> 00:05:55.084
đặc biệt là ung thư phổi.

00:05:55.680 --> 00:05:58.244
Chúng tôi có bằng chứng cho thấy tỷ lệ

00:05:58.268 --> 00:06:01.168
dị tật bẩm sinh và trẻ sơ sinh thiếu cân 
có tỉ lệ cao.

00:06:01.172 --> 00:06:05.664
Tổng số ca tử vong
nhiều hơn khoảng 1200 ca

00:06:05.688 --> 00:06:09.910
mỗi năm ở khu vực MTR.

00:06:09.934 --> 00:06:12.817
Nhiều hơn 1200 ca tử vong 
so với các nguy cơ khác.

00:06:13.855 --> 00:06:15.395
Tỉ lệ tử vong không chỉ cao,

00:06:15.419 --> 00:06:17.664
mà còn gia tăng do 
khai thác ngày càng đẩy mạnh

00:06:17.688 --> 00:06:19.422
với hàm lượng chất độc cao.

00:06:19.863 --> 00:06:23.458
Sau đó, chúng tôi đến tận nhà

00:06:23.482 --> 00:06:27.024
khảo sát sức khỏe những người
sống trong vòng vài dặm tại khu vực MTR

00:06:27.048 --> 00:06:29.410
so với người ở khu vực nông thôn
không có mỏ than.

00:06:30.188 --> 00:06:34.173
Kết quả cho thấy mức độ mắc bệnh cao hơn

00:06:34.197 --> 00:06:36.418
tình trạng sức khỏe kém hơn

00:06:36.442 --> 00:06:39.956
các triệu chứng bệnh nhìn chung
phổ biến hơn.

NOTE Paragraph

00:06:40.879 --> 00:06:43.402
Những nghiên cứu này chỉ có tính tham khảo

00:06:44.268 --> 00:06:47.577
do sự tương quan chưa kết luận
được đâu là nguyên nhân.

00:06:48.315 --> 00:06:49.951
Những nghiên cứu này không bao gồm

00:06:49.975 --> 00:06:52.855
dữ liệu về điều kiện môi trường cụ thể
tại khu vực mỏ than.

00:06:52.879 --> 00:06:56.500
Vì thế chúng tôi thu thập số liệu về nó 
và báo cáo.

00:06:57.609 --> 00:07:00.379
Chúng tôi nhận thấy sự vi phạm
các tiêu chuẩn về nước uống

00:07:00.403 --> 00:07:04.745
ở khu vực này cao hơn gấp bảy lần so với
khu vực không khai thác than.

00:07:05.266 --> 00:07:07.156
Chúng tôi thu thập mẫu không khí ở đó

00:07:07.180 --> 00:07:10.386
và nhận thấy hạt vật chất ở ngưỡng cao

00:07:10.410 --> 00:07:12.278
đặc biệt là số hạt có kích thước nano.

00:07:12.629 --> 00:07:16.660
Bụi tại khu vực mỏ than là một phức hợp

00:07:16.684 --> 00:07:20.795
với tỉ lệ silicat cao,
và đây là chất gây ung thư phổi

00:07:20.819 --> 00:07:23.688
cũng như các hợp chất hữu cơ độc hại khác.

00:07:23.712 --> 00:07:25.286
Chúng tôi thí nghiệm loại bụi này

00:07:26.284 --> 00:07:29.958
và thấy nó làm rối loạn 
chức năng tim mạch ở chuột.

00:07:30.482 --> 00:07:32.339
Loại bụi này làm tăng 
sự phát triển

00:07:32.363 --> 00:07:35.875
của ung thư phổi 
trong tế bào ống nghiệm ở người.

00:07:37.141 --> 00:07:40.040
Đây chỉ phần tóm tắt nhanh mà thôi.

NOTE Paragraph

00:07:41.194 --> 00:07:44.727
Ngành than không giống như những gì
chúng ta hay nhắc tới.

00:07:46.242 --> 00:07:48.805
Chính phủ cũng vậy.

00:07:49.203 --> 00:07:52.228
Cũng giống như ngành thuốc lá
chi tiền cho các nghiên cứu

00:07:52.252 --> 00:07:54.394
để biện hộ cho sự an toàn của thuốc lá

00:07:54.394 --> 00:07:56.675
ngành than cũng đang 
làm điều tương tự bằng cách

00:07:56.675 --> 00:08:00.282
mua chuộc nhà báo
để họ nói rằng MTR an toàn.

00:08:00.913 --> 00:08:04.992
Các luật sư đã gửi tôi các yêu sách
theo Đạo luật Tự do Thông tin

00:08:05.016 --> 00:08:07.149
bị từ chối bởi tòa án.

00:08:07.754 --> 00:08:11.125
Tôi đã bị công kích tại buổi lấy lời khai 
tại Phiên điều trần Quốc hội

00:08:11.149 --> 00:08:14.122
bởi một nghị sĩ có quan hệ với 
ngành năng lượng.

00:08:14.863 --> 00:08:19.432
Một thống đốc đã tuyên bố công khai 
rằng ông từ chối đọc các nghiên cứu.

00:08:20.238 --> 00:08:23.976
Và sau cuộc họp
với một thành viên của Quốc hội

00:08:24.000 --> 00:08:26.233
khi tôi chia sẻ nghiên cứu của mình

00:08:26.257 --> 00:08:29.746
người đại diện bảo rằng
họ không biết gì về chuyện đó.

NOTE Paragraph

00:08:30.855 --> 00:08:33.395
Tôi hợp tác với người 
ở Viện khảo sát địa chất Mỹ

00:08:33.419 --> 00:08:36.260
về việc lấy mẫu môi trường
trong hơn hai năm.

00:08:36.284 --> 00:08:38.966
Và ngay khi bắt đầu
công bố các phát hiện của mình,

00:08:38.990 --> 00:08:41.244
họ đột nhiên bị các cấp trên chỉ định

00:08:41.268 --> 00:08:43.201
phải dừng tiến hành dự án này.

00:08:43.751 --> 00:08:47.840
Vào tháng tám năm nay, Học viện 
Khoa học Quốc gia

00:08:47.864 --> 00:08:50.236
đột nhiên bị chính quyền liên bang

00:08:50.260 --> 00:08:52.522
buộc phải dừng
các nghiên cứu độc lập của họ

00:08:52.546 --> 00:08:55.810
về hậu quả sức khỏe của khai thác mỏ.

NOTE Paragraph

00:08:56.037 --> 00:08:58.907
Những hành vi này được chính trị tiếp tay
tôi nghĩ vậy.

NOTE Paragraph

00:09:00.323 --> 00:09:03.457
Nhưng nhiều nhà nghiên cứu cũng
bày tỏ sự phản đối.

00:09:04.236 --> 00:09:07.204
Ở các hội thảo, 
họ đều thể hiện sự nghi ngờ.

00:09:07.695 --> 00:09:11.499
Chúng tôi luôn được dạy rằng,
làm khoa học thì phải biết nghi ngờ.

00:09:12.141 --> 00:09:15.355
Câu hỏi đặt ra là 
"Còn lời giải thích này thì sao?"

00:09:15.379 --> 00:09:18.402
"Đã bao giờ các ông nghĩ tới 
một lời giải thích khác?"

00:09:18.712 --> 00:09:22.196
Họ tự hỏi, "Một vài yếu tố gây nhiễu
có lẽ đã bị bỏ qua,

00:09:22.220 --> 00:09:25.389
chưa tính đến các biến số khác."

00:09:25.863 --> 00:09:28.403
"Thí nghiệm trong ống nghiệm, chứng minh 
được gì?"

00:09:28.427 --> 00:09:33.173
"Một thí nghiệm trên chuột - làm sao biết
được kết quả sẽ tương tự trên người?"

00:09:34.433 --> 00:09:35.583
Có lẽ vậy.

00:09:36.107 --> 00:09:39.019
Bạn phải thừa nhận rằng họ có thể đúng

00:09:39.043 --> 00:09:42.917
nhưng, có thể những vấn đề sức khỏe này

00:09:42.941 --> 00:09:45.664
không phải là kết quả 
của các biến chưa xác định.

00:09:46.545 --> 00:09:49.291
Có thể chúng là kết quả
của việc cho nổ núi

00:09:49.315 --> 00:09:51.029
trên đầu của người dân.

NOTE Paragraph

00:09:51.053 --> 00:09:53.397
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:09:53.421 --> 00:10:00.167
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:10:00.191 --> 00:10:03.577
Nghi ngờ luôn tồn tại
nếu đó là thứ bạn tìm kiếm.

00:10:03.601 --> 00:10:06.320
Vì chúng tôi không thể nào thực hiện 
cuộc thí nghiệm đó.

00:10:06.320 --> 00:10:09.691
Bất cứ nghiên cứu nào sau đó
cũng sẽ luôn có tính tham khảo.

00:10:10.720 --> 00:10:13.506
Nên có lẽ bạn có thể hiểu 
tại sao tôi bắt đầu tự hỏi

00:10:13.530 --> 00:10:15.895
có bao nhiêu bằng chứng là đủ?

00:10:15.919 --> 00:10:19.319
Đến nay, tôi đã công bố hơn 30 bài báo
về chủ đề này.

00:10:19.760 --> 00:10:23.061
Cùng các đồng tác giả, các nhà nghiên cứu
đã bổ sung thêm chứng cứ

00:10:23.085 --> 00:10:25.347

nhưng chính phủ không muốn lắng nghe

00:10:25.371 --> 00:10:28.283
và ngành công nghiệp nói
nó chỉ mang tính tương quan.

00:10:28.307 --> 00:10:30.973
Họ nói người Appalachian
có vấn đề về cách sống.

00:10:30.987 --> 00:10:32.802
Như thể chúng tôi chưa từng nghiên cứu

00:10:32.802 --> 00:10:35.474
việc hút thuốc hay béo phì
đói nghèo và giáo dục.

00:10:35.498 --> 00:10:36.831
hoặc bảo hiểm y tế

00:10:37.442 --> 00:10:39.609
Chúng ta kiểm soát chúng
và nhiều hơn thế nữa.

NOTE Paragraph

00:10:40.903 --> 00:10:44.402
Có một điểm chúng tôi
không cần nghiên cứu thêm

00:10:44.784 --> 00:10:48.244
không thể yêu cầu mọi người
làm đối tượng thí nghiệm

00:10:48.268 --> 00:10:50.996
để có thể thực hiện nghiên cứu tiếp theo.

00:10:52.817 --> 00:10:55.198
Là nhà khoa học, chúng tôi 
theo dấu các dữ liệu

00:10:55.222 --> 00:10:57.246
nhưng đôi lúc dữ liệu 
đưa tôi đi quá xa

00:10:57.270 --> 00:11:00.260
và chúng tôi phải quyết định

00:11:00.284 --> 00:11:03.017
ý nghĩa của nó là gì và khi nào hành động.

00:11:03.775 --> 00:11:06.927
Tôi nghĩ điều này đúng, không chỉ cho MTR
mà cả các tình huống khác

00:11:06.951 --> 00:11:11.243
khi chứng cứ rõ ràng 
nhưng không hoàn hảo

00:11:11.934 --> 00:11:15.983
và không thực thi được nếu bạn sai
có ý nghĩa to lớn tới cuộc sống con người.

NOTE Paragraph

00:11:17.721 --> 00:11:20.508
Sẽ rất lạ nếu như có sự tranh luận

00:11:20.532 --> 00:11:23.620
về ảnh hưởng sức khỏe mà khai thác
đỉnh núi gây ra.

00:11:24.332 --> 00:11:26.174
Nhưng chủ đề này đã trở nên nổi cộm

00:11:26.198 --> 00:11:28.536
ở một góc nhìn chính trị và kinh tế

00:11:28.560 --> 00:11:30.681
ngoài cuộc tranh luận về biến đổi khí hậu

00:11:30.705 --> 00:11:32.120
hay những tranh cãi về việc

00:11:32.144 --> 00:11:34.739
liệu hút thuốc lá có thực sự gây ung thư.

00:11:35.865 --> 00:11:39.468
Hầu hết các dữ liệu đều đưa tới
cùng một kết luận.

00:11:39.492 --> 00:11:42.778
Nhưng kinh tế hay chính trị hay 
một quan điểm nổi trội

00:11:42.802 --> 00:11:45.068
khăng khăng đưa ra một kết luận đối lập.

00:11:46.020 --> 00:11:49.131
Khi bạn là một nhà khoa học
và bạn nghĩ bạn có cái nhìn có giá trị

00:11:49.131 --> 00:11:51.476
nơi sức khỏe của mọi người bị đe dọa

00:11:51.510 --> 00:11:53.823
nhưng bản thân bạn lại bị mắc kẹt

00:11:53.847 --> 00:11:57.355
ở một nơi đầy rẫy sự phủ nhận và bất tin

00:11:57.379 --> 00:12:00.179
đâu là nghĩa vụ đạo đức của bạn?

NOTE Paragraph

00:12:01.625 --> 00:12:05.609
Rõ ràng là, các nhà khoa học 
có trách nhiệm nói lên sự thật

00:12:05.633 --> 00:12:06.942
dựa trên bằng chứng.

00:12:07.331 --> 00:12:10.408
Nói một cách đơn giản, chúng ta 
có nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu.

00:12:11.625 --> 00:12:14.693
Phải nói là bực bội vô cùng
khi phải chờ đợi công chúng

00:12:14.717 --> 00:12:17.950
hay chính trị đồng tình với 
những hiếu biết khoa học.

00:12:17.974 --> 00:12:22.140
Nhưng chủ đề càng gây tranh cãi
thì cuộc thảo luận càng phiền toái

00:12:22.164 --> 00:12:26.029
và các nhà khoa học 
càng phải bảo vệ tính khách quan

00:12:26.053 --> 00:12:28.253
và sự chính trực của mình.

00:12:28.823 --> 00:12:31.363
Bởi sự chính trực chính là điều cốt lõi

00:12:31.387 --> 00:12:33.979
trong các cuộc thảo luận 
chính sách công và khoa học.

NOTE Paragraph

00:12:33.979 --> 00:12:35.118
Trong tương lai,

00:12:35.142 --> 00:12:38.871
sự liêm chính sẽ là công cụ hữu hiệu nhất

00:12:38.895 --> 00:12:41.838
còn hữu hiệu hơn cả dữ liệu nữa.

00:12:42.535 --> 00:12:45.346
Nếu tính liêm chính không được công nhận
ở góc độ khoa học

00:12:45.370 --> 00:12:47.488
dữ liệu 
sẽ không thuyết phục được mọi người

00:12:47.512 --> 00:12:50.112
tin vào những sự thật đáng buồn.

00:12:50.958 --> 00:12:56.085
Nhưng nếu ta nuôi dưỡng sự chính trực

00:12:56.109 --> 00:12:59.260
khi chúng ta kiên nhẫn đấu tranh

00:12:59.284 --> 00:13:02.006
và cho công chúng thấy được kết quả

00:13:02.030 --> 00:13:04.474
đó là lúc ta có tầm ảnh hưởng lớn nhất.

NOTE Paragraph

00:13:05.585 --> 00:13:11.781
Dần dần, sự thật sẽ chiến thắng.

00:13:13.141 --> 00:13:15.941
Bao nhiêu người sẽ mất mạng
nếu ta chờ đợi?

00:13:16.233 --> 00:13:17.983
Đã có quá nhiều trường hợp như vậy.

00:13:18.218 --> 00:13:20.090
Nhưng chúng ta sẽ chiến thắng.

NOTE Paragraph

00:13:21.004 --> 00:13:22.185
Xin cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:13:22.209 --> 00:13:29.094
(Vỗ tay)