1
00:00:12,655 --> 00:00:14,804
Zihinsel bir rahatsızlığım var.

2
00:00:15,974 --> 00:00:19,246
Saatler süren sözlü terapilerimin,

3
00:00:19,756 --> 00:00:23,195
aylar süren doğru ilaç arayışlarımın

4
00:00:23,415 --> 00:00:26,883
ve yıllar süren onunla yaşamayı başarma
sürecimin sebebi olan.

5
00:00:28,195 --> 00:00:31,035
Düşüncelerimi ve hislerimi
yeniden tanımlarken

6
00:00:31,435 --> 00:00:38,105
hayatımda ne tür insanlara ve deneyimlere 
izin verip nelere vermeyeceğimi öğrendim.

7
00:00:39,520 --> 00:00:45,663
Şimdi, 55 yaşında, 
zihinsel rahatsızlığımın özellikleri

8
00:00:46,563 --> 00:00:50,385
ve sınırlar olmadan yaşamanın getirdiği
dirayet için minnet duyuyorum.

9
00:00:51,817 --> 00:00:55,384
Ancak çok da dirayetli 
olamadığım zamanlar oldu.

10
00:00:56,232 --> 00:00:59,543
Zihinsel rahatsızlığımın 
altında ezildiğim zamanlar.

11
00:01:00,666 --> 00:01:05,562
19 yaşımda, hayatımı sonlandırmaya 
hazır bir şekilde,

12
00:01:05,562 --> 00:01:07,710
silaha uzandığım zamanlar.

13
00:01:10,366 --> 00:01:14,364
Genç bir kızken, depresyonda
olduğumu bilmiyordum.

14
00:01:17,246 --> 00:01:21,615
Çoğu zaman yorgun ve ağlayacak
gibiydim o kadar.

15
00:01:22,468 --> 00:01:25,595
Ve o yaşta, herkesin çocukken
böyle hissettiğini düşündüm.

16
00:01:26,545 --> 00:01:29,700
Öğretmenlerim, arkadaşlarım, ailem -

17
00:01:30,091 --> 00:01:32,855
Kimse depresyonda olduğumu fark etmedi.

18
00:01:33,433 --> 00:01:39,274
Sebebi biraz da klinik depresyonun küçük 
çocuklarda olmayacağı düşüncesiydi.

19
00:01:40,284 --> 00:01:44,478
Biraz da çok fazla zahmeti olmayan


20
00:01:44,478 --> 00:01:48,794
ve acısını saklamak adına gülümsemesini 
bilen bir çocuk olduğum içindi.

21
00:01:50,537 --> 00:01:54,347
Ama ben büyüdükçe depresyonum
da kötüleşti.

22
00:01:56,064 --> 00:01:58,485
Yorgunluğum ve üzerimdeki o ağlama hissi,

23
00:01:58,486 --> 00:02:03,737
sarsılmaz bir tükenmişliğe ve gittikçe
büyüyen bir çaresizliğe dönüştü.

24
00:02:05,328 --> 00:02:10,507
Üniversitedeyken, konsantre olamadığım
için dersleri asmaya başladım.

25
00:02:11,685 --> 00:02:15,759
İşler daha da ciddileşince 
tamamıyla okula gitmeyi bırakıp

26
00:02:16,039 --> 00:02:19,546
odamda kaldım, 
saatlerce uyumaya başladım.

27
00:02:20,476 --> 00:02:24,571
Bazı zamanlar 
sabah mı akşam mı

28
00:02:24,571 --> 00:02:27,550
ya da günlerden salı mı perşembe mi
ayırt edemiyordum.

29
00:02:29,017 --> 00:02:31,825
Üstelik bu, buzdağının yalnızca
görünen kısmıydı.

30
00:02:32,655 --> 00:02:35,353
Suyun altında kalan kısımda ise,

31
00:02:35,353 --> 00:02:41,146
beni tamamıyla bezdiren negatif,
yok edici ve tehditkar

32
00:02:41,566 --> 00:02:43,906
duygu ve düşünceler vardı.

33
00:02:46,766 --> 00:02:51,277
"Babamın silahı komodininin sol 
tarafındaki çekmecede duruyor."

34
00:02:51,277 --> 00:02:53,368
dedim bir sabah kendime.

35
00:02:53,528 --> 00:02:56,790
"Ev boşaldığında, gidip onu al.

36
00:02:57,855 --> 00:03:03,036
Küvete gir, emniyetini aç

37
00:03:03,490 --> 00:03:07,066
ve duş perdesini tamamıyla kapatmış
olduğundan emin ol."

38
00:03:09,027 --> 00:03:12,687
İntiharım girişim olarak kaldığı için
oldukça şanslı olduğumdan

39
00:03:12,687 --> 00:03:17,066
bazen bu sözleri yüksek sesle
söylemek zor geliyor.

40
00:03:17,806 --> 00:03:21,937
Duygudurum bozuklukları
ve zihinsel hastalıklar

41
00:03:21,937 --> 00:03:26,662
özellikle de benim boğuştuğum "Tek 
kutuplu depresyon"

42
00:03:26,662 --> 00:03:29,433
ile ilgili bilgi edinmemde yardımcı olan

43
00:03:29,433 --> 00:03:32,256
bir psikoloğa gitmeye başladım.

44
00:03:33,727 --> 00:03:39,035
Genetik yatkınlığımla hayat
hikayemin bir araya gelip

45
00:03:39,035 --> 00:03:43,055
bu zihinsel hastalığa böylesine mükemmel
bir zemin oluşturduğunu öğrendim.

46
00:03:44,764 --> 00:03:48,984
Yalnızca ailede de kalmayıp 
sadece kendime bakmak için değil

47
00:03:48,984 --> 00:03:54,687
sevdiklerime de yardımcı olabilmek adına

48
00:03:54,687 --> 00:03:58,117
tanımayı öğrendiğim bir şey haline geldi.

49
00:03:59,825 --> 00:04:02,977
Psikoterapi sadece hayatımı
kurtarmakla kalmadı,

50
00:04:02,977 --> 00:04:04,244
onu değiştirdi.

51
00:04:04,244 --> 00:04:08,276
O kadar çok ki 
psikolog olmaya karar verdim

52
00:04:08,276 --> 00:04:12,096
ve benim gibi insanları tedavi edebildim.

53
00:04:14,418 --> 00:04:19,579
Hem bir doktor hem de bir hasta olarak 
sahip olduğum eşsiz deneyimler,

54
00:04:19,579 --> 00:04:22,806
bana çoğu insanın sahip olmadığı bir 
bakış açısı kazandırıyor.

55
00:04:23,657 --> 00:04:26,718
Zihinsel bir rahatsızlıkla
yaşamak nasıldır bilirim.

56
00:04:27,267 --> 00:04:32,848
Hem zihninin hem de vücudunun sana
ihanet etmesiyle gelen o hissi de.

57
00:04:33,947 --> 00:04:37,827
Kilo almak, libido kaybı, uykuda
terlemek, ellerin titremesi gibi

58
00:04:37,827 --> 00:04:40,495
daha bir çok yan etkileri olan

59
00:04:40,495 --> 00:04:43,575
o ilacı almak zorunda olmanın

60
00:04:44,095 --> 00:04:47,618
nasıl hissettirdiğini bilirim.

61
00:04:48,778 --> 00:04:52,676
Ama bir psikolog insanları
iyileştirmek için,

62
00:04:52,676 --> 00:04:55,659
o deneyimin ve rahatsızlığın
nasıl olduğunu

63
00:04:55,659 --> 00:04:57,520
bizzat deneyimlemek zorunda değil.

64
00:04:58,265 --> 00:05:01,697
Ancak depresyonla baş ederken
kazandığım bakış açısı,

65
00:05:01,697 --> 00:05:06,185
bana klinik eğitim ve talimin asla
öğretemeyeceği şeyler kazandırdı.

66
00:05:07,485 --> 00:05:14,452
Hem bir hasta hem de bir doktor olarak
depresyonu bilmek nasıl olurdu?

67
00:05:15,682 --> 00:05:18,854
Öncelikle bahsedeceğim altı şeyi
bilmeniz gerekirdi.

68
00:05:19,782 --> 00:05:24,983
Bir doktor olarak duyduğunuz, gördüğünüz 
veya okuduğunuz şeylerin ötesinde,

69
00:05:24,983 --> 00:05:27,982
damgalamanın hâlâ sürdüğünü
rahatlıkla söyleyebilirim.

70
00:05:28,654 --> 00:05:33,712
Teknoloji ve bilim zihinsel hastalıkları 
anlama üzerine ilerleme kaydetse de,

71
00:05:33,712 --> 00:05:35,019
ne yazık ki hala,

72
00:05:35,019 --> 00:05:39,165
toplumun büyük bir kesimi bu hastalıklara
sahip insanlardan korkuyor.

73
00:05:40,713 --> 00:05:46,133
Sert ve soğuk bakışların yarattığı utancın
nasıl bir şey olduğunu bilirim.

74
00:05:46,789 --> 00:05:52,596
Reçeteli ilaçlarım için eczacıma
gittiğim bir gün bana:

75
00:05:52,596 --> 00:05:56,923
"Prozac almayı unutmamalısın,
bu gece dolunay var," dedi.

76
00:05:58,161 --> 00:06:02,374
Zihinsel hastalıklı damgası yalnızca
toplumda görülen bir durum da değil.

77
00:06:03,014 --> 00:06:06,470
"Tanısal gölgeleme" adını
verdiğimiz bir durum var.

78
00:06:06,854 --> 00:06:09,967
Bu sağlık çalışanlarının 
zihinsel rahatsızlığı olan insanlara -

79
00:06:09,967 --> 00:06:13,660
çocuklar ve yetişkinler - 
yaptığı ayrımcılıkla ortaya çıkmış.

80
00:06:13,908 --> 00:06:20,040
Bunun bir sonucu olarak, tanı koyulamamış
fiziksel rahatsızlıkları olan insanların,

81
00:06:20,040 --> 00:06:23,828
ortalamaya göre daha genç bir yaşta
öldüğü belirlenmiş.

82
00:06:24,652 --> 00:06:29,042
Bir doktor olarak damgalanmanın zihinsel 
rahatsızlığı olanların iyileşmesindeki

83
00:06:29,042 --> 00:06:31,779
en büyük engellerden 
olduğunu söyleyebilirim.

84
00:06:31,779 --> 00:06:33,899
Daha fazlasını yapmamız gerektiğini de.

85
00:06:35,318 --> 00:06:37,331
Bir doktor olarak söyleyebiliyorum ki,

86
00:06:37,331 --> 00:06:42,374
kişiye özel ilaçlara yeterli
erişime sahip değiliz.

87
00:06:42,768 --> 00:06:46,860
Hatta, birazdan söyleyeceğim bir çoğunuzun
aşina olmadığı bir tabir olabilir:

88
00:06:47,408 --> 00:06:50,968
Kalıtsal ağırlıklı metabolizma testi.

89
00:06:51,790 --> 00:06:55,550
Araştırmalar, depresyonda
olan bir insanın

90
00:06:55,550 --> 00:07:00,329
uygun bir tedaviye ulaşmasının 10 yılı
bulduğunu gösteriyor.

91
00:07:01,369 --> 00:07:03,893
Sebebi ise çoğunlukla 
doğru ilacı bulamamak.

92
00:07:04,581 --> 00:07:09,653
Ama bunun gibi deneyler aylar
yıllar sürebileceği gibi,

93
00:07:09,653 --> 00:07:12,343
beklenmedik bir anda

94
00:07:12,343 --> 00:07:17,177
kişinin kalıtsal açıdan en uygun ilacı
bulması ile de sonlanabilir.

95
00:07:18,098 --> 00:07:22,345
Şimdilerde, kişiselleştirilmiş ilaçlar
büyük bir umut kaynağı.

96
00:07:22,576 --> 00:07:26,664
Ancak birçok profesyonel bunun
varlığından bile habersiz.

97
00:07:26,664 --> 00:07:30,164
Bunu da "kalıtsal cehalet"
olarak isimlendiriyoruz.

98
00:07:30,313 --> 00:07:34,215
Bazenleri de sağlık profesyonelleri 
ayak uydurmakta zorlanıyor.

99
00:07:34,215 --> 00:07:37,130
Çünkü konu genetik bilimine gelince

100
00:07:37,130 --> 00:07:39,181
çok fazla yenilik var.

101
00:07:39,574 --> 00:07:41,774
Bir doktor olarak şunu söylemeye geldim;

102
00:07:41,774 --> 00:07:45,172
zihinsel rahatsızlığa sahip
olan her bir insan,

103
00:07:45,172 --> 00:07:49,351
kişiselleştirilmiş ilaçlardan ve kalıtsal 
metabolizma testinden yararlanabilmelidir.

104
00:07:51,026 --> 00:07:52,042
Bir doktor olarak,

105
00:07:52,042 --> 00:07:57,018
Zihinsel rahatsızlığı olan
biriyle yaşıyorsanız

106
00:07:57,018 --> 00:08:00,084
veya siz bir zihinsel 
rahatsızlığa sahipseniz,

107
00:08:00,084 --> 00:08:02,977
yapabileceğiniz en önemli şey

108
00:08:02,977 --> 00:08:05,307
tedavi planınıza sadık kalmaktır.

109
00:08:06,071 --> 00:08:10,178
Araştırmalar gösteriyor ki, depresyonda 
olan insanların yaklaşık %80'i

110
00:08:10,178 --> 00:08:11,891
asla tam olarak iyileşemiyor.

111
00:08:12,211 --> 00:08:14,175
Bu demektir ki,

112
00:08:14,175 --> 00:08:19,512
depresif belirtilerin kaybolmasını bırakın
daha iyi hissedemiyorlar bile.

113
00:08:21,146 --> 00:08:25,621
Elbette tedavi planının sürekliği demek,

114
00:08:25,621 --> 00:08:28,596
yalnızca terapi seanslarınıza katılıp

115
00:08:28,596 --> 00:08:30,136
ilaçlarınızı almak değildir.

116
00:08:30,739 --> 00:08:36,936
Deneyimlerime göre, bu insanların daha iyi
hissetmesinin önündeki en büyük engel.

117
00:08:37,385 --> 00:08:41,823
Süreklilik, ilaçlarınızı her gün

118
00:08:41,823 --> 00:08:46,091
aynı saatte ve aynı dozda alıp

119
00:08:46,091 --> 00:08:50,392
tedavide boşluklar oluşmaması adına tam
zamanında yeniden doldurduğunuza

120
00:08:50,392 --> 00:08:52,428
emin olmaktır.

121
00:08:53,213 --> 00:08:54,840
Süreklilik aynı zamanda,

122
00:08:54,840 --> 00:08:58,710
psikoterapi seanslarına sadece iyi 
hissetmediğinizde katılmak değildir.

123
00:08:59,524 --> 00:09:02,463
Plajda geçirilecek güzel bir gün de olsa,

124
00:09:02,463 --> 00:09:04,978
konuşmak istemeseniz bile
gitmek zorundasınız.

125
00:09:05,398 --> 00:09:08,427
Herhangi bir kronik hastalık
için süreklilik,

126
00:09:08,427 --> 00:09:10,266
iyileşmeye açılan kapının anahtarıdır.

127
00:09:11,209 --> 00:09:14,440
Gayrimenkul alanında bir laf vardır:

128
00:09:14,440 --> 00:09:16,841
"Konum, konum, konum."

129
00:09:17,240 --> 00:09:21,151
Eğer bunu zihinsel rahatsızlıklar alanına
uyarlayacak olursak bu söz kesinlikle:

130
00:09:21,151 --> 00:09:25,297
"Süreklilik, süreklilik, süreklilik." 
olurdu.

131
00:09:26,694 --> 00:09:33,729
Şimdi bir hasta olarak bakış
açımı sunmam gerekirse,

132
00:09:33,729 --> 00:09:38,546
Herkesin düşünerek konuşmasını isterdim.

133
00:09:38,819 --> 00:09:43,651
Lütfen bana "Biraz canlan"
"Biraz daha çabala"

134
00:09:43,651 --> 00:09:45,224
"Güçlü ol"

135
00:09:45,224 --> 00:09:48,650
ya da " Belki bugün biraz tembelliğin
tutmuştur," demeyin.

136
00:09:49,340 --> 00:09:53,128
Kanser hastası, şeker hastası veya kas
distrofisi olan birine

137
00:09:53,128 --> 00:09:56,253
bunları asla söyleyemezdiniz.

138
00:09:57,359 --> 00:10:01,588
Depresyon nörobiyolojik temelli
gerçek bir hastalıktır.

139
00:10:02,220 --> 00:10:08,060
Tıpkı tek bir kemoterapi seansının kanseri
tamamen tedavi edemeyeceği

140
00:10:08,060 --> 00:10:12,593
ya da insülinin kan şekerini sonsuza
kadar düzene sokamayacağı gibi

141
00:10:13,233 --> 00:10:15,612
depresyondan kurtulmak da 
yalnızca bir doz ilaçla

142
00:10:15,612 --> 00:10:19,745
veya deneme psikoterapi seansları
ile gerçekleşemez.

143
00:10:21,027 --> 00:10:24,986
Depresyonun gerçek bir hastalık olarak 
kabul görmesi gerekir.

144
00:10:27,581 --> 00:10:32,107
Bir hasta olarak, beni tetikleyen
şeyleri bilmem

145
00:10:32,107 --> 00:10:35,285
ve sizden bunlara saygı 
göstermenizi istemem gerekir.

146
00:10:35,799 --> 00:10:38,704
Bu yüzden eğer aldığınız
terfiyi kutlamak için

147
00:10:38,704 --> 00:10:41,169
yaptığınız içki teklifine

148
00:10:41,169 --> 00:10:44,776
veya şehir dışına gidip geç saatlere
kadar vakit geçirmeye

149
00:10:44,776 --> 00:10:46,868
"Hayır" cevabını veriyorsam

150
00:10:46,868 --> 00:10:50,980
ya da vizyondaki yürek burkan filmi
izlemeyi reddediyorsam

151
00:10:50,980 --> 00:10:53,127
sebebi eğlenmek istememem değil.

152
00:10:53,127 --> 00:10:55,598
Reddedişlerimin arkasında bir sebep var.

153
00:10:57,481 --> 00:11:01,456
Alkol içmek ilaçlarımın
etkilerini azaltıyor.

154
00:11:02,678 --> 00:11:06,651
Geç saatlere kadar ayakta kalmak
kurduğum uyku düzenini bozacak

155
00:11:06,651 --> 00:11:09,263
ve benim günde 9-10 saat
uykuya ihtiyacım var.

156
00:11:10,427 --> 00:11:14,067
Üzücü bir film izlemek, benim için

157
00:11:14,067 --> 00:11:16,248
duygusal açıdan çok yorucu olabilir.

158
00:11:17,103 --> 00:11:18,712
Bu yüzden bir hasta olarak,

159
00:11:18,712 --> 00:11:24,711
öz bakımıma ne kadar ilgiyle yaklaşmam
gerektiğini anlayabildiğinizi umuyorum.

160
00:11:27,538 --> 00:11:31,170
Bir hasta olarak bilmenizi isterim ki,

161
00:11:31,170 --> 00:11:35,285
rahatsızlığımın ciddi bir şekilde
kötüye gitme olasılığı bulunuyor.

162
00:11:36,279 --> 00:11:40,141
Depresif vaka yaşayan hastaların %70'i

163
00:11:40,141 --> 00:11:41,559
bir başka vaka daha yaşıyor.

164
00:11:41,945 --> 00:11:47,877
Eğer iki vaka yaşamışsanız bu istatistik
neredeyse %90'a kadar çıkıyor.

165
00:11:48,102 --> 00:11:54,847
Bilmeliyim ki, intihara meyledersem veya
tehlike oluşturacak kadar depresifsem;

166
00:11:55,707 --> 00:11:59,819
ne yapacağınızı, kimi arayacağınızı, 
nereye gideceğinizi biliyor olun.

167
00:12:00,386 --> 00:12:02,986
Bu bir acil durum planı

168
00:12:03,336 --> 00:12:07,158
ve doktorlarım da dahil olmak üzere,

169
00:12:07,158 --> 00:12:11,170
eczanemin ve yerel hastanelerin
de ismini içeriyor.

170
00:12:12,006 --> 00:12:16,071
Eğer kendi isteğimle
gidiyorsam ne ala.

171
00:12:16,705 --> 00:12:22,936
Ama gitmeyi istemiyorsam polisi aramak,
911'i tuşlamak,

172
00:12:23,346 --> 00:12:26,838
sonra belki kızgın bir şekilde 
"Seninle bir daha asla konuşmayacağım."

173
00:12:26,838 --> 00:12:29,498
diyen halime tahammül etmek
zorunda kalabilirsiniz.

174
00:12:30,495 --> 00:12:35,463
Ama bunun çok bir önemi yok çünkü onu
bana dedirten depresyon.

175
00:12:36,155 --> 00:12:41,477
Daha iyi hissettiğimde, size ilginiz
için minnet duyarım.

176
00:12:42,194 --> 00:12:44,593
Hayatta olduğuma şükrederim.

177
00:12:46,160 --> 00:12:50,087
Depresyon ciddi ama tedavi
edilebilir bir hastalık.

178
00:12:50,736 --> 00:12:53,881
Bir doktor olarak, size umudun
olduğunu söylüyorum.

179
00:12:54,866 --> 00:12:58,626
Bir hasta olarak da iyileşmenin
mümkün olduğunu.

180
00:12:59,425 --> 00:13:00,974
Teşekkür ederim.

181
00:13:00,974 --> 00:13:03,298
(Alkışlar)