1
00:00:00,740 --> 00:00:02,940
Wspierane przez Protocol Labs

2
00:00:02,940 --> 00:00:04,939
Jaka jest nasza przyszłość?

3
00:00:06,760 --> 00:00:13,930
"Wszystko ma swoje cuda, nawet ciemność i cisza..."

4
00:00:14,860 --> 00:00:18,140
Jak wygląda przyszłość?

5
00:00:18,820 --> 00:00:22,320
W jaki sposób dopełni się los wszechświata?

6
00:00:22,880 --> 00:00:25,820
Być może nigdy nie będziemy do końca pewni.

7
00:00:26,320 --> 00:00:30,520
Jednakże nauka rozpoczęła rysować oszałamiający obraz, w jaki sposób przyszłość może wyglądać.

8
00:00:31,720 --> 00:00:34,420
Wybierzmy się w podróż po kres czasu.

9
00:00:34,960 --> 00:00:38,520
Będziemy przemieszczać się w czasie wykładniczo, podwajając prędkość co 5 sekund.

10
00:00:39,080 --> 00:00:44,730
Wizja przyszłości będzie bez wątpliwości ewoluować wraz ze zwiększaniem się naszej wiedzy. Jedno jest jednak pewne:

11
00:00:44,730 --> 00:00:46,440
Wszechświat dopiero co się narodził.

12
00:00:46,980 --> 00:00:48,660
[Era Antropocenu]

13
00:00:48,800 --> 00:00:51,260
"Holocen przeminął."

14
00:00:51,960 --> 00:00:53,320
"To co robimy teraz"

15
00:00:53,680 --> 00:00:55,900
"i co zrobimy w ciągu najbliższych lat"

16
00:00:56,220 --> 00:01:01,260
"dogłębnie wpłynie na kilka najbliższych tysiącleci."

17
00:01:03,920 --> 00:01:08,380
"Jedyne warunki, jakie nowocześni ludzie dotychczas znali"

18
00:01:08,540 --> 00:01:11,100
"zmieniają się. I to zmieniają się szybko."

19
00:01:13,180 --> 00:01:15,560
"Nic nie jest wieczne na tej planecie."

20
00:01:15,620 --> 00:01:17,320
"Wszystko się zmienia."

21
00:01:18,200 --> 00:01:20,620
"Ziemia robi jeden z tych przeskoków"

22
00:01:20,620 --> 00:01:22,410
"i nie wiesz, co zastaniesz po drugiej stronie tych przeskoków."

23
00:01:22,410 --> 00:01:23,250
[Bieguny Ziemi zamieniają się miejscami]
"i nie wiesz, co zastaniesz po drugiej stronie tych przeskoków."

24
00:01:23,250 --> 00:01:24,620
[Bieguny Ziemi zamieniają się miejscami]

25
00:01:24,620 --> 00:01:26,260
"Ziemia nigdy nie przestaje przeskakiwać."

26
00:01:26,860 --> 00:01:30,820
[Kometa Hale'a-Boppa powraca]

27
00:01:32,320 --> 00:01:32,960
[Drastyczne podniesienie poziomu mórz]

28
00:01:32,960 --> 00:01:34,200
[Drastyczne podniesienie poziomu mórz]
"Wszystko się przemieszcza na tej planecie. Nic nie pozostaje w bezruchu."

29
00:01:34,200 --> 00:01:36,500
"Wszystko się przemieszcza na tej planecie. Nic nie pozostaje w bezruchu."

30
00:01:36,620 --> 00:01:37,460
[Zderzenie z 30-metrową asteroidą]

31
00:01:37,460 --> 00:01:38,300
[Zderzenie z 30-metrową asteroidą]
"Wszystko się zmienia."

32
00:01:38,300 --> 00:01:39,420
"Wszystko się zmienia."

33
00:01:39,540 --> 00:01:42,180
[Antares wybucha jako supernowa]

34
00:01:42,720 --> 00:01:46,060
[Sahara staje się tropikalna]

35
00:01:46,720 --> 00:01:49,600
[Konstelacje zaczynają się przemieszczać]

36
00:01:50,740 --> 00:01:53,420
[Voyager 1 przelatuje obok pobliskiej gwiazdy]

37
00:01:53,980 --> 00:01:56,600
[Okres międzylodowcowy dobiega końca]

38
00:01:57,100 --> 00:01:59,920
[Erupcja superwulkanu]

39
00:02:05,750 --> 00:02:07,790
[Pojawia się nowa wyspa Hawajska]

40
00:02:08,160 --> 00:02:10,409
[Nowe archipelagi]

41
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
[Zanikają odciski z misji Apollo]

42
00:02:17,760 --> 00:02:19,770
[Betelgeza wybucha jako supernowa]

43
00:02:21,580 --> 00:02:23,580
[Kamienne monumenty erodują]

44
00:02:29,660 --> 00:02:31,940
[Śmiertelny rozbłysk promieni gamma]

45
00:02:32,760 --> 00:02:34,800
[Księżyc Marsa staje się pierścieniem]

46
00:02:37,960 --> 00:02:40,210
[Pierścienie Saturna zanikają]

47
00:02:42,140 --> 00:02:44,310
[Antarktyda topnieje]

48
00:02:45,300 --> 00:02:47,470
[Zderzenie z dużą asteroidą]

49
00:02:51,200 --> 00:02:53,200
[Nowy superkontynent]

50
00:02:57,530 --> 00:02:58,505
[Zwiększa się jasność Słońca]

51
00:02:58,505 --> 00:02:59,480
[Zwiększa się jasność Słońca]
"Wraz z wyczerpaniem się paliwa"

52
00:02:59,480 --> 00:03:00,505
[Koniec fotosyntezy] 
"Wraz z wyczerpaniem się paliwa"

53
00:03:00,505 --> 00:03:01,290
[Koniec fotosyntezy]

54
00:03:01,290 --> 00:03:02,585
"Słońce tak po prostu nie zniknie."

55
00:03:02,585 --> 00:03:03,850
[Cała roślinność wymiera]
"Słońce tak po prostu nie zniknie."

56
00:03:03,850 --> 00:03:04,900
[Cała roślinność wymiera]

57
00:03:04,900 --> 00:03:05,980
[Oceany wyparowują]

58
00:03:05,980 --> 00:03:07,070
[Oceany wyparowują]
"Rdzeń Słońca zapadnie się, a wygenerowana tym energia spowoduje"

59
00:03:07,070 --> 00:03:09,890
"Rdzeń Słońca zapadnie się, a wygenerowana tym energia spowoduje"

60
00:03:09,890 --> 00:03:12,100
"że jego zewnętrzne warstwy rozszerzą się."

61
00:03:12,100 --> 00:03:13,760
[Wszelkie życie wymiera]

62
00:03:13,760 --> 00:03:15,250
[Słońce rozszerza się]

63
00:03:16,890 --> 00:03:18,830
[Słońce staje się czerwonym olbrzymem]

64
00:03:18,860 --> 00:03:20,970
[Ziemia zostaje zniszczona przez umierające Słońce]

65
00:03:21,030 --> 00:03:22,100
[Słońce zostaje białym karłem]

66
00:03:22,100 --> 00:03:24,500
[Słońce zostaje białym karłem]
"Słońce jest od teraz martwe."

67
00:03:24,520 --> 00:03:27,200
"Jego pozostałości powoli się ochładzają"

68
00:03:27,200 --> 00:03:30,100
"w mrożących temperaturach głębi kosmosu."

69
00:03:40,140 --> 00:03:43,880
"Los Słońca jest taki sam jak każdej z gwiazd."

70
00:03:44,620 --> 00:03:47,880
"Pewnego dnia muszą wszystkie umrzeć"

71
00:03:47,960 --> 00:03:51,100
"a kosmos pogrąży się w wiecznej nocy."

72
00:03:54,120 --> 00:03:57,340
[Gwiazdy zaczynają umierać] 
"Wszystkie gwiazdy w końcu wyczerpią swoje paliwo."

73
00:03:58,180 --> 00:03:59,940
"Temperatura wszechświata spadnie."

74
00:04:00,760 --> 00:04:04,600
"Gwiazdy, jedna po drugiej, zgasną."

75
00:04:08,120 --> 00:04:10,820
"Nie będą już powstawały nowe gwiazdy."

76
00:04:13,140 --> 00:04:18,040
"Zatem wszechświat nie skona z hukiem, lecz ze skowytem."

77
00:04:19,969 --> 00:04:21,479
[Ostatnie czerwone karły umierają]

78
00:04:21,479 --> 00:04:22,810
[Ostatnie czerwone karły umierają]
"I nie pochłonięty ogniem, lecz skuty lodem."

79
00:04:22,810 --> 00:04:24,240
"I nie pochłonięty ogniem, lecz skuty lodem."

80
00:04:29,560 --> 00:04:38,060
[Era degeneracji] 
Wraz ze śmiercią ostatniej gwiazdy, epoka światła słonecznego dobiegła końca.

81
00:04:38,060 --> 00:04:39,890
[Era degeneracji]

82
00:04:40,220 --> 00:04:46,900
Wszechświat staje się kosmicznym cmentarzyskiem, upstrzonym szczątkami martwych gwiazd.

83
00:04:51,110 --> 00:04:56,320
Nasze Słońce staje się białym karłem - skurczonym, gorącym, i gęstym gwiezdnym truchłem.

84
00:05:01,980 --> 00:05:03,200
"Bez paliwa"

85
00:05:03,360 --> 00:05:06,000
"blady blask białego karła"

86
00:05:06,160 --> 00:05:08,660
"pochodzi z resztek ciepła"

87
00:05:08,660 --> 00:05:11,140
"mających swe źródło w jego wyczerpanym piecu."

88
00:05:15,780 --> 00:05:18,280
"Patrząc na niego z odległości w jakiej znajduje się teraz Ziemia"

89
00:05:18,380 --> 00:05:21,185
"generowałby on jedynie tyle światła"

90
00:05:21,185 --> 00:05:24,125
"co księżyc w pełni, w przejrzystą noc."

91
00:05:29,185 --> 00:05:31,535
"Blady blask białych karłów"

92
00:05:31,535 --> 00:05:34,405
"będzie jedynym źródłem światła"

93
00:05:34,405 --> 00:05:37,240
"w mrocznej pustce"

94
00:05:37,240 --> 00:05:39,720
"usianej martwymi gwiazdami"

95
00:05:39,720 --> 00:05:41,160
"i czarnymi dziurami"

96
00:05:50,560 --> 00:05:52,980
"W pewien sposób jest to wszechświat duchów."

97
00:05:52,980 --> 00:05:56,180
"To trupy, gwiazdy zombie, które zapewnią nam przyszłość."

98
00:06:06,700 --> 00:06:12,040
Z czasem grawitacja wyrzuci martwe gwiazdy i planety z ich galaktyk, posyłając je w mroźną pustkę.

99
00:06:18,760 --> 00:06:22,960
Sporadycznie, niektóre brązowe karły zderzają się i tworzą przypadkowe nowe gwiazdy.

100
00:06:27,980 --> 00:06:32,560
Zderzające się gwiazdy neutronowe przeszywają mrok niezwykle jasnymi supernowymi.

101
00:06:32,560 --> 00:06:37,680
[Zderzenie gwiazd neutronowych]

102
00:06:51,380 --> 00:06:56,720
Wszelkie formy życia będą mogły szukać schronienia w pobliżu starzejących się białych karłów.

103
00:07:05,880 --> 00:07:11,460
Jednak z czasem, nawet białe karły zgasną i umrą.

104
00:07:12,160 --> 00:07:13,360
[Gwiazdy stają się czarnymi karłami]

105
00:07:13,360 --> 00:07:15,920
[Gwiazdy stają się czarnymi karłami]
"Czarny karzeł będzie ostatecznym losem"

106
00:07:15,920 --> 00:07:17,820
"tych ostatnich gwiazd."

107
00:07:17,820 --> 00:07:20,360
"Białe karły, które ochłodziły się tak bardzo"

108
00:07:20,360 --> 00:07:23,680
"że prawie nie emitują już ani ciepła ani światła."

109
00:07:27,320 --> 00:07:29,970
"Czarne karły są ciemnymi, gęstymi"

110
00:07:29,970 --> 00:07:32,960
"rozpadającymi się kulami zdegenerowanej materii."

111
00:07:34,620 --> 00:07:37,140
"Niewiele więcej niż węgielki pozostałe po gwiazdach."

112
00:07:38,140 --> 00:07:41,730
"Ich atomy są tak bardzo ściśnięte"

113
00:07:41,730 --> 00:07:44,420
"że czarne karły są miliony razy"

114
00:07:44,420 --> 00:07:46,700
"gęstsze od naszego Słońca."

115
00:07:54,520 --> 00:07:56,900
"Osiągnięcie tego punktu zajmuje gwiazdom tak dużo czasu"

116
00:07:57,880 --> 00:08:02,060
"że sądzimy, iż obecnie we wszechświecie nie ma żadnych czarnych karłów."

117
00:08:11,180 --> 00:08:16,900
Materia, która nie zdoła opuścić galaktyki, zostanie pochłonięta przez supermasywną czarną dziurę w jej centrum.

118
00:08:17,080 --> 00:08:20,500
[Czarne dziury połykają zbłąkaną materię]

119
00:08:26,360 --> 00:08:31,710
Długo uśpione czarne dziury zapalają się w blasku chwały.

120
00:08:51,520 --> 00:08:59,260
Energia rotacyjna czarnych dziur stanie się ostatnim niezawodnym źródłem energii dla egzotycznych cywilizacji przyszłości.

121
00:09:05,420 --> 00:09:09,500
"Nasze tempo życia jest oparte na dostępnej dla nas w tej chwili energii."

122
00:09:10,580 --> 00:09:15,320
"Można sobie wyobrazić żyjące, świadome systemy, które charakteryzują się zupełnie innym tempem"

123
00:09:15,320 --> 00:09:20,040
"i tym samym, mogą sięgać znacznie dalej, niż da się to objąć rozumem."

124
00:09:21,600 --> 00:09:23,130
"Może istnieć żyjący system"

125
00:09:23,130 --> 00:09:28,220
"który doświadczałby jednej myśli co 10 bilionów lat i to zdawałoby mu się normalne."

126
00:09:30,740 --> 00:09:34,500
"Nawet, jeśli nasze życie wymrze, można sobie wyobrazić"

127
00:09:35,520 --> 00:09:37,900
"że w dowolnie odległej przyszłości"

128
00:09:37,900 --> 00:09:43,340
"wystąpi pewna fluktuacja, która umożliwi ponowne występowanie inteligentnego życia przez jakiś czas."

129
00:09:44,780 --> 00:09:48,140
"Zatem mogą występować "wyspy inteligencji" w historii wszechświata."

130
00:09:54,280 --> 00:09:56,610
[Rozszerzanie czasoprzestrzeni]

131
00:09:56,610 --> 00:09:58,760
[Rozszerzanie czasoprzestrzeni]
Coraz szybciej rozszerzający się wszechświat zaczyna rozprzestrzeniać materię szybciej od prędkości światła.

132
00:09:58,760 --> 00:10:03,380
Coraz szybciej rozszerzający się wszechświat zaczyna rozprzestrzeniać materię szybciej od prędkości światła.

133
00:10:05,660 --> 00:10:12,760
Na tym etapie, odległe galaktyki i gwiazdy oddalają się tak szybko, że ich światło staje się niewykrywalne.

134
00:10:14,760 --> 00:10:19,980
Sekrety kosmosu pozostaną nieodkryte na zawsze.

135
00:10:25,620 --> 00:10:32,140
Obecne teorie przewidują, że atomy same w sobie zaczną się rozkładać, niszcząc całą pozostająca materię we wszechświecie

136
00:10:32,140 --> 00:10:34,300
[Rozpad protonów]

137
00:10:34,480 --> 00:10:40,040
"Proton, jeden z podstawowych budulców materii atomowej, z której jesteśmy utkani"

138
00:10:40,040 --> 00:10:43,040
"może się spontanicznie rozpaść."

139
00:10:44,120 --> 00:10:47,210
"Wszelka materia, która uniknie spotkania z czarną dziurą"

140
00:10:47,210 --> 00:10:51,460
"w końcu ulegnie destrukcji wraz z rozpadem jej protonów."

141
00:10:59,180 --> 00:11:06,040
Rozpad protonów jest nadal nieudowodniony - ten rozdział przyszłości może wyglądać zupełnie inaczej, w świetle nowych odkryć.

142
00:11:18,040 --> 00:11:22,700
"Materia wewnątrz czarnych karłów, ostatnia materia we wszechświecie"

143
00:11:22,960 --> 00:11:30,180
"ostatecznie wyparuje i rozejdzie się pod postacią promieniowania"

144
00:11:30,240 --> 00:11:33,960
"pozostawiając za sobą absolutną pustkę."

145
00:11:35,250 --> 00:11:39,250
[Era czarnych dziur]

146
00:11:42,040 --> 00:11:47,340
"Po rozpadzie czarnych karłów, nie pozostanie żaden atom materii."

147
00:11:51,680 --> 00:11:58,740
"Jedyne co pozostanie z naszego niegdyś bogatego kosmosu, to cząsteczki światła i czarne dziury."

148
00:12:07,000 --> 00:12:10,360
Era czarnych dziur się rozpoczyna.

149
00:12:12,200 --> 00:12:17,960
Bez planet, bez gwiazd, bez gwiezdnych pozostałości, do których życie mogłoby przylgnąć.

150
00:12:21,060 --> 00:12:26,260
Lecz nawet teraz, czas dopiero co zaczął tykać.

151
00:12:28,680 --> 00:12:32,300
W skali ludzkiego życia, wszechświat dopiero się narodził.

152
00:12:36,380 --> 00:12:42,560
Zimny, ciemny i pusty - oto jak kosmos spędzi większość swojego istnienia.

153
00:12:47,920 --> 00:12:56,440
Nasz wszechświat daje życiu krótki moment na zabłyśnięcie - przystań w czasie, bezpieczna od jego ognistych narodzin i lodowatej śmierci.

154
00:12:57,280 --> 00:13:02,020
"Strzałka czasu tworzy jasne okno w młodości wszechświata"

155
00:13:02,260 --> 00:13:04,380
"w czasie którego życie jest możliwe."

156
00:13:08,120 --> 00:13:10,940
"Jednakże jest to okno, które nie pozostaje otwarte na długo."

157
00:13:14,980 --> 00:13:23,300
"Jako ułamek długości życia wszechświata, mierzony od jego początku aż po wyparowanie ostatniej czarnej dziury"

158
00:13:23,600 --> 00:13:27,400
"życie, jakie znamy, jest możliwe przez"

159
00:13:27,620 --> 00:13:35,720
"jedną tysięczną miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej części procenta."

160
00:13:45,120 --> 00:13:48,240
"Czarne dziury staną się podstawowym budulcem wszechświata."

161
00:13:52,635 --> 00:13:55,515
"Galaktyki będą w zasadzie supermasywnymi czarnymi dziurami w centrum"

162
00:13:55,560 --> 00:13:58,020
"z mniejszymi czarnymi dziurami orbitującymi je."

163
00:14:01,720 --> 00:14:06,520
"Galaktyki zombie, wypełnione czarnymi dziurami, kontynuują ewolucję."

164
00:14:10,690 --> 00:14:15,260
"Będą pożerać się nawzajem i stawać się co raz większe. Być może wpadną w supermasywną czarną dziurę i to ona stanie się większa."

165
00:14:15,340 --> 00:14:18,360
"Wszechświat nadal będzie ekscytującym, dynamicznym miejscem"

166
00:14:18,360 --> 00:14:24,210
"po prostu skala czasu, o której mówimy, to biliony lat, zamiast tysięcy czy milionów lat."

167
00:14:29,840 --> 00:14:36,360
[Zderzenia czarnych dziur]
W tej bardzo odległej epoce, zderzenia czarnych dziur są głównymi kosmicznymi zdarzeniami.

168
00:14:38,040 --> 00:14:45,420
Niektóre rosną do niewyobrażalnych rozmiarów, przypuszczalnie tryliony razy większych od masy naszego Słońca.

169
00:14:49,680 --> 00:14:55,160
W momencie zderzeń wysyłają potężne fale grawitacyjne, które rezonują przez cały wszechświat.

170
00:14:56,440 --> 00:15:01,140
"Czarne dziury mogą grać na czasoprzestrzeni, jak pałeczki na bębnach."

171
00:15:08,900 --> 00:15:11,640
"I mają bardzo charakterystyczną melodię."

172
00:15:18,060 --> 00:15:21,460
"Wyobraź sobie dwie czarne dziury żyjące razem od dłuższego czasu."

173
00:15:22,260 --> 00:15:28,120
"Pod koniec swoich żyć, będą okrążać się, przemierzając tysiące kilometrów w ułamkach sekundy."

174
00:15:32,360 --> 00:15:39,240
"Rotacje te generują dzwoniącą przestrzeń - rzeczywiste fale w czasoprzestrzeni."

175
00:15:53,340 --> 00:15:58,840
"Przestrzeń kurczy się i rozciąga w miarę jak ta fala wydobywa się z czarnych dziur, które grają na wszechświecie."

176
00:16:02,860 --> 00:16:07,340
"To są fale grawitacyjne, które są dosłownie dźwiękami dzwoniącej przestrzeni"

177
00:16:07,560 --> 00:16:15,380
"które będą przemieszczać się z prędkością światła w miarę, jak czarne dziury łączą się w jedną, spokojną czarną dziurę."

178
00:16:21,260 --> 00:16:23,360
"Stojąc wystarczająco blisko"

179
00:16:23,360 --> 00:16:27,580
"twoje uszy rezonowałyby z kurczeniem się i rozciąganiem przestrzeni."

180
00:16:27,580 --> 00:16:30,320
"Dosłownie słyszałbyś dźwięk."

181
00:16:39,360 --> 00:16:43,240
"Wyobraź sobie lżejszą czarną dziurę spadającą w dużo cięższą czarną dziurę."

182
00:16:43,380 --> 00:16:49,520
"Dźwięk, który słyszysz pochodzi z lżejszej czarnej dziury uderzającej w przestrzeń przy każdym zbliżeniu."

183
00:16:58,280 --> 00:17:01,780
"W miarę jak spada w większą czarną dziurę, przyśpiesza i robi się co raz głośniejsza."

184
00:17:22,599 --> 00:17:28,740
"Naukowcy niegdyś uważali, że czarne dziury są nieśmiertelne, lecz nawet te kiedyś umrą."

185
00:17:29,530 --> 00:17:35,040
"Mówimy teraz o niewyobrażalnie długiej skali czasu - biliardy lat w przyszłość."

186
00:17:35,040 --> 00:17:40,020
"Na tej skali czasu nawet czarne dziury zaczynają wyparowywać."

187
00:17:43,860 --> 00:17:47,290
[Promieniowanie Hawkinga]

188
00:17:52,480 --> 00:17:57,380
"Według mechaniki kwantowej, przestrzeń jest wypełniona wirtualnymi cząsteczkami"

189
00:17:57,400 --> 00:18:02,680
"i antycząsteczkami, które stale materializują się w parach"

190
00:18:02,760 --> 00:18:07,940
"oddzielają się, schodzą się z powrotem i anihilują się nawzajem."

191
00:18:13,000 --> 00:18:15,760
"W obecności czarnej dziury"

192
00:18:15,860 --> 00:18:20,860
"jeden członek wirtualnej pary cząstek może wpaść do czarnej dziury"

193
00:18:20,860 --> 00:18:25,220
"zostawiając drugiego bez partnera, z którym mógłby anihilować."

194
00:18:27,260 --> 00:18:33,160
"Opuszczona cząsteczka wygląda jak promieniowanie pochodzące z czarnej dziury."

195
00:18:36,800 --> 00:18:41,080
"A zatem, czarne dziury nie są wieczne."

196
00:18:41,080 --> 00:18:43,480
[Wyparowywanie czarnej dziury]

197
00:18:43,500 --> 00:18:51,000
"Wyparowują w coraz to szybszym tempie, po czym znikają w gigantycznej eksplozji."

198
00:18:52,530 --> 00:18:56,780
[Czarne dziury zaczynają umierać]

199
00:18:57,540 --> 00:19:00,300
"Mechanika kwantowa pozwoliła"

200
00:19:00,305 --> 00:19:02,875
"cząsteczkom i promieniowaniu na ucieczkę"

201
00:19:02,875 --> 00:19:04,675
"z ostatecznego więzienia:"

202
00:19:04,980 --> 00:19:06,600
"czarnej dziury."

203
00:19:07,580 --> 00:19:13,280
Czarne dziury zaczynają wyparowywać, wymazując tym ostatnie wielkie struktury we wszechświecie.

204
00:19:14,820 --> 00:19:19,160
W miarę wymierania, rozświetlają pustkę jedna po drugiej.

205
00:20:00,180 --> 00:20:01,820
[Ciemna energia rozszerza wszechświat]

206
00:20:01,820 --> 00:20:03,920
[Ciemna energia rozszerza wszechświat]
W miarę jak czarne dziury powoli wymierają, wszechświat rozszerza się dalej, pchany przez tajemniczą siłę, której jeszcze nie rozumiemy.

207
00:20:03,920 --> 00:20:11,140
W miarę jak czarne dziury powoli wymierają, wszechświat rozszerza się dalej, pchany przez tajemniczą siłę, której jeszcze nie rozumiemy.

208
00:20:12,180 --> 00:20:17,380
To jest obecna granica ludzkiej wiedzy - granica czekająca na przekroczenie z pomocą kolejnych odkryć.

209
00:20:17,840 --> 00:20:20,180
"Filozofowie i poeci zadawali pytanie:"

210
00:20:20,180 --> 00:20:22,760
" "Czy wszechświat skończy się w płomieniach, czy skuty lodem?" "

211
00:20:23,240 --> 00:20:26,160
"Możemy teraz udzielić odpowiedzi."

212
00:20:28,500 --> 00:20:30,330
"Najnowsze dowody pokazują"

213
00:20:30,330 --> 00:20:32,115
"że wszechświat nie zwalnia"

214
00:20:32,115 --> 00:20:34,345
"lecz przyśpiesza, w zawrotnym tempie."

215
00:20:35,330 --> 00:20:38,190
"I zdaje nam się, że wszechświat będzie miał swój koniec "skuty lodem"."

216
00:20:39,290 --> 00:20:41,310
"za biliony, biliony bilionów lat."

217
00:20:45,080 --> 00:20:47,640
"Pusta przestrzeń sama w sobie posiada energię."

218
00:20:47,700 --> 00:20:51,420
"W każdym sześciennym centymetrze przestrzeni, niezależnie czy pustej czy nie"

219
00:20:51,600 --> 00:20:54,120
"niezależnie czy zawierającej cząsteczki, materię, promieniowanie..."

220
00:20:54,120 --> 00:20:57,320
"mimo wszystko zawiera energię, sama w sobie."

221
00:21:00,860 --> 00:21:04,200
"I ta energia, według Einsteina, wywiera nacisk na wszechświat."

222
00:21:07,120 --> 00:21:09,590
"Czym jest ta dziwna rzecz przyśpieszająca ekspansję wszechświata?"

223
00:21:10,640 --> 00:21:12,800
"Nazywamy ją "ciemną energią"."

224
00:21:14,840 --> 00:21:17,915
"I ta energia jest dominującą rzeczą we wszechświecie."

225
00:21:17,920 --> 00:21:23,220
"Niemal 3/4 zawartości wszechświata to ciemna energia."

226
00:21:23,600 --> 00:21:25,580
"I nie mamy pojęcia, czym ona jest."

227
00:21:30,020 --> 00:21:32,320
"Ciemna energia, w przeciwieństwie do materii i promieniowania"

228
00:21:32,320 --> 00:21:34,900
"nie rozprasza się w miarę rozszerzania wszechświata."

229
00:21:36,780 --> 00:21:41,650
"Ma to istotny wpływ na to, co wszechświat zrobi w przyszłości."

230
00:21:43,360 --> 00:21:45,840
"Jaka więc zatem będzie przyszłość wszechświata?"

231
00:21:47,520 --> 00:21:51,620
"Cóż, jeśli ciemna energia pozostanie dominującym składnikiem i dalej będzie wywierała nacisk"

232
00:21:52,360 --> 00:21:54,720
"Wszechświat będzie się rozszerzał po wsze czasy."

233
00:22:00,600 --> 00:22:03,800
"Coraz szybciej, i szybciej, i szybciej w miarę upływu czasu."

234
00:22:04,420 --> 00:22:06,300
"Uciekający wszechświat."

235
00:22:08,340 --> 00:22:12,660
"70% energii we wszechświecie znajduje się w pustej przestrzeni"

236
00:22:12,940 --> 00:22:15,620
"i nie pojmujemy dlaczego."

237
00:22:17,660 --> 00:22:19,520
"Wiemy jednak, co się wydarzy."

238
00:22:21,560 --> 00:22:26,880
"Jeśli ta energia się utrzyma, wszechświat stanie się zimny, mroczny i pusty."

239
00:22:30,220 --> 00:22:32,200
"Taki scenariusz może się wydarzyć."

240
00:22:33,040 --> 00:22:37,000
"Nie wiemy, ponieważ nie rozumiemy jeszcze natury ciemnej energii."

241
00:22:37,000 --> 00:22:39,700
"Dopóki jej nie poznamy, nie będziemy pewni co do przyszłości."

242
00:22:39,700 --> 00:22:41,720
"Nie zrozumiemy nawet naszego pochodzenia"

243
00:22:41,720 --> 00:22:44,640
"i dlatego chcemy zgłębiać ten temat."

244
00:22:47,300 --> 00:22:54,140
Odkrycie prawdziwej natury ciemnej energii może w drastyczny sposób zmienić naszą wizję przyszłości.

245
00:22:56,580 --> 00:23:02,680
Jeśli w jakiś sposób ulegnie ona osłabieniu z czasem, wszechświat mógłby zapaść się pod wpływem grawitacji - "wielki kolaps".

246
00:23:04,780 --> 00:23:10,140
Gdyby natomiast jej moc wzrastała, mogłaby rozerwać wszechświat - "wielkie rozdarcie"

247
00:23:10,140 --> 00:23:12,550
[Era czarnych dziur]

248
00:23:12,990 --> 00:23:21,930
Fizycy co raz bardziej podejrzewają, że może istnieć więcej niż jeden wszechświat. Każdy ze swoimi unikalnymi prawami fizyki.

249
00:23:25,620 --> 00:23:33,660
Niektóre z nich posiadałyby korzystne warunki dla życia. Inne mogłyby się w sobie zapaść lub zostać rozerwane.

250
00:23:35,420 --> 00:23:41,920
Jeszcze inne mogłyby być dużo bardziej egzotyczne niż jesteśmy w stanie to sobie wyobrazić.

251
00:23:46,120 --> 00:23:52,160
Pozostałe elementy tej układanki są nadal skryte i czekają na odnalezienie.

252
00:23:52,900 --> 00:23:58,160
"Prognoza zdaje się rysować obraz coraz chłodniejszego i coraz bardziej pustego wszechświata."

253
00:24:03,080 --> 00:24:08,160
"Musimy zatem zadać pytanie, "Czy ten koniec może prowadzić do nowego początku?" "

254
00:24:10,600 --> 00:24:14,480
"Są pomysły, wedle których koniec naszego wszechświata"

255
00:24:14,480 --> 00:24:17,320
"mógłby w jakiś sposób prowadzić do zapoczątkowania nowego."

256
00:24:23,400 --> 00:24:30,200
Niektórzy spekulują, że może istnieć sposób opuszczenia naszego wszechświata, zanim entropia wszystko wymaże.

257
00:24:32,380 --> 00:24:38,560
Moglibyśmy stworzyć symulowane, wirtualne wszechświaty, lub z dostateczną ilością energii stworzyć nowy, taki sam, jak nasz.

258
00:24:43,440 --> 00:24:46,780
"Rozgryźliśmy aspekt matematyczny - równania, które zdają się sugerować"

259
00:24:46,880 --> 00:24:52,620
"że jeśli posiadasz zderzacz atomów, który jest w stanie skumulować olbrzymie ilości energii w jednym punkcie"

260
00:24:52,620 --> 00:24:55,360
"być może mógłbyś w stanie otworzyć bramę."

261
00:24:55,460 --> 00:24:57,070
"Wszechświat-dziecko"

262
00:25:03,100 --> 00:25:06,100
"Stawienie czoła śmierci wszystkiego, co istnieje"

263
00:25:06,380 --> 00:25:09,620
"jest być może jedynym sposób ucieczki."

264
00:25:11,980 --> 00:25:14,620
"Stwarza to również intrygującą możliwość"

265
00:25:14,720 --> 00:25:16,660
"która jest być może czystą spekulacją"

266
00:25:16,840 --> 00:25:20,940
"że być może każdy wszechświat zawierający inteligentne życie"

267
00:25:21,180 --> 00:25:25,600
"stworzy wszechświaty-dzieci, stworzy "łodzie ratunkowe", które będzie zaludniał."

268
00:25:27,570 --> 00:25:29,880
[Ostatnia czarna dziura wyparowuje]

269
00:25:29,880 --> 00:25:34,480
"Zatem ewolucja może zachodzić pomiędzy wszechświatami, w Wieloświecie."

270
00:25:34,560 --> 00:25:37,140
"Być może nawet dobór naturalny."

271
00:25:38,680 --> 00:25:43,460
"Zatem wszechświaty, które nie mają inteligentnego życia, stają się "bezpłodne"; nie mają potomków."

272
00:25:44,240 --> 00:25:47,760
"Jednak te, które zapewniają dogodne temperatury, gwiazdy, jak nasza,"

273
00:25:47,760 --> 00:25:52,620
"wytworzyłyby cywilizacje, które mogłyby wytwarzać "wszechświaty-dzieci" i mogłyby je zaludniać."

274
00:26:00,000 --> 00:26:06,380
Jeśli nie ma sposobu na ucieczkę z naszego wszechświata, entropia będzie postępować niszcząc ostatnie supermasywne czarne dziury.

275
00:26:09,560 --> 00:26:17,060
W momencie, gdy ostatnia czarna dziura eksploduje i umrze, skąpie wszechświat w świetle po raz ostatni.

276
00:26:17,942 --> 00:26:25,342
[Ostatnia czarna dziura wyparowuje]

277
00:27:24,485 --> 00:27:27,805
"Po niewyobrażalnej ilości czasu"

278
00:27:27,805 --> 00:27:30,835
"nawet czarne dziury wyparują"

279
00:27:30,840 --> 00:27:36,000
"a wszechświat stanie się czystym oceanem fotonów"

280
00:27:36,000 --> 00:27:39,165
"stopniowo zmierzających ku tej samej temperaturze"

281
00:27:39,165 --> 00:27:43,540
"w miarę, jak rozszerzanie wszechświata ochładza je do zera absolutnego."

282
00:27:57,355 --> 00:28:00,005
"Kiedy ostatnie szczątki"

283
00:28:00,005 --> 00:28:03,700
"ostatnich gwiazd w końcu uległy rozłożeniu w nicość"

284
00:28:03,700 --> 00:28:06,620
"i wszystko osiąga tą samą temperaturę."

285
00:28:06,800 --> 00:28:11,000
"Historia wszechświata wreszcie dobiega końca."

286
00:28:12,540 --> 00:28:15,140
CZAS TRACI ZNACZENIE

287
00:28:15,140 --> 00:28:17,125
CZAS TRACI ZNACZENIE
"Po raz pierwszy w swoim istnieniu"

288
00:28:17,125 --> 00:28:20,420
"wszechświat stanie się wieczny i niezmienny."

289
00:28:21,640 --> 00:28:24,500
"Entropia w końcu przestaje się zwiększać"

290
00:28:24,500 --> 00:28:27,800
"ponieważ kosmos nie może stać się jeszcze bardziej nieuporządkowany."

291
00:28:28,485 --> 00:28:29,935
"Nic się nie dzieje"

292
00:28:30,275 --> 00:28:32,225
"i tak już będzie"

293
00:28:32,880 --> 00:28:35,060
"na zawsze."

294
00:28:38,400 --> 00:28:41,980
"Wszystko ma swoje cuda, nawet ciemność i cisza..."

295
00:28:41,980 --> 00:28:45,900
"...i uczę się, bez względu na to, w jakim jestem stanie, aby być zadowolona."

296
00:28:48,220 --> 00:28:52,480
ZREALIZOWANE PRZEZ MELODYSHEEP

297
00:28:54,920 --> 00:28:56,840
Wspierane przez Protocol Labs

298
00:28:56,840 --> 00:28:59,220
Co odkryjesz? Jak zmienisz przyszłość?

299
00:29:00,660 --> 00:29:04,780
Głosów użyczyli

300
00:29:05,960 --> 00:29:10,920
Podziękowania dla Juana Beneta i wszystkich którzy wspierają mnie na Patreonie

301
00:29:11,533 --> 00:29:14,403
Polskie napisy: Killkor oraz Tomasz Nastula

302
00:29:15,245 --> 00:29:17,485
Dla Ash