0:00:00.740,0:00:02.940
Wspierane przez Protocol Labs

0:00:02.940,0:00:04.939
Jaka jest nasza przyszłość?

0:00:06.760,0:00:13.930
"Wszystko ma swoje cuda, nawet ciemność i cisza..."

0:00:14.860,0:00:18.140
Jak wygląda przyszłość?

0:00:18.820,0:00:22.320
W jaki sposób dopełni się los wszechświata?

0:00:22.880,0:00:25.820
Być może nigdy nie będziemy do końca pewni.

0:00:26.320,0:00:30.520
Jednakże nauka rozpoczęła rysować oszałamiający obraz, w jaki sposób przyszłość może wyglądać.

0:00:31.720,0:00:34.420
Wybierzmy się w podróż po kres czasu.

0:00:34.960,0:00:38.520
Będziemy przemieszczać się w czasie wykładniczo, podwajając prędkość co 5 sekund.

0:00:39.080,0:00:44.730
Wizja przyszłości będzie bez wątpliwości ewoluować wraz ze zwiększaniem się naszej wiedzy. Jedno jest jednak pewne:

0:00:44.730,0:00:46.440
Wszechświat dopiero co się narodził.

0:00:46.980,0:00:48.660
[Era Antropocenu]

0:00:48.800,0:00:51.260
"Holocen przeminął."

0:00:51.960,0:00:53.320
"To co robimy teraz"

0:00:53.680,0:00:55.900
"i co zrobimy w ciągu najbliższych lat"

0:00:56.220,0:01:01.260
"dogłębnie wpłynie na kilka najbliższych tysiącleci."

0:01:03.920,0:01:08.380
"Jedyne warunki, jakie nowocześni ludzie dotychczas znali"

0:01:08.540,0:01:11.100
"zmieniają się. I to zmieniają się szybko."

0:01:13.180,0:01:15.560
"Nic nie jest wieczne na tej planecie."

0:01:15.620,0:01:17.320
"Wszystko się zmienia."

0:01:18.200,0:01:20.620
"Ziemia robi jeden z tych przeskoków"

0:01:20.620,0:01:22.410
"i nie wiesz, co zastaniesz po drugiej stronie tych przeskoków."

0:01:22.410,0:01:23.250
[Bieguny Ziemi zamieniają się miejscami][br]"i nie wiesz, co zastaniesz po drugiej stronie tych przeskoków."

0:01:23.250,0:01:24.620
[Bieguny Ziemi zamieniają się miejscami]

0:01:24.620,0:01:26.260
"Ziemia nigdy nie przestaje przeskakiwać."

0:01:26.860,0:01:30.820
[Kometa Hale'a-Boppa powraca]

0:01:32.320,0:01:32.960
[Drastyczne podniesienie poziomu mórz]

0:01:32.960,0:01:34.200
[Drastyczne podniesienie poziomu mórz][br]"Wszystko się przemieszcza na tej planecie. Nic nie pozostaje w bezruchu."

0:01:34.200,0:01:36.500
"Wszystko się przemieszcza na tej planecie. Nic nie pozostaje w bezruchu."

0:01:36.620,0:01:37.460
[Zderzenie z 30-metrową asteroidą]

0:01:37.460,0:01:38.300
[Zderzenie z 30-metrową asteroidą][br]"Wszystko się zmienia."

0:01:38.300,0:01:39.420
"Wszystko się zmienia."

0:01:39.540,0:01:42.180
[Antares wybucha jako supernowa]

0:01:42.720,0:01:46.060
[Sahara staje się tropikalna]

0:01:46.720,0:01:49.600
[Konstelacje zaczynają się przemieszczać]

0:01:50.740,0:01:53.420
[Voyager 1 przelatuje obok pobliskiej gwiazdy]

0:01:53.980,0:01:56.600
[Okres międzylodowcowy dobiega końca]

0:01:57.100,0:01:59.920
[Erupcja superwulkanu]

0:02:05.750,0:02:07.790
[Pojawia się nowa wyspa Hawajska]

0:02:08.160,0:02:10.409
[Nowe archipelagi]

0:02:14.000,0:02:16.000
[Zanikają odciski z misji Apollo]

0:02:17.760,0:02:19.770
[Betelgeza wybucha jako supernowa]

0:02:21.580,0:02:23.580
[Kamienne monumenty erodują]

0:02:29.660,0:02:31.940
[Śmiertelny rozbłysk promieni gamma]

0:02:32.760,0:02:34.800
[Księżyc Marsa staje się pierścieniem]

0:02:37.960,0:02:40.210
[Pierścienie Saturna zanikają]

0:02:42.140,0:02:44.310
[Antarktyda topnieje]

0:02:45.300,0:02:47.470
[Zderzenie z dużą asteroidą]

0:02:51.200,0:02:53.200
[Nowy superkontynent]

0:02:57.530,0:02:58.505
[Zwiększa się jasność Słońca]

0:02:58.505,0:02:59.480
[Zwiększa się jasność Słońca][br]"Wraz z wyczerpaniem się paliwa"

0:02:59.480,0:03:00.505
[Koniec fotosyntezy] [br]"Wraz z wyczerpaniem się paliwa"

0:03:00.505,0:03:01.290
[Koniec fotosyntezy]

0:03:01.290,0:03:02.585
"Słońce tak po prostu nie zniknie."

0:03:02.585,0:03:03.850
[Cała roślinność wymiera][br]"Słońce tak po prostu nie zniknie."

0:03:03.850,0:03:04.900
[Cała roślinność wymiera]

0:03:04.900,0:03:05.980
[Oceany wyparowują]

0:03:05.980,0:03:07.070
[Oceany wyparowują][br]"Rdzeń Słońca zapadnie się, a wygenerowana tym energia spowoduje"

0:03:07.070,0:03:09.890
"Rdzeń Słońca zapadnie się, a wygenerowana tym energia spowoduje"

0:03:09.890,0:03:12.100
"że jego zewnętrzne warstwy rozszerzą się."

0:03:12.100,0:03:13.760
[Wszelkie życie wymiera]

0:03:13.760,0:03:15.250
[Słońce rozszerza się]

0:03:16.890,0:03:18.830
[Słońce staje się czerwonym olbrzymem]

0:03:18.860,0:03:20.970
[Ziemia zostaje zniszczona przez umierające Słońce]

0:03:21.030,0:03:22.100
[Słońce zostaje białym karłem]

0:03:22.100,0:03:24.500
[Słońce zostaje białym karłem][br]"Słońce jest od teraz martwe."

0:03:24.520,0:03:27.200
"Jego pozostałości powoli się ochładzają"

0:03:27.200,0:03:30.100
"w mrożących temperaturach głębi kosmosu."

0:03:40.140,0:03:43.880
"Los Słońca jest taki sam jak każdej z gwiazd."

0:03:44.620,0:03:47.880
"Pewnego dnia muszą wszystkie umrzeć"

0:03:47.960,0:03:51.100
"a kosmos pogrąży się w wiecznej nocy."

0:03:54.120,0:03:57.340
[Gwiazdy zaczynają umierać] [br]"Wszystkie gwiazdy w końcu wyczerpią swoje paliwo."

0:03:58.180,0:03:59.940
"Temperatura wszechświata spadnie."

0:04:00.760,0:04:04.600
"Gwiazdy, jedna po drugiej, zgasną."

0:04:08.120,0:04:10.820
"Nie będą już powstawały nowe gwiazdy."

0:04:13.140,0:04:18.040
"Zatem wszechświat nie skona z hukiem, lecz ze skowytem."

0:04:19.969,0:04:21.479
[Ostatnie czerwone karły umierają]

0:04:21.479,0:04:22.810
[Ostatnie czerwone karły umierają][br]"I nie pochłonięty ogniem, lecz skuty lodem."

0:04:22.810,0:04:24.240
"I nie pochłonięty ogniem, lecz skuty lodem."

0:04:29.560,0:04:38.060
[Era degeneracji] [br]Wraz ze śmiercią ostatniej gwiazdy, epoka światła słonecznego dobiegła końca.

0:04:38.060,0:04:39.890
[Era degeneracji]

0:04:40.220,0:04:46.900
Wszechświat staje się kosmicznym cmentarzyskiem, upstrzonym szczątkami martwych gwiazd.

0:04:51.110,0:04:56.320
Nasze Słońce staje się białym karłem - skurczonym, gorącym, i gęstym gwiezdnym truchłem.

0:05:01.980,0:05:03.200
"Bez paliwa"

0:05:03.360,0:05:06.000
"blady blask białego karła"

0:05:06.160,0:05:08.660
"pochodzi z resztek ciepła"

0:05:08.660,0:05:11.140
"mających swe źródło w jego wyczerpanym piecu."

0:05:15.780,0:05:18.280
"Patrząc na niego z odległości w jakiej znajduje się teraz Ziemia"

0:05:18.380,0:05:21.185
"generowałby on jedynie tyle światła"

0:05:21.185,0:05:24.125
"co księżyc w pełni, w przejrzystą noc."

0:05:29.185,0:05:31.535
"Blady blask białych karłów"

0:05:31.535,0:05:34.405
"będzie jedynym źródłem światła"

0:05:34.405,0:05:37.240
"w mrocznej pustce"

0:05:37.240,0:05:39.720
"usianej martwymi gwiazdami"

0:05:39.720,0:05:41.160
"i czarnymi dziurami"

0:05:50.560,0:05:52.980
"W pewien sposób jest to wszechświat duchów."

0:05:52.980,0:05:56.180
"To trupy, gwiazdy zombie, które zapewnią nam przyszłość."

0:06:06.700,0:06:12.040
Z czasem grawitacja wyrzuci martwe gwiazdy i planety z ich galaktyk, posyłając je w mroźną pustkę.

0:06:18.760,0:06:22.960
Sporadycznie, niektóre brązowe karły zderzają się i tworzą przypadkowe nowe gwiazdy.

0:06:27.980,0:06:32.560
Zderzające się gwiazdy neutronowe przeszywają mrok niezwykle jasnymi supernowymi.

0:06:32.560,0:06:37.680
[Zderzenie gwiazd neutronowych]

0:06:51.380,0:06:56.720
Wszelkie formy życia będą mogły szukać schronienia w pobliżu starzejących się białych karłów.

0:07:05.880,0:07:11.460
Jednak z czasem, nawet białe karły zgasną i umrą.

0:07:12.160,0:07:13.360
[Gwiazdy stają się czarnymi karłami]

0:07:13.360,0:07:15.920
[Gwiazdy stają się czarnymi karłami][br]"Czarny karzeł będzie ostatecznym losem"

0:07:15.920,0:07:17.820
"tych ostatnich gwiazd."

0:07:17.820,0:07:20.360
"Białe karły, które ochłodziły się tak bardzo"

0:07:20.360,0:07:23.680
"że prawie nie emitują już ani ciepła ani światła."

0:07:27.320,0:07:29.970
"Czarne karły są ciemnymi, gęstymi"

0:07:29.970,0:07:32.960
"rozpadającymi się kulami zdegenerowanej materii."

0:07:34.620,0:07:37.140
"Niewiele więcej niż węgielki pozostałe po gwiazdach."

0:07:38.140,0:07:41.730
"Ich atomy są tak bardzo ściśnięte"

0:07:41.730,0:07:44.420
"że czarne karły są miliony razy"

0:07:44.420,0:07:46.700
"gęstsze od naszego Słońca."

0:07:54.520,0:07:56.900
"Osiągnięcie tego punktu zajmuje gwiazdom tak dużo czasu"

0:07:57.880,0:08:02.060
"że sądzimy, iż obecnie we wszechświecie nie ma żadnych czarnych karłów."

0:08:11.180,0:08:16.900
Materia, która nie zdoła opuścić galaktyki, zostanie pochłonięta przez supermasywną czarną dziurę w jej centrum.

0:08:17.080,0:08:20.500
[Czarne dziury połykają zbłąkaną materię]

0:08:26.360,0:08:31.710
Długo uśpione czarne dziury zapalają się w blasku chwały.

0:08:51.520,0:08:59.260
Energia rotacyjna czarnych dziur stanie się ostatnim niezawodnym źródłem energii dla egzotycznych cywilizacji przyszłości.

0:09:05.420,0:09:09.500
"Nasze tempo życia jest oparte na dostępnej dla nas w tej chwili energii."

0:09:10.580,0:09:15.320
"Można sobie wyobrazić żyjące, świadome systemy, które charakteryzują się zupełnie innym tempem"

0:09:15.320,0:09:20.040
"i tym samym, mogą sięgać znacznie dalej, niż da się to objąć rozumem."

0:09:21.600,0:09:23.130
"Może istnieć żyjący system"

0:09:23.130,0:09:28.220
"który doświadczałby jednej myśli co 10 bilionów lat i to zdawałoby mu się normalne."

0:09:30.740,0:09:34.500
"Nawet, jeśli nasze życie wymrze, można sobie wyobrazić"

0:09:35.520,0:09:37.900
"że w dowolnie odległej przyszłości"

0:09:37.900,0:09:43.340
"wystąpi pewna fluktuacja, która umożliwi ponowne występowanie inteligentnego życia przez jakiś czas."

0:09:44.780,0:09:48.140
"Zatem mogą występować "wyspy inteligencji" w historii wszechświata."

0:09:54.280,0:09:56.610
[Rozszerzanie czasoprzestrzeni]

0:09:56.610,0:09:58.760
[Rozszerzanie czasoprzestrzeni][br]Coraz szybciej rozszerzający się wszechświat zaczyna rozprzestrzeniać materię szybciej od prędkości światła.

0:09:58.760,0:10:03.380
Coraz szybciej rozszerzający się wszechświat zaczyna rozprzestrzeniać materię szybciej od prędkości światła.

0:10:05.660,0:10:12.760
Na tym etapie, odległe galaktyki i gwiazdy oddalają się tak szybko, że ich światło staje się niewykrywalne.

0:10:14.760,0:10:19.980
Sekrety kosmosu pozostaną nieodkryte na zawsze.

0:10:25.620,0:10:32.140
Obecne teorie przewidują, że atomy same w sobie zaczną się rozkładać, niszcząc całą pozostająca materię we wszechświecie

0:10:32.140,0:10:34.300
[Rozpad protonów]

0:10:34.480,0:10:40.040
"Proton, jeden z podstawowych budulców materii atomowej, z której jesteśmy utkani"

0:10:40.040,0:10:43.040
"może się spontanicznie rozpaść."

0:10:44.120,0:10:47.210
"Wszelka materia, która uniknie spotkania z czarną dziurą"

0:10:47.210,0:10:51.460
"w końcu ulegnie destrukcji wraz z rozpadem jej protonów."

0:10:59.180,0:11:06.040
Rozpad protonów jest nadal nieudowodniony - ten rozdział przyszłości może wyglądać zupełnie inaczej, w świetle nowych odkryć.

0:11:18.040,0:11:22.700
"Materia wewnątrz czarnych karłów, ostatnia materia we wszechświecie"

0:11:22.960,0:11:30.180
"ostatecznie wyparuje i rozejdzie się pod postacią promieniowania"

0:11:30.240,0:11:33.960
"pozostawiając za sobą absolutną pustkę."

0:11:35.250,0:11:39.250
[Era czarnych dziur]

0:11:42.040,0:11:47.340
"Po rozpadzie czarnych karłów, nie pozostanie żaden atom materii."

0:11:51.680,0:11:58.740
"Jedyne co pozostanie z naszego niegdyś bogatego kosmosu, to cząsteczki światła i czarne dziury."

0:12:07.000,0:12:10.360
Era czarnych dziur się rozpoczyna.

0:12:12.200,0:12:17.960
Bez planet, bez gwiazd, bez gwiezdnych pozostałości, do których życie mogłoby przylgnąć.

0:12:21.060,0:12:26.260
Lecz nawet teraz, czas dopiero co zaczął tykać.

0:12:28.680,0:12:32.300
W skali ludzkiego życia, wszechświat dopiero się narodził.

0:12:36.380,0:12:42.560
Zimny, ciemny i pusty - oto jak kosmos spędzi większość swojego istnienia.

0:12:47.920,0:12:56.440
Nasz wszechświat daje życiu krótki moment na zabłyśnięcie - przystań w czasie, bezpieczna od jego ognistych narodzin i lodowatej śmierci.

0:12:57.280,0:13:02.020
"Strzałka czasu tworzy jasne okno w młodości wszechświata"

0:13:02.260,0:13:04.380
"w czasie którego życie jest możliwe."

0:13:08.120,0:13:10.940
"Jednakże jest to okno, które nie pozostaje otwarte na długo."

0:13:14.980,0:13:23.300
"Jako ułamek długości życia wszechświata, mierzony od jego początku aż po wyparowanie ostatniej czarnej dziury"

0:13:23.600,0:13:27.400
"życie, jakie znamy, jest możliwe przez"

0:13:27.620,0:13:35.720
"jedną tysięczną miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej miliardowej części procenta."

0:13:45.120,0:13:48.240
"Czarne dziury staną się podstawowym budulcem wszechświata."

0:13:52.635,0:13:55.515
"Galaktyki będą w zasadzie supermasywnymi czarnymi dziurami w centrum"

0:13:55.560,0:13:58.020
"z mniejszymi czarnymi dziurami orbitującymi je."

0:14:01.720,0:14:06.520
"Galaktyki zombie, wypełnione czarnymi dziurami, kontynuują ewolucję."

0:14:10.690,0:14:15.260
"Będą pożerać się nawzajem i stawać się co raz większe. Być może wpadną w supermasywną czarną dziurę i to ona stanie się większa."

0:14:15.340,0:14:18.360
"Wszechświat nadal będzie ekscytującym, dynamicznym miejscem"

0:14:18.360,0:14:24.210
"po prostu skala czasu, o której mówimy, to biliony lat, zamiast tysięcy czy milionów lat."

0:14:29.840,0:14:36.360
[Zderzenia czarnych dziur][br]W tej bardzo odległej epoce, zderzenia czarnych dziur są głównymi kosmicznymi zdarzeniami.

0:14:38.040,0:14:45.420
Niektóre rosną do niewyobrażalnych rozmiarów, przypuszczalnie tryliony razy większych od masy naszego Słońca.

0:14:49.680,0:14:55.160
W momencie zderzeń wysyłają potężne fale grawitacyjne, które rezonują przez cały wszechświat.

0:14:56.440,0:15:01.140
"Czarne dziury mogą grać na czasoprzestrzeni, jak pałeczki na bębnach."

0:15:08.900,0:15:11.640
"I mają bardzo charakterystyczną melodię."

0:15:18.060,0:15:21.460
"Wyobraź sobie dwie czarne dziury żyjące razem od dłuższego czasu."

0:15:22.260,0:15:28.120
"Pod koniec swoich żyć, będą okrążać się, przemierzając tysiące kilometrów w ułamkach sekundy."

0:15:32.360,0:15:39.240
"Rotacje te generują dzwoniącą przestrzeń - rzeczywiste fale w czasoprzestrzeni."

0:15:53.340,0:15:58.840
"Przestrzeń kurczy się i rozciąga w miarę jak ta fala wydobywa się z czarnych dziur, które grają na wszechświecie."

0:16:02.860,0:16:07.340
"To są fale grawitacyjne, które są dosłownie dźwiękami dzwoniącej przestrzeni"

0:16:07.560,0:16:15.380
"które będą przemieszczać się z prędkością światła w miarę, jak czarne dziury łączą się w jedną, spokojną czarną dziurę."

0:16:21.260,0:16:23.360
"Stojąc wystarczająco blisko"

0:16:23.360,0:16:27.580
"twoje uszy rezonowałyby z kurczeniem się i rozciąganiem przestrzeni."

0:16:27.580,0:16:30.320
"Dosłownie słyszałbyś dźwięk."

0:16:39.360,0:16:43.240
"Wyobraź sobie lżejszą czarną dziurę spadającą w dużo cięższą czarną dziurę."

0:16:43.380,0:16:49.520
"Dźwięk, który słyszysz pochodzi z lżejszej czarnej dziury uderzającej w przestrzeń przy każdym zbliżeniu."

0:16:58.280,0:17:01.780
"W miarę jak spada w większą czarną dziurę, przyśpiesza i robi się co raz głośniejsza."

0:17:22.599,0:17:28.740
"Naukowcy niegdyś uważali, że czarne dziury są nieśmiertelne, lecz nawet te kiedyś umrą."

0:17:29.530,0:17:35.040
"Mówimy teraz o niewyobrażalnie długiej skali czasu - biliardy lat w przyszłość."

0:17:35.040,0:17:40.020
"Na tej skali czasu nawet czarne dziury zaczynają wyparowywać."

0:17:43.860,0:17:47.290
[Promieniowanie Hawkinga]

0:17:52.480,0:17:57.380
"Według mechaniki kwantowej, przestrzeń jest wypełniona wirtualnymi cząsteczkami"

0:17:57.400,0:18:02.680
"i antycząsteczkami, które stale materializują się w parach"

0:18:02.760,0:18:07.940
"oddzielają się, schodzą się z powrotem i anihilują się nawzajem."

0:18:13.000,0:18:15.760
"W obecności czarnej dziury"

0:18:15.860,0:18:20.860
"jeden członek wirtualnej pary cząstek może wpaść do czarnej dziury"

0:18:20.860,0:18:25.220
"zostawiając drugiego bez partnera, z którym mógłby anihilować."

0:18:27.260,0:18:33.160
"Opuszczona cząsteczka wygląda jak promieniowanie pochodzące z czarnej dziury."

0:18:36.800,0:18:41.080
"A zatem, czarne dziury nie są wieczne."

0:18:41.080,0:18:43.480
[Wyparowywanie czarnej dziury]

0:18:43.500,0:18:51.000
"Wyparowują w coraz to szybszym tempie, po czym znikają w gigantycznej eksplozji."

0:18:52.530,0:18:56.780
[Czarne dziury zaczynają umierać]

0:18:57.540,0:19:00.300
"Mechanika kwantowa pozwoliła"

0:19:00.305,0:19:02.875
"cząsteczkom i promieniowaniu na ucieczkę"

0:19:02.875,0:19:04.675
"z ostatecznego więzienia:"

0:19:04.980,0:19:06.600
"czarnej dziury."

0:19:07.580,0:19:13.280
Czarne dziury zaczynają wyparowywać, wymazując tym ostatnie wielkie struktury we wszechświecie.

0:19:14.820,0:19:19.160
W miarę wymierania, rozświetlają pustkę jedna po drugiej.

0:20:00.180,0:20:01.820
[Ciemna energia rozszerza wszechświat]

0:20:01.820,0:20:03.920
[Ciemna energia rozszerza wszechświat][br]W miarę jak czarne dziury powoli wymierają, wszechświat rozszerza się dalej, pchany przez tajemniczą siłę, której jeszcze nie rozumiemy.

0:20:03.920,0:20:11.140
W miarę jak czarne dziury powoli wymierają, wszechświat rozszerza się dalej, pchany przez tajemniczą siłę, której jeszcze nie rozumiemy.

0:20:12.180,0:20:17.380
To jest obecna granica ludzkiej wiedzy - granica czekająca na przekroczenie z pomocą kolejnych odkryć.

0:20:17.840,0:20:20.180
"Filozofowie i poeci zadawali pytanie:"

0:20:20.180,0:20:22.760
" "Czy wszechświat skończy się w płomieniach, czy skuty lodem?" "

0:20:23.240,0:20:26.160
"Możemy teraz udzielić odpowiedzi."

0:20:28.500,0:20:30.330
"Najnowsze dowody pokazują"

0:20:30.330,0:20:32.115
"że wszechświat nie zwalnia"

0:20:32.115,0:20:34.345
"lecz przyśpiesza, w zawrotnym tempie."

0:20:35.330,0:20:38.190
"I zdaje nam się, że wszechświat będzie miał swój koniec "skuty lodem"."

0:20:39.290,0:20:41.310
"za biliony, biliony bilionów lat."

0:20:45.080,0:20:47.640
"Pusta przestrzeń sama w sobie posiada energię."

0:20:47.700,0:20:51.420
"W każdym sześciennym centymetrze przestrzeni, niezależnie czy pustej czy nie"

0:20:51.600,0:20:54.120
"niezależnie czy zawierającej cząsteczki, materię, promieniowanie..."

0:20:54.120,0:20:57.320
"mimo wszystko zawiera energię, sama w sobie."

0:21:00.860,0:21:04.200
"I ta energia, według Einsteina, wywiera nacisk na wszechświat."

0:21:07.120,0:21:09.590
"Czym jest ta dziwna rzecz przyśpieszająca ekspansję wszechświata?"

0:21:10.640,0:21:12.800
"Nazywamy ją "ciemną energią"."

0:21:14.840,0:21:17.915
"I ta energia jest dominującą rzeczą we wszechświecie."

0:21:17.920,0:21:23.220
"Niemal 3/4 zawartości wszechświata to ciemna energia."

0:21:23.600,0:21:25.580
"I nie mamy pojęcia, czym ona jest."

0:21:30.020,0:21:32.320
"Ciemna energia, w przeciwieństwie do materii i promieniowania"

0:21:32.320,0:21:34.900
"nie rozprasza się w miarę rozszerzania wszechświata."

0:21:36.780,0:21:41.650
"Ma to istotny wpływ na to, co wszechświat zrobi w przyszłości."

0:21:43.360,0:21:45.840
"Jaka więc zatem będzie przyszłość wszechświata?"

0:21:47.520,0:21:51.620
"Cóż, jeśli ciemna energia pozostanie dominującym składnikiem i dalej będzie wywierała nacisk"

0:21:52.360,0:21:54.720
"Wszechświat będzie się rozszerzał po wsze czasy."

0:22:00.600,0:22:03.800
"Coraz szybciej, i szybciej, i szybciej w miarę upływu czasu."

0:22:04.420,0:22:06.300
"Uciekający wszechświat."

0:22:08.340,0:22:12.660
"70% energii we wszechświecie znajduje się w pustej przestrzeni"

0:22:12.940,0:22:15.620
"i nie pojmujemy dlaczego."

0:22:17.660,0:22:19.520
"Wiemy jednak, co się wydarzy."

0:22:21.560,0:22:26.880
"Jeśli ta energia się utrzyma, wszechświat stanie się zimny, mroczny i pusty."

0:22:30.220,0:22:32.200
"Taki scenariusz może się wydarzyć."

0:22:33.040,0:22:37.000
"Nie wiemy, ponieważ nie rozumiemy jeszcze natury ciemnej energii."

0:22:37.000,0:22:39.700
"Dopóki jej nie poznamy, nie będziemy pewni co do przyszłości."

0:22:39.700,0:22:41.720
"Nie zrozumiemy nawet naszego pochodzenia"

0:22:41.720,0:22:44.640
"i dlatego chcemy zgłębiać ten temat."

0:22:47.300,0:22:54.140
Odkrycie prawdziwej natury ciemnej energii może w drastyczny sposób zmienić naszą wizję przyszłości.

0:22:56.580,0:23:02.680
Jeśli w jakiś sposób ulegnie ona osłabieniu z czasem, wszechświat mógłby zapaść się pod wpływem grawitacji - "wielki kolaps".

0:23:04.780,0:23:10.140
Gdyby natomiast jej moc wzrastała, mogłaby rozerwać wszechświat - "wielkie rozdarcie"

0:23:10.140,0:23:12.550
[Era czarnych dziur]

0:23:12.990,0:23:21.930
Fizycy co raz bardziej podejrzewają, że może istnieć więcej niż jeden wszechświat. Każdy ze swoimi unikalnymi prawami fizyki.

0:23:25.620,0:23:33.660
Niektóre z nich posiadałyby korzystne warunki dla życia. Inne mogłyby się w sobie zapaść lub zostać rozerwane.

0:23:35.420,0:23:41.920
Jeszcze inne mogłyby być dużo bardziej egzotyczne niż jesteśmy w stanie to sobie wyobrazić.

0:23:46.120,0:23:52.160
Pozostałe elementy tej układanki są nadal skryte i czekają na odnalezienie.

0:23:52.900,0:23:58.160
"Prognoza zdaje się rysować obraz coraz chłodniejszego i coraz bardziej pustego wszechświata."

0:24:03.080,0:24:08.160
"Musimy zatem zadać pytanie, "Czy ten koniec może prowadzić do nowego początku?" "

0:24:10.600,0:24:14.480
"Są pomysły, wedle których koniec naszego wszechświata"

0:24:14.480,0:24:17.320
"mógłby w jakiś sposób prowadzić do zapoczątkowania nowego."

0:24:23.400,0:24:30.200
Niektórzy spekulują, że może istnieć sposób opuszczenia naszego wszechświata, zanim entropia wszystko wymaże.

0:24:32.380,0:24:38.560
Moglibyśmy stworzyć symulowane, wirtualne wszechświaty, lub z dostateczną ilością energii stworzyć nowy, taki sam, jak nasz.

0:24:43.440,0:24:46.780
"Rozgryźliśmy aspekt matematyczny - równania, które zdają się sugerować"

0:24:46.880,0:24:52.620
"że jeśli posiadasz zderzacz atomów, który jest w stanie skumulować olbrzymie ilości energii w jednym punkcie"

0:24:52.620,0:24:55.360
"być może mógłbyś w stanie otworzyć bramę."

0:24:55.460,0:24:57.070
"Wszechświat-dziecko"

0:25:03.100,0:25:06.100
"Stawienie czoła śmierci wszystkiego, co istnieje"

0:25:06.380,0:25:09.620
"jest być może jedynym sposób ucieczki."

0:25:11.980,0:25:14.620
"Stwarza to również intrygującą możliwość"

0:25:14.720,0:25:16.660
"która jest być może czystą spekulacją"

0:25:16.840,0:25:20.940
"że być może każdy wszechświat zawierający inteligentne życie"

0:25:21.180,0:25:25.600
"stworzy wszechświaty-dzieci, stworzy "łodzie ratunkowe", które będzie zaludniał."

0:25:27.570,0:25:29.880
[Ostatnia czarna dziura wyparowuje]

0:25:29.880,0:25:34.480
"Zatem ewolucja może zachodzić pomiędzy wszechświatami, w Wieloświecie."

0:25:34.560,0:25:37.140
"Być może nawet dobór naturalny."

0:25:38.680,0:25:43.460
"Zatem wszechświaty, które nie mają inteligentnego życia, stają się "bezpłodne"; nie mają potomków."

0:25:44.240,0:25:47.760
"Jednak te, które zapewniają dogodne temperatury, gwiazdy, jak nasza,"

0:25:47.760,0:25:52.620
"wytworzyłyby cywilizacje, które mogłyby wytwarzać "wszechświaty-dzieci" i mogłyby je zaludniać."

0:26:00.000,0:26:06.380
Jeśli nie ma sposobu na ucieczkę z naszego wszechświata, entropia będzie postępować niszcząc ostatnie supermasywne czarne dziury.

0:26:09.560,0:26:17.060
W momencie, gdy ostatnia czarna dziura eksploduje i umrze, skąpie wszechświat w świetle po raz ostatni.

0:26:17.942,0:26:25.342
[Ostatnia czarna dziura wyparowuje]

0:27:24.485,0:27:27.805
"Po niewyobrażalnej ilości czasu"

0:27:27.805,0:27:30.835
"nawet czarne dziury wyparują"

0:27:30.840,0:27:36.000
"a wszechświat stanie się czystym oceanem fotonów"

0:27:36.000,0:27:39.165
"stopniowo zmierzających ku tej samej temperaturze"

0:27:39.165,0:27:43.540
"w miarę, jak rozszerzanie wszechświata ochładza je do zera absolutnego."

0:27:57.355,0:28:00.005
"Kiedy ostatnie szczątki"

0:28:00.005,0:28:03.700
"ostatnich gwiazd w końcu uległy rozłożeniu w nicość"

0:28:03.700,0:28:06.620
"i wszystko osiąga tą samą temperaturę."

0:28:06.800,0:28:11.000
"Historia wszechświata wreszcie dobiega końca."

0:28:12.540,0:28:15.140
CZAS TRACI ZNACZENIE

0:28:15.140,0:28:17.125
CZAS TRACI ZNACZENIE[br]"Po raz pierwszy w swoim istnieniu"

0:28:17.125,0:28:20.420
"wszechświat stanie się wieczny i niezmienny."

0:28:21.640,0:28:24.500
"Entropia w końcu przestaje się zwiększać"

0:28:24.500,0:28:27.800
"ponieważ kosmos nie może stać się jeszcze bardziej nieuporządkowany."

0:28:28.485,0:28:29.935
"Nic się nie dzieje"

0:28:30.275,0:28:32.225
"i tak już będzie"

0:28:32.880,0:28:35.060
"na zawsze."

0:28:38.400,0:28:41.980
"Wszystko ma swoje cuda, nawet ciemność i cisza..."

0:28:41.980,0:28:45.900
"...i uczę się, bez względu na to, w jakim jestem stanie, aby być zadowolona."

0:28:48.220,0:28:52.480
ZREALIZOWANE PRZEZ MELODYSHEEP

0:28:54.920,0:28:56.840
Wspierane przez Protocol Labs

0:28:56.840,0:28:59.220
Co odkryjesz? Jak zmienisz przyszłość?

0:29:00.660,0:29:04.780
Głosów użyczyli

0:29:05.960,0:29:10.920
Podziękowania dla Juana Beneta i wszystkich którzy wspierają mnie na Patreonie

0:29:11.533,0:29:14.403
Polskie napisy: Killkor oraz Tomasz Nastula

0:29:15.245,0:29:17.485
Dla Ash