Return to Video

Hexaflexagons - sześcioskręty

  • 0:00 - 0:02
    Powiedzmy, że właśnie przeprowadziłeś się z Anglii do Ameryki,
  • 0:02 - 0:04
    przynosisz ze sobą stare przybory i materiały szkolne z Anglii,
  • 0:04 - 0:06
    i masz też nowiutkie amerykańskie materiały,
  • 0:06 - 0:08
    to jest pierwszy dzień w szkole, idziesz na zajęcia,
  • 0:08 - 0:10
    i okazuje się, że nowy amerykański papier nie pasuje
  • 0:10 - 0:12
    do starej angielskiej okładki.
  • 0:12 - 0:15
    Papier jest za szeroki i wystaje.
  • 0:15 - 0:18
    Więc odcinasz to co wystaje i zostają Ci paski papieru.
  • 0:18 - 0:20
    I żeby się nie nudzić na lekcji matmy
  • 0:20 - 0:22
    zaczynasz się nimi bawić.
  • 0:22 - 0:23
    To znaczy, mam na myśli Ciebie w roli
  • 0:23 - 0:25
    Arthura H. Stonea w roku 1939.
  • 0:25 - 0:27
    Z paska papieru można zrobić kilka fajnych rzeczy
  • 0:27 - 0:29
    Można poskładać go na różne sposoby.
  • 0:29 - 0:30
    I na inne sposoby.
  • 0:30 - 0:32
    Można spiralnie owinąć go wokół siebie.
  • 0:32 - 0:34
    Można zrobić z niego kwadraciki.
  • 0:34 - 0:36
    Można też zwinąć go w sześciokąt,
  • 0:36 - 0:39
    w którym uchylne skrzydełka powtarzają się w cyklu symetrycznym.
  • 0:39 - 0:42
    Tutaj mamy wystarczająco dużo miejsca, żeby dalej zawijać nasz pasek
  • 0:42 - 0:43
    i sześciokąt nabiera sztywności.
  • 0:43 - 0:44
    I sobie myślimy sobie "może sześciokąty wcale nie są takie zabawne,
  • 0:44 - 0:47
    ale coś w nich jest - może to symetria, albo coś takiego."
  • 0:47 - 0:51
    Może by go złożyć w taki sposób,
  • 0:51 - 0:53
    że uchylne skrzydełka pójdą w dół, a nieuchylne do góry.
  • 0:53 - 0:54
    To jest symetryczne i składa się w trzy trójkąty
  • 0:54 - 0:58
    które składają się w jeden trójkąt; a składane sześciokąty są -
  • 0:58 - 1:02
    spoko - można się nimi trochę pobawić na lekcji.
  • 1:02 - 1:04
    A potem, jeśli sześciokąty mają sześć osi symetrii,
  • 1:04 - 1:06
    składamy go odwrotnie po drugiej stronie
  • 1:06 - 1:09
    składając uchylne skrzydełka do góry a nieuchylne w dół
  • 1:09 - 1:11
    i wtedy wnętrze naszego sześciokąta nagle się otwiera.
  • 1:11 - 1:15
    Co takiego? Zamykamy go z powrotem.
  • 1:15 - 1:17
    Wydaje się, że wszystko jest tak jak było wcześniej,
  • 1:17 - 1:18
    środek nie jest otwieralny.
  • 1:18 - 1:20
    Ale jeśli znowu go złożymy w taki sposób
  • 1:20 - 1:23
    wtedy jakoś się przekręca na zewnątrz. Dziwne.
  • 1:23 - 1:25
    Tym razem, zamiast z powrotem go zamykać próbujemy
  • 1:25 - 1:27
    go powtórnie otworzyć i powtarzamy to jeszcze raz. I jeszcze raz. I tak dalej.
  • 1:27 - 1:30
    Mamy ochotę zbudować nowy sześciokąt, który byłby trochę porządniejszy,
  • 1:30 - 1:32
    bierzemy nowy pasek papieru i składamy go ładnie
  • 1:32 - 1:34
    w skręcaną i składaną pętlę. Przychodzi ci do głowy, że
  • 1:34 - 1:36
    fajnie byłoby go pomalować z każdej strony,
  • 1:36 - 1:38
    więc bierzesz marker i malujesz jedną stronę na żółty.
  • 1:38 - 1:40
    Teraz możesz wywracać ze strony żółtej na białą.
  • 1:40 - 1:42
    Strona żółta, strona biała, strona żółta, strona biała.
  • 1:42 - 1:45
    Hmm. Strona biała? Co jest? Gdzie się schowała strona żółta?
  • 1:45 - 1:48
    Wracasz, i tym razem malujesz stronę białą na zielono.
  • 1:48 - 1:50
    okazuje się, że papier ma trzy strony
  • 1:50 - 1:52
    Żółtą, białą i zieloną.
  • 1:52 - 1:53
    Teraz to jest dopiero fajna zabawka.
  • 1:53 - 1:55
    Wypada nadać jej nazwę.
  • 1:55 - 1:57
    Ponieważ ma kształt sześciokąta, ale można ją skręcać
  • 1:57 - 2:00
    a kąt pasuje do skręt, nazywasz ją sześcioskręt.
  • 2:00 - 2:02
    Tej nocy myśl o sześcioskrętach nie daje
  • 2:02 - 2:03
    nam spać.
  • 2:03 - 2:05
    Więc następnego dnia, od razu na lekcji matmy
  • 2:05 - 2:07
    wyciągamy paski papieru.
  • 2:07 - 2:10
    Zrobiliśmy już spiralnie zwinięty ale płaski sześciokąt
  • 2:10 - 2:12
    który składa się i z powrotem rozkłada się w ten sam kształt
  • 2:12 - 2:14
    i teraz chcemy
  • 2:14 - 2:17
    wziąć więcej papieru i zrobić z niego sześcioskręt,
  • 2:17 - 2:19
    który dałoby się przekręcać, ale który byłby stabilniejszy
  • 2:19 - 2:21
    ponieważ byłby zbudowany z większej ilości papieru.
  • 2:21 - 2:23
    Wtedy kolorujesz trzy strony na
  • 2:23 - 2:25
    pomarańczowy, żółty, różowy.
  • 2:25 - 2:28
    Starasz się jednocześnie uważać na to co dzieje się na lekcji.
  • 2:28 - 2:29
    Matematyka, tak... Pomarańczowy, żółty, różowy.
  • 2:29 - 2:32
    Pomarańczowy, żółty, biały? Chwila moment.
  • 2:32 - 2:33
    OK, malujesz tę stronę na zielono.
  • 2:33 - 2:35
    I teraz jest pomarańczowy, żółty, zielony. Pomarańczowy, żółty, zielony.
  • 2:35 - 2:37
    Gdzie się podział różowy?
  • 2:37 - 2:39
    O, jest. Teraz mamy pomarańczowy, żółty, różowy.
  • 2:39 - 2:42
    Pomarańczowy, żółty, różowy. Hmm. Niebieski.
  • 2:42 - 2:47
    Żółty, różowy, niebieski, Żółty, różowy, niebieski. Żółty, różowy, uch
  • 2:47 - 2:49
    Stary sześcioskręt mogłeś przekręcić tylko w jeden sposób
  • 2:49 - 2:51
    kiedy uchylne skrzydełka były w górze.
  • 2:51 - 2:53
    Lecz teraz mamy więcej uchylnych skrzydełek. Więc może można go przekręcać w obie strony.
  • 2:53 - 2:56
    Tak, można przejść z różowej strony na niebieską,
  • 2:56 - 2:58
    a w drugą stronę z różowej na pomarańczową.
  • 2:58 - 3:01
    A teraz w jedną stronę przekręcamy z pomarańczowej na żółtą,
  • 3:01 - 3:04
    ale w drugą stronę przekręcamy z pomarańczowej na ... odblaskowo żółtą.
  • 3:04 - 3:06
    W czasie przerwy obiadowej chcesz się tym pochwalić
  • 3:06 - 3:08
    swojemu najlepszemu kumplowi - Bryantowi Tuckermanowi.
  • 3:08 - 3:12
    Zaczynasz od pierwszego, zwykłego trójstronnego sześcioskrętu,
  • 3:12 - 3:14
    który nazywasz trójsześcioskrętem.
  • 3:14 - 3:15
    Bryantowi podoba się - łał!
  • 3:15 - 3:17
    i chce się dowiedzieć jak go zrobić.
  • 3:17 - 3:19
    Więc mu wyjaśniasz - to łatwe! Zacznij od paska papieru,
  • 3:19 - 3:21
    poskładaj go w trójkąty równoboczne,
  • 3:21 - 3:23
    potrzebujesz ich dziewięć, potem składasz je w koło,
  • 3:23 - 3:26
    tworząc taki obieg i upewniasz się, że zachowujesz symetrię.
  • 3:26 - 3:28
    Płaskie części są jak diamenty i jeśli nie pasują
  • 3:28 - 3:29
    znaczy, że się pomyliłeś.
  • 3:29 - 3:31
    I następnie po prostu przyklejasz pierwszy trójkąt do ostatniego
  • 3:31 - 3:33
    wzdłuż krawędzi i wszystko gra.
  • 3:33 - 3:35
    Ale Tuckerman nie ma taśmy klejącej.
  • 3:35 - 3:37
    W końcu wymyślono ją tylko 10 lat wcześniej.
  • 3:37 - 3:40
    Więc składa dziesięć trójkątów zamiast dziewięciu,
  • 3:40 - 3:42
    i następnie skleja pierwszy z ostatnim.
  • 3:42 - 3:45
    Wtedy pokazujesz mu jak przekręcać sześcioskręt przyszczypując
  • 3:45 - 3:47
    uchylne skrzydełko i odgarniając przeciwległą część tak aby znów
  • 3:47 - 3:50
    go rozpłaszczyć, a następnie otworzyć od środka.
  • 3:50 - 3:52
    Postanawiacie stworzyć razem zespół badwczy
  • 3:52 - 3:55
    aby zgłębiać tajemnice skręcania.
  • 3:55 - 3:58
    Lecz teraz musicie to na chwilę odłożyć.
Title:
Hexaflexagons - sześcioskręty
Description:

Hurra sześciokręty! Następne video o sześcioskrętach za tydzień. Powodzenia w październiku!

Więcej wiadomości wkrótce!

more » « less
Video Language:
English
Team:
Volunteer
Duration:
04:08
kasia.prokesz edited Polish subtitles for Hexaflexagons
kasia.prokesz edited Polish subtitles for Hexaflexagons
kasia.prokesz edited Polish subtitles for Hexaflexagons
kasia.prokesz added a translation

Polish subtitles

Revisions Compare revisions