Return to Video

چۆن ڕێڕەوی بەرەنگاری مرۆڤی کار دەکات -- و بۆچی بووم بە خۆبەخش

  • 0:01 - 0:03
    [تۆمارکراوە لە ٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠.
  • 0:03 - 0:04
    گەشەکردنی پێکوتی کۆڤید-١٩
  • 0:04 - 0:07
    و ڕەوشی لێکۆڵینەوەیی لە دەوروبەری
    ڕێڕەوی بەرەنگاری مرۆڤ
  • 0:07 - 0:08
    بەرەو پێش دەچێت.]
  • 0:08 - 0:10
    لە نیسانی ٢٠٢٠،
  • 0:10 - 0:12
    شتێکم ئەنجامدا زۆرێک ھەستیان
    کرد بڕیارێکی مەترسیدارە.
  • 0:13 - 0:17
    ببم بە خۆبەخش بۆ توشبوانی کۆڤید-١٩.
  • 0:17 - 0:21
    ئەم نەخۆشییە بەشێک دەبێت لە ئەوەی
    پێی دەوترێت ڕێچکەی بەرەنگاری مرۆڤ،
  • 0:21 - 0:24
    ئەو شوێنەی خەڵکی گەنجی
    تەندرووست پێکوت دەبەخشن
  • 0:24 - 0:28
    و بەئەنقەست دەرکەوتووە بۆ ئەو
    ڤایرۆسەی ھۆکاری کۆڤید-١٩یە.
  • 0:28 - 0:30
    ئەم ڕێڕەوە یارمەتی لێکۆڵەران دەدات
    تا خێراتر بۆیان دەربکەوێت
  • 0:30 - 0:32
    کە ئەگەر پێکوتەکە کار دەکات.
  • 0:34 - 0:35
    پێم وایە ئەم لێکۆڵینەوە گرنکە،
  • 0:35 - 0:38
    چونکە ئەمڕۆ، بۆ ماوەی شەش
    خولەک قسەتان بۆ دەکەم.
  • 0:38 - 0:39
    لەم کاتەدا،
  • 0:39 - 0:44
    دوپاتکراوەتەوە بە نزیکەیی١،٢٥٠
    کەس تووشی کۆڤید-١٩ دەبن.
  • 0:44 - 0:46
    ٢١کەس دەمرن.
  • 0:47 - 0:51
    و ئەم شێوازە کاتژمێر دوای کاتژمێر
    ڕۆژ دوای ڕۆژ دووبارە دەبێتەوە،
  • 0:51 - 0:54
    تا ئەو کاتەی دەتوانین زۆربەی
    ھەشت بلیۆن خەڵکەکە بکوتین
  • 0:54 - 0:57
    کە تووشی ئەم تەنگەژە جیھانییە بووە.
  • 0:57 - 0:59
    زاناکان تەواوی کاتژمێر کار دەکەن
  • 0:59 - 1:01
    تا ئەم کووتاوانە بکەنە ڕاستی.
  • 1:02 - 1:06
    بەڵام پێویستە ئێمە چی بکەین کاتێک نرخی
    مرۆڤ لە چاوەڕوانی کردنی ئەم کووتاوانە
  • 1:06 - 1:07
    ڕۆژانە بەرز دەبێتەوە؟
  • 1:07 - 1:10
    ئەو شوێنەیە کە ڕێڕەوی بەرەنگاری مرۆڤ دێت.
  • 1:10 - 1:14
    جیاوازن لە دۆخی سێ ڕێڕەوی کوتانی جاران
  • 1:14 - 1:15
    ڕوودەدات ئێستا،
  • 1:15 - 1:17
    کە خەڵک کوتاو یان دەرمانی
    دڵخۆشکەرەی پێ دەدرێت
  • 1:17 - 1:19
    و داوایان لێکراوە ژیانی
    ڕۆژانەی خۆیان بژین.
  • 1:20 - 1:23
    لێرە، زاناکان بوەستن تا ببینن
    چەند کەس لە ھەر بەشێک
  • 1:23 - 1:25
    تووش دەبن.
  • 1:25 - 1:27
    تا تەواو لە ئەوان نەخۆش دەکەون،
  • 1:27 - 1:30
    ئاماری تەواومان نییە تا بزانین
    ئەگەر ئەم کوتاوە کار دەکات.
  • 1:30 - 1:32
    دۆزینەوەی کوتاوی کاریگەر بەم شێوازە
  • 1:32 - 1:35
    چەند مانگ یان ھەندێک جار
    ساڵانێک دەخایەنێت،
  • 1:35 - 1:37
    و ئەمە پێویستی بە ھەزاران خۆبەخش ھەیە.
  • 1:39 - 1:40
    ڕێڕەوی بەرەنگاری خێراتر کاردەکات
  • 1:40 - 1:42
    چونکە زاناکان چاودێری
    دەرخستنەکان دەکەن،
  • 1:42 - 1:45
    لەبری ئەوەی چاوەڕێی نەخۆشکەوتنی خەڵک بکەن.
  • 1:45 - 1:47
    کەواتە لەبری ساڵێک،
  • 1:47 - 1:48
    دەتوانین بزانین بە کەمتر وەک مانگێک
  • 1:49 - 1:51
    ئەگەر کوتاوەکە کاریگەر دەرکەوێت.
  • 1:51 - 1:53
    لەبری ھەزاران خۆبەخش،
  • 1:53 - 1:56
    ڕێڕەوی بەرەنگاری تەنھا پشت
    بە٥٠ تا١٠٠ دەبەستێت.
  • 1:56 - 1:58
    چونکە دەزانین بۆ دڵنیابوون
  • 1:58 - 2:00
    کاتێک خەڵک دەردەکەوێت
    و نەخۆشییەکە پێش دەکەوێت،
  • 2:00 - 2:03
    ئەم ھەوڵانە ڕێگە دەدەن بۆ کۆکردنەوەی ئامار
  • 2:03 - 2:06
    دەربارەی سەرەتای ئەم دۆخی
    توشبوونە و دژە وەڵامدانەوەکەمان.
  • 2:07 - 2:10
    ئەم ئامارە ئەستەمە بۆ کۆکردنەوە بە ڕێگەی تر،
  • 2:10 - 2:13
    بەتایبەتی بۆ ئەو خەڵکانەی توشبوونە
    بەڵام ھەرگیز نیشانەکانیان دەرناخەن.
  • 2:14 - 2:17
    ئەم زانیارییە گرنگە بۆ نەخشەی سیاسی
  • 2:17 - 2:19
    کە سنوور بۆ گواستنەوەی کۆڤید-١٩ دادەنێت.
  • 2:19 - 2:23
    کاتی ھەڵگیراوی وەرگێڕ بۆ
    سەرەتای مانگە بەنرخەکان
  • 2:23 - 2:24
    لە پیشەگەری،
  • 2:24 - 2:28
    وامان لێ دەکات خێراتر
    کاربکەین بۆ کوتاوی کۆڤید-١٩.
  • 2:28 - 2:29
    ئەم ڕێڕەوانە بەسوودن --
  • 2:29 - 2:32
    ھەرچەندە دەرەنجامی سێ قۆناغی
    کۆتایی ھیوا بەخشانەیە.
  • 2:33 - 2:37
    گەیشتنی یەکەم پێکوت بڕینی
    کۆسپێکی مەزن دەبێت.
  • 2:37 - 2:40
    ئەمە ئەو کۆتاییە نییە کە ھەموومان
    ھیوای بۆ دەخوازین.
  • 2:41 - 2:43
    ئێمە پێویستمان بە فرە پێکوت دەبێت،
  • 2:43 - 2:46
    چونکە ئێمە ژێرخانی ئابووری پێویستمان نییە
  • 2:46 - 2:49
    بۆ پێدانی بەرگری بە ھەر ھەشت بلیۆن
    خەڵکەکە لەسەر ھەسارە تەنھا بەیەک جۆر.
  • 2:50 - 2:53
    ھەر پێکەتێک پێویستی بە قۆناغ
    و ئامێری تەیبەت بەخۆی ھەیە
  • 2:54 - 2:56
    بۆ درووست کردن، ھەڵگرتنی و ناردنی.
  • 2:57 - 2:59
    ئەگەر فرە پێکوتی کۆڤید-١٩ ھەبێت،
  • 2:59 - 3:03
    دەتوانین ھەموو ئامێرەکانمان
    بەکار بھێنین لە یەک کاتدا.
  • 3:04 - 3:06
    ھەندێک لە ھەڵبژێردراوەکان
    پێویستە زۆر بە ساردی بمێنێتەوە
  • 3:07 - 3:09
    پێش ئەوەی بنێردرێن بۆ خەڵک.
  • 3:09 - 3:10
    ئەمە زۆر سەخت دەبێت،
  • 3:10 - 3:13
    بەتایبەتی لەو وڵاتانەی کە
    کارەبای باوەڕ پێکراوییان نییە
  • 3:13 - 3:15
    یاخود سەرچاوەیەک بۆ ھەڵگرتنیان.
  • 3:15 - 3:18
    زاناکان ڕێڕەوی بەرەنگاری
    مرۆڤیان بەکار دەھێنا
  • 3:18 - 3:20
    بۆ سەدان ساڵ.
  • 3:20 - 3:23
    بەرەو پێشچونی خێرایان کرد بۆ
    پێکوت بەرامبەر تیفۆید و کۆلێرا،
  • 3:23 - 3:26
    یارمەتیان داین تا باشتر تێبگەین
    چۆن بەرگری بەرەو پێش دەچێت
  • 3:26 - 3:29
    بۆ شتانێکی وەک ئەنفلوەنزا، مەلاریا و دەرد.
  • 3:30 - 3:33
    تەنانەت پێشتر بەکارمان ھێناون
    بۆ جۆری تری ڤایرۆسی کۆڕۆنا.
  • 3:35 - 3:36
    گفتوگۆی زۆر ھەبووە
  • 3:36 - 3:38
    ئەگەر ڕێڕەوی بەرەنگارییەکە
    زۆر مەترسیدار بێت.
  • 3:39 - 3:42
    من وا بیردەکەمەوە ئەم مەترسییانە
    پێویستی بە ئەنجامدانی مەترسی ھەیە.
  • 3:43 - 3:46
    ڕێڕەوی بەرەنگاریی تەنھا بۆ بەشداری
    پێکردنی گەنج و تەندرووست باش دەنێردرێت --
  • 3:46 - 3:49
    بیری لە تەمەنی نێوان ٢٠ تا ٢٩ کردۆتەوە.
  • 3:50 - 3:52
    کەمتر لە سەدا یەکی ئەم تەمەنە
  • 3:52 - 3:56
    پێویستیان بەوەیە بچنە نەخۆشخانە
    کاتێک توشی کۆڤید-١٩ دەبن.
  • 3:56 - 3:59
    کەواتە ئەمە تەنانەت کەمتریش
    دەبێت لە ڕێڕەوی بەرەنگارییەکە،
  • 3:59 - 4:01
    چونکە لێکۆڵەرەکان لێکۆڵینەوە
    دەکەن بۆ دڵنییا بوون
  • 4:01 - 4:04
    ئەم بەشداریکردنە ھیچ دۆخێکی
    پێش وەختەی نییە.
  • 4:04 - 4:08
    مەترسی مردنی گەنجی
    تەندرووست بەھۆی کۆڤید-١٩
  • 4:08 - 4:10
    لە دەورووبەری لە سەدا پێنج ھەزارە.
  • 4:11 - 4:16
    ئەمە واتا بۆ ھەموو ١٠٠،٠٠٠
    ٢٠ ساڵییەکانە کە تووشی کۆڤید-١٩ بوون،
  • 4:16 - 4:17
    نزیکەی پێنج مردوون.
  • 4:19 - 4:21
    ئەگەر لە نەتەوە یەکگرتووەکان
    لەدایک بوومایە،
  • 4:21 - 4:23
    مەترسی مردنم لەمە زیاتر دەبوو.
  • 4:24 - 4:27
    یان دەتوانیت ھەڵبژێریت تا
    بەم ڕێگایە بیر بکەیتەوە.
  • 4:27 - 4:29
    ئەگەر خوشکە بچوکەکەم
    پێویستی بە گورچیلە بێت،
  • 4:29 - 4:32
    بۆ خولەکێک دوودڵ نەدەبووم
    تا ئەوەی خۆمی پێ بدەم.
  • 4:33 - 4:36
    و ئەگەر ئەو مەیرسییە بکەم بۆ
    سوودی کەسێکی خۆشویستراو،
  • 4:36 - 4:40
    سوودی دەبێت تا ڕێگە بدات ھەموو
    خەڵک ھەمان مەترسی ئەنجام بدەن
  • 4:40 - 4:42
    بۆ خێرا کردنی بەرەو پێشچوونی پێکوت
  • 4:42 - 4:45
    ئەمە تەنھا سوودی نابێت بۆ
    کەسە خۆشویستراوەکان،
  • 4:45 - 4:47
    بەڵام ھەروەھا ھەموو ئەوانەی دەورووبەریان.
  • 4:47 - 4:48
    شتی زۆرتر ھەیە کە ھێشتا نایزانین،
  • 4:48 - 4:51
    بەتایبەتی دەربارەی کاریگەری
    درێژی توشبووی کۆڤید-١٩.
  • 4:52 - 4:54
    من خۆبەخش بووم سەڕەڕای ئەم گومانە
  • 4:54 - 4:56
    چونکە وەک زۆرێک لە ئێوە،
    ھەست بە شڵەژان دەکەم
  • 4:56 - 4:59
    بە زانینی ئەوەی سەدان ھەزاران خەڵک دەمرن.
  • 4:59 - 5:03
    و ئەمە بەبێ باسکردنی ملیۆنان
    کەس کە تێدەکۆشن
  • 5:03 - 5:06
    وەک پێوانە کراوە بۆ وەستانی بڵاوبوونەوەی
    کاریگەری خراپی دەبێت لەسەر جەستە،
  • 5:06 - 5:09
    لەڕووی ھەستی و ئەقڵی.
  • 5:09 - 5:11
    دەرکەوت تەنیا نیم لە ھەست کردن بەم شێوەیە.
  • 5:12 - 5:16
    لە ئازارەوە، زیاتر لە ٣٩٠٠٠
    خەڵک لە سەرانسەری جیھان
  • 5:16 - 5:19
    خۆبەخشن بۆ بەشداریکردن لە
    ئەرکی ڕێڕەوی بەرەنگاری کۆڤید١٩
  • 5:20 - 5:23
    لە ڕێگەی ڕێکخراوی بێ بەرامبەر کە یارمەتیم
    دا بۆ پێگەیشتنی بە ناوی یەک ڕۆژ زووتر.
  • 5:23 - 5:25
    ئێمە پێشبڕکێ دەکەین بۆ بەشداری کردن
    لە ڕێڕەوی بەرەنگارییەکە
  • 5:25 - 5:29
    و ھانی لایەنی پەیوەندیدارمان دا
    کە بەشدار بن لەم ڕێڕەوانە.
  • 5:30 - 5:31
    چەند زووتر دەتوانن،
  • 5:31 - 5:33
    کاتێک ڕێڕەوی بەرەنگاریی ھێشتا ڕەچاوکراوە
  • 5:33 - 5:36
    بۆ ئەرکەکەی لە جەنگان بەرامبەر کۆڤید-١٩،
  • 5:36 - 5:39
    ڕێکخراوی تەندرووستی جیھانی
    دانی نا بە یەک ڕۆژ زووتر
  • 5:39 - 5:42
    وەک نمونە بۆ ئەم جۆرە بەشداریکردنە
    گشتیانە پێویست بوو
  • 5:42 - 5:43
    بۆ بەڕێوەبردنی ڕێڕەوی بەرەنگاریی.
  • 5:43 - 5:44
    لە ناوەڕستی تشرینی یەکەم،
  • 5:44 - 5:47
    حکومەتی بەریتانیا خواستەکەیان ئاشکرا کرد
  • 5:47 - 5:51
    بۆ بەڕێوەبردنی ڕێڕەوی
    بەرەنگاری لەسەرەتای ٢٠٢١.
  • 5:51 - 5:55
    ڕوونە کە نەخۆشی کۆڤید-١٩
    تەنگەژەیەکی جیھانییە.
  • 5:56 - 5:58
    داھێنانێکی سەمەرەی ژمارەی
    پێوانەیی بەدەست ھێناوە،
  • 5:58 - 6:02
    و گادیگەری کرداری دیاری کرد
    بۆ چەندین کارکەی سنووری پێشەوە،
  • 6:02 - 6:04
    بەڵام ھەروەھا لەدەستدانی پڕ کۆسپی ھەیە.
  • 6:04 - 6:09
    گەیشتن بە ھەرکوتاوێکی نوێ وامان لێدەکات
    ھەنگاوێک نزیک ببینەوە لە درووست کردنەوە.
  • 6:09 - 6:11
    بەڵام چارەسەری ڕاستی جیھانی
  • 6:11 - 6:15
    درۆیان کرد ئەم کووتاوانە لە دەستی
    خەڵک دەبێت لە سەرانسەری جیھان.
  • 6:15 - 6:18
    ڕێڕەوی بەرەنگاری بەشێک دەبێت لەم چارەسەرە.
  • 6:18 - 6:19
    سوپاس.
Title:
چۆن ڕێڕەوی بەرەنگاری مرۆڤی کار دەکات -- و بۆچی بووم بە خۆبەخش
Speaker:
سۆفیا ڕۆس
Description:

لە نیسانی ٢٠٢٠، ڕاھێنانکردنی سۆفیا ڕۆسی خۆبەخش کە تووشی نەخۆشی بوون بەھۆی ڤایرۆسی کۆڤید-١٩. وەک گەنجێکی، تەندرووستی پێگەیشتوو، کە پێشنیار دەکات بەشێک بیت لە ڕێڕەوی بەرەنگاری مرۆڤی، خوێندنێک کە بە ئەنقەست نیشانی ئێس ئەی ئاڕ ئێس- کۆڤ-٢ بۆ پشکنینی کوتاوەکان و کۆکردنەوەی زانیارییە تەنگەژەکان. ڕوونکردنەوەی چۆن ڕێڕەوی بەرەنگاری کاریگەری دەبێت لە خێراکردنی بەرەوپێشچوونی کوتاو، ڕۆس باسی دەکات کە بۆچی خۆبەخشی باشترین بڕیار بووە بۆ ئەو.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:14

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.