Jak być nieustraszonym w obliczu autorytaryzmu

Jak walczyć z autorytaryzmem? Co to znaczy być „nieustraszonym”? W tej inspirującej prelekcji gospodyni domowa, która została politykiem, Swiatłana Cichanouska, opisuje swoją nierówną walkę z wieloletnim, autorytarnym przywódcą Białorusi w krajowych wyborach prezydenckich w 2020 roku. Obrazowo opowiadając o tym, jak małe akty sprzeciwu zmieniły się w masowe pokojowe demonstracje, dzieli się swoimi przemyśleniami o relacji pomiędzy odwagą a wolnością i przypomina, że każdy z nas może stawić opór niesprawiedliwości. Ważne, żebyśmy robili to razem.

Dwunastego sierpnia 2020 roku

dwie grupy dziewczyn wyszły,
żeby zaprotestować w Mińsku,

stolicy Białorusi.

Ubrały się na biało

i wyszły boso na ulicę.

Rano niektóre ruszyły
przed Rynek Komarowski

w centrum miasta.

Później tego samego dnia

zebrała się druga grupa z kwiatami

przy wiecznym ogniu
pod obeliskiem zwycięstwa.

Stały razem, trzymając się za ręce,

i zaczęły śpiewać białoruską kołysankę,

czekając na przyjazd policji.

Wiedziały, że policja
zgarnie je tak, jak stały,

bose, z kwiatami w rękach,

że zabierze je na komisariat,

pobije i spróbuje upokorzyć.

A jednak i tak to zrobiły.

W tym roku coś się zmieniło na Białorusi,

kraju ponad dziesięciu milionów ludzi,

od 1994 roku rządzonym
przez autorytarnego przywódcę.

Te młode kobiety protestowały
przeciwko sfałszowanym wyborom,

które odbyły się kilka dni wcześniej.

Ich mały protest szybko rozrósł się

w masowe, pokojowe demonstracje
pod przywództwem kobiet

w całym kraju.

W ciągu kilku dni

setki tysięcy ludzi wyszły na ulice.

Do dziś trwają demonstracje,

jakich przedtem nie widziano na Białorusi.

Wszystko pomimo faktu,

że prezydent ogłosił swoją reelekcję,

a ponad 10 tysięcy osób zatrzymano,

setki torturowano

i przynajmniej sześć zabito.

Wielu zastanawia się, dlaczego
Białorusini zabierają głos właśnie teraz.

Co sprawia, że wciąż wychodzą na ulice,

pomimo niespotykanej dotąd
brutalności policji,

pomimo panującego bezprawia.

Odpowiedzią, którą najczęściej słyszę,

jest to, że ludzie
stali się nieustraszeni.

Staliśmy się tacy wspólnie.

Bo strach to domena jednostki.

Karmi się izolacją.

Nie dyskryminuje.

Mężczyźni, kobiety, dzieci, seniorzy...

wszyscy czujemy strach.

Ale tylko tak długo, jak jesteśmy sami.

Do odwagi potrzeba dwojga.

Przychodzi, gdy się wspieramy.

Zachowuj się tak, by dodać odwagi

twojemu sąsiadowi,
współpracownikowi, przyjacielowi.

A zrobią to samo dla ciebie.

Wiele mówiono o mojej roli
w wyborach prezydenckich

w sierpniu 2020 roku.

Jak zastąpiłam w nich męża
Sergieja, kiedy go aresztowano

i stało się jasne, że władze
nie pozwolą mu kandydować.

Jak prawomocnie wygrałam wybory

i zostałam elekcyjnym przywódcą
demokratycznej Białorusi,

choć według oficjalnych wyników
zdobyłam tylko 10% głosów

i razem z dziećmi zostałam
zmuszona do emigracji.

Jak wciąż walczę dla tych,
którzy na mnie zagłosowali,

a których głos reżim chce uciszyć.

Jak "nieustraszona" jestem.

Ale było wiele momentów, kiedy się bałam

i chciałam zrezygnować.

Grożono mi

i kazano wierzyć,
że jestem w tej walce sama.

Ale im więcej miast odwiedzałam,

im więcej ludzi zbierało się na wiecach,

tym mniej się bałam.

Wtedy, kilka dni przed wyborami w Mińsku,

60 tysięcy ludzi przyszło,
żeby okazać mi swoje poparcie.

I już przestałam się bać.

Nigdy tego nie chciałam.

Nie angażowałam się politycznie

i nie planowałam kandydować.

Chciałam być mamą i żoną.

Ale los i wola ludzi

wyniosły mnie na to stanowisko.

Akceptuję to z poczuciem obowiązku i dumy.

Nie poddam się.

Będę wspierać ludzi,
bo oni wspierają mnie.

Odwaga rodzi się w jedności.

Solidarność jest naszą siłą.

Teraz rozumiem, że odwaga to poświęcenie,

decyzje, które podejmujemy każdego dnia.

To odpowiedzialność,

odpowiedzialność za siebie nawzajem.

Nie różnię się tu od innych Białorusinów.

Ich wsparcie jest odczuwalne.

Ich solidarność jest coraz większa.

Kiedy jest was dwójka,

jesteście śmiali.

Kiedy jest was setka, jesteście odważni.

Kiedy są was tysiące,

jesteście nieustraszeni.

A kiedy są was setki tysięcy,

stajecie się niepokonani.

Dziękuję.