Η χαοτική ευφυΐα του καλλιτέχνη Ζαν-Μισέλ Μπασκιά

Δείτε το ολόκληρο: https://ed.ted.com/lessons/the-chaotic-brilliance-of-artist-jean-michel-basquiat-jordana-moore-saggese

Όπως οι συγγραφείς της γενιάς Beat, οι οποίοι συνέθεταν το έργο τους σκίζοντας και επανασυναρμολογώντας παλιά γραπτά. Ο Μπασκιά χρησιμοποίησε παρόμοιες τεχνικές για την μείξη των υλικών του. Αναπαραστάσεις ιστορικών σκηνών με θρυμματισμένα οστά, και κρανία μεταμοσχευμένα από κλασσικές νεκρές φύσεις. Ο Μπασκιά αντικατέστησε τις σύγχρονες εμπειρίες και την ιστορία της τέχνης με μια εφευρετική οπτική γλώσσα. ΗΤζορντάνα Μουρ Σαγκίζ εξερευνά τη χαοτική και δημιουργική τέχνη του Μπασκιά.

Μάθημα από την Τζορντάνα Μουρ Σαγκίζ, σκηνοθεσία από την Ελουάζ Ντορσάν Ρασέ.

Ένα τεράστιο κρανίο ξεπροβάλει
από έναν καμβά γαλανό σαν ουρανό.

Τα δόντια φαίνονται μέσα από φρικιαστικές
χαρακιές από λαδομπογιές και σπρέι.

Το 2017,

αυτό το ανώνυμο έργο δημοπρατήθηκε
για πάνω από 110 εκατομμύρια δολάρια.

Αλλά δεν πρόκειται για το έργο
κάποιου παλιού δεξιοτέχνη.

Αυτές οι ιδιοφυείς πινελιές

ανήκουν στον 21χρονο, αφροαμερικάνο
Ζαν-Μισέλ Μπασκιά από το Μπρούκλιν,

έναν από τους πιο χαρισματικούς
ζωγράφους της Αμερικής,

και μέχρι τώρα είναι
το πιο ακριβό του έργο.

Γεννημένος το 1960 από Ταϊτινό πατέρα
και Πορτορικανή μητέρα,

πέρασε την παιδική του ηλικία κάνοντας
τέχνη και σκανταλιές στον λόφο Μπόρουμ.

Ενώ δεν πήγε ποτέ σε σχολή καλών τεχνών,

έμαθε περιπλανώμενος
στις γκαλερί της Νέας Υόρκης,

και ακούγοντας τη μουσική
που έπαιζε ο πατέρας του σπίτι.

Αντλούσε έμπνευση από απροσδόκητα μέρη,

σκίτσαρε τις δικές του εκδοχές καρτούν,
κόμικς και βιβλικών σκηνών

πάνω σε παλιά χαρτιά
απ' το γραφείο του πατέρα του.

Αλλά πέρα από κάθε αμφιβολία,
μια ιατρική εγκυκλοπαίδεια

άσκησε την ισχυρότερη επίδραση
πάνω στον Μπασκιά.

Όταν ο νεαρός Ζαν-Μισέλ
χτυπήθηκε από ένα αυτοκίνητο,

η μητέρα του έφερε στο νοσοκομείο
ένα αντίγραφο της «Ανατομίας του Γκρέι».

Αυτό ενέπνευσε ένα έντονο,
ισόβιο ενδιαφέρον για την ανατομία

που συνετέλεσε στην παρουσία
κρανίων, νεύρων και εντοσθίων

στα μεταγενέστερα έργα του -

στα οποία συχνά διερευνά

τόσο τη δύναμη όσο και την ευπάθεια
των περιθωριοποιημένων σωμάτων.

Στα 17, έκανε την πρώτη του είσοδο στον
κόσμο της τέχνης με τον φίλο του Αλ Ντίαζ.

Ζωγράφισαν με σπρέι αινιγματικά μανιφέστα
και σύμβολα σε όλο το Κάτω Μανχάταν,

υπογεγραμμένα με το μυστηριώδες
ψευδώνυμο SAMO.

Αυτές οι πνευματώδεις, βαθιές
και επαναστατικές δηλώσεις

ήταν στρατηγικά διάσπαρτες
σε όλην την καλλιτεχνική σκηνή του Σόχο.

Αφού αποκάλυψε ότι ήταν
ο καλλιτέχνης πίσω από αυτό,

o Μπασκιά αξιοποίησε την επιτυχία του SAMO
για να εισέλθει στην καλλιτεχνική σκηνή,

πουλώντας καρτ ποστάλ,

παίζοντας μουσική με το συγκρότημά του,

και αναζητώντας με θάρρος τους ήρωες του.

Στα 21, στράφηκε πλήρως στη ζωγραφική.

Η διαδικασία του ήταν ένα είδος
υπολογισμένου αυτοσχεδιασμού.

Όπως οι συγγραφείς της γενιάς Beat

που συνέθεταν το έργο τους σκίζοντας
και επανασυναρμολογώντας παλιά γραπτά,

ο Μπασκιά χρησιμοποίησε παρόμοιες
τεχνικές για τη μείξη των υλικών του.

Όταν αδυνατούσε να αγοράσει καμβάδες,

τους κατασκεύαζε από κομμάτια ξύλου
που έβρισκε στον δρόμο.

Χρησιμοποιούσε λαδομπογιές,
κηρομπογιές, σπρέι και μολύβια

και χρησιμοποιούσε αποσπάσματα
από μενού, κωμικά βιβλία και συγγράμματα

που είχε ανοιχτά στο πάτωμα του στούντιο.

Κρατούσε αυτές τις πηγές
ανοιχτές στο πάτωμα,

συχνά δουλεύοντας
σε πολλά έργα ταυτόχρονα.

Αναπαραστάσεις ιστορικών σκηνών
με θρυμματισμένα οστά,

και κρανία μεταμοσχευμένα
από κλασσικές νεκρές φύσεις,

Ο Μπασκιά αντικατέστησε τις σύγχρονες
εμπειρίες και την ιστορία της τέχνης

με μια εφευρετική οπτική γλώσσα.

Δούλευε σαν να έβαζε τον εαυτό του

στην κληρονομιά των καλλιτεχνών
απ' όπου εμπνεύστηκε,

δημιουργώντας κολάζ που συνομιλούσαν
τόσο με την ιστορία της τέχνης

όπως και μεταξύ τους.

Για παράδειγμα, «Toussaint
L'Overture έναντι Savonarola»

και «Η μη ανακαλυφθείσα ιδιοφυΐα
του Δέλτα του Μισισιπή»

προσφέρουν δύο ξεχωριστές εικόνες

των ιστορικών και σύγχρονων
ανησυχιών του Μπασκιά.

Αλλά μοιάζουν ο ένας
στον άλλο στις λεπτομέρειες,

όπως η επανεμφανιζόμενη κεφαλή
που εμφανίζεται και στο «PPCD».

Όλα αυτά τα κομμάτια σχηματίζουν
ένα δίκτυο που προσφέρει στοιχεία

για το ανήσυχο και παραγωγικό
μυαλό του Μπασκιά.

Αυτοί οι χαοτικοί καμβάδες κέρδισαν
ταχεία αναγνώριση και προσοχή.

Ωστόσο, παρά το ολοένα
και πιο καθιερωμένο κοινό του,

ο Μπασκιά επέμεινε
στην απεικόνιση προκλητικών θεμάτων

της ταυτότητας και της καταπίεσης.

Τα περιθωριοποιημένα στοιχεία
είναι στο επίκεντρο,

όπως οι κρατούμενοι,
οι μάγειρες και οι επιστάτες.

Η εμμονή του με τα σώματα,
την ιστορία και την αναπαράσταση

μπορεί να βρεθεί σε έργα του

που θυμίζουν το Ατλαντικό δουλεμπόριο
και την αφρικανική ιστορία,

καθώς και σε κομμάτια που επικεντρώνονται
στις σύγχρονες φυλετικές σχέσεις.

Σε λιγότερο από μια δεκαετία,

ο Μπασκιά έκανε χιλιάδες
πίνακες και σχέδια -

καθώς και γλυπτά, αποσπάσματα
ποίησης και μουσικής.

Η παραγωγή του επιταχύνθηκε παράλληλα
με τη ραγδαία άνοδο της φήμης του,

αλλά η ζωή και η δουλειά του
κόπηκαν τραγικά σύντομα

όταν πέθανε από υπερβολική δόση
ναρκωτικών στην ηλικία των 27 ετών.

Μετά τον θάνατό του, η δουλειά του
Μπασκιά αυξήθηκε μόνο σε αξία -

αλλά η ενέργεια
και η αίσθηση των έργων του

έχουν επηρεάσει πολύ περισσότερο
από την οικονομική τους αξία.

Σήμερα, η επιρροή του
στροβιλίζεται γύρω μας

στη μουσική, την ποίηση,
τη μόδα και τον κινηματογράφο,

και η τέχνη του διατηρεί τη δύναμη
να σοκάρει, να εμπνέει

και να διαπερνάει το δέρμα μας.