Powstanie i upadek celtyckich wojowników - Philip Freeman

Pełna lekcja: https://ed.ted.com/lessons/the-rise-and-fall-of-the-celtic-warriors-philip-freeman

Pewnego letniego wieczoru w 335 roku p.n.e. Aleksander Wielki odpoczywał nad Dunajem, gdy do jego obozu zbliżyła się grupa nieznajomych. Aleksander nigdy nie widział tych wysokich, groźnie wyglądających wojowników z ogromnymi złotymi obręczami na szyi i kolorowymi płaszczami. Byli to Keltoi, czyli Celtowie - grupa niezależnych plemion rozsianych po całej Europie. Philip Freeman szczegółowo opisuje powstanie i upadek starożytnych Celtów.

Lekcja: Philip Freeman, reżyseria: Paper Panther.

Pewnego letniego wieczoru
w 335 roku p.n.e. Aleksander Wielki

odpoczywał nad Dunajem
po walkach ze Scytami,

kiedy do jego obozu
zbliżyła się grupa nieznajomych.

Aleksander nigdy nie widział tak wysokich,
groźnie wyglądających wojowników

z ogromnymi złotymi obręczami
na szyjach i w kolorowych płaszczach,

więc zaprosił ich na wspólną ucztę.

Goście z dumą wyznali, że są Keltoi,
czyli Celtami z dalekich Alp.

Aleksander zapytał,
czego boją się najbardziej,

mając nadzieję, że wymienią jego imię.

Roześmiali się i powiedzieli,
że nie boją się niczego.

To jedna z najwcześniejszych
historii o starożytnych Celtach.

Pochodzenie Celtów jest nieznane,

ale w czasach Aleksandra
zajmowali już całą Europę

od Azji Mniejszej na wschodzie

po Hiszpanię i wyspy Brytanii
i Irlandii na zachodzie.

Nigdy nie byli zjednoczonym imperium
i nie budowali miast ani pomników.

Zamiast tego stworzyli setki niezależnych
plemion mówiących tym samym językiem.

Każde plemię miało własnego
króla-wojownika i centrum religijne.

Plemiona walczyły ze sobą

z takim samym zapałem, jak z wrogami.

Niewiele armii mogło się z nimi równać.

Nietypowo jak na tamte czasy
Celtowie wierzyli w reinkarnację,

że odrodzą się na Ziemi,
żeby znów żyć, ucztować i walczyć,

co mogło dodawać im odwagi.

Niektórzy walczyli nago,
szydząc ze zbroi wrogów.

Największym trofeum celtyckiego wojownika

była odcięta głowa wroga.

Celtowie trzymali głowy
w słoikach z olejem cedrowym

i pokazywali gościom.

Celtyckich wojowników ceniono tak wysoko,

że obcy królowie często
zatrudniali ich jako najemników,

żeby walczyli w ich armiach.

Ale Celtowie byli kimś znacznie
więcej niż wojownikami.

Wśród nich byli utalentowani rzemieślnicy,
artyści i poeci zwani bardami.

Bardowie śpiewali
o wielkich czynach przodków,

chwalili osiągnięcia królów-wojowników

i tworzyli kąśliwe satyry o tchórzliwych
czy samolubnych przywódcach.

Celtowie czcili wielu bogów,

a kult nadzorowali kapłani zwani druidami.

Druidem mógł zostać każdy,

ale szkolenie wymagało wielu lat
nauki i doskonałej pamięci,

bo druidzi nie mogli niczego zapisywać.

Druidzi nadzorowali praktyki religijne
i składanie ofiar bogom,

ale byli też nauczycielami,
uzdrowicielami, sędziami i naukowcami.

Szanowano ich tak bardzo, że mogli
wkroczyć między walczące plemiona

i w samym środku bitwy zakończyć walkę.

Żaden Celt nie odważył się skrzywdzić
druida czy zakwestionować jego decyzji.

W II wieku p.n.e. na terytorium
Celtów wkroczyli Rzymianie

i podbili plemiona północnych Włoch.

Zamiast zjednoczyć się przeciw Rzymowi,

Celtowie utrzymali plemienne podziały.

Wkrótce potem padły plemiona z Hiszpanii.

W I wieku p.n.e. przez Francję
przemaszerował z armią Juliusz Cezar,

który przy pomocy przekupstw, gróźb
i kłamstw skłócał ze sobą plemiona.

Dopiero pod koniec wielkiej wojny

Celtowie zjednoczyli się
przeciw wspólnemu wrogowi

pod przewodnictwem
króla Wercyngetoryksa,

ale było za późno.

Niezliczeni wojownicy i ich rodziny
zginęli albo trafili do niewoli

podczas rzymskiego podboju Francji.

Chronione przez otaczające wody

plemiona z Wielkiej Brytanii i Irlandii
były ostatnim bastionem Celtów.

Kiedy Rzymianie najechali Brytanię,

królowa Budyka po śmierci męża
zbuntowała plemię.

Prawie udało jej się
wyrzucić Rzymian z Brytanii,

ale zginęła w ostatniej bitwie.

Pod koniec I wieku n.e. daleko na morzu

jedyną niezdobytą przez Rzymian
wyspą pozostała Irlandia.

Tam świat starożytnych Celtów
przetrwał nietknięty

długo po tym, jak sam Rzym legł w gruzach.