0:00:00.933,0:00:04.231
Tôi là một người nhập cư từ Venezuela,

0:00:04.255,0:00:07.246
đến nay đã sống ở Mỹ sáu năm.

0:00:07.884,0:00:10.782
Nếu bạn hỏi cuộc sống [br]của một người xa xứ như tôi ra sao,

0:00:10.806,0:00:12.658
tôi sẽ trả lời rằng tôi rất may mắn,

0:00:12.682,0:00:13.982
dù không dễ dàng với tôi.

0:00:14.536,0:00:18.314
Khi lớn lên, tôi chưa bao giờ nghĩ [br]tôi sẽ rời quê hương của mình.

0:00:18.338,0:00:22.710
Tôi tham gia vào cuộc biểu tình sinh viên [br]đầu tiên vào năm 2007,

0:00:22.734,0:00:26.652
khi tổng thống giải thể một trong[br]những mạng tin tức quan trọng nhất.

0:00:27.105,0:00:29.959
Lúc đó tôi sắp lấy [br]bằng cử nhân về truyền thông,

0:00:29.983,0:00:34.938
cũng là lần đầu tiên tôi nhận ra tự do [br]ngôn luận không phải điều hiển nhiên.

0:00:35.977,0:00:39.445
Chúng tôi biết mọi thứ sẽ tệ đi, [br]nhưng không biết cái gì sẽ xảy đến:

0:00:39.469,0:00:42.772
khủng hoảng kinh tế, [br]cơ sở hạ tầng xuống cấp,

0:00:42.796,0:00:45.254
mất điện trên toàn thành phố,

0:00:45.278,0:00:49.307
chất lượng y tế cộng đồng giảm sút [br]và thiếu thuốc men,

0:00:49.331,0:00:51.532
bệnh dịch bùng phát và nạn đói.

0:00:52.226,0:00:55.729
Tôi cùng chồng [br]chuyển đến Canada năm 2013,

0:00:55.753,0:00:59.745
lúc đó chúng tôi luôn nghĩ sẽ trở về [br]khi khủng hoảng dịu đi,

0:00:59.769,0:01:01.305
nhưng chúng tôi chưa bao giờ về.

0:01:01.329,0:01:04.367
Hầu hết bạn bè lúc nhỏ của tôi [br]đều đã rời Venezuela,

0:01:04.391,0:01:06.320
nhưng bố mẹ tôi thì vẫn ở đó.

0:01:06.843,0:01:09.213
Có những lúc tôi gọi điện cho mẹ,

0:01:09.237,0:01:13.497
tôi có thể nghe thấy tiếng la hét, [br]khóc lóc vang vọng

0:01:13.521,0:01:16.517
khi bom hơi cay nổ ngoài phố.

0:01:16.541,0:01:20.769
Mẹ tôi thì cứ nghĩ tôi không nghe thấy, [br]lúc nào cũng bảo tôi rằng:

0:01:20.793,0:01:23.565
(Tiếng Tây Ban Nha)

0:01:23.589,0:01:25.535
"Bố mẹ vẫn ổn, con đừng lo."

0:01:25.559,0:01:26.921
Dĩ nhiên là tôi lo rồi.

0:01:26.945,0:01:30.029
Đó là bố mẹ tôi, sống cách tôi 4.000 dặm.

0:01:30.712,0:01:34.773
Giờ tôi chỉ là một trong [br]bốn triệu người Venezuela

0:01:34.797,0:01:36.473
rời bỏ quê hương.

0:01:37.764,0:01:40.293
Rất nhiều bạn của tôi [br]là người nhập cư từ Venezuela,

0:01:40.293,0:01:41.754
và trong những năm qua,

0:01:41.778,0:01:45.138
chúng tôi bắt đầu bàn nhau[br]cách tạo sự khác biệt ở quê hương

0:01:45.162,0:01:47.157
trong khi chúng tôi ở cách xa nơi đó;

0:01:47.181,0:01:52.002
thế là Code for Venezuela ra đời năm 2019.

0:01:52.026,0:01:55.424
Chúng tôi đều là chuyên gia công nghệ, [br]nên chúng tôi cùng lập trình,

0:01:55.448,0:01:58.038
tự nhủ rằng chúng tôi có thể [br]tận dụng kĩ năng của mình

0:01:58.062,0:02:00.958
để tạo ra giải pháp [br]cho người dân ở quê nhà;

0:02:00.982,0:02:05.950
nhưng trước hết, chúng tôi cần [br]có nội ứng tại Venezuela

0:02:05.974,0:02:07.365
để cập nhật tình hình.

0:02:07.389,0:02:09.360
Chúng tôi đã thấy nhiều cuộc lập trình

0:02:09.384,0:02:13.517
tạo ra những giải pháp công nghệ [br]tinh vi và đầy hứa hẹn,

0:02:13.541,0:02:17.359
hiệu quả về lí thuyết, [br]nhưng cuối cùng không thể áp dụng

0:02:17.383,0:02:20.398
tại những quốc gia [br]cần sự giúp đỡ từ chúng.

0:02:21.071,0:02:23.678
Nhiều người trong chúng tôi [br]ở nước ngoài từ lâu

0:02:23.702,0:02:26.773
nên không thể nắm rõ [br]những vấn đề thường ngày

0:02:26.797,0:02:28.898
mà người dân Venezuela hiện đối mặt;

0:02:28.922,0:02:32.445
nên chúng tôi tìm đến những [br]chuyên gia đang sống tại quê nhà.

0:02:33.636,0:02:35.882
Đơn cử như Julio Castro,

0:02:35.906,0:02:39.682
một bác sĩ, và là một trong số lãnh đạo [br]của tổ chức Médicos por la Salud.

0:02:40.545,0:02:45.824
Khi chính phủ ngừng công bố [br]dữ liệu chăm sóc sức khỏe vào năm 2015,

0:02:45.848,0:02:49.982
bác sĩ Julio bắt đầu [br]tự thu thập thông tin

0:02:50.006,0:02:53.477
bằng cách sử dụng một hệ thống [br]không chính thống nhưng được điều phối

0:02:53.501,0:02:55.679
dựa trên các liên lạc [br]qua điện thoại di động

0:02:55.703,0:03:00.326
giúp dò tìm y bác sĩ hiện có, [br]nguồn cung y tế, dữ liệu tử vong,

0:03:00.350,0:03:01.904
các đợt bùng phát dịch bệnh;

0:03:01.928,0:03:03.510
sau đó tổng hợp thành báo cáo

0:03:03.534,0:03:05.278
và chia sẻ lên Twitter.

0:03:05.302,0:03:09.503
Vị bác sĩ này trở thành [br]cố vấn y tế Venezuela của chúng tôi.

0:03:09.527,0:03:10.791
Luis Carlos Díaz,

0:03:10.815,0:03:15.263
một phóng viên nổi tiếng vì đã [br]vạch trần các vi phạm về kiểm duyệt

0:03:15.287,0:03:19.972
và nhân quyền ở Venezuela,

0:03:19.996,0:03:23.205
cũng đã giúp chúng tôi hiểu rõ hơn [br]tình hình thực tế ở nước nhà

0:03:23.229,0:03:25.835
trong bối cảnh chính phủ [br]thao túng truyền thông.

0:03:26.581,0:03:29.487
Chúng tôi xem họ là [br]những người hùng tại quê nhà;

0:03:29.511,0:03:33.100
những lời khuyên hữu ích từ họ [br]giúp chúng tôi đề ra một loạt dự án

0:03:33.124,0:03:35.182
cho những người tham gia lập trình.

0:03:35.206,0:03:38.473
Trong cuộc lập trình đầu tiên, [br]có đến 300 người tham gia

0:03:38.497,0:03:39.822
từ bảy nước,

0:03:39.846,0:03:43.370
tạo ra 16 dự án.

0:03:43.394,0:03:45.971
Chúng tôi chọn những dự án tiềm năng nhất

0:03:45.995,0:03:48.833
để tiếp tục hoàn thiện sau cuộc lập trình.

0:03:48.857,0:03:52.929
Hôm nay, tôi sẽ chia sẻ hai trong số [br]những dự án thành công nhất

0:03:52.953,0:03:56.126
để giúp các bạn nhìn thấy [br]hiệu quả mà chúng tôi đã đạt được:

0:03:56.524,0:03:59.590
đó là MediTweet và Blackout Tracker.

0:04:00.065,0:04:02.549
MediTweet là một bot tư vấn [br]thông minh trên Twitter

0:04:02.573,0:04:05.678
giúp người dân Venezuela [br]tìm thuốc men cần thiết.

0:04:06.178,0:04:08.008
Hiện tại ở quê hương tôi,

0:04:08.032,0:04:10.434
nếu người dân bị bệnh và đến bệnh viện,

0:04:10.458,0:04:15.481
nhiều khả năng họ sẽ không nhận được [br]thiết bị y tế để chữa bệnh.

0:04:15.505,0:04:17.344
Tình trạng này tệ đến nỗi

0:04:17.368,0:04:21.300
bác sĩ đưa cho người bệnh [br]"danh sách thuốc để mua"

0:04:21.324,0:04:22.870
chứ không phải đơn thuốc.

0:04:24.028,0:04:26.439
Chính tôi cũng đã trải qua rắc rối này:

0:04:26.463,0:04:30.922
mẹ tôi được chẩn đoán [br]ung thư vào năm 2015,

0:04:30.946,0:04:33.024
bà cần được chọc dò thắt lưng

0:04:33.048,0:04:36.197
để thực hiện chẩn đoán cuối cùng [br]và xác định liệu trình;

0:04:37.197,0:04:39.603
nhưng loại kim cho thủ thuật này [br]lại không có sẵn.

0:04:40.055,0:04:42.542
Lúc đó tôi đang ở Venezuela,

0:04:42.566,0:04:46.490
chứng kiến mẹ tôi yếu đi từng ngày.

0:04:47.751,0:04:50.788
Sau một hồi mò mẫm, chúng tôi [br]tìm thấy cái kim trên một trang

0:04:50.812,0:04:53.348
kiểu như eBay của châu Mĩ Latin.

0:04:53.886,0:04:55.706
Tôi gặp người bán ở [br]một tiệm bánh,

0:04:55.730,0:04:58.425
cảm thấy như mua đồ trên chợ đen vậy.

0:04:58.449,0:05:02.280
Mẹ tôi mang cái kim này đến bác sĩ của bà,[br]và thủ thuật được thực hiện;

0:05:02.304,0:05:05.234
nếu không có cái kim đó, [br]bà ấy có thể đã qua đời.

0:05:05.926,0:05:07.859
Không chỉ thiết bị y tế,

0:05:07.883,0:05:09.238
cả thuốc cũng thiếu.

0:05:09.262,0:05:10.720
Khi mẹ tôi chẩn đoán lần đầu,

0:05:10.744,0:05:13.455
chúng tôi mang liệu trình [br]ra hiệu thuốc nhà nước,

0:05:13.479,0:05:15.594
miễn phí tiền thuốc;

0:05:15.618,0:05:18.298
thế nhưng nhà thuốc đó lại hết thuốc,

0:05:18.322,0:05:21.838
trong khi chúng tôi [br]còn đến sáu tháng liệu trình.

0:05:22.576,0:05:24.877
Tận sáu tháng liệu trình.

0:05:26.124,0:05:29.822
Chúng tôi mua một số loại thuốc [br]ở trên mạng, số còn lại mua ở Mexico.

0:05:29.846,0:05:32.408
Đến nay mẹ tôi đã đỡ bệnh được ba năm rồi,

0:05:32.432,0:05:33.959
và mỗi lần tôi gọi mẹ,

0:05:33.983,0:05:36.826
bà đều trấn an "mẹ ổn mà, con đừng lo".

0:05:37.711,0:05:40.301
Nhưng không phải ai cũng [br]có tiền để rời quê hương,

0:05:40.325,0:05:43.025
nhiều người còn không thể đi lại [br]vì không đủ khỏe.

0:05:43.434,0:05:45.526
Vì thế, mọi người quay sang Twitter,

0:05:45.550,0:05:49.937
đăng tin mua bán thuốc kèm theo [br]hashtag #ServicioPublico,

0:05:49.961,0:05:51.757
nghĩa là "dịch vụ công".

0:05:52.358,0:05:56.800
Bot tư vấn sẽ quét hashtag [br]#ServicioPublico trên Twitter

0:05:56.824,0:06:00.407
và kết nối người dùng [br]đang tìm loại thuốc cụ thể

0:06:00.431,0:06:04.163
với người đang bán loại thuốc đó.

0:06:04.187,0:06:07.491
Chúng tôi còn chia sẻ dữ liệu [br]vị trí của người dùng Twitter

0:06:07.515,0:06:10.379
để dùng cho một công cụ hiển thị

0:06:10.403,0:06:14.322
vốn sẽ giúp cho các tổ chức địa phương [br]như Médicos por la Salud

0:06:14.346,0:06:17.180
biết được nơi nào [br]đang thiếu chăm sóc y tế.

0:06:17.204,0:06:20.307
Chúng tôi còn áp dụng thuật toán học máy

0:06:20.331,0:06:22.718
để phát hiện các nhóm bệnh tật.

0:06:22.742,0:06:24.628
Nếu họ nhận cứu trợ nhân đạo,

0:06:24.652,0:06:27.482
tính năng này sẽ giúp họ [br]ra quyết định tốt hơn

0:06:27.506,0:06:30.108
khi phân phối hàng cứu trợ.

0:06:31.239,0:06:34.484
Dự án thứ hai là Blackout Tracker.

0:06:35.001,0:06:38.894
Venezuela hiện đang trải qua [br]khủng hoảng điện năng.

0:06:39.365,0:06:43.173
Năm ngoái, nước này hứng chịu [br]đợt mất điện mà mọi người cho là

0:06:43.197,0:06:46.534
kinh khủng nhất trong lịch sử.

0:06:46.950,0:06:51.151
Suốt hai ngày trời [br]tôi không thể liên lạc với bố mẹ.

0:06:51.175,0:06:54.133
Một số thành phố còn bị [br]mất điện hàng ngày.

0:06:54.157,0:06:57.122
Thông tin về tình trạng này [br]chỉ có trên truyền thông xã hội

0:06:57.532,0:07:00.647
vì chính phủ sẽ không thông báo.

0:07:01.155,0:07:03.090
Khi điện bị cắt,

0:07:03.114,0:07:08.612
nhiều người Venezuela chúng tôi liền đăng [br]vị trí lên Twitter với hashtag #SinLuz,

0:07:08.636,0:07:10.915
nghĩa là "mất điện",

0:07:10.939,0:07:13.394
trước khi điện thoại hết pin;

0:07:13.418,0:07:16.370
nhờ vậy mà những người khác [br]trên đất nước nắm được tình hình.

0:07:17.245,0:07:19.041
Giống như MediTweet,

0:07:19.065,0:07:23.382
Blackout Tracker sẽ dò [br]hashtag #SinLuz trên Twitter

0:07:23.406,0:07:27.402
để tạo ra một bản đồ dựa trên [br]dữ liệu vị trí của người dùng.

0:07:27.426,0:07:28.946
Bạn có thể nhìn thấy ngay

0:07:28.970,0:07:31.239
nơi nào đang cúp điện

0:07:31.263,0:07:34.792
và số lần cúp điện xảy ra.

0:07:35.887,0:07:38.155
Người dân muốn biết chuyện gì xảy ra,

0:07:38.179,0:07:39.654
và chúng tôi giúp họ biết;

0:07:39.678,0:07:43.403
nhưng đây cũng là một cách [br]khiến chính phủ phải có trách nhiệm:

0:07:43.427,0:07:46.073
rất dễ để họ phủ nhận vấn đề đang tồn tại

0:07:46.097,0:07:47.352
hoặc viện cớ này nọ

0:07:47.376,0:07:49.909
vì không hề có dữ liệu chính thức [br]cho vấn đề này.

0:07:49.933,0:07:54.056
Blackout Tracker cho thấy khủng hoảng [br]điện năng thực sự trầm trọng.

0:07:54.080,0:07:58.478
Vài người ở Thung lũng Silicon sẽ [br]nhìn vào những dự án này

0:07:58.502,0:08:01.870
và phán rằng chúng chẳng có [br]đột phá công nghệ đáng kể nào,

0:08:01.894,0:08:03.159
nhưng đó là mấu chốt.

0:08:03.583,0:08:06.255
Những dự án này không quá tối tân,

0:08:06.279,0:08:08.608
nhưng mọi người dân Venezuela [br]đều cần chúng,

0:08:08.632,0:08:10.704
và chúng có thể mang lợi ích rõ rệt.

0:08:11.351,0:08:15.626
Ngoài những dự án này, có lẽ thành tựu [br]lớn nhất mà chúng tôi đạt được

0:08:15.650,0:08:18.032
là đã tạo ra một phong trào

0:08:18.056,0:08:21.653
kết nối mọi người trên thế giới

0:08:21.677,0:08:26.686
cùng tận dụng kĩ năng của họ để đưa ra [br]những cách giúp người dân Venezuela;

0:08:26.710,0:08:28.807
và vì chúng tôi hợp tác [br]với người địa phương

0:08:28.831,0:08:32.183
xây dựng giải pháp thỏa nhu cầu [br]và nguyện vọng của người địa phương.

0:08:32.790,0:08:34.541
Điều tuyệt vời ở đây là

0:08:34.565,0:08:37.022
chúng tôi sử dụng [br]kĩ năng nghề nghiệp của mình

0:08:37.046,0:08:39.360
nên mọi thứ rất dễ dàng và tự nhiên,

0:08:39.384,0:08:42.451
không khó để chúng tôi [br]tạo sự khác biệt.

0:08:42.816,0:08:44.939
Nếu có ai đó ở San Francisco

0:08:44.963,0:08:47.381
thuê chuyên gia để tạo ra các giải pháp

0:08:47.405,0:08:49.676
như MediTweet hay Blackout Tracker,

0:08:49.700,0:08:51.923
hẳn dự án đó sẽ tốn kha khá.

0:08:51.947,0:08:53.362
Bằng việc góp trí lực,

0:08:53.386,0:08:57.920
chúng tôi tạo ra ảnh hưởng [br]lớn hơn khi góp tiền bạc.

0:08:58.761,0:09:00.333
Các bạn cũng có thể làm tương tự,

0:09:00.357,0:09:01.864
không nhất thiết ở Venezuela,

0:09:01.888,0:09:03.700
mà ở ngay chính cộng đồng các bạn.

0:09:04.415,0:09:07.032
Trong bối cảnh thế giới ngày càng [br]gắn kết với nhau hơn,

0:09:07.056,0:09:12.909
chúng ta vẫn còn thấy nhiều cộng đồng [br]sống cô lập hoặc tách biệt.

0:09:13.501,0:09:16.000
Có rất nhiều cách hay để giúp đỡ,

0:09:16.024,0:09:19.176
nhưng tôi tin rằng các bạn có thể [br]tận dụng kĩ năng nghề nghiệp

0:09:19.200,0:09:22.657
để kết nối nhiều cộng đồng [br]và tạo ra giải pháp hiệu quả

0:09:22.681,0:09:24.595
dựa trên những mối quan hệ đó.

0:09:25.524,0:09:29.674
Bất kì ai có hiểu biết và kĩ năng

0:09:29.698,0:09:33.812
đều có khả năng to lớn [br]mang lại hi vọng cho cộng đồng.

0:09:34.248,0:09:37.417
Đối với chúng tôi [br]tại chương trình Code for Venezuela,

0:09:37.441,0:09:38.939
đây mới chỉ là sự khởi đầu.

0:09:38.963,0:09:40.131
Cảm ơn các bạn.

0:09:40.155,0:09:42.670
(Tiếng vỗ tay)