WEBVTT

00:00:00.873 --> 00:00:03.159
Geçenlerde aldığım bir
e-postadan bahsederek

00:00:03.159 --> 00:00:04.968
söze başlayacağım.

00:00:05.202 --> 00:00:08.127
Benim gelen kutum biraz sıra dışı

00:00:08.127 --> 00:00:09.651
çünkü bir terapistim

00:00:09.651 --> 00:00:13.095
ve "Sevgili Terapist," adında
bir tavsiye köşesi yazıyorum.

00:00:13.095 --> 00:00:15.600
Ne tür e-postalar aldığımı
tahmin edebiliyorsunuzdur.

00:00:15.600 --> 00:00:19.298
Öyle ki, dünyanın farklı yerlerinden
tanımadığım insanların

00:00:19.298 --> 00:00:22.508
çok özel meselelerini anlattıkları
binlerce mektup okudum.

00:00:22.508 --> 00:00:24.718
Bu mektuplar, 
kalp kırıklıkları ve kayıplardan

00:00:24.718 --> 00:00:28.238
ebeveynler veya kardeşlerle olan
tartışmalara kadar birçok şey içeriyordu.

00:00:28.238 --> 00:00:30.441
Onları bilgisayarımda "Yaşamın Sorunları"

00:00:30.441 --> 00:00:32.518
adını verdiğim bir klasörde saklıyorum.

00:00:32.518 --> 00:00:35.857
Çokça bu tarz e-posta alıyorum,

00:00:35.857 --> 00:00:38.239
size kendi dünyamı göstermek için

00:00:38.239 --> 00:00:40.468
bunlardan bir tanesini okumak istiyorum.

00:00:40.468 --> 00:00:42.652
Şöyle başlıyor:

NOTE Paragraph

00:00:46.698 --> 00:00:48.475
"Sevgili Terapist,

00:00:48.475 --> 00:00:49.960
ben 10 yıldır evliyim

00:00:49.960 --> 00:00:52.642
ve birkaç yıl öncesine kadar
her şey güzel gidiyordu.

00:00:52.642 --> 00:00:55.437
Ancak sonra kocam daha az 
seks yapmak istemeye başladı

00:00:55.437 --> 00:00:57.444
ve şimdi neredeyse hiç seks yapmıyoruz."

00:00:57.444 --> 00:00:59.349
Eminim böyle bir şey beklemiyordunuz.

NOTE Paragraph

00:00:59.349 --> 00:01:00.398
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:01:00.398 --> 00:01:03.761
"Geçen gece, son birkaç aydır,
ofisinden bir kadınla,

00:01:03.761 --> 00:01:06.202
geç saatlerde 
gizlice uzun telefon görüşmeleri

00:01:06.206 --> 00:01:08.016
yaptığını öğrendim.

00:01:08.016 --> 00:01:10.472
Kadını Google'da arattım, kadın çok güzel.

00:01:10.472 --> 00:01:12.290
Bunun olduğuna inanamıyorum.

00:01:12.294 --> 00:01:15.288
Ben küçükken babamın da 
iş arkadaşıyla gizli bir ilişkisi vardı

00:01:15.288 --> 00:01:17.309
ve bu yüzden bizim ailemiz parçalanmıştı.

00:01:17.309 --> 00:01:19.504
Fazla söze gerek yok, yıkıldım.

00:01:19.504 --> 00:01:20.889
Eğer bu evliliği sürdürürsem

00:01:20.889 --> 00:01:23.000
kocama bir daha asla güvenemeyeceğim.

00:01:23.000 --> 00:01:25.413
Ama çocuklarımızı boşanma,
üvey anne gibi durumlara

00:01:25.413 --> 00:01:27.302
maruz bırakmak da istemiyorum.

00:01:27.302 --> 00:01:29.102
Ne yapmalıyım?"

NOTE Paragraph

00:01:30.743 --> 00:01:33.901
Peki, sizce ne yapmalı?

00:01:34.617 --> 00:01:36.219
Bu mektup size gelmiş olsaydı

00:01:36.219 --> 00:01:39.752
aldatılmanın ne kadar acı verici
olduğunu düşünebilirdiniz.

00:01:39.752 --> 00:01:43.387
Veya belki özellikle küçükken
babasının da yaptıklarından dolayı

00:01:43.387 --> 00:01:45.887
durumun daha da
acı verici olduğunu düşünürdünüz.

00:01:46.040 --> 00:01:48.902
Muhtemelen benim gibi, 
bu kadına empati duyardınız,

00:01:48.902 --> 00:01:50.338
hatta biraz da,

00:01:50.338 --> 00:01:51.960
bunu nasıl güzelce söyleyebilirim,

00:01:51.960 --> 00:01:55.108
kocası için "çok da olumlu olmayan"
duygular beslerdiniz.

NOTE Paragraph

00:01:55.108 --> 00:01:58.088
Bunlar, gelen kutumdaki
bu mektupları okurken

00:01:58.088 --> 00:02:00.096
benim de aklımdan geçen şeyler.

00:02:00.096 --> 00:02:03.199
Ama bu mektuplara cevap verirken
çok dikkatli olmalıyım

00:02:03.199 --> 00:02:06.968
çünkü aldığım her mektubun aslında
bir hikâye olduğunu biliyorum,

00:02:06.968 --> 00:02:09.274
belirli bir yazar tarafından
yazılmış bir hikâye.

00:02:09.274 --> 00:02:12.222
Ve bu hikâyenin 
başka bir versiyonu da bulunuyor.

00:02:12.222 --> 00:02:13.666
Her zaman bulunur.

00:02:13.916 --> 00:02:15.326
Bundan eminim

00:02:15.326 --> 00:02:17.486
çünkü terapist olarak
öğrendiğim bir şey varsa

00:02:17.486 --> 00:02:21.526
o da her birimizin, kendi hayatlarımızın 
güvenilmez hikâye anlatıcıları olduğumuz.

00:02:21.526 --> 00:02:22.816
Ben öyleyim.

00:02:22.973 --> 00:02:24.343
Siz de öylesiniz.

00:02:24.437 --> 00:02:26.730
Tanıdığınız herkes de öyle.

00:02:26.730 --> 00:02:28.374
Bunu belki de size söylememeliydim

00:02:28.374 --> 00:02:30.842
çünkü şimdi TED konuşmama
inanmayacaksınız.

NOTE Paragraph

00:02:30.842 --> 00:02:33.875
Bakın, insanları kasten 
yanlış yönlendirdiğimizi söylemiyorum.

00:02:33.875 --> 00:02:37.191
İnsanların bana anlattığı şeylerin 
büyük bir kısmı kesinlikle gerçek

00:02:37.191 --> 00:02:39.536
ancak kendilerinin 
şu anki bakış açılarına göre.

00:02:39.536 --> 00:02:41.744
Neleri vurguladıkları 
veya vurgulamadıkları,

00:02:41.744 --> 00:02:43.347
neyi dahil edip, neyi attıkları,

00:02:43.347 --> 00:02:45.928
kendi gördükleri ve 
bana gösterdiklerine bağlı olarak,

00:02:45.928 --> 00:02:48.379
hikâyelerini belirli 
bir şekilde anlatırlar.

00:02:48.379 --> 00:02:50.828
Psikolog Jerome Bruner
bunu çok güzel tarif etti -

00:02:50.828 --> 00:02:55.601
“Bir hikâyeyi anlatmak, kaçınılmaz olarak
ahlaki bir duruş almaktır.”

00:02:55.966 --> 00:02:58.601
Hepimiz hayatlarımızla ilgili
hikâyelerle dolaşıyoruz.

00:02:58.601 --> 00:03:00.971
Tercihler neden yapıldı?
Neden işler ters gitti?

00:03:00.971 --> 00:03:03.112
Neden birine o şekilde davrandık? --

00:03:03.112 --> 00:03:04.975
çünkü tabii ki, bunu hak ettiler --

00:03:04.975 --> 00:03:06.791
neden birisi bize o şekilde davrandı?-

00:03:06.791 --> 00:03:08.873
çünkü tabii ki, 
biz hak etmemiştik.

00:03:08.873 --> 00:03:11.675
Hikâyeler, hayatlarımızı 
anlamlandırma yolumuzdur.

NOTE Paragraph

00:03:11.675 --> 00:03:14.389
Ama anlattığımız hikâyeler

00:03:14.389 --> 00:03:17.936
yanıltıcı, eksik veya 
yanlış olduğunda ne olur?

00:03:18.929 --> 00:03:21.063
O zaman hikâyeler, 
açıklık sağlamak yerine,

00:03:21.063 --> 00:03:22.491
çıkmaza girmemize yol açarlar.

00:03:22.491 --> 00:03:25.827
Koşullarımızın hikâyelerimizi 
şekillendirdiğini varsayıyoruz.

00:03:26.230 --> 00:03:28.353
Fakat işimde tekrar tekrar 
fark ettiğim şey,

00:03:28.353 --> 00:03:30.238
bunun tam tersinin gerçekleştiği.

00:03:30.242 --> 00:03:33.857
Hikâyeleme biçimimiz,
hayatlarımızı şekillendiriyor.

00:03:34.799 --> 00:03:36.612
Hikâyelerimizin tehlikesi de burada

00:03:36.612 --> 00:03:38.768
çünkü her şeyi 
berbat hale de getirebilirler.

00:03:38.768 --> 00:03:40.468
Ancak aynı zamanda bu onların gücü.

00:03:40.468 --> 00:03:41.906
Çünkü bu şu anlama geliyor:

00:03:41.906 --> 00:03:45.085
Hikâyelerimizi değiştirebilirsek,
hayatlarımızı değiştirebiliriz.

00:03:45.085 --> 00:03:48.174
Ve bugün size, bunu nasıl 
yapabileceğimizi göstermek istiyorum.

NOTE Paragraph

00:03:48.174 --> 00:03:50.041
Size terapist olduğumu söylemiştim.

00:03:50.041 --> 00:03:53.348
Gerçekten öyleyim, bunu söylerken
güvenilmez bir anlatıcı değilim.

00:03:53.348 --> 00:03:54.388
Ancak mesela,

00:03:54.388 --> 00:03:56.489
uçaktayken birisi ne yaptığımı sorarsa

00:03:56.489 --> 00:03:58.637
genellikle editör olduğumu söylerim.

00:03:59.017 --> 00:04:01.589
Çünkü terapist olduğumu söylediğimde,

00:04:01.589 --> 00:04:04.597
daima garip olan şöyle tepkiler alıyorum:

00:04:04.621 --> 00:04:06.300
"Terapist mi?

00:04:06.300 --> 00:04:08.468
Bana psikanaliz mi yapacaksın?"

00:04:08.468 --> 00:04:10.080
Ben de düşünüyorum: "A: Hayır,

00:04:10.080 --> 00:04:12.484
B: Neden burada böyle bir şey yapayım?

00:04:12.484 --> 00:04:14.032
Jinekolog olduğumu söyleseydim,

00:04:14.032 --> 00:04:16.699
pelvis muayenesi yapıp 
yapmayacağımı mı sorardınız?"

NOTE Paragraph

00:04:16.723 --> 00:04:18.698
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:04:19.207 --> 00:04:21.469
Ama editör olduğumu
söylememin asıl sebebi,

00:04:21.469 --> 00:04:22.457
bunun doğru olması.

00:04:22.457 --> 00:04:26.186
Bütün terapistlerin işi, insanların 
hikâyelerini düzenlemelerine yardım etmek.

00:04:26.186 --> 00:04:29.090
Ancak benim "Sevgili Terapist" rolümle
ilgili ilginç olan şey,

00:04:29.090 --> 00:04:31.925
düzenleme yaptığımda bunu 
sadece bir kişi için yapmıyorum.

00:04:31.925 --> 00:04:34.453
Her hafta farklı bir mektubu
örnek olarak kullanarak

00:04:34.453 --> 00:04:36.958
okuyuculara hikâye düzenlemeyi
öğretmeye çalışıyorum.

00:04:36.958 --> 00:04:37.932
Şunları düşünüyorum:

00:04:37.932 --> 00:04:39.869
"Hikâyenin hangi parçası konu dışı?"

00:04:39.869 --> 00:04:42.560
"Ana karakter ileri mi gidiyor, 
olduğu yerde mi sayıyor,

00:04:42.560 --> 00:04:46.074
yan karakterler önemli mi,
yoksa dikkat mi dağıtıyorlar?"

00:04:46.074 --> 00:04:48.529
"Hikâyenin ana noktaları
bir tema oluşturuyor mu?"

00:04:48.529 --> 00:04:50.254
Şunu fark ettim ki,

00:04:50.254 --> 00:04:54.278
birçok kişinin hikâyesi
iki ana tema etrafında toplanıyor.

NOTE Paragraph

00:04:54.282 --> 00:04:55.778
İlki özgürlük,

00:04:55.778 --> 00:04:57.579
diğeri değişim.

00:04:57.579 --> 00:04:58.857
Düzenleme yaptığımda

00:04:58.857 --> 00:05:00.949
bu temalarla başlıyorum.

00:05:00.949 --> 00:05:03.671
Şimdi özgürlüğe bir göz atalım.

00:05:03.695 --> 00:05:06.449
Özgürlükle ilgili hikâyelerimiz
şu şekilde:

00:05:06.449 --> 00:05:08.358
Genellikle, müthiş bir özgürlüğe

00:05:08.358 --> 00:05:11.750
sahip olduğumuzu düşünüyoruz.

00:05:11.817 --> 00:05:14.137
Ta ki, hayatımızdaki problem
ortaya çıkana kadar.

00:05:14.137 --> 00:05:17.422
O zaman birdenbire, sanki hiç 
özgürlüğümüz yokmuş gibi hissediyoruz.

00:05:17.422 --> 00:05:20.427
Hikâyelerimizin birçoğu sıkışmış 
hissetmekle alakalı, değil mi?

00:05:20.427 --> 00:05:23.236
Ailelerimiz, işlerimiz,
ilişkilerimiz, geçmişimiz tarafından

00:05:23.236 --> 00:05:24.699
hapsedilmiş gibi hissediyoruz.

00:05:24.699 --> 00:05:28.570
Bazen, kendi kendimizi adeta kırbaçlayan
hikâyelerimizle kendimizi hapsediyoruz --

00:05:28.570 --> 00:05:30.163
Bu hikâyeleri hepiniz bilirsiniz.

00:05:30.163 --> 00:05:32.216
"Herkesin hayatı
benimkinden iyi" hikâyesi

00:05:32.216 --> 00:05:33.436
sosyal medyanın azizliği.

00:05:33.436 --> 00:05:36.352
"Ben bir düzenbazım",
"Ben sevilmeye layık değilim" hikâyesi,

00:05:36.352 --> 00:05:38.734
"Hayatımda hiçbir şey
yolunda gitmeyecek" hikâyesi.

00:05:38.734 --> 00:05:41.315
"Ben, 'Hey Siri' diyorum,
bana cevap vermiyor,

00:05:41.315 --> 00:05:43.561
demek ki benden nefret ediyor" hikâyesi.

00:05:43.561 --> 00:05:45.426
Sizi görüyorum, yalnız değilim.

00:05:45.532 --> 00:05:47.461
Bana o mektubu yazan kadın da

00:05:47.461 --> 00:05:49.349
kendini sıkışmış hissediyor.

00:05:49.349 --> 00:05:52.222
Eğer kocasıyla kalırsa
bir daha ona asla güvenemeyecek,

00:05:52.222 --> 00:05:54.651
eğer ondan ayrılırsa
çocukları sıkıntı çekecek.

NOTE Paragraph

00:05:55.040 --> 00:05:56.610
Bir çizgi film var,

00:05:56.610 --> 00:06:00.068
bu hikâyelere 
mükemmel bir örnek oluşturuyor.

00:06:00.068 --> 00:06:02.458
Bu çizgi film, dışarı çıkmak için

00:06:02.458 --> 00:06:05.208
çaresizce demir çubuklara
asılan bir mahkumu gösteriyor

00:06:05.208 --> 00:06:07.183
Ancak sağ ve sol kısım aslında açıkta.

00:06:07.183 --> 00:06:08.944
Çubuk yok.

00:06:08.944 --> 00:06:11.334
Mahkum hapishanenin içerisinde değil.

00:06:11.527 --> 00:06:13.112
Bu hikâye çoğumuzu anlatıyor.

00:06:13.112 --> 00:06:14.539
Tamamen sıkışmış hissediyoruz,

00:06:14.539 --> 00:06:17.402
duygusal hapishane hücrelerimizin
içerisinde takılı kalmışız.

00:06:17.402 --> 00:06:19.605
Ama çubukların etrafından
özgürlüğe yürümüyoruz

00:06:19.605 --> 00:06:21.513
çünkü biliyoruz ki,
dikkat etmek gerekir.

00:06:21.513 --> 00:06:23.562
Özgürlük sorumluluk ister.

00:06:23.562 --> 00:06:27.361
Hikâyemizdeki rolümüzün
sorumluluğunu almak,

00:06:27.361 --> 00:06:29.754
değişmemizi gerektirebilir.

NOTE Paragraph

00:06:29.754 --> 00:06:32.836
Bu da, hikâyelerdeki
bir diğer ortak tema: değişim.

00:06:32.836 --> 00:06:34.296
Bu tür hikâyeler şöyle oluyor:

00:06:34.296 --> 00:06:36.666
Bir kişi, "değişmek istiyorum", diyor

00:06:36.666 --> 00:06:38.587
ancak aslında demek istediği,

00:06:38.587 --> 00:06:42.024
"Ben hikayedeki başka bir kişinin 
değişmesini istiyorum."

00:06:42.024 --> 00:06:44.140
Terapistler bu ikilemi 
şu şekilde açıklıyor:

00:06:44.140 --> 00:06:46.892
"Eğer kraliçenin hayaları olsaydı,
kraliçe kral olurdu."

00:06:46.892 --> 00:06:47.921
Demek istiyorum ki --

NOTE Paragraph

00:06:47.921 --> 00:06:48.969
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:06:48.969 --> 00:06:51.353
Çok saçma, değil mi?

00:06:51.923 --> 00:06:53.907
Neden ana karakterin,

00:06:53.907 --> 00:06:56.360
ki hikayenin kahramanı o,
değişmesini istemiyoruz?

00:06:56.360 --> 00:06:57.787
Çünkü değişim

00:06:57.787 --> 00:06:59.765
gerçekten pozitif bir değişim olsa bile,

00:06:59.765 --> 00:07:02.207
şaşırtıcı derecede büyük kayıplar içerir.

00:07:02.207 --> 00:07:03.792
Alışıldık olanın kaybı.

00:07:03.792 --> 00:07:07.099
Alışıldık olan, hiç memnuniyet vermese de,
çok kötü bir durum da olsa,

00:07:07.099 --> 00:07:10.061
en azından oradaki karakterleri,
sahneyi ve hikâyeyi biliyoruz.

00:07:10.061 --> 00:07:12.294
Sürekli tekrarlanan
şu diyalogda bile biliyoruz:

00:07:12.294 --> 00:07:14.010
"Hiçbir zaman çamaşır yıkamıyorsun!"

00:07:14.010 --> 00:07:15.017
"En son ben yıkadım!"

00:07:15.017 --> 00:07:15.971
"Öyle mi, ne zaman?"

00:07:15.971 --> 00:07:17.476
Her seferinde

00:07:17.476 --> 00:07:19.770
hikâyenin nasıl gelişeceğini
tam olarak bilmenin

00:07:19.770 --> 00:07:21.946
tuhaf bir rahatlatıcı yanı var.

NOTE Paragraph

00:07:22.170 --> 00:07:25.686
Yeni bir sayfa açmak,
bilinmeyene doğru bir yolculuk.

00:07:25.686 --> 00:07:27.526
Boş sayfaya öylece bakmak demek.

00:07:27.526 --> 00:07:29.503
Herhangi bir yazarın söyleyeceği gibi,

00:07:29.503 --> 00:07:32.098
boş bir sayfadan 
daha korkutucu bir şey yoktur.

00:07:32.476 --> 00:07:33.793
Ancak şöyle bir şey var:

00:07:33.793 --> 00:07:35.960
Hikâyemizde düzenlemeler yaptığımızda,

00:07:35.960 --> 00:07:39.118
bir sonraki bölümü yazmak
çok daha kolay hale geliyor.

00:07:39.299 --> 00:07:42.623
Kültürümüzde kendimizi tanımaktan
çok fazla bahsediyoruz.

00:07:42.623 --> 00:07:46.388
Ancak kendini tanıyabilmenin bir kısmı da
kendin hakkında bildiklerini unutmak.

00:07:46.388 --> 00:07:49.976
Hikâyenin kendine anlattığın
versiyonunu bırakabilmek,

00:07:50.000 --> 00:07:51.826
ki böylelikle hayatına dair

00:07:51.850 --> 00:07:53.936
kendine anlatıp durduğun 
hikâyeyi değil de,

00:07:53.936 --> 00:07:55.841
kendi hayatını yaşayabilesin.

00:07:55.841 --> 00:07:58.733
Bu şekilde o çubukların 
etrafından dolanabiliyoruz.

NOTE Paragraph

00:07:59.067 --> 00:08:02.812
Şimdi o kadından gelen mektuba geri 
dönmek istiyorum, ilişkisiyle ilgili olan.

00:08:02.812 --> 00:08:04.663
Bana ne yapması gerektiğini sormuştu.

00:08:04.663 --> 00:08:06.966
Şu kelimeyi ofisime astım:

00:08:06.966 --> 00:08:09.254
ultrakrepidaryanizm.

00:08:09.278 --> 00:08:13.233
Kişinin bilgisi veya yeterliliği dışında
öğüt verme veya fikir sunma alışkanlığı.

00:08:13.233 --> 00:08:14.675
Mükemmel bir kelime, değil mi?

00:08:14.675 --> 00:08:16.760
Birçok farklı bağlamda kullanabilirsiniz.

00:08:16.760 --> 00:08:19.829
Bu TED konuşmasından sonra
bu kelimeyi kullanacağınızdan eminim.

00:08:19.829 --> 00:08:22.200
Ben kullanıyorum çünkü 
bir terapist olarak bana,

00:08:22.200 --> 00:08:25.400
yapmak istedikleri şeyi bulmalarında 
insanlara yardım edebileceğimi

00:08:25.400 --> 00:08:28.824
ancak hayatlarındaki seçimleri benim 
yapamayacağımı bana hatırlatıyor.

00:08:28.824 --> 00:08:30.877
Sadece siz, 
kendi hikâyenizi yazabilirsiniz

00:08:30.877 --> 00:08:32.864
ve tek ihtiyacınız olan şey bazı araçlar.

NOTE Paragraph

00:08:32.864 --> 00:08:33.939
O yüzden şimdi burada,

00:08:33.939 --> 00:08:34.896
bu kadının mektubunu

00:08:34.896 --> 00:08:36.326
beraber düzenleyelim istiyorum

00:08:36.326 --> 00:08:38.300
böylelikle, hikâyelerimizi gözden geçirip

00:08:38.300 --> 00:08:40.023
nasıl düzenleyebileceğimizi görelim.

00:08:40.023 --> 00:08:42.192
Sizden şunu istiyorum:

00:08:42.196 --> 00:08:45.172
Kendinize anlatıyor olduğunuz

00:08:45.172 --> 00:08:47.737
ancak size iyi hizmet etmeyen
bir hikâye düşünün.

00:08:47.737 --> 00:08:50.475
İçinden geçiyor olduğunuz 
bir durum hakkında olabilir,

00:08:50.475 --> 00:08:53.047
hayatınızdaki birisi hakkında olabilir,

00:08:53.047 --> 00:08:55.659
kendiniz hakkında bile olabilir.

00:08:55.793 --> 00:08:58.665
Buradaki yardımcı karakterlere bir bakın.

00:08:58.665 --> 00:09:00.574
Bu hikâyenin yanlış versiyonuna

00:09:00.598 --> 00:09:04.047
tutunmanızı sağlayan kişiler kimler?

NOTE Paragraph

00:09:04.202 --> 00:09:05.905
Mesela, bana o mektubu yazan kadın,

00:09:05.905 --> 00:09:08.486
olayı arkadaşlarına anlatsaydı,
arkadaşları muhtemelen

00:09:08.486 --> 00:09:11.115
ona "aptal merhameti" diye tabir
edilen şeyi sunarlardı.

00:09:11.115 --> 00:09:13.939
"Aptal merhameti"nde, bize 
anlatılan hikâyeye sadık kalırız

00:09:13.939 --> 00:09:16.159
ve deriz ki, 
"Haklısın, çok büyük haksızlık."

00:09:16.159 --> 00:09:19.033
Bir arkadaşımız istediği terfiyi 
alamadığını söylediğinde,

00:09:19.033 --> 00:09:21.415
çok kereler aynı şey olmuş olsa da

00:09:21.415 --> 00:09:23.607
gerçekten çabalamadığını bilmemize rağmen,

00:09:23.607 --> 00:09:26.188
ve ofis gereçlerini 
çalıyor da olmasına rağmen...

NOTE Paragraph

00:09:26.212 --> 00:09:27.022
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:09:27.022 --> 00:09:29.562
Deriz ki, "Evet, haklısın, 
tam bir pislik",

00:09:29.562 --> 00:09:32.663
bir arkadaşımız sevgilisinin
kendisinden ayrıldığını söylediğinde,

00:09:32.663 --> 00:09:35.727
arkadaşımızın ilişki içerisinde
belirli bir şekilde davrandığını

00:09:35.727 --> 00:09:36.841
bilmemize rağmen,

00:09:36.865 --> 00:09:39.731
mesela sürekli mesaj atma 
veya çekmeceleri karıştırma gibi,

00:09:39.731 --> 00:09:42.174
bu durum böyle bir sonuca
yol açma eğilimindedir.

00:09:42.174 --> 00:09:43.603
Aslında problem şu şekilde,

00:09:43.603 --> 00:09:45.508
gittiğin her barda bir kavga çıkıyorsa

00:09:45.508 --> 00:09:46.707
sorun belki de sendedir.

NOTE Paragraph

00:09:46.707 --> 00:09:48.968
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:09:48.968 --> 00:09:52.691
İyi hikâye düzenleyicileri olabilmek için
bilgelikle şefkat sunmamız gerekiyor.

00:09:52.715 --> 00:09:54.896
Sadece arkadaşlarımıza değil, 
kendimize de.

00:09:54.896 --> 00:09:57.897
Şöyle diyebiliriz -- teknik olarak
şu şekilde tanımlanabilir --

00:09:57.897 --> 00:10:00.684
"şefkatli gerçeklik bombaları atmak"

00:10:00.844 --> 00:10:02.953
Bu gerçeklik bombaları şefkat içeriyor

00:10:02.953 --> 00:10:06.110
çünkü hikâyenin dışında bıraktığımız
şeyleri görmemizi sağlıyorlar.

NOTE Paragraph

00:10:06.110 --> 00:10:07.040
Gerçek şu ki,

00:10:07.040 --> 00:10:09.636
bu kadının kocası gerçekten 
bir ilişki içerisinde mi

00:10:09.636 --> 00:10:12.558
veya seks hayatlarında iki sene önce 
neden değişiklik olmuş

00:10:12.558 --> 00:10:15.853
veya gece geç saatteki konuşmalar 
neyle ilgili, bunları bilmiyoruz.

00:10:15.853 --> 00:10:17.844
Belki de kendi geçmişinden dolayı

00:10:17.868 --> 00:10:20.479
tekil bir ihanet hikâyesi yazıyordur

00:10:20.479 --> 00:10:22.405
ancak muhtemelen başka bir şey olmuştur

00:10:22.409 --> 00:10:25.373
ve mektubunda bundan bana bahsetmiyordur

00:10:25.373 --> 00:10:27.927
veya kendisi de farkında değildir.

00:10:28.143 --> 00:10:30.452
Tıpkı Rorschach testi yapan kişiler gibi.

00:10:30.452 --> 00:10:32.326
Rorschach testini bilir misiniz?

00:10:32.326 --> 00:10:35.428
Bir psikolog size bazı
mürekkep lekeleri gösterir,

00:10:35.428 --> 00:10:38.287
bu lekeler şuna benzerler
ve sonra sorar, "Ne görüyorsun?"

00:10:38.287 --> 00:10:40.763
Adam mürekkep lekesine bakar ve der ki,

00:10:40.787 --> 00:10:44.724
"Kan görmediğim kesin."

00:10:45.675 --> 00:10:47.358
Gözlemci der ki,

00:10:47.358 --> 00:10:51.542
"Tamam, peki kesin olarak görmediğin
başka ne var, anlat bana"

00:10:51.622 --> 00:10:53.932
Yazı dilinde buna bakış açısı denir.

00:10:53.956 --> 00:10:56.709
Hikâyeyi anlatanın görmek istemediği
şey nedir?

NOTE Paragraph

00:10:56.733 --> 00:11:00.349
Size bir mektup daha okumak istiyorum.

00:11:00.797 --> 00:11:03.042
Şöyle diyor:

NOTE Paragraph

00:11:04.860 --> 00:11:06.503
"Sevgili Terapist,

00:11:07.701 --> 00:11:09.597
Karımla ilgili yardıma ihtiyacım var.

00:11:09.597 --> 00:11:11.899
Son zamanlarda yaptığım her şey,
onu kızdırıyor,

00:11:11.899 --> 00:11:14.826
küçük şeyler bile,
mesela bir şey çiğnerken çıkardığım ses.

00:11:14.964 --> 00:11:16.421
Kahvaltıda fark ettim ki,

00:11:16.421 --> 00:11:19.291
tahıl gevreğime gizlice süt ekliyor

00:11:19.291 --> 00:11:21.041
ki daha az gevrek olsun."

NOTE Paragraph

00:11:21.041 --> 00:11:22.469
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:11:22.469 --> 00:11:26.580
"Babam iki sene önce öldükten sonra 
bana eleştiri yapmaya başladı.

00:11:26.580 --> 00:11:27.906
Babamla çok yakındım.

00:11:27.906 --> 00:11:29.794
Onun babası ise gençken vefat etmişti.

00:11:29.818 --> 00:11:32.381
O yüzden içinden geçtiğim 
durumu anlayamadı.

00:11:32.381 --> 00:11:35.312
İş yerimde bir arkadaşın da babası 
birkaç ay önce vefat etti.

00:11:35.312 --> 00:11:36.952
O benim yasımı anlıyor.

00:11:36.952 --> 00:11:40.064
Keşke arkadaşımla konuşabildiğim
gibi eşimle de konuşabilsem.

00:11:40.064 --> 00:11:42.842
Ancak karım şu aralar
bana zor tahammül ediyor gibi.

00:11:42.842 --> 00:11:44.968
Eşimi nasıl geri alabilirim?"

NOTE Paragraph

00:11:45.318 --> 00:11:46.468
Tamam.

00:11:46.961 --> 00:11:49.326
Fark etmiş olabileceğiniz gibi

00:11:49.350 --> 00:11:52.278
bu size daha önce okumuş olduğum
hikâyenin aynısı.

00:11:52.302 --> 00:11:54.873
Sadece başka bir anlatıcının 
bakış açısıyla yazılmış.

00:11:54.873 --> 00:11:57.294
Kadının hikâyesi 
aldatan kocasıyla ilgiliydi.

00:11:57.318 --> 00:12:00.986
Adamın hikâyesi ise
yasını anlayamayan karısı ile ilgili.

00:12:01.159 --> 00:12:04.477
Ancak dikkat çekici olan şey,

00:12:04.501 --> 00:12:06.135
tüm farklarına rağmen,

00:12:06.135 --> 00:12:08.825
iki hikâyenin de bağlantı kurma
özlemine dair olması.

00:12:08.825 --> 00:12:11.206
Eeğer ilk kişinin bakış açısını geçip

00:12:11.206 --> 00:12:13.952
başka bir karakterin gözünden
hikâyeyi yazarsak

00:12:13.952 --> 00:12:16.953
birdenbire diğer karakter 
çok daha fazla sempatik görünebiliyor

00:12:16.953 --> 00:12:19.124
ve hikâye açılıyor.

00:12:19.342 --> 00:12:22.143
Düzenleme sürecindeki en zor adım bu

00:12:22.143 --> 00:12:24.634
ancak aynı zamanda değişimin de 
başladığı nokta.

NOTE Paragraph

00:12:24.786 --> 00:12:28.326
Eğer kendi hikâyenize başka 
bir kişinin gözünden bakıp

00:12:28.350 --> 00:12:31.442
hikâyeyi onun bakış açısına göre
yazsanız nasıl olurdu?

00:12:31.667 --> 00:12:35.567
Daha geniş bu bakış açısı ile
ne görüyor olurdunuz?

00:12:35.991 --> 00:12:38.230
O yüzden, canı sıkkın
kişileri gördüğümde,

00:12:38.254 --> 00:12:39.405
bazen diyorum ki,

00:12:39.405 --> 00:12:42.358
"Senin hakkında konuşmak için
şu anda sen en iyi kişi değilsin"

00:12:42.358 --> 00:12:44.953
çünkü sıkıntı, 
hikâyeyi belirli şekillerde çarpıtıyor.

00:12:44.953 --> 00:12:47.160
Bakış açımızı kısıtlıyor.

00:12:47.160 --> 00:12:50.443
Aynısı, yalnız, incinmiş veya
reddedilmiş hissettiğimizde de geçerli.

00:12:50.443 --> 00:12:52.250
Kısıtlı bakış açımızla çarpıttığımız

00:12:52.250 --> 00:12:54.053
pek çok hikâye yaratıyoruz,

00:12:54.053 --> 00:12:57.100
öyle ki, o bakış açısıyla çarpıttığımızın 
farkında bile değiliz.

00:12:57.100 --> 00:13:00.804
Sonra da, kendi çarpıttığımız 
haberlerimizi kendimiz servis ediyoruz.

NOTE Paragraph

00:13:01.482 --> 00:13:03.348
Size bir şey itiraf edeceğim.

00:13:03.998 --> 00:13:06.946
Kocasının ağzından yazılmış gibi
görünen mektubu ben yazdım.

00:13:06.946 --> 00:13:09.119
Bu arada, tahıl gevreği
ve pita cipsi arasında

00:13:09.119 --> 00:13:11.820
ne kadar çok tartışma yaşadığımı
tahmin bile edemezsiniz.

00:13:11.820 --> 00:13:14.448
Bu mektubu, seneler içerisinde gördüğüm

00:13:14.448 --> 00:13:15.980
çeşitli anlatılara göre yazdım,

00:13:15.980 --> 00:13:19.699
sadece terapi seanslarımdan değil,
kendi köşemden de ilham aldım.

00:13:19.723 --> 00:13:21.294
Böyle aynı olayın içerisindeki

00:13:21.294 --> 00:13:25.720
iki kişinin birbirinden habersizce
bana yazdığı

00:13:25.754 --> 00:13:27.746
ve hikâyenin iki farklı versiyonunu

00:13:27.746 --> 00:13:29.546
gelen kutumda gördüğüm zamanlar oldu.

00:13:29.546 --> 00:13:31.454
Bu gerçekten oldu.

00:13:31.881 --> 00:13:34.852
Bu kadının mektubunun öteki
versiyonunun ne olduğunu bilmiyorum

00:13:34.852 --> 00:13:36.321
ama şunu biliyorum ki;

00:13:36.345 --> 00:13:37.888
o, bu mektubu yazmak zorunda.

00:13:38.082 --> 00:13:40.127
Çünkü cesur bir düzenlemeyle,

00:13:40.127 --> 00:13:43.953
bana yazdığı mektubun daha incelikli
bir versiyonunu yazması mümkün.

00:13:43.977 --> 00:13:46.603
Kocası bir ilişki yaşıyor olsa bile --

00:13:46.603 --> 00:13:48.357
ki belki de yaşıyor --

00:13:48.357 --> 00:13:51.644
hikâyenin ne olduğunu şu anda 
bilmesine gerek yok.

00:13:52.096 --> 00:13:54.984
Çünkü düzenleme yapabilme meziyeti bile

00:13:55.008 --> 00:13:58.510
hikâyenin ne olabileceğine dair
çok fazla ihtimali barındırıyor.

NOTE Paragraph

00:13:59.277 --> 00:14:02.362
Bazen insanların bir noktaya
takılıp kaldıklarını

00:14:02.362 --> 00:14:03.776
ve bu takılıp kalmışlıklarına

00:14:03.776 --> 00:14:06.126
ne kadar çok yatırım yapmış
olduklarını görüyorum.

00:14:06.126 --> 00:14:08.702
Bu kişilere yardımı reddeden 
şikayetçiler diyoruz.

00:14:08.702 --> 00:14:10.634
Eminim bu tarz kişileri tanıyorsunuzdur.

00:14:10.634 --> 00:14:13.480
Bir öneride bulunduğunuzda
şöyle yaklaşırlar:

00:14:13.480 --> 00:14:18.353
"Evet, hayır bu işe yaramaz, çünkü",

00:14:18.801 --> 00:14:22.039
"Hayır, bu imkansız, bunu yapamam."

00:14:22.039 --> 00:14:26.573
"Evet, daha fazla arkadaşım olsun 
istiyorum ama insanlar çok yorucu."

NOTE Paragraph

00:14:26.573 --> 00:14:28.421
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:14:28.421 --> 00:14:30.246
Orada aslında reddettikleri şey

00:14:30.246 --> 00:14:33.816
takılı kaldıkları acı dolu hikâyelerinde
bir düzenleme.

00:14:34.300 --> 00:14:37.514
O yüzden, bu tarz insanlara
başka türlü yaklaşıyorum.

00:14:37.514 --> 00:14:40.197
Onlara başka bir şey söylüyorum.

00:14:40.211 --> 00:14:42.228
Diyorum ki,

00:14:42.252 --> 00:14:44.518
"Hepimiz öleceğiz."

00:14:44.834 --> 00:14:47.603
Eminim şu an sizin terapistiniz
olmadığıma memnun oldunuz.

00:14:47.816 --> 00:14:49.579
Çünkü bana öyle bir bakıyorlar ki,

00:14:49.579 --> 00:14:51.500
aynı şu an sizin baktığınız gibi,

00:14:51.500 --> 00:14:53.207
son derece şaşırmış bir biçimde.

00:14:53.207 --> 00:14:55.302
Ben de onlara açıklıyorum,

00:14:55.326 --> 00:14:58.103
eninde sonunda, her birimiz için
yazılacak bir hikâye var.

00:14:58.127 --> 00:15:00.147
Buna ölüm ilanı deniyor.

00:15:00.603 --> 00:15:05.016
Diyorum ki, kendi mutsuzluğumuzun
yazarları olmak yerine,

00:15:05.040 --> 00:15:08.325
bu hikâyelere hâlâ hayattayken 
şekil verebiliyoruz.

00:15:08.486 --> 00:15:11.997
Hikâyelerimizde kurban olmak yerine
hikâyelerimizin kahramanı olabiliriz,

00:15:11.997 --> 00:15:15.136
zihnimizde yaşattığımız sayfalarda 
nelerin yazdığını biz seçiyoruz

00:15:15.136 --> 00:15:17.406
ve bunlar bizim gerçekliğimizi
şekillendiriyor.

00:15:17.406 --> 00:15:20.279
Onlara diyorum ki,
hayat hangi hikâyelere kulak verdiğimiz

00:15:20.279 --> 00:15:23.669
ve hangilerini düzenleyeceğimize 
dair verdiğimiz kararlardan ibarettir.

00:15:23.669 --> 00:15:25.969
Gözden geçirmek için
gösterilen çabaya değer

00:15:25.969 --> 00:15:29.159
çünkü hayat kalitemiz için
kendimize anlattığımız hikâyelerden

00:15:29.159 --> 00:15:30.953
daha önemli bir şey yok.

00:15:30.953 --> 00:15:34.468
Kendi hayat hikâyelerimizi yazarken

00:15:34.468 --> 00:15:38.373
kendi Pulitzer Ödülümüzü
kazanmayı hedeflemeliyiz.

NOTE Paragraph

00:15:38.397 --> 00:15:41.266
Birçoğumuz yardıma direnç gösteren
şikayetçilerden değiliz

00:15:41.290 --> 00:15:43.643
ya da en azından 
öyle olduğumuza inanmıyoruz.

00:15:43.667 --> 00:15:46.718
Ancak endişeli, öfkeli veya kırılgan
hissettiğimiz zamanlarda

00:15:46.718 --> 00:15:49.009
bu role kaymak çok kolay.

00:15:49.329 --> 00:15:52.500
O yüzden, zor bir durumun içerisinde
olduğunuz bir sonraki seferde,

00:15:52.500 --> 00:15:53.569
hatırlayın,

00:15:53.593 --> 00:15:55.140
hepimiz öleceğiz.

NOTE Paragraph

00:15:55.140 --> 00:15:56.569
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:15:56.593 --> 00:15:59.101
Sonra da düzenleme gereçlerinizi çıkarın

00:15:59.125 --> 00:16:00.744
ve kendinize şunu sorun:

00:16:00.768 --> 00:16:04.380
Ben hikâyemin nasıl olmasını istiyorum?

00:16:04.929 --> 00:16:08.395
Sonra da gidin ve 
kendi şaheserinizi yazın.

NOTE Paragraph

00:16:08.716 --> 00:16:09.899
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:16:09.899 --> 00:16:12.526
(Alkışlar)