1
00:00:07,867 --> 00:00:11,718
Hãy tưởng tượng, trong một giây,
một con vịt dạy tiếng Pháp,

2
00:00:11,738 --> 00:00:15,167
trận bóng bàn xoay xung quanh lỗ đen,

3
00:00:15,167 --> 00:00:17,788
hay một con cá heo đang giữ thăng bằng
một quả dứa.

4
00:00:17,788 --> 00:00:21,277
Có lẽ bạn chưa thấy bất cứ cái gì 
như thế này,

5
00:00:21,277 --> 00:00:23,937
nhưng bạn có thể tưởng tượng ra
ngay lập tức.

6
00:00:23,937 --> 00:00:27,618
Làm thế nào bộ não bạn tạo ra hình ảnh
của điều gì đó mà bạn chưa từng thấy?

7
00:00:27,618 --> 00:00:28,978
Có vẻ không khó lắm,

8
00:00:28,978 --> 00:00:31,948
nhưng chỉ vì ta quá quen làm việc này.

9
00:00:31,948 --> 00:00:34,629
Điều này hóa ra lại thực sự là 
một vấn đề phức tạp

10
00:00:34,629 --> 00:00:38,818
đòi hỏi sự phối hợp tinh vi bên trong não.

11
00:00:38,818 --> 00:00:41,758
Vì để tạo ra những hình ảnh mới mẻ, 
kỳ quặc,

12
00:00:41,758 --> 00:00:46,667
bộ não lấy những mảnh ghép quen thuộc
và ráp lại theo cách mới,

13
00:00:46,667 --> 00:00:49,789
như một bức tranh làm từ 
những mảnh ghép nhỏ

14
00:00:49,789 --> 00:00:53,329
Bộ não phải điều khiển cùng một lúc 
hàng ngàn xung điện

15
00:00:53,329 --> 00:00:58,059
đưa tất cả đến đích vào một
thời điểm chính xác.

16
00:00:58,059 --> 00:00:59,779
Khi bạn nhìn vào một vật,

17
00:00:59,779 --> 00:01:03,658
hàng ngàn nơ-ron ở vỏ não phía sau 
(posterior cortex) được kích hoạt.

18
00:01:03,658 --> 00:01:07,018
Những nơ-ron này mã hoá hàng loạt 
tính chất của vật đó:

19
00:01:07,018 --> 00:01:11,159
lởm chởm, trái cây, nâu, 
xanh lá và vàng.

20
00:01:11,159 --> 00:01:15,540
Sự kích hoạt đồng bộ này củng cố 
liên kết giữa các bộ nơ-ron đó,

21
00:01:15,540 --> 00:01:20,095
liên kết chúng lại thành một thứ gọi là
"nhóm nơ-ron" (neuronal ensemble)

22
00:01:20,095 --> 00:01:22,300
Trong trường hợp này thì đây là quả dứa.

23
00:01:22,300 --> 00:01:25,329
Trong thần kinh học, điều này 
được gọi là nguyên lí Hebbian,

24
00:01:25,329 --> 00:01:28,839
nơ-ron cùng được kích hoạt sẽ 
cùng liên kết với nhau.

25
00:01:28,839 --> 00:01:30,949
Nếu sau đó bạn cố tưởng tượng một quả dứa,

26
00:01:30,949 --> 00:01:35,850
toàn bộ nhóm nơ-ron sẽ khởi động, mô phỏng
thành một hình ảnh hoàn chỉnh trong đầu.

27
00:01:35,850 --> 00:01:39,029
Con cá heo lại được mã hoá bằng
một nhóm nơ-ron khác.

28
00:01:39,029 --> 00:01:41,050
Thật ra, mỗi vật bạn đã nhìn thấy

29
00:01:41,050 --> 00:01:45,290
đều được mã hoá bằng một 
nhóm nơ-ron liên kết với nó.

30
00:01:45,290 --> 00:01:49,240
Những nơ-ron này liên kết với nhau 
bằng kích thích đồng bộ ấy.

31
00:01:49,240 --> 00:01:52,510
Nhưng nguyên tắc này không giải thích 
tại sao ta lại có thể

32
00:01:52,510 --> 00:01:57,240
hình dung vô số vật trong trí tưởng tượng
dù chưa hề nhìn thấy.

33
00:01:57,240 --> 00:02:02,480
Nhóm nơ-ron cho hình ảnh con cá heo 
thăng bằng quả dứa không tồn tại.

34
00:02:02,480 --> 00:02:04,922
Vậy làm sao bạn tưởng tượng ra được?

35
00:02:04,922 --> 00:02:07,760
Một giả thuyết, gọi là thuyết 
thần kinh tổng hợp,

36
00:02:07,760 --> 00:02:11,130
cho rằng, một lần nữa, 
thời gian là điểm quyết định.

37
00:02:11,130 --> 00:02:13,941
Nếu nhóm nơ-ron của 
con cá heo và quả dứa--

38
00:02:13,941 --> 00:02:16,172
được kích hoạt cùng lúc,

39
00:02:16,172 --> 00:02:20,761
chúng ta có thể đưa được hai vật 
riêng biệt vào một hình ảnh duy nhất.

40
00:02:20,761 --> 00:02:24,041
Nhưng phải có một bộ phận trong não bạn 
phối hợp sự kích thích đó.

41
00:02:24,041 --> 00:02:27,521
Một lựa chọn có vẻ hợp lý là 
vỏ não trước trán (prefrontal cortex),

42
00:02:27,521 --> 00:02:31,301
bộ phận mà liên quan đến mọi 
hoạt động nhận thức phức tạp.

43
00:02:31,301 --> 00:02:35,172
Nơ-ron vỏ não trước trán được 
nối với vỏ não phía sau--

44
00:02:35,172 --> 00:02:40,040
bằng những tế bào dài, mảnh , mở rộng
được gọi là sợi thần kinh (neural fiber).

45
00:02:40,040 --> 00:02:44,339
Thuyết thần kinh tổng hợp cho rằng : như 
nghệ nhân múa rối kéo những sợi dây rối,

46
00:02:44,339 --> 00:02:47,869
nơ-ron vỏ não trước trán 
gửi tín hiêu thần kinh

47
00:02:47,869 --> 00:02:49,582
xuống những sợi thần kinh

48
00:02:49,582 --> 00:02:53,410
đến nhiều nhóm nơ-ron ở
vỏ não phía sau.

49
00:02:53,410 --> 00:02:56,292
Điều này đồng loạt kích hoạt chúng.

50
00:02:56,292 --> 00:02:59,409
Nếu những nhóm nơ-ron được kích hoạt
cùng lúc,

51
00:02:59,409 --> 00:03:04,342
bạn sẽ tưởng tượng được hình ảnh hợp thể 
như thể bạn thực sự thấy nó.

52
00:03:04,342 --> 00:03:06,551
Sự đồng bộ ý thức có chủ đích

53
00:03:06,551 --> 00:03:09,852
của những nhóm nơ-ron khác nhau
nhờ vỏ não trước trán

54
00:03:09,852 --> 00:03:12,052
gọi là thần kinh tổng hợp.

55
00:03:12,052 --> 00:03:13,813
Để thần kinh tổng hợp xảy ra,

56
00:03:13,813 --> 00:03:19,303
tín hiệu phải đến hai nhóm nơ-ron
cùng lúc.

57
00:03:19,303 --> 00:03:21,073
Vấn đề là một số nơ-ron

58
00:03:21,073 --> 00:03:25,083
cách xa vỏ não trước trán rất nhiều 
so với một số nơ-ron khác.

59
00:03:25,083 --> 00:03:28,453
Nếu tín hiệu đi tới hai sợi thần kinh 
cùng lúc,

60
00:03:28,453 --> 00:03:31,163
chúng sẽ bị lệch nhau.

61
00:03:31,163 --> 00:03:33,583
Bạn không thể thay đổi độ dài 
của những liên kết,

62
00:03:33,583 --> 00:03:37,044
nhưng não bạn, đặc biệt khi nó phát triển 
trong thời thơ ấu,

63
00:03:37,044 --> 00:03:40,884
có cách để thay đổi vận tốc truyền.

64
00:03:40,884 --> 00:03:45,534
Sợi thần kinh được bao bọc bởi 
một chất béo gọi là myelin.

65
00:03:45,534 --> 00:03:47,343
Myelin là một chất cách ly

66
00:03:47,343 --> 00:03:51,554
và có thể tăng tốc tín hiệu thần kinh 
truyền qua sợi thần kinh.

67
00:03:51,554 --> 00:03:55,850
Vài sợi thần kinh có đến cả trăm 
lớp myelin.

68
00:03:55,850 --> 00:03:57,754
Số khác chỉ có một ít.

69
00:03:57,754 --> 00:04:00,055
Sợi thần kinh có những lớp myelin dày--

70
00:04:00,055 --> 00:04:04,154
có thể truyền tín hiệu nhanh hơn 100 lần 
hoặc hơn

71
00:04:04,154 --> 00:04:06,565
so với sợi có lớp myelin mỏng.

72
00:04:06,565 --> 00:04:09,995
Một số nhà khoa học hiện giờ cho rằng 
sự khác nhau về lớp myelin

73
00:04:09,995 --> 00:04:13,835
có thể là chìa khoá cho việc đồng nhất 
thời gian dẫn truyền trong não,

74
00:04:13,835 --> 00:04:16,925
từ đó dẫn đến khả năng
tổng hợp của chúng ta.

75
00:04:16,925 --> 00:04:20,255
Sự hình thành myelin này phần nhiều 
xảy ra vào thời thơ ấu của ta,

76
00:04:20,255 --> 00:04:21,814
vậy nên ngay từ nhỏ,

77
00:04:21,814 --> 00:04:26,115
trí tưởng tưởng phong phú của ta có thể 
dính dáng rất nhiều tới sự phát triển não,

78
00:04:26,115 --> 00:04:28,381
nơi sợi myelin được liên kết 
cẩn thận với nhau

79
00:04:28,394 --> 00:04:32,744
có thể tạo nên những bản giao hưởng
sáng tạo trong suốt cuộc đời chúng ta.