WEBVTT

00:00:07.867 --> 00:00:11.598
Wyobraźcie sobie przez sekundę
kaczkę uczącą francuskiego,

00:00:11.598 --> 00:00:15.167
mecz ping-ponga na orbicie
dookoła czarnej dziury,

00:00:15.167 --> 00:00:17.788
delfina balansującego ananasem.

00:00:17.788 --> 00:00:21.277
Pewnie nigdy nie widzieliście
żadnej z tych rzeczy,

00:00:21.277 --> 00:00:23.787
ale wyobrażenie ich sobie
przyszło wam bez trudu.

00:00:23.787 --> 00:00:27.618
W jaki sposób mózg wytwarza obraz czegoś,
czego się nigdy przedtem nie widziało?

00:00:27.618 --> 00:00:28.988
Nie wydaje się to trudne,

00:00:28.988 --> 00:00:32.048
ale to tylko dlatego,
że jesteśmy do tego przyzwyczajeni.

00:00:32.048 --> 00:00:34.629
Okazuje się jednak,
że to bardzo złożony problem,

00:00:34.629 --> 00:00:38.818
który wymaga wyrafinowanej
koordynacji wewnątrz mózgu.

00:00:38.818 --> 00:00:41.758
Dzieje się tak, bo do tworzenia
nowych, dziwnych obrazów

00:00:41.758 --> 00:00:46.667
mózg używa znanych już elementów,
i składa je na nowe sposoby,

00:00:46.667 --> 00:00:49.789
niczym kolaż zrobiony z fragmentów zdjęć.

00:00:49.789 --> 00:00:53.329
Mózg musi manipulować setkami 
tysięcy elektrycznych sygnałów,

00:00:53.329 --> 00:00:58.059
kierując je do celu w odpowiednim czasie.

00:00:58.059 --> 00:00:59.779
Na widok przedmiotu

00:00:59.779 --> 00:01:03.658
tysiące neuronów
aktywują się w tylnej korze.

00:01:03.658 --> 00:01:07.018
Te neurony kodują
różne właściwości obiektu:

00:01:07.018 --> 00:01:11.159
spiczasty, owoc, brązowy, zielony, żółty.

00:01:11.159 --> 00:01:15.540
Zsynchronizowana aktywacja wzmacnia
połączenia między zbiorem neuronów,

00:01:15.540 --> 00:01:20.095
łącząc je w to, co nazywamy 
zespołem neuronowym,

00:01:20.095 --> 00:01:22.300
w tym przypadku ten dotyczący ananasa.

00:01:22.300 --> 00:01:25.329
W neuronauce nazywa się to regułą Hebba:

00:01:25.329 --> 00:01:28.839
neurony, które działają
jednocześnie, łączą się.

00:01:28.839 --> 00:01:31.149
Jeśli spróbujesz później
wyobrazić sobie ananasa,

00:01:31.149 --> 00:01:35.850
cały zespół zacznie działać,
układając kompletny pamięciowy obraz.

00:01:35.850 --> 00:01:39.029
Delfiny są zakodowane
przez inny zespół neuronowy.

00:01:39.029 --> 00:01:41.100
Tak naprawdę każda napotkana rzecz

00:01:41.100 --> 00:01:45.290
jest zakodowana przez zespół 
neuronowy z nią związany,

00:01:45.290 --> 00:01:49.240
neurony, które połączyła
zsynchronizowana aktywacja.

00:01:49.240 --> 00:01:52.510
Jednak ta zasada nie tłumaczy 
nieskończonej liczby rzeczy,

00:01:52.510 --> 00:01:57.240
które możemy sobie wyobrazić,
nigdy ich wcześniej nie widząc.

00:01:57.240 --> 00:02:02.480
Zespół neuronowy o delfinie
z ananasem nie istnieje.

00:02:02.480 --> 00:02:04.922
Więc jak możesz go sobie wyobrazić?

00:02:04.922 --> 00:02:07.760
Jedna z hipotez, teoria syntezy myślowej,

00:02:07.760 --> 00:02:11.130
mówi, że znów liczy się czas.

00:02:11.130 --> 00:02:13.941
Jeśli zespoły neuronowe 
dotyczące delfina i ananasa

00:02:13.941 --> 00:02:16.172
są aktywowane w tym samym momencie,

00:02:16.172 --> 00:02:20.761
dwie osobne rzeczy
zlewają się w jeden obraz.

00:02:20.761 --> 00:02:24.041
Ale coś w mózgu musi 
koordynować tę aktywację.

00:02:24.041 --> 00:02:27.521
Sensownym kandydatem 
jest kora przedczołowa,

00:02:27.521 --> 00:02:31.301
która angażuje się we wszystkie
złożone funkcje poznawcze.

00:02:31.301 --> 00:02:35.172
Neurony kory przedczołowej
są przyłączone do kory tylnej

00:02:35.172 --> 00:02:37.950
przez długie, patykowate
przedłużenia komórkowe,

00:02:37.950 --> 00:02:40.040
zwane włóknami nerwowymi.

00:02:40.040 --> 00:02:44.339
Teoria syntezy myślowej proponuje, 
że tak jak lalkarz pociąga za sznurki,

00:02:44.339 --> 00:02:47.869
neurony kory przedczołowej
wysyłają sygnały elektryczne

00:02:47.869 --> 00:02:49.582
wzdłuż włókien neuronowych

00:02:49.582 --> 00:02:53.410
do wielu zespołów w korze tylnej.

00:02:53.410 --> 00:02:56.292
To aktywuje je wszystkie jednocześnie.

00:02:56.292 --> 00:03:01.209
Tak pobudzone zespoły neuronowe
dają złożony obraz,

00:03:01.209 --> 00:03:04.342
jakbyś rzeczywiście to zobaczył.

00:03:04.342 --> 00:03:06.551
Ta świadoma celowa synchronizacja

00:03:06.551 --> 00:03:09.852
różnych zespołów neuronowych 
przez korę przedczołową

00:03:09.852 --> 00:03:12.052
nazywa się syntezą myślową.

00:03:12.052 --> 00:03:13.813
Aby synteza myślowa działała,

00:03:13.813 --> 00:03:19.303
sygnały muszą dotrzeć do obu
zespołów neuronowych równocześnie.

00:03:19.303 --> 00:03:21.113
Sęk w tym, że nie wszystkie neurony

00:03:21.113 --> 00:03:25.083
są tak samo oddalone
od kory przedczołowej.

00:03:25.083 --> 00:03:28.453
Gdyby sygnał biegł wzdłuż obu włókien
w tym samym tempie,

00:03:28.453 --> 00:03:31.163
dotarłyby do celu w różnym czasie.

00:03:31.163 --> 00:03:33.583
Nie da się zmienić długości połączeń,

00:03:33.583 --> 00:03:37.044
ale mózg, zwłaszcza podczas
rozwoju w dzieciństwie,

00:03:37.044 --> 00:03:40.884
umie zmienić prędkość przewodzenia.

00:03:40.884 --> 00:03:45.534
Włókna neuronowe owija
tłuszczowa substancja, zwana mieliną.

00:03:45.534 --> 00:03:47.343
Mielina jest izolatorem

00:03:47.343 --> 00:03:51.554
i przyspiesza impulsy elektryczne
płynące po włóknie nerwowym.

00:03:51.554 --> 00:03:55.850
Niektóre włókna neuronowe
mają aż 100 warstw mieliny.

00:03:55.850 --> 00:03:57.754
Inne mają tylko kilka.

00:03:57.754 --> 00:04:00.055
Włókna z grubszymi warstwami mieliny

00:04:00.055 --> 00:04:04.154
mogą przewodzić impulsy 
100 razy szybciej albo i więcej,

00:04:04.154 --> 00:04:06.565
niż te z cieńszymi.

00:04:06.565 --> 00:04:09.995
Niektórzy naukowcy myślą obecnie,
że różnica w mielinizacji

00:04:09.995 --> 00:04:13.835
może być kluczem do uniwersalnego
czasu przewodzenia w mózgu

00:04:13.835 --> 00:04:16.925
i w konsekwencji do umiejętności
syntezy umysłowej.

00:04:16.925 --> 00:04:20.255
Mielinizacja w dużym stopniu
odbywa się w dzieciństwie,

00:04:20.255 --> 00:04:21.814
więc od młodego wieku

00:04:21.814 --> 00:04:26.115
bujna wyobraźnia może znacznie 
przyczyniać się do rozbudowy mózgu,

00:04:26.115 --> 00:04:28.381
którego starannie
zmielinizowane połączenia

00:04:28.381 --> 00:04:31.824
umieją wykreować w życiu twórcze symfonie.