1
00:00:07,146 --> 00:00:10,836
Spordaki kullanımları yüzünden
steroidlerin adı çıkmış durumda.

2
00:00:10,836 --> 00:00:12,907
Fakat steroidler solunum aletlerinde,

3
00:00:12,907 --> 00:00:15,747
zehirli sarmaşıklar ile
egzamayı tedavi eden kremlerde

4
00:00:15,747 --> 00:00:18,337
ve iltihabı hafifletmeye yarayan
aşılarda da bulunuyor.

5
00:00:18,337 --> 00:00:23,400
Bu ilaçlardaki steroidler, kas geliştirmek
için kullanılan steroidlerin aynısı değil.

6
00:00:23,400 --> 00:00:27,190
Doğrusu, bunların hepsinin
temelinde başka bir steroid var,

7
00:00:27,190 --> 00:00:31,640
bu steroidi vücudumuz doğuştan üretiyor
ve o olmadan da yaşayamayız.

8
00:00:31,640 --> 00:00:35,339
Bir adım geri gidelim, birçok farklı
steroidin olmasının sebebi

9
00:00:35,339 --> 00:00:39,941
bu terimin vücuttaki
ortak etkilerden ziyade

10
00:00:39,941 --> 00:00:42,881
içerdiği ortak molekül yapısını 
ifade etmesidir.

11
00:00:42,881 --> 00:00:46,110
Steroidler doğal ya da sentetik biçimde 
meydana gelebilir

12
00:00:46,110 --> 00:00:49,900
fakat bütün steroidlerin
ortak noktası molekül yapılarıdır,

13
00:00:49,900 --> 00:00:54,970
bu yapılar, 17 karbon atomundan meydana
gelen dört halka temelinden oluşur

14
00:00:54,970 --> 00:00:59,050
ve üç altıgen ile bir beşgen
şeklinde dizilmiştir.

15
00:00:59,050 --> 00:01:03,683
Bir molekül, steroid olabilmek için
bu eksiksiz dizilime sahip olmalıdır,

16
00:01:03,683 --> 00:01:06,753
yine de çoğunun yan zinciri de vardır -

17
00:01:06,753 --> 00:01:12,079
bu yan zincirler, molekülün işleyişini
önemli ölçüde etkileyen ilave atomlardır.

18
00:01:12,079 --> 00:01:16,039
Steroidler ismini yağlı bir molekül
olan kolesterolden alır.

19
00:01:16,039 --> 00:01:20,032
Vücutlarımız aslında steroidleri
kolesterolden faydalanarak üretirler.

20
00:01:20,032 --> 00:01:22,132
Bu yağlı kolesterolün temeli,

21
00:01:22,132 --> 00:01:25,242
steroidlerin yağlı hücre
zarını geçebildiğini

22
00:01:25,242 --> 00:01:27,602
ve hücrelere girebildiğini ifade eder.

23
00:01:27,602 --> 00:01:31,422
Hücre içinde gen ifadesini
ve protein sentezini

24
00:01:31,422 --> 00:01:33,789
doğrudan etkileyebilirler.

25
00:01:33,789 --> 00:01:37,399
Bu durum birçok
sinyal moleküllerinden farklıdır,

26
00:01:37,399 --> 00:01:39,469
sinyal molekülleri hücre zarını geçemez

27
00:01:39,469 --> 00:01:42,859
ve etkilerini daha karmaşık yollarla

28
00:01:42,859 --> 00:01:45,628
hücre dışından yaratmak zorundadırlar.

29
00:01:45,628 --> 00:01:49,375
Yani steroidler, etkilerini
diğer moleküllere nazaran

30
00:01:49,375 --> 00:01:51,185
daha hızlı yaratırlar.

31
00:01:51,185 --> 00:01:55,065
İltihap önleyici ilaç tedavilerinde
kullanılan steroidlere geri dönelim:

32
00:01:55,065 --> 00:01:58,415
Bu steroidlerin tümü kortizol denen
ve doğal olarak ortaya çıkan

33
00:01:58,415 --> 00:02:00,025
bir steroidi temel alırlar.

34
00:02:00,025 --> 00:02:03,265
Kortizol vücudun birincil stres sinyalidir

35
00:02:03,265 --> 00:02:05,809
ve çok fazla sayıda işlevi vardır.

36
00:02:05,809 --> 00:02:07,959
Strese neden olan bir şey yaşadığımızda -

37
00:02:07,959 --> 00:02:11,209
bir arkadaşımızla kavga etmekten,
bir ayıyla karşılaşmaya

38
00:02:11,209 --> 00:02:13,942
enfeksiyona veya düşük kan
şekerine kadar olan stres -

39
00:02:13,942 --> 00:02:19,935
beyin, hipotalamustan hipofiz bezine
bir sinyal göndererek buna tepki verir.

40
00:02:19,935 --> 00:02:24,477
Daha sonra hipofiz bezi,
böbrek üstü bezine sinyal gönderir.

41
00:02:24,477 --> 00:02:28,951
Böbrek üstü bezi kortizol salgılar
ve bunun bir kısmını sürekli salıverir.

42
00:02:28,951 --> 00:02:32,521
Fakat hipofiz bezinden sinyal aldığında

43
00:02:32,521 --> 00:02:34,842
çok sayıda kortizolu salıverir,

44
00:02:34,842 --> 00:02:38,462
bu da enerji için vücudu daha çok
glikoz üretmeye teşvik eder,

45
00:02:38,462 --> 00:02:42,882
sindirim gibi hayati olmayan
işlevleri de azaltır

46
00:02:42,882 --> 00:02:46,763
ve "savaş, kaç ya da dur" tepkisini
aktive edebilir.

47
00:02:46,763 --> 00:02:48,852
Bu durum kısa vadede faydalıdır

48
00:02:48,852 --> 00:02:52,219
fakat çok uzun sürerse uykusuzluk
ve zayıf ruh hali gibi

49
00:02:52,219 --> 00:02:55,299
nahoş yan etkilere sebep olabilir.

50
00:02:55,299 --> 00:02:59,675
Kortizol, bağışıklık sistemiyle de
karmaşık yollarla etkileşim içindedir,

51
00:02:59,675 --> 00:03:01,282
bu, duruma göre değişir

52
00:03:01,282 --> 00:03:04,779
ve belirli bağışıklık işlevlerini
arttırır veya azaltır.

53
00:03:04,779 --> 00:03:06,769
Enfeksiyonla mücadele esnasında,

54
00:03:06,769 --> 00:03:09,929
bağışıklık sistemi sıklıkla
iltihaba yol açar.

55
00:03:09,929 --> 00:03:14,179
Kortizol, bağışıklık sisteminin
iltihaba yol açma yetisini baskılar,

56
00:03:14,179 --> 00:03:17,335
bu da yine kısa vadede faydalı olabilir.

57
00:03:17,335 --> 00:03:20,349
Fakat çok fazla kortizol
olumsuz etkilere yol açabilir,

58
00:03:20,349 --> 00:03:21,843
bu olumsuz etkilerden biri ise

59
00:03:21,843 --> 00:03:25,988
bağışıklık sisteminin kemik iliği ile
lenf bezi yenileme yetisini düşürmektir.

60
00:03:25,988 --> 00:03:29,138
Çok uzun süre yüksek seviyelerde
kalmasını engellemek için

61
00:03:29,138 --> 00:03:31,579
kortizol, böbrek üstü bezinin

62
00:03:31,579 --> 00:03:35,135
daha çok kortizol salıvermesine
yol açan sinyali baskılar.

63
00:03:35,135 --> 00:03:37,017
Tıbbi kortikosteroidler,

64
00:03:37,017 --> 00:03:40,049
alerjik tepkimelerle,
döküntülerle ve astımla savaşmak için

65
00:03:40,049 --> 00:03:44,008
kortizolün bağışıklık sistemindeki
etkilerini temel alır.

66
00:03:44,008 --> 00:03:46,844
Bunların hepsi iltihabın türleridir.

67
00:03:46,844 --> 00:03:50,915
Aynı mekanizmayı paylaşan
birçok sentetik steroid vardır,

68
00:03:50,915 --> 00:03:53,405
bu steroidler vücudun
kortizol kaynağını arttırırlar,

69
00:03:53,405 --> 00:03:54,578
bu da karşılığında,

70
00:03:54,578 --> 00:03:59,095
iltihaba yol açan ve aşırı etkin olan
bağışıklık tepkilerini durdurur.

71
00:03:59,095 --> 00:04:02,051
Bu kortikosteroidler
hücrelere gizlice sokulurlar

72
00:04:02,051 --> 00:04:06,281
ve iltihap sinyallerinin
gen ifadesini baskılayarak

73
00:04:06,281 --> 00:04:08,889
"yangın alarmı"nı kapatabilirler.

74
00:04:08,889 --> 00:04:11,786
Solunum aletlerindeki
ve kremlerdeki steroidler

75
00:04:11,786 --> 00:04:16,054
sadece etki altındaki organı,
yani deriyi veya akciğerleri etkilerler.

76
00:04:16,054 --> 00:04:18,965
Bunların damar içine tesir eden
veya ağızdan alınan çeşitleri

77
00:04:18,965 --> 00:04:21,752
kronik otoimmün hastalıkları
tedavi etmek için kullanılır,

78
00:04:21,752 --> 00:04:23,637
bu hastalıklara, bütün vücudu etkileyen

79
00:04:23,637 --> 00:04:26,317
lupus veya iltihabi bağırsak
hastalığı örnek verilebilir.

80
00:04:26,317 --> 00:04:30,740
Bu hastalıklarda, vücudun bağışıklık
sistemi kendi hücrelerine saldırır,

81
00:04:30,740 --> 00:04:35,419
bu süreç, sürekli olan astım ataklarına
veya döküntüye benzer.

82
00:04:35,419 --> 00:04:37,769
Düşük dozajlı ve durağan bir steroid

83
00:04:37,769 --> 00:04:41,648
bu kaçak bağışıklık tepkisinin kontrol
altında tutulmasına yarayabilir

84
00:04:41,648 --> 00:04:44,125
fakat uzun süre maruz kalma
sonucunda oluşan

85
00:04:44,125 --> 00:04:46,704
olumsuz psikolojik
ve fizyolojik etkiler yüzünden

86
00:04:46,704 --> 00:04:51,488
daha yüksek dozajlar, acil durumlar
ve ani ateşlenmeler için ayrılmıştır.

87
00:04:51,488 --> 00:04:55,498
Astım atağı, zehirli sarmaşık izi
ve hassas bağırsak sendromu

88
00:04:55,498 --> 00:04:57,766
birbirleriyle tamamen alakasız görünse de

89
00:04:57,766 --> 00:04:59,789
hepsinin ortak bir yanı var:

90
00:04:59,789 --> 00:05:03,576
faydadan çok zararı olan 
bir bağışıklık tepkisi.

91
00:05:03,911 --> 00:05:07,238
Ayrıca kortikosteroidler size
devasa kas kazandırmaz,

92
00:05:07,238 --> 00:05:11,037
yalnızca vücudun kendisine karşı
en iyi savunmacısı olabilirler.