1
00:00:07,012 --> 00:00:11,000
Incubate Pictures predstavlja

2
00:00:14,000 --> 00:00:19,028
U saradnji sa Post Carbon Institute

3
00:00:23,002 --> 00:00:30,071
NEMA SUTRAŠNJICE

4
00:00:47,007 --> 00:00:48,832
Ovo je Zemlja,

5
00:00:49,005 --> 00:00:50,936
onako kako je izgledala pre 90 miliona godina.

6
00:00:51,034 --> 00:00:54,360
Geolozi ovaj period zovu "kasna Kreda".

7
00:00:55,008 --> 00:00:57,737
Bio je to period ekstremnog globalnog zagrevanja,

8
00:00:58,050 --> 00:01:00,154
kada su dinosaurusi još uvek gospodarili planetom.

9
00:01:01,010 --> 00:01:02,243
Živeli su bezbrižno,

10
00:01:02,278 --> 00:01:04,820
sigurni na vrhu lanca ishrane,

11
00:01:07,050 --> 00:01:10,232
nesvesni promena koje su se dešavale oko njih.

12
00:01:11,000 --> 00:01:12,601
Kontinenti su se razdvajali,

13
00:01:12,636 --> 00:01:15,266
otvarajući ogromne procepe u Zemljinoj kori.

14
00:01:15,301 --> 00:01:18,233
Ispunjeni vodom, ovi procepi postajali su mora.

15
00:01:20,003 --> 00:01:22,338
Alge su bujale u ekstremoj toploti,

16
00:01:22,373 --> 00:01:23,539
trujući tako vodu.

17
00:01:25,020 --> 00:01:26,315
Izumirale su,

18
00:01:26,350 --> 00:01:29,315
i taložile se, bilioni njih, na dno procepa.

19
00:01:32,002 --> 00:01:34,226
Reke su spirale talog u mora,

20
00:01:34,261 --> 00:01:37,418
sve dok organski ostaci algi nisu bili prekriveni.

21
00:01:38,005 --> 00:01:40,834
Kako je pritisak rastao, rasla je i temperatura,

22
00:01:41,002 --> 00:01:43,692
sve dok hemijska reakcija nije transformisala organsku materiju

23
00:01:43,727 --> 00:01:45,803
u ugljovodonična fosilna goriva:

24
00:01:46,002 --> 00:01:48,595
naftu i prirodni gas.

25
00:01:49,010 --> 00:01:51,710
Sličan proces se odvijao i na kopnu,

26
00:01:51,745 --> 00:01:53,628
proizvodeći tako ugalj.

27
00:01:55,002 --> 00:01:57,373
Prirodi je bilo potrebno oko 5 miliona godina

28
00:01:57,408 --> 00:02:01,375
da kreira onu količinu fosilnih goriva koju svet potroši za 1 godinu.

29
00:02:02,005 --> 00:02:03,717
Moderan način života

30
00:02:03,752 --> 00:02:06,382
zavisi od ovog fosilizovanog sunčevog žara,

31
00:02:06,417 --> 00:02:10,070
mada, iznenađujuće veliki broj ljudi ga prihvata zdravo za gotovo.

32
00:02:13,008 --> 00:02:18,288
Od 1860. geolozi su otkrili preko 2 biliona barela nafte. (1 barel = 159 litra)

33
00:02:18,323 --> 00:02:22,089
Od tada, svet je potrošio oko polovinu.

34
00:02:26,000 --> 00:02:28,866
Pre vađenja, nafta mora da se otkrije.

35
00:02:30,000 --> 00:02:32,858
Isprva, bilo je lako pronaći i jeftino vaditi.

36
00:02:33,006 --> 00:02:36,851
Prvo veliko američko naftno polje bilo je Spindletop,

37
00:02:36,886 --> 00:02:38,419
otkriveno 1900. godine.

38
00:02:39,003 --> 00:02:40,660
Usledila su i mnoga druga.

39
00:02:41,003 --> 00:02:43,188
Geolozi su pretražili celu Ameriku.

40
00:02:43,223 --> 00:02:47,468
Otkrili su ogromna nalazišta nafte, prirodnog gasa i uglja.

41
00:02:48,004 --> 00:02:51,164
Amerika je proizvodila više nafte od bilo koje druge zemlje,

42
00:02:51,199 --> 00:02:54,325
što joj je omogućilo da postane industrijska super-sila.

43
00:02:56,001 --> 00:02:58,046
Kada naftni izvor počne davati naftu,

44
00:02:58,081 --> 00:03:01,309
samo je pitanje vremena kada će proizvodnja početi da opada.

45
00:03:02,003 --> 00:03:05,022
Različiti izvori imaju različitu stopu proizvodnje.

46
00:03:05,061 --> 00:03:07,358
Kada se posmatra prosečna vrednost više izvora,

47
00:03:07,393 --> 00:03:10,264
kombinovani grafik ima oblik zvona.

48
00:03:10,299 --> 00:03:12,035
Obično je potrebno

49
00:03:12,070 --> 00:03:14,544
40 godina nakon pika (vrhunca) u otkrivanju nalazišta

50
00:03:14,579 --> 00:03:16,905
da zemlja dostigne pik (vrhunac) proizvodnje,

51
00:03:17,032 --> 00:03:19,753
nakon čega sledi permanentno opadanje.

52
00:03:20,094 --> 00:03:22,498
1950-ih,

53
00:03:22,533 --> 00:03:25,218
geofizičar M. King Hubbert iz Shell-a

54
00:03:25,253 --> 00:03:29,090
predvideo je da će Američka proizvodnja nafte dostići pik 1970-ih,

55
00:03:29,125 --> 00:03:32,644
40 godina nakon pika u otkrivanju nalazišta nafte u SAD.

56
00:03:33,005 --> 00:03:34,382
Malo ljudi mu je poverovalo.

57
00:03:35,004 --> 00:03:37,028
Medutim, 1970.

58
00:03:37,063 --> 00:03:39,251
Americka proizvodnja nafte ipak dostiže pik,

59
00:03:39,286 --> 00:03:41,460
i od tad počinje konstantno opadanje.

60
00:03:42,005 --> 00:03:43,605
Pokazalo se da je Hubbert bio u pravu.

61
00:03:45,019 --> 00:03:46,599
Od ovog trenutka nadalje,

62
00:03:46,634 --> 00:03:49,632
Amerika sve više zavisi od uvežene nafte.

63
00:03:50,005 --> 00:03:53,424
Ovo je učinilo ranjivom na prekide u snabdevanju,

64
00:03:53,459 --> 00:03:55,703
i doprinelo ekonomskim krizama

65
00:03:57,009 --> 00:03:59,232
iz 1973. i 1979. godine

66
00:04:01,090 --> 00:04:05,473
Najveća stopa otkrivanja nafte u Američkoj istoriji je bila 1930-ih.

67
00:04:06,019 --> 00:04:08,105
Uprkos napretku tehnologije,

68
00:04:08,140 --> 00:04:12,849
pad u otkrivanju novih američkih naftnih polja je bio neumoljiv.

69
00:04:14,007 --> 00:04:16,946
Skorija nalazišta, kao što je ANWAR,

70
00:04:17,006 --> 00:04:21,107
bi u najboljem slučaju obezbedila dovoljno nafte za 17 meseci.

71
00:04:22,005 --> 00:04:24,907
Čak i nova "Jack 2" bušotina u meksičkom zalivu

72
00:04:25,021 --> 00:04:28,363
bi zadovoljila svega par meseci domaće potražnje.

73
00:04:29,002 --> 00:04:31,638
Iako velika, nijedno od ovih nalazišta ni približno

74
00:04:31,673 --> 00:04:34,564
ne zadovoljava američke energetske zahteve.

75
00:04:36,003 --> 00:04:37,438
Sada se gomilaju dokazi

76
00:04:37,473 --> 00:04:41,055
da je svetska proizvodnja nafte na piku, ili blizu njega.

77
00:04:41,090 --> 00:04:46,271
Globalno, stopa otkrića novih naftnih nalazišta je dostigla pik 1960-ih.

78
00:04:46,306 --> 00:04:48,248
Više od 40 godina kasnije,

79
00:04:48,283 --> 00:04:50,448
pad u otkrivanju novih nalazišta

80
00:04:50,483 --> 00:04:52,039
deluje nezaustavljiv.

81
00:04:54,001 --> 00:04:57,308
54 od 65 zemalja najvećih proizvođača nafte

82
00:04:57,343 --> 00:04:59,285
je već dostiglo pik proizvodnje.

83
00:05:01,005 --> 00:05:04,021
Mnoge ostale očekuje isto u bliskoj budućnosti.

84
00:05:06,009 --> 00:05:08,526
Svetu će biti neophodno da uvodi u proizvodnju

85
00:05:08,550 --> 00:05:10,399
ekvivalent nove Saudijske Arabije

86
00:05:10,410 --> 00:05:11,587
na svake 3 godine

87
00:05:11,600 --> 00:05:14,723
kako bi nadoknadio pad proizvodnje postojećih nalazišta.

88
00:05:15,658 --> 00:05:16,833
Šezdesetih godina prošlog veka,

89
00:05:16,868 --> 00:05:20,441
6 barela nafte je otkrivano na svaki 1 potrošen.

90
00:05:21,010 --> 00:05:22,035
Četiri decenije kasnije,

91
00:05:22,070 --> 00:05:25,483
svet konzumira između 3 i 6 barela nafte

92
00:05:25,518 --> 00:05:27,467
na svaki 1 otkriven.

93
00:05:29,002 --> 00:05:31,508
Jednom kada se pik svetske proizvodnje nafte dostigne,

94
00:05:31,543 --> 00:05:33,885
potražnja za naftom će nadmašiti ponudu,

95
00:05:33,920 --> 00:05:36,564
a cene benzina će postati izrazito nestabilne,

96
00:05:36,599 --> 00:05:39,637
što će uticati na mnogo toga osim troškova vožnje.

97
00:05:41,080 --> 00:05:44,069
Moderni gradovi zavise od fosilnih goriva.

98
00:05:44,104 --> 00:05:46,414
Čak se i putevi prave od asfalta,

99
00:05:46,449 --> 00:05:47,951
koji je naftni derivat,

100
00:05:47,986 --> 00:05:49,886
baš kao i krovovi mnogih kuća.

101
00:05:51,009 --> 00:05:53,415
Velike površine bi postale nenaseljive

102
00:05:53,450 --> 00:05:56,679
bez grejanja zimi ili klimatizacije leti.

103
00:05:58,009 --> 00:05:59,719
Širenje stanovanja u predgrađu zahteva

104
00:06:00,093 --> 00:06:03,367
da ljudi putuju na posao, u škole i trgovine.

105
00:06:04,003 --> 00:06:05,862
Veliki gradovi su podeljeni u rezidencione

106
00:06:06,045 --> 00:06:08,958
i komercijalne zone, međusobno udaljene,

107
00:06:08,993 --> 00:06:10,751
što primorava ljude na vožnju.

108
00:06:11,006 --> 00:06:12,888
Predgrađa, kao i mnoga naselja

109
00:06:12,923 --> 00:06:16,761
su projektovani na pretpostavci obilja nafte i energije.

110
00:06:19,050 --> 00:06:21,434
Hemikalije - derivati fosilnih goriva,

111
00:06:21,469 --> 00:06:23,185
tj. petro-hemikalije,

112
00:06:23,220 --> 00:06:26,657
su esencijalne za proizvodnju nebrojeno mnogo proizvoda.

113
00:06:28,004 --> 00:06:29,858
Moderna poljoprivreda

114
00:06:30,010 --> 00:06:32,202
umnogome zavisi od fosilnih goriva,

115
00:06:32,237 --> 00:06:33,723
baš kao i bolnice,

116
00:06:33,758 --> 00:06:34,994
vazduhoplovstvo,

117
00:06:35,029 --> 00:06:36,747
vodovodi,

118
00:06:37,000 --> 00:06:38,851
i vojska SAD,

119
00:06:38,886 --> 00:06:43,316
koja samostalno troši oko 140 miliona barela nafte godišnje.

120
00:06:44,000 --> 00:06:48,077
Fosilna goriva su takođe esencijalna za proizvodnju plastike i polimera,

121
00:06:48,112 --> 00:06:52,781
ključnih sastojaka kompjutera, elektronike zabave i odeće.

122
00:06:54,002 --> 00:06:57,278
Globalna ekonomija trenutno zavisi od neograničenog rasta,

123
00:06:57,313 --> 00:07:00,327
zahtevajući sve veće snabdevanje jeftinom energijom.

124
00:07:01,030 --> 00:07:04,374
Toliko zavisimo od nafte i ostalih fosilnih goriva,

125
00:07:04,409 --> 00:07:07,056
da čak i mali prekid snabdevanja

126
00:07:07,091 --> 00:07:10,648
može imati dalekosežne posledice na sve aspekte naših života.

127
00:07:17,007 --> 00:07:22,000
ENERGIJA

128
00:07:22,089 --> 00:07:24,735
Energija je sposobnost obavljanja rada.

129
00:07:26,002 --> 00:07:33,232
Prosečni Amerikanac danas raspolaže energetskim ekvivalentom 150 robova, koji rade 24 sata dnevno.

130
00:07:36,000 --> 00:07:38,048
Materiju koja skladišti ovu energiju za rad zovemo gorivom.

131
00:07:39,009 --> 00:07:41,596
Neka goriva sadrže više energije od ostalih.

132
00:07:42,000 --> 00:07:43,596
Ovo zovemo gustina energije.

133
00:07:46,004 --> 00:07:47,861
Od ovih goriva, nafta je najkritičnija.

134
00:07:50,000 --> 00:07:51,572
Svet troši 30 milijardi barela godišnje,

135
00:07:51,607 --> 00:07:54,029
što je jednako 1 kubnoj milji nafte,

136
00:07:54,090 --> 00:07:56,086
a ta količina sadrži onoliko energije

137
00:07:56,121 --> 00:07:59,424
kolko bi generisale 52 nuklearne elektrane

138
00:07:59,459 --> 00:08:01,713
da rade narednih 50 godina.

139
00:08:03,000 --> 00:08:06,827
Iako se nafta koristi za proizvodnju 1.6% struje u SAD,

140
00:08:07,057 --> 00:08:10,299
ona napaja 96% svog transporta.

141
00:08:12,003 --> 00:08:15,862
U 2008. dve trećine američke nafte je uveženo.

142
00:08:16,039 --> 00:08:17,429
Najviše iz Kanade,

143
00:08:17,464 --> 00:08:18,877
Meksika,

144
00:08:19,060 --> 00:08:20,862
Saudijske Arabije,

145
00:08:21,029 --> 00:08:22,614
Venecuele,

146
00:08:22,649 --> 00:08:25,774
Nigerije, Iraka i Angole.

147
00:08:27,005 --> 00:08:29,599
Nekoliko faktora čini naftu unikatnom.

148
00:08:29,634 --> 00:08:31,664
Velika gustina energije.

149
00:08:33,002 --> 00:08:34,756
Jedan barel nafte sadrži energetski ekvivalent

150
00:08:34,780 --> 00:08:37,163
skoro trogodišnjeg ljudskog rada.

151
00:08:38,050 --> 00:08:39,987
Tečna je na sobnoj temperaturi,

152
00:08:40,022 --> 00:08:41,586
laka za transport

153
00:08:41,621 --> 00:08:43,595
i može se koristiti u malim motorima.

154
00:08:45,007 --> 00:08:48,205
Da bi se dobila energija, mora se utrošiti energija.

155
00:08:49,000 --> 00:08:53,238
Trik je u tome da se koristi manja količina da bi se našla i ekstrahovala veća.

156
00:08:53,273 --> 00:08:55,998
Ovo se zove DEnUE

157
00:08:56,033 --> 00:08:59,438
Dobijena Energija na Uloženu Energiju.

158
00:09:01,050 --> 00:09:03,430
Konvencionalna nafta je dobar primer.

159
00:09:04,000 --> 00:09:07,759
Visoko kvalitetna sirova nafta, koja je bila laka za ekstrakciju je vađena najpre.

160
00:09:08,089 --> 00:09:14,360
Naftaši su trošili ekvivalent 1 barela nafte da bi otkrili i izvadili 100.

161
00:09:15,003 --> 00:09:17,584
DEnUE nafte bio je 100.

162
00:09:19,008 --> 00:09:21,440
Nakon što je dostupnija nafta izvađena,

163
00:09:21,475 --> 00:09:24,369
pretraga je preseljena u dubine mora,

164
00:09:24,404 --> 00:09:25,833
ili udaljene zemlje,

165
00:09:25,868 --> 00:09:28,815
pritom trošeći sve veće količine energije.

166
00:09:29,009 --> 00:09:32,630
Često, nafta koju danas nalazimo je tzv. teška ili pak kisela sirova nafta,

167
00:09:32,665 --> 00:09:34,687
i skupa je za preradu.

168
00:09:35,089 --> 00:09:38,559
DEnUE za naftu danas je spao na 10.

169
00:09:40,003 --> 00:09:44,329
Ukoliko, da bi dobili gorivo, trošimo više energije nego što je sadržano u samom gorivu,

170
00:09:44,364 --> 00:09:46,466
onda ono nije ni vredno truda.

171
00:09:50,000 --> 00:09:52,618
Moguće je jednu vrstu goriva konvertovati u drugu.

172
00:09:53,050 --> 00:09:54,561
Svaki put kada se to radi

173
00:09:54,596 --> 00:09:58,179
nešto od energije sadržane u originalnom gorivu se gubi.

174
00:09:59,002 --> 00:10:01,710
Na primer, postoji nekonvencionalna nafta:

175
00:10:01,720 --> 00:10:03,850
bitumenozni pesak i uljni škriljac.

176
00:10:04,002 --> 00:10:06,619
Nalazišta bitumenoznog peska većinom su u Kanadi.

177
00:10:07,000 --> 00:10:10,387
Dve trećine svetskih zaliha uljnog škriljca su u SAD.

178
00:10:11,009 --> 00:10:14,235
Obe ove vrste goriva mogu se preraditi u sintetičku sirovu naftu.

179
00:10:14,270 --> 00:10:17,604
Međutim, to zahteva velike količine toplote i sveže vode,

180
00:10:17,639 --> 00:10:19,757
što smanjuje njihov DEnUE,

181
00:10:19,792 --> 00:10:22,956
koji se kreće od 5 do čak 1,5.

182
00:10:24,050 --> 00:10:26,598
Škriljac je gorivo veoma lošeg kvaliteta,

183
00:10:26,633 --> 00:10:29,454
koje, gram za gram, sadrži oko jedne trećine energije

184
00:10:29,489 --> 00:10:31,279
kutije žitnih pahuljica.

185
00:10:33,003 --> 00:10:35,023
Ugalj postoji u ogromnim količinama,

186
00:10:35,058 --> 00:10:38,086
i koristi se za proizvodnju gotovo polovine svetske električne energije.

187
00:10:39,000 --> 00:10:41,839
Svet troši skoro 2 kubne milje uglja godišnje.

188
00:10:41,874 --> 00:10:46,536
Ali, globalna proizvodnja uglja može dostići pik pre 2040.

189
00:10:48,008 --> 00:10:51,866
Tvrdnja da Amerika ima zalihe uglja dovoljne za više vekova je varljiva,

190
00:10:51,901 --> 00:10:55,827
jer ona ne uzima u obzir rast potražnje, ni pad kvaliteta.

191
00:10:56,005 --> 00:10:59,379
Veliki udeo visoko kvalitetnog antracit uglja je potrošen,

192
00:10:59,414 --> 00:11:02,754
ostavivši ugalj manjeg kvaliteta, koji ima manju gustinu energije.

193
00:11:04,005 --> 00:11:07,215
Kako se zalihe površinskog uglja iscrpljuju, pojavljuju se problemi u proizvodnji

194
00:11:07,250 --> 00:11:10,536
jer rudari moraju da kopaju dublje i u manje pristupačnim oblastima.

195
00:11:11,010 --> 00:11:14,811
Mnogi koriste destruktivne metode rudarstva kako bi došli do naslaga uglja,

196
00:11:14,846 --> 00:11:17,131
izazivajući pri tom ekološke katastrofe.

197
00:11:20,001 --> 00:11:22,756
Prirodni gas se često otkriva uz naftu i ugalj.

198
00:11:24,000 --> 00:11:27,747
Otkriće konvencionalnog gasa u severnoj Americi dostiže pik 1950-ih,

199
00:11:27,782 --> 00:11:30,141
a proizvodnja ranih 70-ih.

200
00:11:31,002 --> 00:11:34,446
Ako grafik otkrića pomerimo unapred za 23 godine

201
00:11:34,481 --> 00:11:38,598
dobijamo moguću budućnost proizvodnje prirodnog gasa

202
00:11:38,633 --> 00:11:40,559
u severnoj Americi.

203
00:11:41,004 --> 00:11:45,391
Skorašnji napredak, omogućio je ekstrakciju nekonvencionalnog prirodnog gasa,

204
00:11:45,426 --> 00:11:50,263
kao što je škriljačni gas, što će možda pomoći da odložimo pad proizvodnje.

205
00:11:51,004 --> 00:11:53,959
Nekonvencionalni prirodni gas je kontroverzan,

206
00:11:54,020 --> 00:11:57,162
jer su neophodne visoke cene energije da bi bio profitabilan.

207
00:11:58,006 --> 00:12:00,256
Čak i uz nekonvencionalni gas,

208
00:12:00,291 --> 00:12:05,137
globalna proizvodnja prirodnog gasa može dostići pik do 2030.

209
00:12:07,089 --> 00:12:11,050
Velike rezerve uranijuma za nuklearnu fisiju još uvek postoje.

210
00:12:12,002 --> 00:12:16,061
Da bi se zamenilo 10 teravati koje svet trenutno proizvodi iz fosilnih goriva,

211
00:12:16,096 --> 00:12:19,084
bilo bi neophodno 10 000 nuklearnih elektrana.

212
00:12:19,119 --> 00:12:24,717
Tim tempom, poznate rezerve uranijuma bi potrajale svega 10 do 20 godina.

213
00:12:25,000 --> 00:12:29,319
Eksperimenti sa reaktorima razmnožiteljima baziranim na plutonijumu

214
00:12:29,354 --> 00:12:31,247
u Francuskoj i Japanu

215
00:12:31,282 --> 00:12:33,375
pokazali su se skupim neuspesima.

216
00:12:33,410 --> 00:12:37,767
Nuklearna fuzija mora prevazići ogromne tehničke prepreke.

217
00:12:39,002 --> 00:12:40,528
Zatim, postoje obnovljivi izvori energije.

218
00:12:40,563 --> 00:12:45,176
Vetar ima visok DEnUE, ali nije neprekidan.

219
00:12:45,211 --> 00:12:47,440
Vodena energija je pouzdana,

220
00:12:47,475 --> 00:12:50,834
ali na većini reka u razvijenom svetu su već postavljene brane.

221
00:12:52,003 --> 00:12:54,273
Konvencionalne geotermalne elektrane

222
00:12:54,308 --> 00:12:57,491
koriste postojeće vruće tačke blizu površine zemlje.

223
00:12:57,526 --> 00:12:59,554
One su ograničene na te oblasti.

224
00:13:01,002 --> 00:13:03,043
U eksperimentalnom EGS sistemu,

225
00:13:03,078 --> 00:13:06,139
dve cevi bi bile sprovedene do dubine od 6 milja.

226
00:13:06,174 --> 00:13:09,533
Voda se pumpa niz jednu cev, gde se greje u procepu,

227
00:13:09,568 --> 00:13:12,261
a zatim se diže uz drugu, generišući struju.

228
00:13:13,009 --> 00:13:16,468
Prema skorašnjem izveštaju iz MIT-a, ova tehnologija

229
00:13:16,503 --> 00:13:21,342
bi mogla obezbeđivati 10% električne energije u SAD do 2050.

230
00:13:22,009 --> 00:13:25,510
Energija od talasa je ograničena na obalna područja.

231
00:13:25,545 --> 00:13:29,504
Gustina energije talasa varira od oblasti do oblasti.

232
00:13:31,001 --> 00:13:34,784
Transport el. energije generisane talasima u unutrašnjost kopna bi bio težak.

233
00:13:35,009 --> 00:13:38,761
Takođe, salinitet okeana je korozivan po turbine.

234
00:13:41,000 --> 00:13:42,753
Biogoriva su goriva koja se uzgajaju.

235
00:13:43,009 --> 00:13:46,545
Drvo ima malu gustinu energije, i raste sporo.

236
00:13:46,580 --> 00:13:50,546
Svet troši 3.7 kubnih milja drva godišnje.

237
00:13:51,043 --> 00:13:54,251
Biodizel i etanol se proizvode

238
00:13:54,286 --> 00:13:57,266
od kultura uzgajanih pomoću poljoprivrede zasnovane na nafti.

239
00:13:57,301 --> 00:14:00,715
Energetski profit ovih goriva je veoma nizak.

240
00:14:02,000 --> 00:14:04,436
Neki političari žele da kukuruz pretvore u etanol.

241
00:14:05,009 --> 00:14:10,381
Da bi etanol obezbedio 1/10 predviđene potrošnje nafte u SAD 2020-e,

242
00:14:10,416 --> 00:14:13,598
bilo bi potrebno 3% Američke teritorije.

243
00:14:15,001 --> 00:14:19,878
Da bi obezbedio 1/3 zahtevalo bi 3 puta veću površinu od one koja se trenutno koristi za uzgoj kukuruza.

244
00:14:20,003 --> 00:14:23,654
Da bi obezbedio celokupnu potrošnju nafte u SAD 2020-e

245
00:14:23,689 --> 00:14:27,431
zahtevalo bi duplo veću teritoriju od one koja se danas koristi za uzgoj sve hrane.

246
00:14:28,086 --> 00:14:33,688
Vodonik je potrebno ekstrahovati iz prirodnog gasa, uglja ili vode,

247
00:14:33,723 --> 00:14:37,537
što zahteva više energije nego što se dobija od vodonika.

248
00:14:37,572 --> 00:14:40,177
Stoga, ekonomija zasnovana na vodoniku nije verovatna.

249
00:14:42,050 --> 00:14:45,970
Svi fotovoltažni solarni paneli u svetu generišu onoliko el. struje

250
00:14:46,005 --> 00:14:47,997
koliko dve elektrane na ugalj.

251
00:14:48,079 --> 00:14:51,844
Za proizvodnju jednog solarnog panela je potreban

252
00:14:51,879 --> 00:14:54,801
ekvivalent od 1 do 4 tone uglja.

253
00:14:56,010 --> 00:14:59,729
Morali bi da prekrijemo panelima čak 140 000 kvadratnih milja

254
00:15:00,000 --> 00:15:02,434
da bi zadovoljili trenutnu svetsku potražnju.

255
00:15:02,469 --> 00:15:06,619
Do 2007-e, tek je postojalo oko 4 kvadratne milje.

256
00:15:08,060 --> 00:15:12,707
Koncentrisana solarna energija, ili solarna termalna, ima sjajan potencijal,

257
00:15:12,742 --> 00:15:16,572
mada trenutno postoji samo mali broj ovakvih elektrana.

258
00:15:17,089 --> 00:15:19,821
One su takođe ograničene na sunčanu klimu,

259
00:15:19,856 --> 00:15:23,053
što zahteva distribuciju velike količine el. energije

260
00:15:23,088 --> 00:15:24,941
na velike daljine.

261
00:15:26,005 --> 00:15:29,998
Sve alternative nafte zavise od mašina koje rade na naftu,

262
00:15:30,033 --> 00:15:34,199
ili zahtevaju materijale poput plastike, koji se proizvode od nafte.

263
00:15:36,003 --> 00:15:39,240
Kada budete razmatrali buduće tvrdnje neverovatnih novih goriva ili izuma,

264
00:15:39,275 --> 00:15:40,464
upitajte:

265
00:15:40,499 --> 00:15:44,696
Da li promoteri imaju funkcionalan, komercijalan model izuma?

266
00:15:45,000 --> 00:15:47,185
Koja je njegova gustina energije?

267
00:15:47,220 --> 00:15:50,360
Da li može biti skladišten ili distribuiran?

268
00:15:51,000 --> 00:15:52,689
Da li je pouzdan ili nekontinualan?

269
00:15:53,008 --> 00:15:56,394
Da li se može proširiti na nivo države?

270
00:15:56,429 --> 00:15:59,091
Ima li skrivenih inženjerskih prepreka?

271
00:15:59,126 --> 00:16:01,955
Kakav je DEnUE koeficijent?

272
00:16:02,009 --> 00:16:04,595
Kakav uticaj ima na okolinu?

273
00:16:04,630 --> 00:16:07,739
Upamtite da veliki brojevi mogu biti obmanljivi.

274
00:16:08,004 --> 00:16:10,316
Na primer: 1 milijarda barela nafte

275
00:16:10,351 --> 00:16:13,748
zadovoljava samo globalnu potražnju za 12 dana.

276
00:16:15,005 --> 00:16:19,213
Prelazak sa fosilnih goriva predstavljao bi monumentalan izazov.

277
00:16:19,248 --> 00:16:24,957
U 2007. ugalj je proizvodio 48.5% el. struje u SAD.

278
00:16:24,992 --> 00:16:27,487
21.6% je od prirodnog gasa,

279
00:16:27,522 --> 00:16:30,010
1.6% je od nafte,

280
00:16:30,021 --> 00:16:32,979
19.4% je od nuklearnih elektrana,

281
00:16:33,014 --> 00:16:35,061
5.8% od vode.

282
00:16:35,077 --> 00:16:38,878
Ostali obnovljivi izvori zaslužni su za 2.5%.

283
00:16:40,003 --> 00:16:43,445
Da li je moguće zameniti sistem baziran na fosilnim gorivima

284
00:16:43,480 --> 00:16:45,782
kombinacijom alternativnih?

285
00:16:46,039 --> 00:16:49,223
Neophodni su ogromni tehnološki pomaci,

286
00:16:49,258 --> 00:16:51,959
kao i politička volja i saradnja,

287
00:16:51,994 --> 00:16:53,712
masivna ulaganja,

288
00:16:53,747 --> 00:16:55,655
internacionalni konsenzus,

289
00:16:56,004 --> 00:16:59,889
modifikacija globalne ekonomije vredne 45 biliona dolara,

290
00:16:59,924 --> 00:17:01,752
uključujući transport,

291
00:17:02,002 --> 00:17:03,425
proizvodne industrije,

292
00:17:03,460 --> 00:17:05,161
i poljoprivredne sisteme,

293
00:17:05,196 --> 00:17:08,786
ali i zvaničnici kompetentni da upravljaju tranzicijom.

294
00:17:10,000 --> 00:17:11,738
Ako se sve navedeno postigne,

295
00:17:11,773 --> 00:17:14,243
da li se sadašnji način života može nastaviti?

296
00:17:19,000 --> 00:17:21,000
Rast

297
00:17:21,000 --> 00:17:23,388
Ove bakterije žive u flaši.

298
00:17:24,000 --> 00:17:25,851
Njihova populacija se duplira svakog minuta.

299
00:17:27,000 --> 00:17:29,204
U 11 časova tu je jedna bakterija.

300
00:17:30,008 --> 00:17:32,190
U podne, flaša je puna.

301
00:17:33,008 --> 00:17:35,461
Polu-puna je 11:59

302
00:17:35,496 --> 00:17:38,237
ostavljajući mesta za još samo jedno dupliranje.

303
00:17:38,272 --> 00:17:40,607
Bakterije vide opasnost.

304
00:17:41,003 --> 00:17:43,567
One tragaju za novim flašama, i pronalaze 3.

305
00:17:44,005 --> 00:17:46,711
Pretpostavljaju da je njihov problem rešen.

306
00:17:47,008 --> 00:17:49,703
Do podneva, prva flaša je puna.

307
00:17:50,000 --> 00:17:53,031
U 12:01, druga flaša je puna.

308
00:17:54,000 --> 00:17:57,017
U 12:02, sve flaše su pune.

309
00:17:57,090 --> 00:18:00,120
Ovo je problem s kojim se mi suočavamo,

310
00:18:00,155 --> 00:18:03,113
zbog dupliranja izazvanog Eksponencijalnim Rastom.

311
00:18:06,006 --> 00:18:09,058
Kada je čovečanstvo počelo da koristi ugalj i naftu kao goriva,

312
00:18:09,093 --> 00:18:12,283
doživelo je do tada nezabeleženi rast.

313
00:18:14,002 --> 00:18:17,077
Čak i male stope rasta rezultuju velikim uvećanjem tokom vremena.

314
00:18:18,059 --> 00:18:20,028
Pri stopi od 1% rasta,

315
00:18:20,063 --> 00:18:22,805
ekonomija će se duplirati na 70 godina.

316
00:18:23,050 --> 00:18:26,654
Stopa od 2% duplira na 35 godina.

317
00:18:27,008 --> 00:18:29,118
Pri stopi od 10% rasta,

318
00:18:29,153 --> 00:18:32,454
ekonomija će se duplirati na svega 7 godina.

319
00:18:33,040 --> 00:18:36,798
Ako ekonomija raste trenutnom prosečnom stopom od 3%,

320
00:18:36,833 --> 00:18:39,646
dupliraće se na svake 23 godine.

321
00:18:40,059 --> 00:18:43,986
Sa svakim dupliranjem, potražnja za energijom i resursima

322
00:18:44,002 --> 00:18:46,922
će prevazići sva prethodna dupliranja zajedno.

323
00:18:48,007 --> 00:18:51,458
Finansijski sistem je izgrađen pod pretpostavkom rasta

324
00:18:52,004 --> 00:18:55,500
što zahteva sve veće snabdevanje energijom kako bi opstao.

325
00:18:56,070 --> 00:18:58,507
Banke pozajmljuju novac koji nemaju,

326
00:18:58,542 --> 00:19:00,411
čime ga, zapravo, kreiraju.

327
00:19:01,000 --> 00:19:04,637
Zajmoprimci koriste novokreirani pozajmljeni novac kako bi uvećali svoj biznis,

328
00:19:04,672 --> 00:19:06,357
i otplatili nazad dug,

329
00:19:06,392 --> 00:19:09,381
sa kamatom, koja zahteva još veći rast.

330
00:19:10,050 --> 00:19:12,846
Zbog ovakvog kreiranja novca iz duga,

331
00:19:13,001 --> 00:19:17,551
većina svetskog novca u opticaju zapravo predstavlja dug na koji tek treba platiti kamatu.

332
00:19:19,005 --> 00:19:23,151
Bez stalnog priliva novih i sve većih generacija zajmoprimaca

333
00:19:23,186 --> 00:19:24,423
koji bi obezbedili rast,

334
00:19:24,458 --> 00:19:26,232
i time otplatili ove dugove,

335
00:19:26,267 --> 00:19:28,608
svetska ekonomija bi se urušila.

336
00:19:30,000 --> 00:19:30,905
Kao Poncijeva šema,

337
00:19:31,014 --> 00:19:34,017
sistem se mora proširiti ili umire.

338
00:19:35,050 --> 00:19:37,226
Delom usled ovog sistema duga,

339
00:19:37,261 --> 00:19:40,450
efekti ekonomskog rasta su bili spektakularni:

340
00:19:40,485 --> 00:19:42,017
u Bruto Domaćem Proizvodu,

341
00:19:42,052 --> 00:19:43,331
postavljanju brana na rekama,

342
00:19:43,366 --> 00:19:44,650
korišćenju vode,

343
00:19:44,685 --> 00:19:46,243
potrošnji đubriva,

344
00:19:46,278 --> 00:19:47,908
gradskoj populaciji,

345
00:19:47,943 --> 00:19:49,562
potrošnji papira,

346
00:19:49,597 --> 00:19:51,027
motornim vozilima,

347
00:19:51,062 --> 00:19:52,379
komunikacijama

348
00:19:52,414 --> 00:19:53,547
i turizmu.

349
00:19:55,006 --> 00:19:57,374
Svetska populacija je narasla na 7 milijardi,

350
00:19:57,409 --> 00:20:01,062
a očekuje se da pređe 9 milijardi do 2050.

351
00:20:02,004 --> 00:20:05,543
Na ravnoj beskonačnoj zemlji, ovo ne bi bio problem.

352
00:20:06,029 --> 00:20:08,576
Međutim, kako je Zemlja okrugla i konačna,

353
00:20:08,611 --> 00:20:11,328
kad-tad ćemo dostići granice rasta.

354
00:20:13,008 --> 00:20:14,440
Ekonomska ekspanzija

355
00:20:14,475 --> 00:20:17,749
dovela je do povećanja koncentracije azot-suboksida

356
00:20:17,760 --> 00:20:19,278
i metana u atmosferi,

357
00:20:19,300 --> 00:20:20,711
oštećenja ozonskog omotača,

358
00:20:20,730 --> 00:20:22,583
povećanja broja velikih poplava,

359
00:20:22,618 --> 00:20:25,558
oštećenja okeanskih ekosistema,

360
00:20:25,593 --> 00:20:27,593
uključujući slivanje azota,

361
00:20:27,628 --> 00:20:30,674
uništavanja prašuma i šuma,

362
00:20:30,709 --> 00:20:33,073
povećanja obradivih površina,

363
00:20:33,108 --> 00:20:35,114
i istrebljenja vrsta.

364
00:20:38,005 --> 00:20:40,336
Ukoliko stavimo jedno zrno pirinča

365
00:20:40,371 --> 00:20:42,168
na prvo polje šahovske table,

366
00:20:42,203 --> 00:20:45,319
dupliramo ovo i stavimo 2 zrna na drugo polje,

367
00:20:46,001 --> 00:20:48,440
dupliramo opet i stavimo 4 na treće,

368
00:20:49,009 --> 00:20:51,577
dupliramo opet i stavimo 8 na četvrto,

369
00:20:51,612 --> 00:20:52,656
i nastavimo ovako,

370
00:20:52,691 --> 00:20:55,386
stavljajući na svako polje duplo više zrnevlja

371
00:20:55,421 --> 00:20:57,178
nego što je na prethodnom,

372
00:20:57,213 --> 00:20:59,458
onda će nam do trenutka kad budemo stigli do poslednjeg polja

373
00:20:59,493 --> 00:21:01,467
biti potreban astronomski broj zrna:

374
00:21:03,079 --> 00:21:04,978
9 triliona,

375
00:21:05,021 --> 00:21:07,371
223 bilijarde,

376
00:21:07,406 --> 00:21:09,452
372 biliona,

377
00:21:09,487 --> 00:21:11,099
36 milijardi,

378
00:21:11,134 --> 00:21:13,204
854 miliona

379
00:21:13,239 --> 00:21:16,180
776 hiljada zrna:

380
00:21:17,004 --> 00:21:18,883
više zrnevlja nego što je ljudska rasa

381
00:21:18,416 --> 00:21:20,771
uzgajala u zadnjih 10 000 godina.

382
00:21:22,090 --> 00:21:23,692
Moderne ekonomije se,

383
00:21:23,727 --> 00:21:25,436
poput zrna na šahovskoj tabli,

384
00:21:25,471 --> 00:21:27,093
udvostručuju na svakih par decenija.

385
00:21:27,128 --> 00:21:30,252
Na kom polju šahovske table se mi nalazimo?

386
00:21:33,008 --> 00:21:34,494
Osim energije,

387
00:21:34,529 --> 00:21:37,821
civilizacija zahteva brojne esencijalne resurse:

388
00:21:37,856 --> 00:21:39,078
svežu vodu,

389
00:21:39,113 --> 00:21:40,261
obradivo zemljište,

390
00:21:40,296 --> 00:21:41,189
hranu,

391
00:21:41,224 --> 00:21:42,126
šume,

392
00:21:42,161 --> 00:21:44,295
i mnoge vrste minerala i metala.

393
00:21:45,008 --> 00:21:47,078
Rast je ograničen onim resursom

394
00:21:47,113 --> 00:21:49,272
kojeg ima najmanje u opticaju.

395
00:21:51,040 --> 00:21:52,599
Bure je sastavljeno od dasaka,

396
00:21:52,634 --> 00:21:54,649
i poput vode koja puni bure,

397
00:21:54,684 --> 00:21:57,807
rast ne može ići dalje od najkraće daske,

398
00:21:57,842 --> 00:22:00,688
tj. najređeg esencijalnog resursa.

399
00:22:02,029 --> 00:22:03,577
Ljudi trenutno koriste

400
00:22:03,612 --> 00:22:06,857
40% ukupne fotosinteze na Zemlji.

401
00:22:08,002 --> 00:22:09,475
Iako je možda moguće koristiti 80%,

402
00:22:09,510 --> 00:22:13,354
teško da ćemo ikada koristiti 160%.

403
00:22:23,024 --> 00:22:25,090
Hrana

404
00:22:27,000 --> 00:22:28,334
Globalno snabdevanje hranom

405
00:22:28,369 --> 00:22:30,181
umnogome zavisi od fosilnih goriva.

406
00:22:32,003 --> 00:22:33,302
Pre Prvog svetskog rata,

407
00:22:33,337 --> 00:22:35,493
celokupna poljoprivreda bila je organska.

408
00:22:36,003 --> 00:22:39,903
Nakon razvoja đubriva i pesticida, koji su izvedeni iz fosilnih goriva,

409
00:22:39,938 --> 00:22:42,650
došlo je do ogromnog poboljšanja u proizvodnji hrane,

410
00:22:42,685 --> 00:22:45,266
što je omogućilo rast ljudske populacije.

411
00:22:48,009 --> 00:22:49,083
Upotreba veštačkih đubriva

412
00:22:49,118 --> 00:22:52,163
je hranila mnogo više ljudi nego što bi bilo moguće

413
00:22:52,198 --> 00:22:54,044
isključivo organskom poljoprivredom.

414
00:22:56,004 --> 00:22:58,396
Fosilna goriva su neophodna za poljoprivrednu opremu,

415
00:22:58,431 --> 00:22:59,589
transport,

416
00:22:59,624 --> 00:23:00,827
hlađenje,

417
00:23:01,006 --> 00:23:02,585
pakovanje - u plastiku,

418
00:23:02,620 --> 00:23:03,881
i kuvanje.

419
00:23:05,000 --> 00:23:08,678
Moderna poljoprivreda koristi zemljište da bi pretvorila fosilna goriva u hranu

420
00:23:08,713 --> 00:23:10,310
a hranu u ljude.

421
00:23:12,000 --> 00:23:13,847
Oko 7 kalorija energije iz fosilnih goriva

422
00:23:13,882 --> 00:23:16,455
se koristi za proizvodnju 1 kalorije hrane.

423
00:23:19,029 --> 00:23:24,552
U Americi, hrana putuje približno 1500 milja od farme do mušterije.

424
00:23:30,008 --> 00:23:31,482
Osim pada zaliha fosilnih goriva,

425
00:23:31,517 --> 00:23:34,849
postoji još nekoliko pretnji po trenutni sistem proizvodnje hrane:

426
00:23:35,020 --> 00:23:36,274
Jeftina energija,

427
00:23:36,309 --> 00:23:37,745
poboljšanje tehnologije

428
00:23:37,780 --> 00:23:41,359
i subvencije, omogućili su ogromne ulove riba.

429
00:23:43,009 --> 00:23:45,752
Globalni ulov riba doživeo je pik kasnih 1980-ih,

430
00:23:45,787 --> 00:23:48,512
što je primoralo ribolovce da krenu u dublje vode.

431
00:23:53,008 --> 00:23:55,481
Slivanje azota iz veštačkih đubriva

432
00:23:55,516 --> 00:23:59,257
zagađuje reke i mora, stvarajući ogromne mrtve zone.

433
00:24:00,050 --> 00:24:01,122
Ovim tempom,

434
00:24:01,157 --> 00:24:03,874
predviđa se kolaps svih populacija riba

435
00:24:03,909 --> 00:24:05,923
do 2048. godine.

436
00:24:07,009 --> 00:24:11,099
Kisele kiše iz gradova i industrija uništavaju hranljive sastojke zemljišta,

437
00:24:11,134 --> 00:24:12,364
kao što su kalijum,

438
00:24:12,399 --> 00:24:13,260
kalcijum,

439
00:24:13,295 --> 00:24:14,356
i magnezijum.

440
00:24:18,002 --> 00:24:19,980
Još jedna opasnost je manjak vode.

441
00:24:20,020 --> 00:24:24,934
Mnoge farme za navodnjavanje koriste vodu koja se pumpa iz podzemnih izdana.

442
00:24:26,004 --> 00:24:28,887
Izdanima je potrebno hiljade godina da bi se napunili,

443
00:24:28,922 --> 00:24:31,144
ali se ispumpavanjem mogu isprazniti za par decenija,

444
00:24:31,179 --> 00:24:32,439
baš kao i naftni izvori.

445
00:24:34,002 --> 00:24:37,031
Američki ogromni Ogallala izdan je spao na toliko nizak nivo

446
00:24:37,066 --> 00:24:41,119
da su mnogi farmeri morali da se vrate na manje produktivnu zemljoradnju bez navodnjavanja.

447
00:24:42,005 --> 00:24:46,282
Pored toga, upotreba navodnjavanja i đubriva može dovesti do salinizacije:

448
00:24:47,000 --> 00:24:48,874
akumulacije soli u zemljištu.

449
00:24:49,029 --> 00:24:51,313
Ovo je jedan od glavnih uzroka dezertifikacije.

450
00:24:53,007 --> 00:24:55,780
Još jednu pretnju predstavlja gubitak površinskog tla.

451
00:24:56,050 --> 00:24:57,546
Pre 200 godina,

452
00:24:57,581 --> 00:25:00,691
na američkim prerijama je bilo do 2 metra površinskog tla.

453
00:25:01,009 --> 00:25:03,788
Danas, usled obrade zemljišta i loših praksi,

454
00:25:03,823 --> 00:25:05,875
približno polovina je nestala.

455
00:25:08,079 --> 00:25:13,021
Navodnjavanje pospešuje rast štetnih gljivica kao što je UG-99,

456
00:25:13,027 --> 00:25:17,542
koja ima potencijal da uništi 80% svetskih prinosa žitarica.

457
00:25:19,000 --> 00:25:20,246
Prema Normanu Borlaugu,

458
00:25:20,281 --> 00:25:22,055
ocu Zelene revolucije

459
00:25:22,090 --> 00:25:26,815
bolesti koje izazivaju ove gljivice "imaju ogroman potencijal za socijalno i ljudsko uništenje".

460
00:25:29,007 --> 00:25:31,712
Upotreba biogoriva znači da će

461
00:25:32,000 --> 00:25:34,288
manje zemljišta biti raspoloživo za proizvodnju hrane.

462
00:25:37,005 --> 00:25:39,384
Određena oblast ima konačan kapacitet koji može da podrži.

463
00:25:40,000 --> 00:25:41,712
To je broj životinja ili ljudi

464
00:25:41,747 --> 00:25:43,698
koji mogu na njoj da žive neograničeno dugo.

465
00:25:44,008 --> 00:25:47,389
Ukoliko te životinje ili ljudi prekorače taj kapacitet oblasti,

466
00:25:47,424 --> 00:25:51,583
oni će odumirati sve dok se populacija ne vrati na svoja prirodna ograničenja.

467
00:25:53,002 --> 00:25:54,631
Svet je uspevao da izbegne ovo odumiranje

468
00:25:54,666 --> 00:25:56,439
otkrivanjem novog zemljišta za obradu,

469
00:25:56,474 --> 00:25:58,216
ili povećanjem proizvodnje,

470
00:25:58,251 --> 00:26:00,823
koje je bilo moguće najviše zahvaljujući nafti.

471
00:26:01,000 --> 00:26:03,767
Da bi se rast nastavio,

472
00:26:03,802 --> 00:26:06,889
neophodno je više resursa nego što Zemlja može da pruži,

473
00:26:07,009 --> 00:26:09,280
a nove planete nam nisu dostupne.

474
00:26:11,007 --> 00:26:13,041
Suočena sa svim ovim izazovima,

475
00:26:13,076 --> 00:26:16,475
globalna proizvodnja hrane se mora udvostručiti do 2050-e

476
00:26:16,510 --> 00:26:18,635
kako bi prehranila rastuću svetsku populaciju.

477
00:26:21,004 --> 00:26:23,852
1 milijarda ljudi je već neuhranjena ili gladuje.

478
00:26:24,020 --> 00:26:27,622
Prehraniti preko 9 milijardi u narednim godinama,

479
00:26:27,650 --> 00:26:32,047
kada će svetska nafta i prirodni gas biti u padu, biće teško.

480
00:26:41,005 --> 00:26:42,059
Srećan kraj

481
00:26:45,098 --> 00:26:48,280
Globalna ekonomija raste eksponencijalno,

482
00:26:48,315 --> 00:26:49,872
stopom od oko 3% godišnje,

483
00:26:50,005 --> 00:26:53,281
konzumirajući sve veće količine neobnovljivih goriva,

484
00:26:53,316 --> 00:26:54,825
minerala i metala,

485
00:26:54,860 --> 00:26:56,857
kao i obnovljivih resursa,

486
00:26:56,892 --> 00:27:00,378
poput vode, šuma, zemljišta i riba

487
00:27:00,413 --> 00:27:02,354
brže nego što se mogu obnoviti.

488
00:27:03,090 --> 00:27:05,459
Čak i pri stopi od 1%,

489
00:27:05,494 --> 00:27:08,195
ekonomija će se udvostručiti za 70 godina.

490
00:27:10,001 --> 00:27:12,180
Problem intenziviraju drugi faktori:

491
00:27:13,005 --> 00:27:15,571
Globalizacija omogućava da ljudi na jednom kontinentu

492
00:27:15,606 --> 00:27:18,581
kupuju dobra i hranu proizvedene od strane ljudi na drugom.

493
00:27:19,009 --> 00:27:20,645
Rute snabdevanja su duge,

494
00:27:20,680 --> 00:27:23,676
što nateže ograničene rezerve nafte.

495
00:27:26,005 --> 00:27:29,302
Danas računamo na udaljene zemlje za osnovne potrepštine.

496
00:27:30,070 --> 00:27:32,743
Moderni gradovi zavise od fosilnih goriva.

497
00:27:34,003 --> 00:27:36,399
Većina bankarskih sistema je bazirana na dugu,

498
00:27:36,434 --> 00:27:39,944
primoravajući ljude na začarani krug zajmova i otplata,

499
00:27:40,020 --> 00:27:41,824
što za posledicu ima rast.

500
00:27:43,009 --> 00:27:45,319
Šta se može učiniti povodom ovih problema?

501
00:27:47,002 --> 00:27:48,961
Mnogi veruju da se kriza može sprečiti

502
00:27:48,996 --> 00:27:50,112
kroz štednju,

503
00:27:50,147 --> 00:27:51,314
tehnologiju,

504
00:27:51,349 --> 00:27:52,425
pametan rast,

505
00:27:52,460 --> 00:27:53,656
recikliranje,

506
00:27:53,691 --> 00:27:55,505
električne automobile i hibride,

507
00:27:55,540 --> 00:27:56,843
zamenu

508
00:27:57,006 --> 00:27:58,073
ili glasanje.

509
00:28:00,009 --> 00:28:01,167
Štednja će nam uštedeti novac,

510
00:28:01,202 --> 00:28:03,447
ali ona sama neće spasiti planetu.

511
00:28:05,000 --> 00:28:07,097
Ako neki ljudi smanje potrošnju nafte,

512
00:28:07,132 --> 00:28:09,809
smanjena potražnja će oboriti cene,

513
00:28:09,844 --> 00:28:12,192
što će drugima omogućiti da je kupe za manje.

514
00:28:13,000 --> 00:28:14,009
Na isti način,

515
00:28:14,044 --> 00:28:17,114
efikasniji motor, koji troši manje energije će,

516
00:28:17,149 --> 00:28:20,674
paradoksalno, dovesti do veće potrošnje energije.

517
00:28:21,090 --> 00:28:22,834
U 19. veku,

518
00:28:22,869 --> 00:28:25,490
engleski ekonomista William Stanley Jevons

519
00:28:25,525 --> 00:28:28,219
je shvatio da bolji parni motori čine ugalj

520
00:28:28,254 --> 00:28:30,211
isplativijim gorivom,

521
00:28:31,000 --> 00:28:33,201
što je rezultovalo širom upotrebom parnih motora,

522
00:28:33,236 --> 00:28:36,076
što je zauzvrat povećalo ukupnu potrošnju uglja.

523
00:28:37,008 --> 00:28:40,557
Rast upotrebe bi potrošio svu energiju i resurse

524
00:28:40,592 --> 00:28:42,812
koje bi eventualno uštedeli.

525
00:28:48,002 --> 00:28:49,213
Mnogi veruju da će naučnici

526
00:28:49,248 --> 00:28:51,726
rešiti ove probleme novim tehnologijama.

527
00:28:52,050 --> 00:28:54,782
Međutim, tehnologija nije energija.

528
00:28:56,004 --> 00:28:58,046
Tehnologija može kanalisati energiju u rad,

529
00:28:58,081 --> 00:28:59,487
ali je ne može zameniti.

530
00:29:00,029 --> 00:29:02,112
Ona takođe troši resurse:

531
00:29:02,147 --> 00:29:03,175
na primer,

532
00:29:03,210 --> 00:29:04,556
kompjuteri se prave pomoću

533
00:29:04,591 --> 00:29:07,396
1/10 energije potrebne da se napravi automobil.

534
00:29:08,087 --> 00:29:10,275
Naprednije tehnologije

535
00:29:10,310 --> 00:29:12,164
mogu učiniti situaciju gorom,

536
00:29:12,199 --> 00:29:14,501
jer mnoge zahtevaju retke minerale,

537
00:29:14,536 --> 00:29:16,381
koji su takođe blizu svojih granica.

538
00:29:17,005 --> 00:29:17,845
Na primer,

539
00:29:17,880 --> 00:29:21,694
97% svetskih retkih minerala se proizvodi u Kini,

540
00:29:21,729 --> 00:29:24,630
većinom u jednom rudniku u unutrašnjosti Mongolije.

541
00:29:26,050 --> 00:29:28,950
Ovi minerali se koriste u katalitičkim konvertorima,

542
00:29:28,985 --> 00:29:30,665
motorima aviona,

543
00:29:30,700 --> 00:29:33,360
visoko-efikasnim magnetima i hard-diskovima,

544
00:29:33,395 --> 00:29:35,217
akumulatorima hibridnih automobila,

545
00:29:35,252 --> 00:29:36,217
laserima,

546
00:29:36,252 --> 00:29:37,657
prenosivim Rentgen aparatima,

547
00:29:37,692 --> 00:29:39,922
izolaciji nuklearnih reaktora,

548
00:29:39,957 --> 00:29:41,530
kompakt-diskovima,

549
00:29:41,565 --> 00:29:43,474
motorima hibridnih vozila,

550
00:29:43,509 --> 00:29:45,171
sijalicama male energije,

551
00:29:45,206 --> 00:29:46,453
optičkim kablovima

552
00:29:46,488 --> 00:29:48,283
i ravnim ekranima.

553
00:29:49,008 --> 00:29:52,531
Kina je počela da razmatra ograničavanje izvoza ovih minerala,

554
00:29:52,566 --> 00:29:54,508
kako potražnja naglo raste.

555
00:29:57,008 --> 00:30:00,988
Takozvani održivi razvoj ili pametni rast neće pomoći,

556
00:30:01,023 --> 00:30:03,875
jer on takođe zahteva neobnovljive metale i minerale

557
00:30:03,910 --> 00:30:05,787
u konstantno većim količinama,

558
00:30:05,822 --> 00:30:07,461
uključujući i retke minerale.

559
00:30:08,090 --> 00:30:10,460
Recikliranje neće rešiti problem,

560
00:30:10,495 --> 00:30:11,708
jer ono zahteva energiju,

561
00:30:11,743 --> 00:30:14,366
a i sam proces nije 100% efikasan.

562
00:30:16,000 --> 00:30:19,806
Moguće je povratiti samo mali deo recikliranog materijala;

563
00:30:19,841 --> 00:30:23,102
veći deo zauvek ostaje otpad.

564
00:30:25,005 --> 00:30:27,511
Električni automobili rade na el. struju.

565
00:30:28,005 --> 00:30:30,839
Budući da se el. struja najvećim delom generiše iz fosilnih goriva,

566
00:30:30,874 --> 00:30:32,648
ovo nije rešenje.

567
00:30:33,009 --> 00:30:37,272
Pored toga, automobili svih vrsta zahtevaju naftu za svoju proizvodnju.

568
00:30:37,307 --> 00:30:42,241
Samo jedna guma zahteva oko 7 galona nafte. (1 galon = 3.78 litra)

569
00:30:43,003 --> 00:30:47,489
U 2010. na svetu je bilo oko 800 miliona automobila.

570
00:30:47,524 --> 00:30:49,137
Trenutnim stopama rasta,

571
00:30:49,172 --> 00:30:53,035
ovaj broj će dostići 2 milijarde do 2025.

572
00:30:53,090 --> 00:30:56,987
Teško da planeta može izdržavati dugo toliko mnogo vozila,

573
00:30:57,020 --> 00:30:59,387
bez obzira na njihov izvor napajanja.

574
00:31:01,003 --> 00:31:02,474
Mnogi ekonomisti veruju

575
00:31:02,509 --> 00:31:06,019
da će slobodno tržište zameniti jedan izvor energije drugim

576
00:31:06,054 --> 00:31:07,715
kroz tehnološke inovacije.

577
00:31:08,009 --> 00:31:10,532
Međutim, i glavne zamene za naftu

578
00:31:10,567 --> 00:31:12,419
se suočavaju sa svojim stopama opadanja.

579
00:31:13,090 --> 00:31:18,302
Teorija zamene, pored toga, ne uzima u obzir vreme potrebno za tranziciju.

580
00:31:20,000 --> 00:31:22,110
Hirsch izveštaj ministarstva energije SAD

581
00:31:22,145 --> 00:31:25,797
procenjuje da bi bar 2 decenije bilo neophodno za pripremu

582
00:31:25,832 --> 00:31:27,669
za posledice pika nafte.

583
00:31:28,090 --> 00:31:30,622
Problemi nestašice energije,

584
00:31:31,017 --> 00:31:32,743
iscrpljenja resursa,

585
00:31:33,006 --> 00:31:34,863
gubitka površinskog tla,

586
00:31:34,898 --> 00:31:39,176
i zagađenja su sve simptomi jednog, većeg problema:

587
00:31:40,050 --> 00:31:41,567
rasta.

588
00:31:43,070 --> 00:31:46,800
Sve dok naš finansijski sistem zahteva beskonačni rast,

589
00:31:46,835 --> 00:31:49,410
reforma teško da ima šansi za uspeh.

590
00:31:49,445 --> 00:31:52,425
Kako će onda budućnost izgledati?

591
00:31:54,003 --> 00:31:56,738
Optimisti veruju da će se rast nastaviti zauvek,

592
00:31:56,773 --> 00:31:58,354
bez ograničenja.

593
00:31:59,004 --> 00:32:02,668
Pesimisti misle da hrlimo u novo Kameno doba,

594
00:32:02,703 --> 00:32:04,091
ili izumiranje.

595
00:32:05,003 --> 00:32:07,293
Istina možda leži negde između ovih ekstrema.

596
00:32:07,328 --> 00:32:11,837
Moguće je da će se društvo vratiti na jednostavniji stupanj,

597
00:32:12,009 --> 00:32:14,909
gde se energija koristi mnogo manje.

598
00:32:16,002 --> 00:32:17,918
Ovo bi značilo teži život za većinu.

599
00:32:18,009 --> 00:32:19,477
Više manuelnog rada,

600
00:32:19,512 --> 00:32:20,729
više poljoprivrednog rada,

601
00:32:20,764 --> 00:32:24,448
i lokalna proizvodnja dobara, hrane i usluga.

602
00:32:25,007 --> 00:32:28,618
Šta biste mogli da uradite kako bi se pripremili za takvu budućnost?

603
00:32:29,008 --> 00:32:33,593
Očekujte pad u snabdevanju hrane i dobara iz udaljenih mesta.

604
00:32:34,010 --> 00:32:35,849
Počnite šetati ili voziti bicikl.

605
00:32:36,050 --> 00:32:39,131
Navikavajte se da koristite manje el. energije.

606
00:32:40,002 --> 00:32:40,891
Izađite iz duga.

607
00:32:41,090 --> 00:32:42,988
Pokušajte izbegavati banke.

608
00:32:43,040 --> 00:32:46,204
Umesto kupovine u velikim hiper-marketima,

609
00:32:46,239 --> 00:32:47,940
podržite lokalne prodavnice.

610
00:32:48,015 --> 00:32:51,454
Kupujte hranu uzgajanu lokalno, na pijaci.

611
00:32:51,489 --> 00:32:55,596
Umesto travnjaka, razmislite o bašti, kako bi gajili sopstvenu hranu.

612
00:32:55,631 --> 00:32:57,140
Naučite kako da je konzervirate.

613
00:32:58,040 --> 00:33:00,454
Razmotrite upotrebu lokalnih valuta

614
00:33:00,489 --> 00:33:02,910
za slučaj da šira ekonomija prestane da funkcioniše,

615
00:33:02,945 --> 00:33:05,502
i razvijajte veću samo-održivost/nezavisnost.

616
00:33:07,001 --> 00:33:09,183
Nijedan od ovih koraka neće sprečiti kolaps,

617
00:33:09,218 --> 00:33:13,503
ali mogu povećati vaše šanse u budućnosti, u kojoj će biti manje energije,

618
00:33:13,538 --> 00:33:16,623
i kada ćemo morati da se više oslanjamo na same sebe,

619
00:33:16,658 --> 00:33:19,033
kao što su to činili naši preci.

620
00:33:20,000 --> 00:33:25,000
(preveo janke100)